2004-1 - Holland Historisch Tijdschrift

48 Hollands Spoor
royale levenswijze moest hij lenen bij zijn
echtgenote. Het huwelijk was zeer tegen de
zin van Maria’s grootmoeder. Misschien
werd er in Maria’s familie aanstoot genomen
aan het feit dat er wel erg snel na de huwelijkssluiting
een kindje kwam. Een reden
kan ook zijn dat de Baron van Reede actief
orangist was, terwijl de familie van Maria
staatsgezind was.
Het is van alle tijden dat geprobeerd
wordt om het familiebezit uit handen van de
schoonfamilie te houden en Geertruijd van
de Burgh slaagde daar opmerkelijk goed in.
Bij haar overlijden bepaalde zij dat Maria pas
bij haar erfenis kon, als baron Van Reede
was overleden. In een veelheid van clausules
die rekening hielden met alle mogelijke scenario’s
verhinderde grootmoeder Van de
Burgh dat hij ook maar een cent van haar
geld zou zien. Hiermee blokkeerde zij, zonder
het op dat moment te weten, 52 jaar lang
de erfenis voor Maria, misschien ook wel
om haar op die manier te beschermen tegen
de spilzucht van haar man.
Na 45 jaar huwelijk, in 1730, liepen de
schulden van Frederik Adriaan baron van
Reede bij Maria zó hoog op, dat hij zijn echtgenote
tot enige erfgename moest maken. In
datzelfde jaar werd de bon vivant in verband
gebracht met een verboden circuit van ‘sodomisten’
waarbij enkele regenten uit Delft en
Haarlem betrokken waren. Van Reede trok
zich terug uit de landspolitiek en nam de
wijk naar Duitsland. Dat was maar goed ook,
want het kwam bij het proces dat volgde
daadwerkelijk tot executies van mannen die
verdacht werden van homoseksuele handelingen.
Hoewel de gebeurtenissen ongetwijfeld
hun weerslag zullen hebben gehad op
het huwelijk bleef Maria haar man trouw.
Acht jaar na het incident, in 1738, stierf Frederik
Adriaan baron van Reede. Maria erfde
niet alleen zijn titel en bezittingen, maar eindelijk
ook de erfenis van haar grootmoeder.
Maria Duijst van Voorhout, vrijvrouwe van
Renswoude was toen 76 jaar oud.
Vijf jaar voor haar dood stelde zij haar
testament op en liet het door de notaris verzegelen.
Er is wel eens gesuggereerd dat de
vrijvrouwe niet meer goed bij de tijd was.
Maar omdat de vrijvrouwe van Renswoude
tot het einde van haar leven een goede huishoudelijke
administratie voerde en nauwgezet
haar kasboek bijhield is het aannemelijk
dat ze tot op hoge leeftijd haar geestelijke
vermogens behouden heeft.
Het testament
Toen het testament een paar dagen na de
dood van Maria werd geopend, was geen van
de betrokkenen precies op de hoogte van de
inhoud. Zelfs de notaris niet. Het testament
werd niet in zijn geheel voorgelezen, maar
steeds aan kleine groepjes voor wie de inhoud
bestemd was. Toen de familieleden
hoorden dat de vrijvrouwe van Renswoude
het grootste deel van haar vermogen niet aan
hen, maar aan drie weeshuizen naliet, was
iedereen verbijsterd. Het was duidelijk dat
de vrijvrouwe ervoor gevreesd had dat haar
laatste wil zou worden aangevochten. Zij
had een aantal clausules in het testament
aangebracht die haar verwanten automatisch
onterfden, zodra zij het testament zouden
aanvechten. Dat gebeurde ondanks alles
toch, en met succes. Een gedeelte van het
erfdeel van haar grootmoeder kwam terecht
bij de nazaten van haar zuster Geertruijd.
Het testament voorzag voor een bescheiden
deel wel in schenkingen aan verwanten. Het
kasteel van Renswoude met alle bijbehorende
percelen en goederen werd door de vrijvrouwe
van Renswoude nagelaten aan Jacoba
Pijnssen van der A, weduwe Taets van
Amerongen, zoals de wens van haar man bij
diens overlijden was geweest.
In het testament, waarvan een afschrift
wordt bewaard in het Gemeentearchief van