Natuurlijk spelen midden in de wijk - Kinderland speeltoestellen

Speeltuin Klauterlust in Ede
Tussen een aantal woningen in het
hart van de Wethoudersbuurt, ligt
een binnenplaats van ongeveer 3400
vierkante meter waar een doorsnee
speelplek was ingericht. De plek
bevindt zich aan de achterzijde
van de woningen waardoor sociale
controle minimaal was en vernielingen
regelmatig voorkwamen. Onder
begeleiding van de gemeentelijke
buurtopbouwwerker kwam de buurt
zelf in actie. Er werd een bewonersorganisatie
opgericht die activiteiten
en initiatieven organiseert, waaronder
het plaatsen van een hek rondom
48
Natuurlijk spelen midden
in de wijk
In de Wethoudersbuurt in Ede-West,
omringd door huizen, is een oud speelveld
omgetoverd tot een natuurlijke speelplaats.
Het initiatief voor de nieuwe speelplek
kwam van bewoners en ook het ontwerp
kwam middels een participatietraject tot
stand. Medio april ging Klauterlust officieel
open. Kinderen uit de buurt kunnen er naar
hartelust spelen met water, zand en hout en
kiezen er hun eigen pad.
S t r a a t b e e l d juni 2011
de speelplaats en het afscheiden van
een gedeelte voor honden en hun
baasjes. Het was de bewonersorganisatie
die zich in 2009 hard maakte
voor meer speeluitdagingen op de
plek, een vraag die parallel liep aan
de wens van de gemeente Ede om
bestaande speelplekken natuurlijker
in te richten.
Paul Zoeteman, wijkcoördinator:
“Met het oog op een natuurlijke
speelplaats hebben we de kinderen
uit de buurt, bewoners en de twee
basisscholen in de omgeving bij
elkaar gebracht en gevraagd: welke
speelbeleving willen jullie; hoe zullen
we de nieuwe natuurspeelplaats
invullen? Dit vooral met het oog op
het gebruik. Want in onze ervaring
ontwerpen volwassen professionals
toch vaak iets heel anders wanneer
kinderen bij de ontwerpfase worden
betrokken.” Om de fantasie te prik-

kelen en om kinderen een handvat te
geven hun gedachten te uiten werd
een verhalenverteller ingeschakeld.
De kinderen sloegen vervolgens
zelf aan het schetsen maar lieten
hun ideale speelplek ook door
ingehuurde sneltekenaars op papier
zetten. De tekeningen werden door
de Coördinator Speelvoorzieningen
opgestuurd naar drie aannemers
van natuurlijke speelplekken. Het
gezamenlijk ontwerp van Kinderland
Speeltoestellen en landschapsarchitect
Eric Douma werd uiteindelijk
gekozen, en in samenspraak uitgewerkt.
Groenstructuur en
olifantenpaadjes
De gemeente wilde de huidige
groenstructuur zoveel mogelijk
behouden, dus was het zaak om
waar mogelijk om de bestaande flora
heen te ontwerpen. Ten bate van
een open en overzichtelijk speelterrein,
moesten wel enkele struiken
en bomen worden herplant. Om de
speelplek toch een andere vorm te
geven werden heuvels gecreëerd
met grond die elders op het terrein
was afgegraven. De ondergrond is
overwegend gras. Tjerk Wildeman
van Kinderland: “Aan de randen
tussen het gras hebben we kruidenmengels
ingezaaid, zoals korenbloempjes.
Dit maakt het geheel wat
kleurrijker en trekt leuke insecten
aan, wat weer interessant is voor
de nabijgelegen basisscholen die
naar Klauterlust komen om natuureducatie
te geven.” Op het grote
grasveld zijn geen paden aangelegd;
een routing tussen de toestellen is
er niet. Kinderland en Douma willen
namelijk de kinderen hun eigen
weg laten zoeken. Wildeman: “Op
deze manier ontstaan vanzelf de
zogenaamde olifantenpaadjes op
de meest belopen routes. Dit maakt
het ontwerp wat dynamischer.” Ten
bate van de toegankelijkheid heeft
het gras wel een harde ondergrond;
kinderen in een rolstoel of met een
lichamelijke beperking zullen geen
moeite hebben zich over het terrein
te bewegen. Een voorwaarde wat
Kinderland betreft, die totaalleverancier
is van integratieve speelplekken
en –toestellen. Wildeman: “We
houden bij onze ontwerpen altijd
in het oog dat gehandicapte en
niet-gehandicapte kinderen samen
kunnen spelen en hebben een groot
assortiment aangepaste toestellen
voor buiten.”
Waterpomp en houten
klimburcht
Wat speelaanleidingen betreft heeft
Klauterlust veel te bieden. Wildeman:
“In eerste instantie had de
landschapsarchitect een heel groen
ontwerp gemaakt met echt natuurlijke
speelaanleidingen zoals wilgentunnels.
De gemeente en bewoners
hebben toen aangegeven het
principe mooi te vinden, maar dat
ze graag meer echte speeltoestellen
geplaatst zouden zien. Het definitieve
ontwerp is nog steeds heel groen
met natuurlijk spel, maar bevat ook
grote toestellen van duurzaam, FSC
gecertificeerd hout.”
Aangezien bij natuurlijk spelen het
element water eigenlijk niet mag ontbreken,
is op het terrein van Klauterlust
een ware bron geslagen van 25
meter diep. Het water kan met een
zuigdrukpomp door de kinderen zelf
omhoog worden gepompt, waarna
het water door een zandbeekje van
twintig meter wegloopt. Het water is
dus altijd gezuiverd, terwijl er geen
drinkwater wordt verspild. Wildeman:
“Het water blijft nooit langer dan een
half uur staan waardoor zich geen
verdrinking- of bacteriële risico’s
voordoen. En het beekje functioneert
als een wadi bij zware regenval.” Her
en der zijn ruwe eiken boomstammen
van vijf meter lang gelegd die
van oever tot oever het water overbruggen.
Noorse zwerfkeien bieden
een alternatieve uitdaging om naar
de overkant te komen.
In een hoek van de speelplek is een
balanceerparcours aangelegd bestaande
uit Robiniahouten palen. De
klimburcht verderop is van hetzelfde
materiaal gemaakt en biedt verschillende
opgangen, een glijbaan,
klimnet en touwbrug. Wildeman:
“Als kinderen elkaar onderweg
tegenkomen in de klimburcht, zullen
ze moeten samenwerken. Laat je
elkaar passeren of wacht je even?
Het dwingt de kinderen tot interactie
en heeft vaak leuke ontmoetingen
tot gevolg.” Op het terrein zijn nog
een uitkijktoren, vogelnestschommel,
dubbele schommel en een voetbalveld
te vinden. In plaats van de standaard
hekken of netten om de ballen
af te vangen, is hier een achtervang
gemaakt van Robiniahouten palen.
Om de veiligheid tijdens het spelen
te waarborgen is het hele terrein TÜV
gecertificeerd.
Sinds de opening op 18 april wordt
Klauterlust veelvuldig bezocht door
kinderen uit de buurt en leerlingen
van de nabijgelegen basisscholen
De Lettertuin en Cavaljé CNS. De
buurtcommissie organiseert er
geregeld activiteiten. Wijkcoördinator
Zoeteman: “Door de buurt bij
de plannen te betrekken is een heel
andere sfeer in de wijk ontstaan. De
sociale betrokkenheid en controle is
zichtbaar toegenomen en als er toch
onverhoopt eens iets aan de hand is
weten de bewoners ons veel beter te
bereiken.”
Kinderland Emsland
Speeltoestellen
Ede
T: 0318-630372
www.kinderlandspeeltoestellen.nl
S t r a a t b e e l d juni 2011 49