2005-4 - Vrienden van Blijdorp

vogels. Veel hangt hierbij af van de medewerking
van boeren en waterbeheer.
‘Er tureluurs van worden...’
De tureluur is zo’n andere typische weidevogel
met als meest opvallende kenmerk
zijn rode poten. Waarschijnlijk is de naam
‘tureluur’ samengesteld uit de klank die de
vogels maken ‘tu-ru-ru’, en het oud Franse
woord ‘turlure’ wat refrein of herhaald,
eentonig betekent. Vandaar ook de uitdrukking
‘ergens tureluurs van worden’. Ook de
tureluur heeft in vele Nederlandse streken
een eigen naam. Zo werd de tureluur vaak
gezien als een voorbode van regen, wat
hem de naam ‘regentuter’ gaf. Vooral
opvallend zijn, zoals genoemd, zijn rode
poten, wat namen als ‘roodbeentje’ en
‘roodpootruiter’ opleverde.
Bij de tureluurs zijn de mannetjes en de
vrouwtjes identiek. Ze hebben beiden een
zomer- en winterkleed, waarbij de laatste
lichter van kleur is en beide seksen zijn
circa 28 centimeter groot. Het grootste
deel van het jaar zijn het sociale vogels,
die ook het gezelschap van andere vogels
waarderen en samen foerageren op de
Wadden en langs riviermondingen. In de
broedtijd zoeken ze de weilanden op.
Op zoek naar een partner jaagt het mannetje
op de grond met uitgespreide staart en
vooruitgestoken kop achter het wijfje aan.
Als het klikt bouwen ze hun nest tussen
het hoge gras en verbergen het door er
grassprietjes overheen te trekken.
De nesten, eenvoudige kuiltjes in de grond,
worden door beide vogels gemaakt. Hierna
kiest het vrouwtje er één uit om haar vier
eitjes in te leggen. Als er circa 23 dagen
door beide vogels gebroed is, komen de
eitjes uit. Ook tureluurs zijn nestvlieders.
Indien het een paartje in een bepaald jaar
goed is gelukt de jongen groot te brengen,
komen ze het volgende jaar vaak op dezelfde
plek terug.
Net als bij grutto’s zijn de jongen erg
gevoelig voor koude. In koele jaren kost
dat dan ook heel wat kuikens het leven.
Op een leeftijd van één tot twee jaar
beginnen de jonge vogels zelf met broeden.
Tureluurs kunnen overigens behoorlijk oud
worden. De oudste, geringde vogel is 17
jaar.
Deze weidevogels zijn, meer dan de grutto’s,
echte carnivoren. Ze eten insecten en
ook wel wat vis. Ze zoeken hun kostje
zowel overdag als ’s nachts bij elkaar in
vaak grote groepen van wel 1000 vogels.
’s Winters trekken ze naar het zuiden van
het Middellandse zeegebied en de kust
van Afrika. En als het goed is komen ze
het volgende voorjaar weer terug.
Ging het vanaf de jaren ’70 hard achteruit
met de aantallen tureluurs, de laatste jaren
staat de teller wereldwijd stabiel op zo’n
145 000 – 185 000 paren. Er is dus zeker
hoop voor de tureluur!
v r i e n d e n
Najaarsreis GaiaPark
Kerkrade Zoo
Van Gorilla tot Valk
Zaterdagochtend 17 september: een drukte van belang op het
Kruisplein. Maar liefs 98 mensen hadden zich aangemeld voor
deze excursie. Niet zo gek natuurlijk. Op het programma stond
een bezoek aan Nederlands nieuwste dierentuin en wie is daar
nu eerder geweest!
Na een voorspoedige reis kwamen we met goed dierentuinweer in Kerkrade aan.
Wij kregen een warme ontvangst door de parkmanager Wim Verberkmoes met koffie en,
heel toepasselijk, Limburgse vlaai. Na een woord van welkom vertelde Wim in het kort
de geschiedenis van het nog zo jonge park. Daarna was het ieder voor zich het park in.
Hoewel het park nog geen half jaar open is maakt het al een heel volwassen indruk met
uitstekende dierverblijven. Het is duidelijk te zien dat er heel wat ervaring en knowhow
van Apenheul en Safari Beekse Bergen in zit. Toevallig ook niet de minste tuinen als je
het hebt over goede en ruime verblijven. Probeer maar eens een tuin te vinden met een
veelvratenverblijf zoals in Gaia! Het gorillaverblijf is nog zo’n voorbeeld. Zowel in het
binnenverblijf als ook op het eiland is duidelijk het Apenheulverblijf herkenbaar. Zeker het
binnenverblijf is een juweel, met een perfecte balans tussen bezoekers en gorilla’s. Ook hier
weer een combinatie met een andere apensoort. Geen huzaarapen zoals in Apenheul, maar
kuifmangabeys. Minder is het verblijf met de (Blijdorp)wolven. Alsof de lokale bouwmarkt
de schuttingen in de uitverkoop had. Maar dat is dan ook het enige minpuntje.
Mede door het onverwachte mooie weer, de fraaie parkaanleg en de prima horeca hebben
we kunnen genieten van een prachtige dag. Enkele deelnemers met een helderziende blik
lieten zich de warme maaltijd op het terras van ‘De Veelvraat’ goed smaken.
Helaas wilde op de terugweg het wegrestaurant Van der Valk Gilze niet meewerken om de
dag succesvol te beëindigen. Omdat we met 100 mensen waren en een zelfbedieningsrestaurant
wel heel lange wachttijden zou opleveren werd uitgeweken naar een restaurant met
zo’n toekan op het dak. Aangemeld en bevestigd, het mocht niet baten. Met zo velen waren
we niet welkom. Blijkbaar was Van der Valk toch niet zo’n goed idee.
Tekst: Peter Biesta Foto’s: Fred van Tiel
N.B. Van der Valk Gilze heeft achteraf nog gereageerd. De gang van zaken werd wel zeer
betreurd, doch was verder weinig hoopvol.
11