Meulenho≠ | Manteau - Library

[fragment uit Brief aan Boudewijn]
Is ons paradijs echt verloren? Of zullen wij straks, als de
schijnwelvaart zichzelf heeft opgeheven, opnieuw het onderscheid
tussen schijn en wezen leren zien?
Het lot koestert zo zijn eigen ironie. Zo doet het soldaten
sneuvelen op de laatste minuut van de oorlog. Zo doet het
een trapperskindje aan hevige kolieken sterven, net voor de
helikopter met het reddende antibiotikum op het plat voor
de blokhut landt. Zo doet het de vorser, met onder de arm
de geschreven neerslag van twintig jaar noest opzoekingswerk,
op weg naar zijn uitgever een dakpan op het hoofd krijgen en
de velletjes een na een in de rivier waaien.
Zo doet het België uit elkaar spatten, uitgerekend in het jaar
dat het zijn 150ste verjaardag viert.
Zo vernietigt het een authentiek cité-wij door iedere bewoner
een vals ik-je te geven, net als eindelijk de middelen
voorhanden zijn om dat wij optimaal te doen funktioneren.
En terwijl de laatste cité-bewoner naar de ongelijkheid
grijpt door bezitter te worden, krijgt u, sire, van langsom meer
een gelijkheid opgedrongen, die u tot bezitsloze dreigt te
maken. Gauw, dacht ik, ik moet mij haasten, want ik wil dat
hij weet voor hij zich genoodzaakt ziet het altoos klaarstaande
vliegtuig te nemen en voor altijd uit zijn voormalig land en ons
kommervol bestaan te verdwijnen. Gauw nog dit gedroomd
afscheidsgeschenk.
Door omstandigheden onafhankelijk van onze wil hebben
noch u noch ik onze eed gestand kunnen doen, sire. Onzinnig
is het de wetten van een land of een cité die niet meer bestaat
na te willen leven, onmogelijk is het gebleken hun onafhankelijkheid
te handhaven en hun grondgebied ongeschonden te
bewaren.
En terwijl het vliegtuig over de cité scheert en u van deze
wat lang uitgevallen brief kennis neemt, bereikt ons de uitnodiging
om ons naar het inmiddels reeds als museum ingerichte
Paleis van Laken te begeven, alwaar men ons de kaarten wil
ontvouwen waarmee uzelf al die jaren hebt gespeeld.
U laat het artificiële Wij van Boudewijn, Koning der Belgen,
achter en wij het authentieke wij van de cité.
Daardoor wordt u aldoor minder voorstelling en verliezen
wij van langsom meer onze werkelijkheid.
Voorgoed ontheemd, zijn wij op weg – o, ironie! – naar
dezelfde onzekere bestemming, naar het niemandsland Ik,
ergens halfweg tussen wij en Wij, waar werkelijkheid en voorstelling
zich tot een onontwarbaar kluwen zullen verstrengelen.
Over Brief aan Boudewijn:
‘In de geschiedenis van de Vlaamse literatuur
zal Brief aan Boudewijn een van de tien
belangrijkste boeken blijken te zijn die
deze literatuur in anderhalve eeuw heeft
voortgebracht.’
Jeroen Brouwers
‘Nederland mag Mulisch hebben, maar de
Belgen hebben Van den Broeck.’
Haagsche Courant
‘Het is de trefzekere verbinding van humor,
tederheid en agressie die Walter van den
Broeck maakt tot een waardig opvolger van
een Vlaming die uitblonk op hetzelfde gebied,
Louis Paul Boon.’
Jury Henriëtte Roland Holst Prijs,
1982
‘Het België van nu lijkt soms nog opvallend
veel op het Olen van toen. De wereld is een
dorp geworden, maar voor menig Belg is zijn
dorp de wereld. Dat voedt zowel de gemeenschapszin
als de afzondering. Het is een even
tedere als verontrustende boodschap die
Walter van den Broeck brengt. Helaas moet
koning Albert II het nog zonder literaire post
stellen. Maar de brief aan zijn broer heeft nog
altijd zeggingskracht, nu België verscheurd is
door een diepe crisis.’
de Volkskrant, 2007
Brief aan Boudewijn werd
door Het Parool opgenomen
in de eregalerij van
‘De honderd mooiste
boeken van de eeuw’
17