Laai die artikel in PDF-formaat af soos dit in Stywe Lyne verskyn het.

H I E R G A A N O N S A L W E E R ! !
deur Takkie Branford
Soos die ou gesegde lui, “’n Mens is nooit te oud om
te leer nie!” Geen gesegde kan meer waar wees nie,
veral as dit by hengel kom. Ek hou dus altyd my oë
en ore oop want mens weet nooit wat ’n ander man
probeer of getoets het nie. Daar is geen vaste reëls
in ons wonderlike sport nie, net riglyne wat jou kanse kan
verbeter of selfs die fondasie kan lê om op jou eie styl en
tegnieke voort te bou. Hoe baie het ’n mens nie al gesien hoe
’n klein seuntjie ’n stok optel en een na die ander vis uittrek
nie, en dit tussen manne met duur stokke en katrolle.
Ek en Petri de Wet, aanbieder van die hengelprogram Hier
Gaan Ons Alweer! het die voorreg om van die pragtigste en
mees ongerepte hengelparadyse op ons kontinent te besoek.
Ongelukkig laat die tydbeperking van elke episode ons nie
altyd toe om al die inligting met die kykers te deel nie en die
mense sonder DStv word nooit aan die inligting oor ons
avonture blootgestel nie. Ons het dus besluit om elke maand
’n rubriek met handige wenke en riglyne te skryf. Die metodes
werk vir ons maar soos ek sê, jy is altyd welkom om jou eie
tegnieke en metodes te toets!
In ons eerste episodes het ons weer eens vir die koning van
die varswater gaan hengel. Tiervis is seker een van my
gunstelingspesies en vanaf ons eerste ontmoeting as jong
man langs die Zambezirivier kon ek nog nie genoeg kry nie.
Min dinge kan by die vat van ’n tiervis kom en as jy nog nooit
vir dié gestreepte vis gehengel het nie, wag daar ’n groot
verrassing op jou!
Stokke en katrolle
Omdat daar maar grotendeels vanaf bote vir tiervis gehengel
word, gebruik ons korter stokke wat wissel vanaf 6‘,6“ tot
7',6”. Laasgenoemde is die maksimum lengte wat ek sal
voorstel, anders kan dit maar ongemaklik op ’n boot raak en
om die vis in die net te kry kan ’n storie wees met ’n te lang
stok. Ons gebruik mediumswaar stokke en dit is belangrik dat
’n stok ’n goeie ruggraat moet hê as jy enigsins ’n kans wil
staan. ’n Tiervis se bek is hard en bestaan 90% uit been.
Ideale struktuur
vir tiervis.
Om ’n goeie hoek vasgekap te kry, gaan nie werk as jou stok
se punt te slap is nie. Daar is egter ’n uitsondering. Wanneer
jy met “crankbaits” of kunsvissies hengel, is jou kanse maar
skraal dat die drieangelhoeke deur die been van die bek sal
gaan. Jou hoeke is meestal in die vliese en senings van die
bek gehaak en sou jy te veel druk op die vis plaas, gaan die
hoeke eenvoudig uitskeur of hy gaan jou gooi as hy spring.
Dit is hier waar die stok met die slapper punt inkom
aangesien die stok se aksie meeste van die druk hanteer
deur meer as die stywer stok te buig. Dit is ook belangrik dat
jy in hierdie geval nie hengel met ’n rem wat te styf is nie.
Speel die vis maar lig en laat hom gaan as hy wil, maar hou
te alle tye jou lyn styf!
As ek op hierdie manier hengel gebruik ek gewone
“monofilament” of “fluorocarbon” aangesien die lyn baie meer
rek as “braid”, met die gevolg dat die druk op die vis heelwat
minder is. Die stywer stok word vir die ander kunsaas soos
die swaailemme en lepels gebruik. Hier gebruik jy groter
hoeke soos Mustad “kendel round” vanaf 7/0 tot en met 9/0.
Ek hengel dan ook met “braid” (55lb Saltiga Surf) omdat dit so
direk is. Met hierdie metode kan die hoek regdeur die been
gekap word en die stywer stok met die “braid”-kombinasie is
dodelik. Heelwat meer druk kan op die vis geplaas word, veral
as jy tussen die bome of ander strukture hengel waar die vis
gedraai moet word. Katrolle vir tiervis moet almal een ding in
gemeen hê, naamlik ’n ordentlike remstelsel of “drag”. Die vis
gaan nie honderde meters lyn afstroop nie maar as hy jou vat
gaan jy vir seker besef hoe belangrik die funksie van ’n katrol
is.
Ons gebruik “baitcasters” soos die Daiwa “Procaster 100H” of
die Daiwa “Coastal Inshore” en as jy sukkel met die
“baitcasters” sal ’n goeie koffiemeul ook die ding doen. Net ’n
woord of twee oor katrolle – ek het al ’n paar keer gesien hoe
’n tiervis van die beste katrolle op die mark goed laat les
opsê. Dit is glad nie die katrol se skuld nie, die fout lê
inteendeel by die hengelaar. Die manne bewapen hulle met
60 lb-braid en draai die rem so styf vas dat selfs ’n vundu
hom nie kan draai nie en dan baklei hulle die vis op die katrol
in plaas van op die stok. Die druk raak dan te veel en jou
katrol se leeftyd verminder vanaf ’n paar jaar na ’n paar dae.
Stel jou rem reg en gebruik die aksie van jou stok; dit is
hoekom hy daar is.
22 STYWE LYNE Die Hengelaar se Vriend Mei 2010

Dit is waarom jou hoeke
moet skerp wees en 'n
staalstrop gebruik word.
Stroppe, kunsaas en
ander wenke
Soos ons almal weet, is die tiervis natuurlik bewapen met
sterk kake en sowat agt vlymskerp tande in beide die bo- en
onderkaak. Ek beveel dus ’n staalstrop aan as jy enige kans
wil staan. Daar is ’n groot debat tussen tiervishengelaars oor
watter strop nou eintlik die beste is. Dit is ’n maklike vraag om
te beantwoord – die een wat hou! Ek gebruik ’n “seven strand,
nylon-coated”-strop in die 30 lb- tot 40 lb-klas. Die “piano
wire” buig eenvoudig te veel na my sin en as hy verkeerd sou
buig is die kanse goed dat hy kan breek. Jy moet ook omtrent
na elke vis ’n nuwe strop opsit en as die tiere loop is dit die
TIGHT LINES The Angler’s Friend May 2010 23

laaste ding wat ek wil doen. Ons gebruik stroppe van omtrent
so 30 cm lank. Die rede hiervoor is dat ’n te lang strop die
lengte van die vis gaan oorskry. Die draaispil maak dan ’n
borreltjie soos die vis baklei en baie maal sien ’n ander vis die
borrel raak en val hom aan. Die gevolg is ’n baie teleurgestelde
hengelaar en ’n af lyn. Die korter strop bly teen die vis
se lyf as hy wegswem en verminder die kans van afbyt deur
’n ander vis aansienlik.
Kunsaas vir tiervis wissel baie van mens tot mens maar almal
moet een ding in gemeen hê – vlymskerp hoeke. Ek kan dit
nie genoeg beklemtoon nie. As jou hoek baie skerp is, dan
moet hy nóg ’n bietjie skerper wees! Ons weet nou al dat die
bek uit harde been bestaan en as jou hoeke stomp is gaan
die vis met die eerste sprong jou kunsaas vir jou terugstuur.
Swaailemme of “spinners” is uitstekende kunsaas vir tiervis
en ons gebruik die “Tigerwakka”-reeks in verskillende groottes
en kleure. Baie hengelaars maak die fout om te vlak met
hierdie soort kunsaas te hengel. Ons laat sak die swaailem
tot op die bodem voordat ons hom inbring, selfs in water so
diep as tien meter. As die vis naby die oppervlak jag is dit
natuurlik ’n ander saak en dan word jou kunsaas nie so diep
gehengel nie. As een hengelaar aan is moet die ander manne
onmidddellik so na as moontlik aan die vis gooi. Een tiervis
wat gehaak is, aktiveer die ander vis en ons was al tot vier
mense op een boot wat gelyktydig aan was. Dit ontaard
natuurlik in chaos maar as elke man koelkop bly kan al die vis
geland word. “Crankbaits” of kunsvissies is ook dodelike
kunsaas vir tiervis en kleure soos rooi en wit of die “fire tiger”-
Hou vas en laat
die stok die
werk doen.
kleure werk uitsonderlik goed. Ons gebruik die “strike pro”kunsvissies
en die “Hunchback”-reeks het al uitstekende
resultate gelewer.
Kunslepels en die Effzet werk ook goed maar verander
asseblief die ringetjies by die hoek en draaispil; dié waarmee
hulle uitkom is te swak en ’n tier gaan hom vinnig oopbuig.
Wissel die kleur en grootte van jou kunsaas tot jy ’n patroon
kry wat werk en hou vas en hou jou lyn styf. Gaan jou lyn
gereeld na vir swak plekke, veral as jy bome en rotsstruktuur
hengel. Maak seker dat jou kunsaas se aksie nie belemmer
word nadat ’n tier hom geslaan het nie.
Al die plekke waar tiervis voorkom word onmenslik warm. ’n
Goeie hoed en hemp kan die verskil tussen aangenaam en
onplesierig beteken. Ons gebruik “The Bushmen” (018 297
6055 of 082 940 5514) se “quick dry”-hemde wat koel is met
goeie ventilasie. Dit maak ’n baie groot verskil as die kwik tot
die hoë dertigs en middel veertigs styg. Goeie sonskerm soos
Xeroderm met ’n UV a- en b-faktor is vanselfsprekend en
smeer maar gereeld aan want die son is nie speletjies nie. ’n
Polaroid-bril is ook ’n moet om die weerkaatsing van die
water te breek.
Ek hoop regtig dat jy die kans sal kry om met die tiervis
kragte te meet en dat hierdie wenke tot jou sukses sal bydra.
Hou jou lyn styf tot die vis in die net is en na ’n vinnige foto of
twee kan jy die vis weer terugplaas om ’n ander dag weer te
baklei. Geniet hom!
24 STYWE LYNE Die Hengelaar se Vriend Mei 2010