2004-1 - Holland Historisch Tijdschrift

24 stakingen bij hoogovens in ijmuiden, 1921-2000
Om de vraag goed te beantwoorden zou een bronnenonderzoek bij Hoogovens nodig
zijn. Het is immers ook nog denkbaar dat er wel zo’n sterke groep is geweest maar dat die
door zijn positie reeds kans zag om voordelen te behalen door slechts te dreigen met staking.
De database met gegevens over stakingen geeft op deze vraag helaas geen antwoord.
Wel kunnen we nog wijzen op een constatering die Van Elteren in zijn reeds genoemde boek
heeft gedaan, namelijk dat door de aard van het productieproces er noodgedwongen hechte
teams van arbeiders ontstonden. Zonder hechte samenwerking was en is het risico op ongevallen
immers levensgroot aanwezig. Misschien heeft deze hechtheid van de onderlinge
relaties wel een rol gespeeld in de bij het bedrijf heersende stakingsbereidheid, zoals deze
ook om die reden aan havenarbeiders wordt toegeschreven.
Slotopmerkingen
Bestudering van de stakingen die bij Hoogovens hebben plaats gevonden levert een beeld op
waarbij het bedrijf in IJmuiden in grote lijnen voldoet aan het algemeen Nederlandse beeld.
Dit beeld toont een gedurende de 20ste eeuw toenemende stakingsactiviteit. Uiteraard heeft
Hoogovens zijn eigen geschiedenis en karakteristieken, maar we moeten deze eigenheid
ook niet overdrijven. Het bedrijf is enorm groot, moest van de grond af aan worden opgebouwd
en moest zelfs zijn eigen arbeiders opleiden, maar heel bijzonder is dit niet. Dit gold
voor vrijwel alle bedrijven die zich begaven op terreinen waar in Nederland weinig ervaring
mee was. Ook bij Hoogovens is de stakingsactiviteit sinds het ontstaan van het bedrijf als
metaalbedrijf in 1924 toegenomen met hoogtepunten vlak na de oorlog en midden jaren zeventig.
In tegenstelling tot het algemene beeld overtrof de Hoogovenindex van de jaren zeventig
die van vlak na de oorlog niet meer, maar dat valt te verklaren uit de malaise in de industrie
waar ook het staalbedrijf zijn deel van heeft gekregen. De stakingsactiviteit in Nederland
is sinds de jaren zeventig toch al minder een activiteit van industriearbeiders geworden.
De dienstensector heeft het estafettestokje overgenomen van de industrie. Opvallend in
deze is misschien wel dat de werknemers van Hoogovens zich hebben verzet tegen de diverse
reorganisaties, maar ook de strijd voor hogere lonen bleven voeren. Ze bleven met andere
woorden ondanks de angst voor reorganisaties en ontslagen ook strijden voor betere
arbeidsvoorwaarden.