Materiaal voor de leerlingen (pdf) - De Kracht van je Stem

1
De kracht van je
Heb je het wel eens moeilijk met de volgende situaties?
• Opdrachten, bevelen krijgen van ‘meerderen’: een ploegbaas, een collega met meer
ervaring…
• Kritiek op je werk krijgen van anderen: je ploegbaas, je collega’s, klanten…
• Opmerkingen krijgen van anderen over je uiterlijk (je kleding, haarstijl, tatoeages,
huidskleur), over je houding, je gedrag, je nationaliteit…
• Uitleg, instructies krijgen over hoe je een bepaald werk moet uitvoeren…
• Luisteren naar anderen: je baas, je collega’s, klanten…
• Iets vragen aan anderen: extra uitleg als je iets niet begrepen hebt, een verlofdag, ander
gereedschap, hulp bij het uitvoeren van een lastige klus…
• Uitkomen voor je mening, je gedacht zeggen. Als je vindt dat een opdracht anders moet
worden uitgevoerd, als je een bepaalde werksituatie onveilig vindt… zeg je daar dan iets
van of zwijg je?

2
De kracht van je
• De pauzes: kijk je ernaar uit of vind je het vervelende momenten? Begin je zelf over van
alles en nog wat of luister je naar de gesprekken van anderen?
• Er worden grappen verteld op het werk. Doe je mee of niet? Er worden grappen
uitgehaald op het werk. Doe je mee of blijf je op een afstand?
• Je moet onder druk presteren: een werk moet tegen een bepaald uur of een bepaalde
datum klaar zijn. Kun je de stress aan?
• Hoe verloopt het samenwerken met anderen? Zijn er problemen?
Samenwerken met collega’s
Samenwerken met andere
jongeren
Samenwerken met ouderen
Samenwerken met mannen
Samenwerken met vrouwen
Samenwerken met ploegbazen
• Heb je van anderen (je familie, je vriendin, je vriend, je leraars, je collega’s, je
ploegbaas…) wel eens iets gehoord over je manier van communiceren? Ben je volgens
hen eerder…
open
kalm
kan goed luisteren
haantje de voorste, leider
rustig
stil
serieus, ernstig
gesloten
opvliegend, snel kwaad
kan niet goed luisteren
volgzaam
zenuwachtig
lawaaierig
niet serieus

3
De kracht van je
Wie is een goede metselaar, een goede poetsvrouw…?
Over welke vaardigheden moet een metser, poetsvrouw… beschikken?

4
De kracht van je
Sympathiek of niet?
Over welke eigenschappen beschikken sympathieke en minder sympathieke
collega’s?
sympathiek
minder
sympathiek

Wat doe je samen? Met wie?
5
De kracht van je
Is die communicatie gemakkelijk (+),
moeilijk (-) en waarom?
+ - Waarom?

6
De kracht van je
• Dicteer de tekening.
Begin met de onderste rechthoek. Beschrijf de positie van die rechthoek. Zeg hoe
de tweede rechthoek ligt ten opzichte van de eerste, de derde ten opzichte van de
tweede en zo verder tot de achtste rechthoek.
• Beantwoord geen vragen.
• Toon de tekening niet.

7
De kracht van je
• Dicteer de tekening.
Begin met de onderste driehoek. Beschrijf de positie van die driehoek. Zeg hoe de
tweede driehoek ligt ten opzichte van de eerste, de derde ten opzichte van de
tweede en zo verder tot de achtste driehoek.
• Beantwoord vragen.
• Toon de tekening niet.

8
De kracht van je
• Beeld de volgende gevoelens uit.
• Zeg niets.
• Maak alles duidelijk via houdingen, gebaren, gezichtsuitdrukking…
1. Je bent verlegen.
2. Je bent woedend.
3. Je verveelt je.
4. Je bent bang.
5. Je bent verdrietig.

6. Je bent het er niet mee eens.
7. Je bent moe.
8. Je wenst iemand veel sterkte toe.
9. Je bedankt iemand.
10. Je hebt de lotto gewonnen.
9
De kracht van je

Wat zeg je tegen wie?
Je krijgt een VERVELENDE opdracht.
Hoe reageer je daarop wanneer die vraag komt van...
10
De kracht van je
Ik zou willen dat…
IK DE GROTE BAAS
Ik zou willen dat…
IK DE PLOEGBAAS
Ik zou willen dat…
IK EEN NIEUWE, JONGE COLLEGA
Ik zou willen dat…
IK EEN OUDERE COLLEGA MET MEER ERVARING
Ik zou willen dat…
IK EEN KLANT
Ik zou willen dat…
IK JE VRIEND / VRIENDIN

Het is donderdag en het einde van een drukke werkdag.
Je baas vraagt je vriendelijk of je nog een uurtje wil overwerken.
11
De kracht van je
Situatie 1
Je bent heel erg moe. Je hebt een paar nachten te
weinig geslapen. Gisterenavond heb je ruzie
gekregen met je lief en dat spookt nog steeds door je
hoofd.
Wat antwoord je?
Situatie 2
Je bent goed gehumeurd. Het werk is prima verlopen en je hebt een
weekendje aan zee gepland met je lief.
Wat antwoord je?

12
De kracht van je
Zijn de volgende uitspraken een mening of een feit?
uitspraak feit mening
1. Prinses Diana stierf tijdens een auto-ongeval in Parijs.
2. Mensen, die drugs gebruiken, zijn dom.
3. De aarde is rond.
4. Spinnen zijn akelige dieren.
5. De zon komt op in het oosten.
6. Jongens zingen beter dan meisjes.
7. Suiker is zoet.
8. Buitenlanders zijn luier dan Belgen.
9. Een Volkswagen is een betere auto dan een Renault.
10. Van harddrugs kan je sterven.
11. Dieren onderbrengen in een dierentuin is wreed.
12. Mannen zijn sterker dan vrouwen.
13. God is goed.
14. De aarde is de mooiste planeet uit het heelal.
15. Het regent altijd in België.
16. Als een appel uit een boom valt, valt hij naar beneden.
17. De baas weet het beter.
18. Als je veilig wil werken, moet je de voorschriften volgen.

Waarover hebben die 2 arbeiders het, denk je?
Schrijf hun gesprekje op in de tekstballonnetjes.
13
De kracht van je

14
De kracht van je
Een cartoon van Zak voor Siemens

Niet-verbaal gedrag (zonder woorden)
Is er oogcontact?
Heeft hij een luisterhouding?
Welke houding neemt hij aan?
Hoe houdt hij zijn handen?
Wat doet hij met zijn voeten?
Knikt hij?
Vraag hij uitleg?
Toont hij respect?
Verbaal gedrag (met woorden)
Heeft hij veel of weinig gezegd?
Heeft hij vragen gesteld?
Heeft hij over zijn gevoelens
gesproken?
Heeft hij vriendelijk of
onvriendelijk gesproken?
Heeft hij luid of zacht
gesproken?
15
Observatielijst
De kracht van je

Kritiek geven en krijgen
Een paar situaties:
16
De kracht van je
1. Als je aan je werk wilt beginnen, merk je dat een stuk gereedschap,
dat je nodig hebt, stuk is. Je weet dat een collega gisteren met dat
gereedschap heeft gewerkt. Die heeft je echter niets gezegd.
2. Je bent in het magazijn gestruikeld. Je hebt daarbij je voet bezeerd.
Je collega had een doos in de gang laten staan.
3. Een collega heeft enkele weken terug € 20 van je geleend. Hij heeft
dat bedrag nog steeds niet terugbetaald.
4. Een collega heeft je in het bijzijn van anderen uitgelachen met je
nieuwe kapsel.
5. Een collega heeft tegen de ploegbaas gezegd dat hij het grootste deel
van de klus heeft opgeknapt. In werkelijkheid heb jij het meeste werk
gedaan.
6. Elke maand krijg je je loon te laat.
7. Je baas zegt dat je minder moet praten en meer moet werken.
8. Je hebt een collega in het magazijn betrapt op het stelen van
materiaal van de firma.
9. Jij steekt een sigaretje op in het atelier waar dat ten strengste
verboden is. De ploegbaas komt naar je toe…
10. De collega, waar je mee samenwerkt, is ouder en heeft meer
ervaring. Op alles wat jij doet, heeft hij commentaar. Het is een echte
betweter.

17
De kracht van je
Je staat al 3 kwartier in de file op een autosnelweg.
In je achteruitkijkspiegel zie je een grote auto die langs de file rijdt op de
pechstrook.
Die auto is nog 50 meter van je verwijderd.
Wat voel je?
Wat doe je?
Hoe reageer je?

18
De kracht van je
Niet-weerbaar (hulpeloos) Weerbaar In de aanval
Subassertief Assertief Agressief
Je kunt niet voor jezelf
opkomen.
Je kunt voor jezelf opkomen. Je komt enkel op voor jezelf.
Je hebt te weinig respect voor Je hebt respect voor jezelf én Je hebt te weinig respect voor
jezelf.
voor de ander.
de ander.
Je slikt alles in. Je zegt het op een rustige en Je spuwt het uit.
respectvolle manier.
Niet-verbaal gedrag: Niet-verbaal gedrag
Niet-verbaal gedrag:
• klein stemmetje
• normale stem
• harde stem
• ineengedoken
• gecontroleerd
• wilde gebaren
• zenuwachtig
• rustig
• boos
struisvogel wijze uil arend
Weerbaar
Niet-weerbaar In de aanval

Situaties
Hoe reageert een agressieve persoon?
Hoe reageert een niet-weerbare persoon?
19
De kracht van je
1. Je staat in een winkel in de rij. Het is jouw beurt. Een andere klant steekt je voorbij.
Hoe reageer je als je een agressieve persoon bent?
Hoe reageer je als je een niet-weerbare persoon bent?
2. Je werkt met twee aan een klus. Je collega laat jou al het zware werk doen.
Hoe reageer je als je een agressieve persoon bent?
Hoe reageer je als je een niet-weerbare persoon bent?
3. Een collega is ziek. De ploegbaas vraagt je hem op je vrije dag te vervangen.
Hoe reageer je als je een agressieve persoon bent?
Hoe reageer je als je een niet-weerbare persoon bent?
4. Je bent de jongste. De rotkarweitjes zijn altijd voor jou.
Hoe reageer je als je een agressieve persoon bent?
Hoe reageer je als je een niet-weerbare persoon bent?

Waar mensen samen zijn, is er…
MET WIE?
20
Ouders ja nee
Lief ja nee
Zus/broer ja nee
Vrienden ja nee
Collega’s ja nee
Buren ja nee
De kracht van je
WAAR-
OVER?
WAAR-
OVER?

HERKEN JIJ DAT?
RUZIE Herken je dat?
21
Doe je dat zelf
soms ook?
1. NIET LUISTEREN ja nee ja nee
2. HEFTIG REAGEREN:
ROEPEN… ja nee ja nee
3. ETIKETTEN PLAKKEN:
JIJ DIT, JIJ DAT… ja nee ja nee
4. SLACHTOFFER
SPELEN ja nee ja nee
5. DE ANDER
BELACHELIJK MAKEN ja nee ja nee
VIND JE DAAR IETS VAN TERUG IN DEZE SCHEMA’S?
Negatieve kritiek
Je wordt boos, je roept, je scheldt: ‘jij dit, jij
dat…’
Je valt de ander aan als persoon.
Je haalt oude koeien uit de gracht.
Je luistert niet naar de ander.
Je geeft geen oplossing aan.
Niet-weerbaar (hulpeloos) In de aanval
Subassertief Agressief
Je kunt niet voor jezelf
opkomen.
Je komt enkel op voor jezelf.
Je hebt te weinig respect voor Je hebt te weinig respect voor
jezelf.
de ander.
Je slikt alles in. Je spuwt het uit.
Struisvogel Arend
Niet-verbaal gedrag: Niet-verbaal gedrag:
• klein stemmetje
• harde stem
• ineengedoken
• wilde gebaren
• zenuwachtig
• boos
De kracht van je

22
Wat is het probleem?
Welke oplossingen
kunnen er gegeven
worden aan dat
meningsverschil?
Welke oplossing is
voor jullie beiden de
beste?
Jullie spreken samen
af om de gekozen
oplossing uit te
voeren.
De kracht van je
• Je geeft jouw
standpunt: ik vind dat…
• Je komt op voor jezelf.
• Je luistert aandachtig.
• Je hebt respect voor de
ander.
• Zet alle mogelijke
oplossingen op een
rijtje.
• Je geeft jouw
standpunt: ik vind dat…
• Je komt op voor jezelf.
• Je luistert aandachtig.
• Je hebt respect voor de
ander.