Een drieluik over driehonderdvijftig jaar proeflokaal De Drie Fleschjes

onderzoek, waaruit blijkt dat de familie Bols
uit Duitsland afkomstig is, wijselijk diep in de
la laat verdwijnen. Volgens archivaris Lucas
van Sint Maartensdijk is de familie Bols een
nederduits gereformeerde vluchtelingenfamilie,
van oorsprong uit de streek van
Antwerpen. Daar wonen ook nu nog veel
Bolsen. Als protestanten vluchten ze voor de
harde hand van de katholieke regeerders naar
het gebied van de vorst van Keulen, die de protestanten
welgezind is. Na het overlijden van
die vorst komt diens roomse moeder aan het
bewind en kunnen de Bolsen opnieuw hun biezen
pakken. Ditmaal naar Amsterdam. Het is
eenzelfde vluchtelingentrek als van Joost van
den Vondel. Een hovenier uit de familie Bols
vlucht naar Engeland, waar nazaten nog steeds
de familienaam hoog houden. Zo zal het
geweest zijn, al is niet van alles een bewijs achtergelaten.
Gouden Eeuw
De vorige welvarende Gouden Eeuw (de zeventiende)
brengt opwindende primeurs in de
Amsterdamse haven. Ieder binnenlopend schip
voert wel iets nieuws mee, waarmee likeurstokers
de diversiteit in likeursmaken tot grote
hoogte opstoken. Er worden onder meer
Spaanse sinaasappel(schillen), Afrikaanse
cacao, Grieks laurierblad, Iraakse mirre en
Franse abrikozen(pitten) uitgeladen. Ook de
familie Bols verzeilt zodoende in stijgende welstand.
Maar die kruik gaat te water tot hij barst.
Onder Hermanus
Bols, van de derde
generatie, loopt
de meesterstoker
met alle bedrijfsgeheimen
over
naar concurrent Wynand Fockink. Met als
gevolg dat het bedrijf van Bols versukkelt.
Twee generaties later bemoeit Lucas Bols zich
niet echt met de distilleerderij. Hij vertoeft
liever aan zijn buiten langs de
mooie Utrechtse Vecht en laat de
zaak verder verlopen. Misschien
wel vanwege zijn statig voorkomen
wordt deze Lucas Bols desondanks
slapenderwijs naamgever
en erflater, die zijn naam en
beeltenis aan het huidige ’Erven
Lucas Bols’ zal geven. Zijn afbeelding
met Spaanse kraag, sikje en kalotje, wordt door
een reclameschilder - die het nog tot restaurateur
van het Rijksmuseum zal brengen - met
veel gevoel voor vertrouwen uitstralende reclame
en een rijke fantasie, handig met penseel
en kwast vereeuwigd.
In deze tijd gaat de distilleerderij niet alleen
letterlijk van de kruik op de fles. Lucas Bols
haalt nog het jaar 1794. Daarna slaagt zijn
weduwe Sara Sophia er niet in nieuw leven in
de brouwerij te blazen. Als ook zij in 1799 de
geest geeft, verdwijnt die ook uit de fles. Zoon
Herman houdt dusdanig veel van het familieproduct,
dat hij al vier jaar voor de dood van
zijn moeder onder curatele wordt gesteld. Het
hoofd van een andere erfgenaam, de rechtsgeleerde
Lucas Bols II, staat totaal niet naar de
stokerij. Daarom wordt na de dood van
Herman naar een overnamekandidaat gezocht
voor de likeurstokerij, die inmiddels drieduizend
gulden verlies per jaar oplevert. Zo loopt
de tijd door tot 1816, het jaar waarin Gabriël
Theodorus van ’t Wout interesse in de distilleerderij
toont. Hij is vrijgezel, in die zin dat
hij weliswaar niet getrouwd is maar wel een
zoon heeft die nooit iets zal erven omdat het 43