2005-4 - Vrienden van Blijdorp

20
b o t a n i s c h b l i j d o r p
Eden, thematuin verfplanten
Sprookjes bestaan
Botanisch Blijdorp gaat een keertje vreemd! Ditmaal geen artikel
over planten of botanische projecten in de Diergaarde, maar een
uitstapje naar Cornwall (Engeland). Daar bezochten we deze zomer
The lost gardens of Heligan en het Eden Project. Omdat beide
tuinen zo’n enorme indruk maakten volgt hier een impressie.
Eden Project
Wat voorafging
Tijdens een tuinenreis naar Zeeland in 1995
toonde onze buschauffeur een video over
The lost gardens of Heligan. In Cornwall
was een project gaande waarbij men een
volkomen verwaarloosd landgoed in ere
trachtte te herstellen. De beelden van de
overwoekerde tuinen en de verborgen
schatten die daaronder te vinden waren,
maakten grote indruk. De interesse was
gewekt en vanaf toen was het regelmatig
naar de BBC kijken, waar documentaires
te zien waren over Heligan. En natuurlijk
groeide daarmee het verlangen om dit
alles eens in werkelijkheid te gaan zien.
Deze zomer was het dan eindelijk zover.
Na alle eerdere beelden en het lezen van
boeken over Heligan stonden we daar op
een zomerse dag al vroeg voor de poort.
Dat gaf een heel dubbel gevoel: aan de
ene kant wil je dolgraag gaan kijken.
Aan de andere kant ben je bang voor
een teleurstelling, omdat je zelf al die
jaren al een beeld hebt gevormd.
Gelukkig was dat laatste niet het geval:
Heligan is voor een tuinliefhebber méér
dan de moeite waard! Met gemak kun
je er een dag ronddwalen en genieten
van de verschillende tuinen en het park.
Doornroosje
Heligan is een groot landgoed dat
eeuwenlang in het bezit was van de
familie Tremayne. Zo’n landgoed was
zeer goed in staat om zichzelf te bedruipen;
er was een agrarisch bedrijf, bossen,
groentetuinen, fruitteelt en siertuinen.
Het bood voldoende voedsel voor de
familie en de vele personeelsleden.
Er waren alleen al 22 hoveniers in dienst!
Vanaf de Eerste Wereldoorlog raakten
de tuinen in verval. Het personeel werd
opgeroepen en vertrok naar de loopgraven
en slagvelden in Vlaanderen. Het huis werd
gebruikt als herstellingsoord voor gewonde
officieren. Het park begon te verwilderen.
De tuinen werden nog een tijd gebruikt
voor de verbouw van groenten, maar
raakten uiteindelijk ook in verval door
gebrek aan personeel.
Eden, regenwoud
Tekst: Monique van Leeuwen-Maat
Foto’s: Koos van Leeuwen
Bronnen: ‘Handboek The lost gardens
of Heligan’ door H. Vineeto Wansleben,
‘De verloren tuinen van Heligan’ door
Tim Smit en Eden Project Guide 2005/6.
Toen John Willis, een nazaat van de familie
Tremayne, het landgoed in 1990 erfde was
het één grote wildernis. Samen met een
vriend, Tim Smit, ging Willis op ontdekkingstocht
in de tuinen. Er was geen doorkomen
aan; men moest zich letterlijk een
weg kappen doordat alles overwoekerd
was door bramen en klimop. Onder deze
woekeraars vonden ze de restanten van
wat eens een prachtig landgoed moest zijn
geweest. Oude bomen, indrukwekkende
rododendrons, exotische planten, dichtgeslibde
vijvers maar ook oude schuurtjes
waar het gereedschap, weliswaar verroest,
nog zó stond als de hoveniers het hadden
achtergelaten.
Het leek op het verhaal van Doornroosje:
al 75 jaar lagen de tuinen te slapen,
omringd door doornige bramen. En Tim
Smit werd de prins die Heligan zou wakker
kussen…
De kus
Tim Smit, Nederlander van oorsprong,
werd zó geraakt door de sfeer op Heligan,
dat hij alles in het werk stelde om het landgoed
te herstellen. Samen met een kleine
kern vaste medewerkers en tientallen vrijwilligers
werd Heligan ontdaan van alle
woekerende bramen, werden vijvers uitgebaggerd
en borders opnieuw aangeplant.
>