NTOG 2010 10

368
In de Seniorensectie tijdens het recente Gynaecongres
vertelde Constanze Melicharek, werkzaam
als biologe bij Apenheul, dat gorilla’s – of alle primaten?
– geen menopauze kennen en tot op hoge
leeftijd soms nog nakomelingen krijgen. Alleen in
dierentuinen worden gorilla’s (veel) ouder en kunnen
alleen daar zo oud – recent nog een vrouwtje op de
leeftijd van 44 jaar – nog zwanger worden en bevallen.
Het is echter onzeker of ze voor de opvoeding
van hun kinderen ook werkelijk zorg kunnen blijven
dragen.
De mens is ook – gemiddeld – veel ouder geworden
en wordt gemiddeld nog steeds ouder, hoewel
bijvoorbeeld aan het einde van de 19 e eeuw en
dat viel me op toen ik over een oud Fries kerkhof
liep, het niet zeldzaam was dat mensen 90 jaar of
ouder werden. Blijkbaar kun je oud worden als de
omstandigheden gunstig zijn en dat is voor primaten
in gevangenschap het geval. Het is daarom alleen al
Editorial
Oudjaar - 2010 - Ouder worden
Oudjaar in Paramaribo (2008/2009).
S.A. Scherjon
bedenkelijk dat recent de mens als zevende soort is
toegevoegd aan het lijstje van primaatsoorten.
Het geeft te denken over de parallel tussen het gemiddeld
ouder worden en opgroeien in onze samenleving
en het verblijven van apen, die ook veel ouder
worden, geïsoleerd van hun natuurlijke omgeving; in
gevangenschap. Blijkbaar zijn daaraan voordelen verbonden;
kan de mens als een van de primaatsoorten
door de isolatie van zijn natuurlijke omgeving, door
civilisatie, ouder worden? Er zijn duidelijke nadelen
aan verbonden, we moeten onderling afspraken maken
en leggen ons daardoor individuele beperkingen
op ten voordele van het gemeenschappelijke. In de
meer beschouwende literatuur verwand aan de psychiatrie
is voor dit thema veel aandacht – in ieder geval
– geweest. Freud beschreef in Das Unbehagen in
der Kultur 1 (onder meer op pagina 81) dat de mens
door af te zien van bepaalde behoeften (“….Lebenstechniek
der ihm …Ersatzbefriedigung verspricht…” )