Een drieluik over driehonderdvijftig jaar proeflokaal De Drie Fleschjes

worpen. Die heeft daar in 1912 geen tijd meer
voor, omdat hij een beursgebouw aan het ontwerpen
is. Jawel, we praten hier inderdaad
over de Beurs van Berlage. Ed Kuipers, een leerling
van Berlage, tekent dan het proeflokaal
aan de Rozengracht in de stijl van zijn grote
leermeester.
De volgende generatie Moltzer constateert met
een zucht van verlichting dat eindelijk stoomschepen
zijn uitgevonden om de oceanen te
bedwingen. Ze varen ermee naar verre einders,
stellen wereldwijd agenten aan, worden veelvuldig
hofleverancier en nemen deel aan handelsbeurzen.
De maatschappij handelt grotendeels
verstandig en timmert fors aan de weg
met reclamecampagnes. Jo Spier en de Franse
cartoonist O. Fabrès ontwerpen advertenties,
Willy Sluiters schildert affiches en W.J.M.A.
Asselbergs (Anton van Duinkerken) zet rijmpjes
in elkaar. In 1926 komen de Moltzers met
de slogan "Elken dag één glaasje" en de omzet
stijgt tot grote hoogte. Er worden Bols fabrieken
in het buitenland geopend en Bols-recepten
in licentie gegeven. Bols Buenos Aires
groeit uit tot de grootste buitenlandse vestiging.
De Bols Zeer Oude Genever gaat er dan
ook goed in bij de minima èn maxima in
Argentinië.
Handel
Het is in Nederland met gedistilleerd als met
wijn: de bevolking bekommert zich blijkbaar
niet om de smaak, laat staan om het ’Grote
Genieten’. Maar alles met alcohol is handel.
Allerlei geheime procédés om wijn te ’verbeteren’
(lees: versnijden, toevoegen van suiker,
aanlengen met water e.d.) legt de Nederlandse
handel geen windeieren. Aanvankelijk werken
de Nederlandse wijnhandelaren onafhankelijk
van elkaar. De meeste wijn wordt op fust ingevoerd,
zo mogelijk opgepept en duurder doorverkocht.
Een dreigende accijnsverhoging in
1898 van vijf gulden per hectoliter leidt tot de
oprichting van de Vereniging van Nederlandse
Wijnhandelaren (VNW). Volgens het ’wijnbesluit’
van 1929 moet de inhoud van een fles
wijn overeenkomen met wat op het etiket staat.
Als in Frankrijk de Appellation d’Origine
Contrôlée-wetgeving wordt ingevoerd, gaat de
Nederlandse handel stroever. Vooral nadat
Baron Philippe de Rothschild zijn wijnen zelf
gaat bottelen, ter bescherming van de kwaliteit.
Zo gaat de mogelijkheid tot ’Hollandse rijping’
verloren. Op last van de Duitse bezetter
worden in 1943 alle verenigingen ontbonden.
De VNW kan blijven functioneren via een gedoogde
suborganisatie, tot de heroprichting in
1950 waarbij de C van Centrale vóór de oorspronkelijke
naam wordt geplaatst.
De gedistilleerd en likeur industrie deelt niet
bijzonder mee in de economische opleving die
aan het begin van de vorige (twintigste) eeuw
hernieuwde bloei brengt in de lage landen. De
protectionistische handelspolitiek van onder
andere Frankrijk en de Verenigde Staten van
Amerika draait de exportkraan steeds verder
dicht. Stijgende reclamekosten en hogere
invoerrechten kunnen niet altijd in de prijs
worden doorberekend. Minder bekende producenten
zien zich zelfs genoodzaakt hun prijzen
te laten zakken. In het midden van de jaren
negentig van de negentiende
eeuw verslechtert
ook de situatie op
46 47