“Serrestal houdt zich goed met 40 centimeter sneeuw” - boerentaal.nl
“Serrestal houdt zich goed met 40 centimeter sneeuw” - boerentaal.nl
“Serrestal houdt zich goed met 40 centimeter sneeuw” - boerentaal.nl
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
R E P O R TA G E<br />
Evert en Marian Boersen in Haulerwijk<br />
<strong>“Serrestal</strong> <strong>houdt</strong> <strong>zich</strong> <strong>goed</strong><br />
<strong>met</strong> <strong>40</strong> centi<strong>met</strong>er <strong>sneeuw”</strong><br />
Tekst en beeld: Janet Beekman<br />
Ruim drie maanden heeft de familie Boersen<br />
haar nieuwe serrestal in gebruik. De overgang<br />
van de koeien naar de lichte, ruime en frisse<br />
stal <strong>met</strong> een melkrobot, levert dagelijks twee<br />
tot drie liter melk per koe extra op. De stal<br />
blijkt ook winterproof. Veel sneeuw en vrieskou<br />
leveren weinig problemen op.<br />
Nederlandse melkveehouders kiezen steeds<br />
vaker voor de bouw van serrestallen vanwege<br />
de lagere bouwkosten en het gezonde<br />
klimaat in de stal. Dat deed ook de familie<br />
Boersen, die in 1982 op de huidige locatie in<br />
Haulerwijk begon <strong>met</strong> een melkveebedrijf<br />
van 42 koeien. De ligboxenstal uit 1978<br />
voldeed niet meer. De oude stal <strong>met</strong> 51 te<br />
krappe ligboxen stond <strong>met</strong> circa 70 koeien<br />
te vol. “Op een gegeven moment merk je dat<br />
de klauwgezondheid en vruchtbaarheid<br />
achteruit lopen”, vertelt Evert. “Ook het<br />
melken in de 2x4 visgraat melkstal kostte<br />
<strong>met</strong> 2,5 uur per melkbeurt te veel tijd.<br />
Werkweken van meer dan 80 uur vonden<br />
we te gek worden, ook fysiek is dat moeilijk<br />
vol te houden.”<br />
Evert en Marian oriënteerden <strong>zich</strong> op een<br />
nieuwe stal, <strong>met</strong> een relatief beperkt budget.<br />
Een dierenarts suggereerde de bouw van een<br />
serrestal. In eerste instantie zag Evert dat niet<br />
zo zitten. “Na een aantal excursies, waarbij<br />
we bestaande serrestallen hadden be<strong>zich</strong>tigd,<br />
werden we steeds enthousiaster over de<br />
voordelen van een serrestal”, aldus Evert. “Je<br />
moet eerst <strong>met</strong> eigen ogen zo’n stal zien<br />
<strong>met</strong> het verhaal van de veehouder erbij.”<br />
In juni 2008 werd de knoop doorgehakt en<br />
zijn de benodigde vergunningen aangevraagd<br />
voor de bouw van een 3+0 serrestal <strong>met</strong> 72<br />
ligboxen. In april 2009 kon de bouw starten.<br />
In zes maanden tijd werd de stal <strong>met</strong> een<br />
mestput van 1.000 kuub eronder gerealiseerd.<br />
In oktober verhuisden de melkkoeien naar<br />
hun nieuwe onderkomen. De kosten van de<br />
nieuwe stal waren 280.000 euro (inclusief<br />
fundering en mestkelder), de installatie van<br />
de melkrobot kostte 120.000 euro. De<br />
22 | MELKVEEBEDRIJF / NR 2 / FEBRUARI 2010 / REPORTAGE<br />
financiering is gebaseerd op een melkprijs<br />
van 33 cent. “Volgens de leverancier van de<br />
serrestal, is de bovenbouw 20 tot 25 %<br />
<strong>goed</strong>koper in vergelijking <strong>met</strong> gangbare<br />
stalbouw”, vertelt Evert.<br />
Koecomfort en gezondheid<br />
In de serrestal lopen 65 tot 70 melkkoeien,<br />
de droge koeien zijn in de oude ligboxenstal<br />
gehuisvest. In de nieuwe stal liggen de koeien<br />
in ruimere ligboxen <strong>met</strong> waterbedden. De<br />
boxen zijn 2,75 <strong>met</strong>er lang en 1,15 <strong>met</strong>er breed.<br />
De boxen in de rij aan de buitenkant zijn<br />
3,00 <strong>met</strong>er lang. De waterbedden worden<br />
ingestrooid <strong>met</strong> fijngemalen koolzaadstro.<br />
“Ik maak twee tot drie keer daags de boxen<br />
schoon. Dat kost vrij veel tijd, maar tegelijkertijd<br />
controleer ik mijn koeien. Met robotmelken<br />
is koecontrole belangrijk, de koeien moeten<br />
<strong>goed</strong> blijven bewegen”, stelt Evert, die de<br />
laatste tijd wat drukplekken op zijn koeien<br />
ziet. “Ik weet nog niet helemaal hoe dat<br />
komt, we kijken nog eens kritisch naar de<br />
boxafscheiding.”<br />
Omdat de zijkanten van de serrestal helemaal<br />
open kunnen tot een hoogte van 5 <strong>met</strong>er,<br />
ontbreekt het de koeien niet aan frisse lucht.<br />
Een weerstation op het dak van de stal stuurt<br />
automatisch de beweging van de gordijnen<br />
aan. “Dat hangt af van de windsnelheid,<br />
windrichting, temperatuur en hoeveelheid<br />
regen”, zegt Marian. Het dak is compleet<br />
lichtdoorlatend, waardoor veel licht in de stal<br />
valt. “Dat werkt prettig, ook zie ik tochtige<br />
koeien daardoor beter”, stelt Evert.<br />
Gezondheid<br />
De klauwgezondheid gaat langzaam maar<br />
zeker vooruit. Door overbezetting in de oude<br />
stal en te weinig ligplaatsen hield de klauwgezondheid<br />
niet over. In juli 2009 zijn alle<br />
koeien bekapt en in november werden nog<br />
eens tien koeien onder handen genomen. “Ik<br />
wil het klauwbekappen zelf gaan doen en er<br />
veel aandacht op houden”, geeft Evert aan.<br />
De familie Boersen verwacht dat in de nieuwe<br />
Evert is erg te spreken over de<br />
arbeidsbesparing en -verlichting door<br />
overschakeling op robotmelken. “Het geeft<br />
meer vrije tijd en het levert arbeidsplezier op.”<br />
Vanwege de wat natte kuilen van dit seizoen,<br />
vult Evert het rantsoen van de melkkoeien<br />
aan <strong>met</strong> luzerne voor extra structuur.
Ook onder winterse omstandigheden werkt het prima in de serrestal. Een rondpompsysteem van<br />
drinkwater voorkomt bevriezing.<br />
Sjoerdje, een koe van 12,5 jaar oud, heeft bijna<br />
100.000 liter melk geproduceerd.<br />
stal ook de vruchtbaarheid verbetert. “Het<br />
inseminatiegetal moet van 2,0 naar 1,6 en<br />
de tussenkalftijd van 425 naar onder de <strong>40</strong>0<br />
dagen”, stelt Marian.<br />
De gezondheidsstatus van het bedrijf is hoog:<br />
IBR-, BVD- en leptovrij en para-10-status.<br />
“We verkopen ook wel vaarskalveren, dat<br />
brengt extra omzet en aanwas”, zegt Evert.<br />
Bij de ingebruikname van de melkrobot liep<br />
door stress en te lange melkintervallen in<br />
eerste instantie het celgetal op naar 600.<br />
“Gelukkig is dat nu weer tussen 200 en 250.<br />
Koeien die plat gaan vanwege melkziekte<br />
hebben we zelden en slechts twee mastitisgevallen<br />
per drie maanden”, constateert<br />
Evert.<br />
In de jongveeopfok wordt gestreefd naar een<br />
afkalfleeftijd van de vaarzen op 24 maanden.<br />
Voeding en winterweer<br />
Het basisrantsoen van de melkkoeien bestaat<br />
voor 50 % uit maïs en 50 % uit graskuil<br />
aangevuld <strong>met</strong> bierbostel. Evert voert het<br />
mengsel <strong>met</strong> een voerdoseerwagen voor het<br />
voerhek in de enige voergang, die <strong>zich</strong> aan<br />
één kant van de stal bevindt. Alle melkkoeien<br />
krijgen dagelijks minimaal 2,5 kg eiwitkernbrok<br />
in de robot. Daarnaast wordt een tweede<br />
krachtvoersoort verstrekt. De maximale<br />
krachtvoergift is 11 kilo per koe per dag. De<br />
hoogproductieven kunnen extra krachtvoer<br />
vreten in een apart voerstation. Ook wordt<br />
smulsiroop, een bijproduct uit de frisdrankenindustrie,<br />
over het basisrantsoen gevoerd.<br />
Dat stimuleert volgens Evert de voeropname.<br />
De nieuwe stal en melkrobot hebben de<br />
eerste koude winterse omstandigheden <strong>goed</strong><br />
doorstaan. “De eerste sneeuwval bracht<br />
<strong>met</strong>een <strong>40</strong> centi<strong>met</strong>er. De dakconstructie<br />
kon dat <strong>goed</strong> hebben. De meeste sneeuw is<br />
van het dak afgewaaid en uiteindelijk<br />
gesmolten en via de dakgoten tussen de<br />
bogen afgevoerd”, zegt Marian. De melkrobot<br />
draaide zonder problemen door en kreeg<br />
eige<strong>nl</strong>ijk niet de kans om te bevriezen. Ook<br />
al omdat de bezetting <strong>met</strong> 69 koeien op één<br />
robot hoog is. Uit voorzorg gebruikte de<br />
familie Boersen nog een hete luchtkanon.<br />
“Dat werd al snel veel te warm, dus dat was<br />
niet echt nodig”, aldus Evert. “De mest op de<br />
roosters was ’s ochtends vroeg bevroren,<br />
maar dat dooide ook snel.”<br />
De koeien produceren <strong>goed</strong> in de nieuwe stal.<br />
Ze geven twee tot drie liter melk per dag<br />
meer <strong>met</strong> gemiddeld 29 liter per koe per dag<br />
en gelijkblijvende gehaltes. Voorlopig kan het<br />
echtpaar <strong>goed</strong> vooruit <strong>met</strong> de nieuwe stal,<br />
waarin ze nog willen investeren in rubber op<br />
de roosters, een mestrobot en een koeborstel.<br />
De serrestal is eenvoudig te spiegelen en<br />
daarmee te verdubbelen. “Dan krijg je een<br />
zesrijïge stal <strong>met</strong> de voergang in het midden.<br />
Maar dat is alleen aan de orde bij eventuele<br />
opvolging en een <strong>goed</strong>e melkprijs”, vinden<br />
Evert en Marian. <<br />
Bedrijfsprofiel<br />
— Evert (50) en Marian Boersen (48) uit<br />
Haulerwijk (Friesland) namen in oktober<br />
2009 hun nieuwe serrestal in gebruik.<br />
Ze houden 75 melkkoeien en <strong>40</strong> stuks<br />
jongvee. Het quotum bedraagt<br />
600.000 kg melk (exclusief leasemelk).<br />
— De koeien produceren gemiddeld 8.500 kg<br />
melk <strong>met</strong> 4,50 % vet en 3,50 % eiwit en<br />
staan sinds de komst van de melkrobot<br />
jaarrond op stal. De melk wordt geleverd<br />
aan FrieslandCampina.<br />
— Evert verzorgt de koeien en het jongvee.<br />
Marian doet de boekhouding en<br />
insemineert de koeien. De twee zoons<br />
Albert (17) en Leendert (16) springen af<br />
en toe bij. Leendert doet de MAS en is<br />
eventueel de opvolger van het bedrijf.<br />
Albert is vooral geïnteresseerd in de<br />
cijfermatige kant van het bedrijf.<br />
— Het melkveebedrijf heeft 38 hectare<br />
grond in gebruik, waarvan 11 hectare<br />
maïsland en 27 hectare grasland. Het<br />
basisrantsoen bestaat uit graskuil, maïs,<br />
bierbostel en luzerne, aangevuld <strong>met</strong><br />
twee krachtvoersoorten.<br />
“We zijn tevreden over de nieuwe<br />
stal. Als de melkprijs nog beter<br />
wordt, investeren we in rubber<br />
op de roosters, een mestrobot<br />
en koeborstel”, aldus Evert en<br />
Marian Boersen.<br />
Haulerwijk ><br />
MELKVEEBEDRIJF / NR 2 / FEBRUARI 2010 / REPORTAGE| 23