HeerlijkHeden - Historische Vereniging Heemstede-Bennebroek

heer Adriaan Pauw en opgeheven in 1972) 12 was min of meer gelegen tussen de
huidige Kanaalweg, Havenstraat, Binnenweg, Bronsteeweg, Beelslaan, Hildebrand-
laan, Oosterhoutlaan en het Spaarne. Oorspronkelijk lag de Schouwbroeker-
polder geheel binnen het territorium van de heerlijkheid Heemstede. Als gevolg
van stedelijke annexatiepolitiek ligt een deel van deze voormalige polder tegen­
woordig echter op Haarlems grondgebied. De molenmeesters van de Schouw-
broekerpolder - in de bronnen ook wel Nieuwe Schouwbroekerpolder genoemd
- stonden net als de molenmeesters van deVeenpolder onder toezicht van het
Hoogheemraadschap Rijnland. De benoeming van de molenmeesters van de
Schouwbroekerpolder geschiedde door de ambachtsheer van Heemstede 13 .
Gerrit Corneliszn.van Bourgondiën werd enkele keren aangesteld als armmees­
ter van Heemstede 14 . Er zijn geen aanwijzingen dat hij ooit actief is geweest als
molenmeester. In het dagelijkse leven verdiende Gerrit zijn brood als kleerbleker.
Vermoedelijk is hij kort na zijn eerste huwelijk via zijn vrouw in bezit gekomen
van de kleerblekerij aan de Heerenzandvaart. De oudste vermelding dateert uit
1681. In dat jaar spande Maria vanWoestenhove een proces aan tegen Gerrit
Corneliszn.van Bourgondiën en eiste zij betaling van 250 gulden om daarmee een
losrentebrief af te lossen. Als onderpand diende de 'bleyckerije mette huyssinge...
gelegen op de Heeresandtvaert', waarmee de in dit artikel behandelde kleer­
blekerij wordt bedoeld 15 . Gerrit trad tijdens het bovengenoemde proces op uit
naam van zijn vrouw Maria Jansdr., die erfgename was van MarijtjeThijle. Blijkbaar
had Maria Jansdr. de losrentebrief in kwestie (net als de kleerblekerij?) via erfenis
toebedeelt gekregen.
Uit het eerste huwelijk van Gerrit Corneliszn.van Bourgondiën zijn drie kinde­
ren bekend: Grietje, Marijtje en Guurtje. Na het overlijden van Maria Jansdr.
hertrouwde Gerrit op 19 april 1693 voor het gerecht (de schout en schepenen)
van Heemstede met Jannetje Dirksdr. Langeveld. Zijn tweede echtgenote over­
leed al snel, waarna Gerrit Corneliszn. van Bourgondiën op 30 oktober 1695
voor het gerecht van Heemstede voor een derde maal in het huwelijk trad met
de in Deventer geboren Annetje Houthuis 16 . Het tweede huwelijk bleef kinder­
loos, maar uit het derde huwelijk werd een dochter geboren: Cornelia.
De kleerblekerij
Na het overlijden van Gerrit Corneliszn.van Bourgondiën op 22 maart 1701
besloot diens weduwe Annetje Houthuis de kleerblekerij samen met zijn andere
bezittingen te verkopen. Alle verkoopvoorwaarden zijn indertijd op papier gezet.
Daaruit kan worden opgemaakt dat het een 'schoone waterrijcke kleer- en slijtingh-
bleeckerije' betrof/staende ende
gelegen...aen de Heerelaen' binnen
de heerlijkheid Heemstede 17 . De
kleerblekerij bestond uit een huis,
schuur, spoel, twee bleekvelden
met een kraak, een grote moes­
tuin en een boomgaard. De spoel
was de plek waar de was werd
gespoeld. Samen met het logen
- om vet en vuil te verwijderen -
Schets van de 'vermoedelijke
locatie van de kleerblekerij
van Gerrit Corneliszn.
van Bourgondiën
(de zandvaarten zijn
donker gekleurd).
HeerlijkHeden I 77