Periodiek 50 - Stichting Vredescentrum Eindhoven

8
NUCLEAIRE WAPENS
NOODZAAK OF SCHRIKBEELD ?
Inleiding van de discussievoorzitter
In dit lunchdebat zijn we bijeen om te discussiëren
over het IKV/Pax Christi kernwapenrapport dat half
februari 2009 is uitgekomen. Waarom dit rapport juist
nu, in 2009, en waarom dit kernwapendebat hier,
vandaag? Is het meer dan nostalgie, herinneringen
aan hoe het 25 jaar geleden toeging en wat er toen
op spel stond? Een verlate poging om Nederland
alsnog kernwapenvrij te krijgen?
En, hebben we onze handen niet al vol aan
de kredietcrisis en de daaruit voortvloeiende
economische crisis, de milieu- en
energieproblematiek? Is het kernwapenprobleem
wel urgent genoeg om aan de orde te stellen?
Maar misschien dat de –opnieuw maar halfgelukte-
kernproef van Noord-Korea van 25 mei jongstleden
ons er aan herinnert dat er op zijn minst onopgeloste
problemen zijn.
De omvang van de bewapening
Als startpunt van deze voorbeschouwing wil ik eraan
herinneren–een beetje demagogisch misschien,
en eigenlijk houd ik daar niet zo van- dat we in
deze wereld nog altijd in het bezit zijn van zo’n
25.000 kernwapens die goed zijn –bij eventueel
gebruik- voor zo’n 400.000 tot 500.000 verwoeste
Hiroshima’s. Waar vind je ze, denk je dan, zoveel
Hiroshima’s? Maar dat is dus de hoofdlijn van
de veiligheid –security- op wereldniveau. Elkaar
op afstand houden door dreiging met totale
vernietiging, afschrikking -deterence- geheten.
Als blijvend toekomstperspectief moreel volstrekt
onaanvaardbaar, vindt IKV/Pax, naar mijn mening
terecht. Het enge is dat het kernwapenprobleem
er nu één is van de tweede orde –hoewel ze dat
in Israël tav Iran niet zo vinden- maar eventueel,
ineens, kan uitgroeien tot het wereldprobleem,
waarbij de economische crisis en de andere crises
in het niet vallen. Kortom, het gevaar dat een te
geringe inspanning nu om het probleem op te
lossen ons ooit opbreekt.
Waarom nu het IKV/Pax rapport?
Terug naar de vraag waarom nu. Het rapport van
IKV/Pax komt niet uit de lucht vallen. Na jaren van
kommer en kwel op nucleair ontwapeningsgebied,
zeker tijdens de acht jaar Bush, maar eigenlijk al
langer, zijn er nieuwe kansen en mogelijkheden:
1. In januari 2007 (met een herhaling een jaar
later) komen de vier Amerikaanse oud-politici en
zwaargewichten Kissinger, Shultz, Perry en Nunn met
LUNCHDEBAT OP 2 JUNI 2009 OP DE `TU/E
een artikel in de Wall Street Journal waarin ze zich
verrassend uitspreken voor een kernwapenvrije
wereld met voor de VS een leidende rol daarin.
Zij leggen veel nadruk op de veranderingen sinds
de Koude Oorlog, met name op het gevaar van
kernwapens in handen van terroristen.
2. President Barack Obama spreekt zich in zijn
verkiezingsprogramma al uit voor de aanpak van
het kernwapenprobleem en geeft hierdoor steun
aan de artikelen van de Vier. Op 5 april 2009
herhaalt hij in zijn beroemde rede in Praag dat
hij gaat voor een kernwapenvrije wereld, en is
daarmee de belangrijkste bondgenoot die men zich
kan wensen.
3. Maar ook minister Maxime Verhagen zet in een
rede van 27 maart 2008 voor de NAVO de deur op
een kier voor nucleaire ontwapening.
4. Te midden van deze hoopvolle tekenen komt
IKV/Pax met haar rapport en een appel van elf
punten en een programma van zeven punten,
overgenomen van het Middle Powers Initiative. Het
legt de lat meteen zeer hoog door te mikken op een
kernwapenvrije wereld in 2020.
5. Maar nauwelijks is dit alles gebeurd, of Noord-
Korea komt met zijn kernproef en zet de relatie met
de overige vijf landen uit het zeslanden overleg
op scherp. En dan hebben we altijd nog de
moeilijkheden met Iran.
De moeilijke weg
De weg naar ontwapening zal moeilijk en
misschien, vrijwel zeker, lang zijn: In een artikel in
het Reformatorisch Dagblad naar aanleiding van
de Praagse rede heb ik er een aantal opgesomd:
1. Kan Obama zijn eigen administratie overtuigen
van de noodzaak van 90% ontwapening, waar
Clinton faalde en Bush junior weigerde? 2. Kan
hij Rusland overhalen hetzelfde te doen en zo
de eerste noodzakelijke stap, het elimineren van
de onacceptabele overbewapening van beide
landen, voltooien? 3. En zien zij en de overige
kernwapenstaten glashelder het onlosmakelijk
verband tussen ontwapening en non-proliferatie?
4. En hoe worden het Verenigd Koninkrijk, China
en Frankrijk, en India en Pakistan, en Israël, en
Noord-Korea en Iran overtuigd? Vooral bij Pakistan
ligt het grote belang om het gevaar van nucleair
terrorisme tegen te gaan. 5. En is Nederland bereid
in de voorhoede te lopen en aan te dringen op
verwijdering van de kernwapens in Volkel?
Bij al onze argumenten dient één zaak centraal
te staan: Wordt uiteindelijk, in de komende tien
VredesTertsPeriodiek Stichting Vredescentrum Eindhoven Jaargang 18, nr. 50, september 2009