Download Kerkmagazine jaargang 2 nummer 4 als pdf-bestand
Download Kerkmagazine jaargang 2 nummer 4 als pdf-bestand
Download Kerkmagazine jaargang 2 nummer 4 als pdf-bestand
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
m a g a z i n e<br />
Onafhankelijk facilitair vakblad voor kerken<br />
Jaargang 2 november 2011<br />
De hemel is open<br />
Glasvezelnetwerk • Lutherse Kosters • Intussen in Meliskerke
Neem nu een abonnement<br />
op <strong>Kerkmagazine</strong>!<br />
Vanaf € 19,95 per jaar.<br />
Vanaf 1 januari 2012 gaat <strong>Kerkmagazine</strong><br />
verder <strong>als</strong> abonnementsblad. Daarmee blijft<br />
u verzekerd van onze hoge kwaliteit van<br />
de inhoud en vormgeving.<br />
Factuuradres:<br />
Naam kerk<br />
Contactpersoon<br />
Adres<br />
Postcode Woonplaats<br />
E-mailadres<br />
Handtekening<br />
m a g a z i n e<br />
Onafhankelijk facilitair vakblad voor kerken<br />
m a g a z i n e<br />
Onafhankelijk facilitair vakblad voor kerken<br />
Kerktelevisie in ’s Heerenhoek • Het onderhoud van zilverwerk • Intussen in<br />
Meliskerke • Draadloze microfoon? Let op! • Bed & Breakfast in de pastories<br />
De kerkruimte op de schop<br />
m a g a z i n e<br />
Onafhankelijk facilitair vakblad voor kerken<br />
Jaargang 1 <strong>nummer</strong> 3 mei 2011<br />
Beamertest<br />
Negen beamers<br />
onderzocht door panel.<br />
KerkTV<br />
De toekomst van de kerk?<br />
Kerknieuws<br />
Beeld en geluid<br />
Thema<strong>nummer</strong><br />
Renkum: kerken met karakter<br />
De nieuwe koster van de Domkerk<br />
Pasen: de kerk pakt uit<br />
Perfect geluid in Nijkerk<br />
pagina 1<br />
m a g a z i n e<br />
Onafhankelijk facilitair vakblad voor kerken<br />
Kopzorgen<br />
door nattigheid<br />
<strong>Kerkmagazine</strong> houdt kerkrentmeesters, kerkvoogden, beheerders en kosters op de hoogte over ontwikkelingen op gebied van onderhoud,<br />
inrichting, verbouwing, techniek, licht en geluid, muziek etc. Actueel, professioneel en met kennis van zaken.<br />
“… mijn complimenten voor uw nieuwe <strong>Kerkmagazine</strong>. Het ziet er verzorgd uit, de onderwerpen zijn zeer nuttig, de schrijfstijl erg prettig.”<br />
Een lezer uit Utrecht<br />
Voor een gering bedrag ontvangt u vier keer per jaar <strong>Kerkmagazine</strong>. Het basisabonnement bevat 2 exemplaren. Wilt u meer exemplaren,<br />
dan is dat ook mogelijk.<br />
Ja, wij nemen een abonnement op <strong>Kerkmagazine</strong>, zo<strong>als</strong> hieronder aangekruist.<br />
4x per jaar 2 exemplaren. Abonnementsprijs € 19,95 incl. 6% BTW<br />
4x per jaar 4 exemplaren. Abonnementsprijs € 29,95 incl. 6% BTW<br />
4x per jaar 6 exemplaren. Abonnementsprijs € 39,95 incl. 6% BTW<br />
Anders, nl.: 4x per jaar …… exemplaren (veelvoud van 2). Basistarief € 19,95 + € 10,00 per 2 exemplaren extra incl. 6% BTW.<br />
<strong>Kerkmagazine</strong> – onafhankelijk facilitair vakblad voor kerken<br />
Bezorgadres:<br />
Idem <strong>als</strong> factuuradres<br />
Deze bon kun u ingevuld opsturen naar <strong>Kerkmagazine</strong>, Postbus 209, 3770 AE Barneveld.<br />
U kunt zich ook aanmelden via de website www.kerkmagazine.nl. Of stuurt u een e-mail naar info@kerkmagazine.nl<br />
!<br />
Indien anders dan factuur adres, bezorgadres hier opgeven:<br />
Naam kerk<br />
Contactpersoon<br />
Adres<br />
Postcode Woonplaats<br />
Insite Media Postbus 209, 3770 AE Barneveld, T 0342 42 11 55<br />
www.insitemedia.nl, info@insitemedia.nl, KvK 08122654<br />
pagina 1
Inhoud<br />
4<br />
Glasvezel<br />
Steeds meer gemeenten<br />
in Nederland leggen<br />
glasvezelnetwerken<br />
aan. Dit biedt<br />
gemeenten en<br />
parochies een unieke<br />
kans om bij iedereen<br />
binnen te komen. Interview met Wim van<br />
Dijk van NETchange.<br />
Kerkengebouwen<br />
(ver)delen<br />
Tegenwoordig gaan<br />
de diverse kerken en<br />
kerkgenootschappen<br />
steeds vriendschappelijker<br />
met elkaar<br />
om. Op tal van<br />
praktische gebieden wordt samengewerkt en<br />
geleerd van elkaars ervaringen.<br />
Jaargang 2 – nr. 4<br />
November 2011<br />
<strong>Kerkmagazine</strong> verschijnt viermaal<br />
per jaar en wordt verspreid<br />
onder kerkrentmeesters, kosters,<br />
beheerders etc. in alle kerken in<br />
Nederland.<br />
Eindredactie Kees Posthumus<br />
Medewerkers in dit <strong>nummer</strong><br />
Korstiaan van Vliet, Margot C.<br />
Berends<br />
De hemel is open<br />
Vaak onderschat: het belang van de verlichting<br />
in de kerk. Met Kerstmis op komst, feest van<br />
het licht in het duister, is het de hoogste tijd<br />
om aandacht te besteden aan armaturen,<br />
kroonluchters en wattages.<br />
10 Meliskerke 14<br />
24<br />
Vormgeving<br />
Paul Huizinga – Helderblauw,<br />
Barneveld<br />
www.helderblauw.nl<br />
Foto omslag<br />
Kathedraal Roemond<br />
(foto: Doortje Schuthof-Vermeulen)<br />
Advertentie exploitatie<br />
Adtel<br />
Willem Swart<br />
T 0592 273 451<br />
E Swart@adtel.nl<br />
Scheef leunt de<br />
preekstoel tegen<br />
de noordelijke<br />
buitenmuur.<br />
Bouwlampen,<br />
speciekuipen en een<br />
grote bouwsteiger<br />
domineren de<br />
kerkruimte die over<br />
ruim een maand moet<br />
worden opgeleverd. Maar dat moet lukken.<br />
Kerkennieuws<br />
Nergens vindt u zo’n<br />
volledig overzicht<br />
van verbouwing,<br />
renovatie, restauratie,<br />
opening, sluiting of<br />
herbestemming van<br />
kerkgebouwen <strong>als</strong> in de<br />
rubriek Kerkennieuws door Korstiaan van<br />
Vliet.<br />
Druk<br />
Scholma Druk, Bedum<br />
Kosters<br />
Uitgever<br />
Insite Media<br />
Postbus 209<br />
3770 AE Barneveld<br />
T 0342 42 11 55<br />
E kerkmagazine@insitemedia.nl<br />
I www.kerkmagazine.nl<br />
KvK 08122654<br />
Henk Baaima en<br />
Nigel Lamb zijn de<br />
twee kosters van de<br />
lutheranen in Den<br />
Haag. Onlangs kregen<br />
zij hoog bezoek:<br />
koningin Beatrix kwam langs.<br />
pagina 3<br />
27 Kerkbeheer actueel 32<br />
Koperdieven slaan<br />
steeds vaker hun slag<br />
bij kerken. De opbrengst<br />
van Kerkbeheer<br />
stijgt niet langer. De<br />
ledenregistratie van de<br />
PKN komt op orde. Een<br />
boekhouder in Zeewolde licht de kerk op.<br />
En een nieuw handboek over sluiting en<br />
herbestemming van kerkgebouwen.<br />
Niets uit deze uitgave mag worden<br />
verveelvoudigd en/of openbaar<br />
worden gemaakt door middel van<br />
druk, fotokopie, digitaal of op welke<br />
wijze dan ook, zonder voorafgaande<br />
schriftelijke toestemming van de<br />
uitgever.<br />
© 2011 – Insite Media, Barneveld<br />
17
<strong>Kerkmagazine</strong> <strong>jaargang</strong> 2, <strong>nummer</strong> 4<br />
De<br />
hemel<br />
is open<br />
Vaak onderschat: het belang<br />
van de verlichting in de kerk.<br />
Met Kerstmis op komst, feest<br />
van het licht in het duister, is<br />
het de hoogste tijd om aandacht<br />
te besteden aan armaturen,<br />
kroonluchters en wattages.<br />
Kees Posthumus
pagina 5<br />
St. Nicolaaskerk in Denekamp, foto Riet Vos
<strong>Kerkmagazine</strong> <strong>jaargang</strong> 2, <strong>nummer</strong> 4<br />
“<br />
“Met slecht licht<br />
kun je mensen de<br />
kerk uit jagen”<br />
Wie eenmaal met lichtontwerper<br />
Hendrik Jan Vermeulen heeft<br />
gesproken, zal voortaan altijd letten<br />
op de verlichting in een kerk. Wat is<br />
de kleur van het licht? Is het direct of<br />
indirect licht? Zie ik armaturen? Wat<br />
doet het licht met de kerkruimte en de<br />
mensen in de kerk?<br />
Musketiers<br />
De manier waarop het licht is geregeld<br />
heeft zeker invloed. Vermeulen noemt<br />
een voorbeeld van een kerk waar het<br />
kerkbezoek beduidend steeg nadat<br />
zijn lichtontwerp was uitgevoerd. “Met<br />
slecht licht kun je mensen de kerk uit<br />
jagen, met goed licht kun je mensen<br />
de kerk in krijgen.” In een opnieuw<br />
verlichte katholieke kerk steeg zelfs de<br />
verkoop van devotiekaarsjes.<br />
Ik spreek Vermeulen in de week na het<br />
tienjarig bestaan van zijn bedrijf. Ter<br />
gelegenheid van dit jubileum verscheen<br />
een prachtig boek met interviews en<br />
foto’s, waarop goed te zien is hoe mooi<br />
de werking van licht kan zijn. Jaarlijks<br />
verzorgt Vermeulen in circa twintig<br />
kerken het licht. Hij werkt alleen voor<br />
kerken en is een echte specialist.<br />
Hij werkt hecht samen met Sabine<br />
Brink, van Kroonluchters Brink & Van<br />
Keulen uit Amsterdam, en Evert van<br />
de Beek, van Elektrotechniek Van den<br />
Berg uit Leusden. De drie trekken<br />
samen op onder de naam Bekroond<br />
Licht en staan ook bekend <strong>als</strong> de drie<br />
musketiers. Zij maken optimaal gebruik<br />
van elkaars deskundigheid en ervaring.<br />
Modeshow<br />
“Gemeenten en parochies bellen ons<br />
en vragen om hulp bij het ontwerpen<br />
van licht in hun kerk. Bij een afspraak<br />
neem ik mijn fototoestel mee, om vast<br />
te leggen hoe de situatie is. De eerste<br />
vraag die ik aan een gemeente of<br />
parochie voorleg is: ‘Wat wilt u met uw<br />
kerk?’. Is uw kerk naar binnen gericht<br />
en alleen bestemd voor eredienst en<br />
eucharistie? Of is uw kerk meer naar<br />
buiten gericht? Treedt er vaak een band<br />
op in de dienst?<br />
Vooral in protestantse kerken speelt de<br />
verhuur van de kerk een rol in het rond<br />
krijgen van de exploitatie. Dat leidt tot<br />
concerten, recepties, feesten en soms<br />
zelfs modeshows. Een multifunctioneel<br />
gebruik van een kerk vraagt om een<br />
ander lichtplan dan een kerk die alleen<br />
op zondag voor de kerkdienst wordt<br />
gebruikt.<br />
Goed licht zorgt ervoor dat je op<br />
je gemak bent in een ruimte. Het<br />
bevordert, zeggen wij profession<strong>als</strong>,<br />
de visuele ergonomie. Het draagt bij<br />
aan een positieve ervaring van de<br />
kerkruimte, het maakt zichtlijnen<br />
duidelijk, het geeft oriëntatie.<br />
Standaardoplossingen zijn niet te<br />
geven, elke kerkruimte vraagt een eigen<br />
aanpak en plan.”<br />
Wattage<br />
Er zijn drie soorten verlichting: de<br />
indirecte verlichting, de basisverlichting<br />
en de accentverlichting. Vermeulen:<br />
“Om te beginnen is er de indirecte<br />
verlichting, het aanlichten van het<br />
gewelf, het plafond. Voor mij heeft<br />
dat een diepe betekenis. Met Kerstmis<br />
is het licht van Christus naar de<br />
wereld gekomen. Dat verlichte gewelf<br />
betekent dat er een geopende hemel<br />
is, waardoor het licht van God naar de<br />
wereld komt.<br />
Als de indirecte verlichting goed is,<br />
helpt dat enorm om de basisverlichting<br />
goed op orde te krijgen: het licht op<br />
de belangrijke plaatsen in de kerk:<br />
het liturgisch centrum, het schip van<br />
de kerk. Mensen moeten daar goed<br />
kunnen lezen, bijvoorbeeld.<br />
Het probleem van standaard armaturen<br />
is dat ze verlichten tot zo’n drie meter<br />
omlaag. Maar in de kerk hangen de<br />
lampen juist erg hoog of half hoog.<br />
Om dan op de vloer toch een goede<br />
lichtopbrengst te krijgen, moet je een<br />
enorm hoog wattage gebruiken. Dat<br />
leidt soms tot lampen met een sterkte<br />
van een bouwlamp, met fel en hard<br />
licht.”
Sfeerverlichting met kroonluchters<br />
Sabine Brink is de vrouwelijke musketier<br />
van Bekroond Licht. Zij is directeur van<br />
Kroonluchters Brink & Van Keulen, gevestigd<br />
in Amsterdam, en de derde in een generatie<br />
makers van messing kroonluchters.<br />
“Sinds mijn 24e werk ik in het bedrijf. Graag<br />
was ik zelf zo sterk geweest om messing te<br />
gieten, en ik ben heel geëmancipeerd, maar<br />
helaas ontbreekt mij de spierkracht. Het is heel<br />
zwaar en heet werk. Koper uit de mijn is rood.<br />
Met zink erbij wordt het geel: messing of geel<br />
koper. Wij smelten messing in de oven van onze<br />
eigen messinggieterij, maximaal zo’n 150 kilo<br />
per keer, op een temperatuur van 1100 tot 1300<br />
graden Celsius. Dan stampen wij de kasten. Wij<br />
gieten in Brussels aarde, een kleiachtige aarde.<br />
Met een mal maken wij een afdruk in een kast,<br />
in de aarde. In die vorm wordt de hete messing<br />
gegoten. Dat koelt snel af, waarna wij de messing<br />
onderdelen slijpen en polijsten. De aarde maakt<br />
er een wat ruw oppervlak aan.<br />
Wij maken kroonluchters, met elektrisch licht<br />
of met kaarsen, met een doorsnede van 37<br />
centimeter tot twee meter, in verschillende etages.<br />
De grootste heeft drie lagen en tien armen per<br />
laag.<br />
Onze meest beroemde kroonluchter hangt in de<br />
Nieuwe Kerk in Amsterdam. Hij kwam fantastisch<br />
in beeld tijdens het huwelijk van prins Willem-<br />
Alexander en Màxima? Rudolf Spoor, de regisseur<br />
van de uitzending, maakte een camerashot waar<br />
de kroonluchter precies in de sleep van Maxima<br />
viel! Ook in de Oude Kerk te Amsterdam hangen<br />
er vijf.<br />
Bij de luchters van massief messing loopt de<br />
bedrading buiten langs. Zijn de armen hol, dan<br />
loopt de bedrading binnendoor. Ons model is<br />
gemaakt naar aanleiding van modellen van<br />
vierhonderd jaar geleden. En over vierhonderd<br />
jaar hangen zij er nog! Maar wij gaan met dit<br />
klassieke product wel met onze tijd mee: er zijn<br />
nu ook kroonluchters met LED-verlichting.<br />
Negentig procent van onze kroonluchters hangt<br />
in kerken. Het verfraaien van kerken is geweldig<br />
werk. Ten eerste spreekt het ambachtelijke<br />
van ons werk mij aan. Wij zijn de enigen die<br />
op deze manier gieten. Daarnaast zijn mensen<br />
in de kerken altijd blij <strong>als</strong> je komt, de sfeer is<br />
vriendelijk en positief.”<br />
www.brinkenvankeulen.nl<br />
Reflector<br />
Wat Vermeulen betreft zijn die<br />
bouwlamp-achtige lampen verleden<br />
tijd. Hij zit dicht op de ontwikkeling<br />
van nieuwe lichttechnieken. Zo kan hij<br />
zorgen voor ‘de kleinste reflector met<br />
de grootste lichtopbrengst’, voor de<br />
indirecte verlichting.<br />
“Die reflector is nog maar 5 centimeter<br />
in doorsnee, met een stralingshoek<br />
van 80 graden. Je ziet ze niet meer,<br />
we verstoppen ze in de sluitstenen of<br />
achter de dwarsbalk. Ze reflecteren het<br />
licht op het plafond of de kap, waarna<br />
het breed op de vloer valt. En dat alles<br />
zonder enige vorm van verblinding.”<br />
Naast de indirecte verlichting<br />
en de basisverlichting is er de<br />
accentverlichting. Bijvoorbeeld op<br />
het kruis tegen de achterwand, op<br />
het Mariabeeld, op de preekstoel. In<br />
de Utrechtse Jacobikerk is het orgel<br />
uitgelicht met vier lampen.<br />
Wat de drie musketiers weten te<br />
bereiken is een ideale afstemming<br />
van de drie soorten licht, onopvallend<br />
aangebracht of, bij kroonluchters, mooi<br />
in het zicht. De indirecte verlichting<br />
in het gewelf is hierbij onmisbaar. Zo<br />
ontstaat door licht een nieuwe ervaring<br />
van de kerkruimte.<br />
Programma’s<br />
Als het licht geïnstalleerd is, zorgen<br />
Vermeulen en Elektrotechniek<br />
pagina 7<br />
Van den Berg voor verschillende<br />
voorgeprogrammeerde schakelingen.<br />
Van de Beek: “Dat zijn acht tot tien<br />
verschillende programma’s die met<br />
een druk op de knop te bedienen zijn.<br />
Een programma voor de kerkdienst.<br />
Een programma voor een uitvaart,<br />
bijvoorbeeld met een accentverlichting<br />
op de kist. Een programma voor<br />
een concert, met extra licht op het<br />
orgel. Is er koorrepetitie, dan is er<br />
een programma dat de zangers in<br />
staat stelt hun partijen te lezen en de<br />
dirigent goed te zien. Moet er worden<br />
schoongemaakt? Dan is er werklicht.<br />
Met een druk op de knop verander<br />
je de verlichting en stel je hem af op<br />
het gebruik van de kerkruimte op dat<br />
specifieke moment.”<br />
Vermeulen werkt al tien jaar samen<br />
met elektrotechniek Van den Berg.<br />
“Als ik voor een kerk een lichtontwerp<br />
maak, stel ik voor dat Van den Berg<br />
het uitvoert. Dat werkt goed en prettig,<br />
wij begrijpen elkaar goed. Het is<br />
natuurlijk aan de gemeente of parochie<br />
of zij daarvoor kiezen. Misschien<br />
hebben ze wel een gemeentelid met<br />
een installatiebedrijf die het voor een<br />
zacht prijsje wil doen. Maar met Van<br />
den Berg heb ik de beste ervaringen.<br />
Zij kunnen van te voren exact de prijs<br />
bepalen, zonder verrassingen achteraf,<br />
en leveren kwaliteit.”
Kerkcontent<br />
doeltreff ende website,<br />
eenvoudig zelf beheren!<br />
Het belang van een website voor uw kerk<br />
Een groot deel van de plaatselijke kerken is al met een eigen website aanwezig<br />
op internet. Velen van hen niet tot eigen volle tevredenheid. Daar hebben wij een<br />
oplossing voor. Want het is belangrijk dat uw kerk een eigen website heeft.<br />
Informatievoorziening voor eigen<br />
gemeenteleden.<br />
Informatievoorziening voor buitenstaanders.<br />
Missionaire doeleinden.<br />
Met onze CMS (Content Management System) Kerkcontent onderhoudt u de website<br />
heel eenvoudig zelf. De kenmerken van Kerkcontent:<br />
Zelf<br />
onderhouden<br />
Bezoekersstatistieken<br />
Ongelimiteerd<br />
pagina’s toevoegen<br />
Eenvoudig<br />
versiebeheer<br />
U kunt kiezen uit drie verschillende versies die nog worden<br />
aangepast qua kleur, logo, foto’s etc.<br />
Kerkcontent – een zeer gebruiksvriendelijke<br />
CMS voor slechts<br />
€24,50 per maand!<br />
Kijk op www.kerkcontent.nl voor<br />
informatie en voorbeelden.<br />
M A G A Z I N E<br />
Afbeeldingen<br />
bewerken<br />
Gratis software<br />
updates<br />
Helderblauw | Postbus 209 | 3770 AE Barneveld | telefoon 0342 42 11 55<br />
e-mail info@helderblauw.nl | web www.helderblauw.nl | www.kerkcontent.nl<br />
Zoekmachinevriendelijk<br />
kerkcontent<br />
cms voor kerken
Luchters<br />
Hendrik Jan Vermeulen<br />
Kilometers kabel<br />
De samenwerking in Bekroond Licht<br />
wordt gecompleteerd met<br />
De band met Electrotechniek Van den Berg<br />
uit Leusden dateert uit 1999, vertelt Evert<br />
van de Beek, directeur-eigenaar van het<br />
bedrijf waar veertien mensen werken.<br />
“Ik zocht passend licht boven het liturgisch<br />
centrum van een kerk in Wekerom en nam<br />
contact op met Vermeulen. Dat klikte direct<br />
en bij de meeste projecten die wij in kerken<br />
uitvoeren werken wij samen met hem.<br />
Voor de sfeer in een kerk zijn drie zaken<br />
belangrijk. Het licht, het geluid en het<br />
klimaat: zien, horen en voelen. Is het er<br />
behaaglijk warm, niet te heet en niet te koud?<br />
Is het geluid goed, van spraak en muziek?<br />
En is het licht op orde? Als elektrotechnisch<br />
installatiebedrijf onderscheiden wij ons in<br />
licht, daarin hebben wij extra expertise te<br />
bieden.<br />
Aanleg van installatie in een kerk vraagt<br />
om een gedegen plan. Als een kerk advies<br />
vraagt op dit gebied, komt er vaak een advies<br />
vanuit een te bedrijfsmatig oogpunt. Alsof<br />
je een installatie aanlegt voor een bedrijf. In<br />
kerken werkt het anders. Elk kerkgebouw<br />
is verschillend en vraagt om een eigen,<br />
individuele aanpak. In veel kerken is elektra<br />
een sluitpost, low budget. In veel oudere<br />
kerken werd de installatie nooit aangepast<br />
aan de eisen van de tijd en ronduit verouderd.<br />
Dat vraagt de nodige aanpassingen.<br />
Een van de grootste klussen van Van den Berg<br />
in de afgelopen jaren is de aanleg van<br />
Kroonluchters Brink & Van Keulen, die<br />
zorg draagt voor de sfeerverlichting.<br />
Vooral in oude kerken geeft dat een<br />
prachtig resultaat, kroonluchters met<br />
blinkend messing, hangend aan wand<br />
of plafond.<br />
“Wij kwamen in contact met<br />
Hendrik Jan Vermeulen en Evert<br />
van de Beek toen wij in enkele<br />
kerken niet voldoende lichtopbrengst<br />
konden maken met de verlichting<br />
die kroonluchters bieden. Sinds die<br />
tijd werken we samen. Naast de<br />
zakelijke samenwerking is er ook een<br />
vriendschappelijke band ontstaan. Op<br />
kerkbeurzen delen wij graag samen<br />
een stand.”<br />
de installatie in De Hoeksteen, een grote kerk<br />
van de Gereformeerde Gemeenten in<br />
Nederland. “Daar hebben wij anderhalf<br />
jaar aan gewerkt. De installatie daar is<br />
helemaal tiptop. Geluid, licht, brandmelding,<br />
inbraakbeveiliging en alles op een centrale<br />
bediening. Het gaat daarbij om kilometers<br />
kabel, keurig weggewerkt in kabelgoten<br />
achter het plafond.”<br />
Van de Beek vindt het werken voor kerken<br />
anders dan werken voor bedrijven. “Kerken<br />
zijn minder zakelijk en flexibeler. Dat geeft<br />
ruimte om je eigen deskundigheid optimaal te<br />
gebruiken. Dat hoef je bij een bedrijf niet bij<br />
aan te maken, dat is veel strakker.”<br />
Is het voor de mannen op de werkvloer ook<br />
anders? “Zeker. De jongens moeten zich wel<br />
een beetje inhouden. Je kunt niet keihard<br />
de radio aanzetten, zo<strong>als</strong> op een grote<br />
bouwplaats. En <strong>als</strong> er een mis of een uitvaart<br />
is, moet je maken dat je weg komt.”<br />
www.elektrovdberg.nl<br />
pagina 9<br />
Door het uitgekiende lichtplan en<br />
nieuwe technische mogelijkheden<br />
verloren de kroonluchters hun<br />
functionaliteit. Zij zijn niet meer<br />
nodig voor de basisverlichting. Maar<br />
zij vormen wel een niet te missen<br />
decoratief element, dat onmiskenbaar<br />
bijdraagt aan de sfeer in de kerk.<br />
Per kaarsje is niet langer een hoog<br />
wattage nodig. Voor de Protestantse<br />
Kerk in Warmond kwam er in de<br />
kroonluchters een mondgeblazen<br />
kapje, van onderaf belicht door een<br />
LED-lamp, met een effect <strong>als</strong>of er<br />
opnieuw kaarsen branden.<br />
Kleur<br />
Denk niet direct aan discolampen in<br />
de kerk, maar de kleur van het licht<br />
is belangrijk voor de werking ervan.<br />
Vermeulen: “Je hebt hard en koud<br />
licht, maar ook warm licht. Dat heeft<br />
effect. Dat zie je soms in de toiletten<br />
van een restaurant. Je kijkt in de<br />
spiegel en denkt: ik zie er goed uit.<br />
Allemaal dankzij de goede kleur licht.<br />
Toen ik met het ontwerpen van licht<br />
begon, liep ik langs de etalage van een<br />
groenteman. Het licht was zodanig,<br />
dat de sinasappels net zo geel leken<br />
<strong>als</strong> de citroenen die ernaast lagen.<br />
Zo moet dat niet. Ook de kleur van<br />
het licht moet meehelpen om je op je<br />
gemak te voelen. Nieuwe producten<br />
van fabrikanten <strong>als</strong> Osram en Philips<br />
zorgen voor de goede kleur. Waarbij<br />
voor mij geldt: energiebesparing is<br />
mooi, maar een goede kleurweergave<br />
is belangrijker. Je moet voorkomen dat<br />
mensen er bleek uit komen te zien.<br />
Het eindelijke doel is dat mensen niet<br />
afgeleid worden door het licht en zich<br />
zo volledig op de ontmoeting met God<br />
kunnen richten.”<br />
www.lichtendekerk.nl
<strong>Kerkmagazine</strong> <strong>jaargang</strong> 2, <strong>nummer</strong> 4<br />
Niet alleen de<br />
kerkdienst op<br />
televisie<br />
De burgerlijke gemeente Amersfoort<br />
rolt een glasvezelnetwerk uit over<br />
de stad. Straks is ieder huis op dit<br />
netwerk aangesloten. Dat biedt ook de<br />
Amersfoortse kerken nieuwe kansen.<br />
Kees Posthumus
Amersfoort is niet de enige gemeente<br />
die ambitieus is met glasvezel, maar<br />
zij loopt wel voorop. Het nieuwe<br />
netwerk moet burgers straks de<br />
mogelijkheid bieden om betrokken te<br />
raken bij het bestuur van de stad en de<br />
Amersfoortse samenleving <strong>als</strong> geheel.<br />
Sociale samenhang dankzij een nieuwe<br />
techniek, dat is het idee.<br />
Zonder kastje<br />
Kerken kunnen daar op een geweldige<br />
manier bij aansluiten, vindt Wim van<br />
Dijk van het bedrijf NETchange, een<br />
landelijke dienstverlener op het terrein<br />
van kerkradio en kerktelevisie. Als<br />
het aan hem ligt, blijft het niet bij het<br />
uitzenden van de kerkdienst.<br />
Van Dijk: “De Stichting Bewoners<br />
Netwerk Amersfoort (SBNA) stimuleert<br />
namens de gemeente Amersfoort het<br />
gebruik van het glasvezelnetwerk. Zij<br />
vroegen mij om de communicatie met<br />
de kerken op te pakken. Voor hen is<br />
het moeilijk om in contact te komen<br />
met kerken. Voor mij is dat gesneden<br />
koek. Ik ben persoonlijk en door mijn<br />
bedrijf goed thuis in de kerken en heb<br />
weet van de technische mogelijkheden.<br />
Vanuit de zeventig kerken in<br />
Amersfoort is er nu een kopgroep van<br />
tien kerken die meer dan gemiddelde<br />
belangstelling hebben om op het<br />
glasvezelnetwerk aanwezig te zijn.<br />
Op dit moment gaat dat nog via<br />
internet. Er wordt hard aan gewerkt<br />
om op het televisiescherm aanwezig te<br />
zijn, zonder apart kerktelevisie-kastje.<br />
Straks hebben mensen via hun digitale<br />
tv-abonnement een apart kanaal<br />
kerktelevisie. Kies je dat kanaal, dan<br />
start je een soort app, waarmee je langs<br />
de diverse kerken bladert en de kerk<br />
van je keuze kunt aanklikt.<br />
Dat is voor kerken fenomenaal. Zo<br />
kom je bij iedereen binnen, zonder<br />
dat je langs de deuren hoeft. Een<br />
laagdrempelige manier om je gemeente<br />
in de samenleving voor het voetlicht te<br />
brengen, voor een breed publiek, niet<br />
alleen voor je eigen mensen.”<br />
Niet simpel<br />
Dat klinkt eenvoudig, maar<br />
de kerkelijke werkelijkheid is<br />
ingewikkelder, ervaart ook Van Dijk.<br />
“Je hebt een kerkelijke gemeente nodig<br />
die er in meegaat en de waarde ervan<br />
inziet. Van de zeventig kerken hier in<br />
Amersfoort doet de helft, of misschien<br />
nog minder, iets met kerkradio.<br />
Daarvan zijn er tien die nu serieus<br />
geïnteresseerd in de mogelijkheden<br />
van kerktelevisie. Dat gaat door alle<br />
kerkelijke kleuren en smaken heen, van<br />
gereformeerd-vrijgemaakt tot de Kerk<br />
van de Nazarener.<br />
Twee gemeenten werken er al mee,<br />
De Lichtkring in de nieuwbouwwijk<br />
Emiclaer en de Koningshof in Leusden.<br />
Beide zijn gereformeerd-vrijgemaakt.<br />
De Lichtkring maakte al gebruik van<br />
twee camera’s. Daarmee maakten<br />
zij een DVD’tje van een doop- of<br />
trouwdienst, maar zij wilden de<br />
kerkdienst graag naar de mensen thuis<br />
brengen. Wij organiseerden een avond<br />
om de kerken bij te praten over het<br />
nieuwe glasvezelnetwerk. Voor De<br />
Lichtkring kwam dat precies op tijd, <strong>als</strong><br />
een geschenk uit de hemel. Zij hadden<br />
hun apparatuur met krijgen en koopjes<br />
bij elkaar gesprokkeld. Daar deden zij<br />
al heel goede dingen mee. Wij konden<br />
helpen om de apparatuur verder te<br />
professionaliseren. Zij gebruiken nu<br />
drie camera’s en een pc <strong>als</strong> videobron,<br />
gekoppeld aan een kleine videomixer.<br />
Daarmee maken zij een onwijs leuk<br />
programma, met vloeiende overgangen,<br />
beeld in beeld, beelden van de beamer<br />
over een beeld van de gemeente heen.”<br />
NETchange biedt samen met partners<br />
trainingen aan voor de vrijwilligers<br />
die met de nieuwe professionele<br />
apparatuur gaan werken. Aan de<br />
trainingen werkt onder andere een<br />
televisiemaker van Omroep Gelderland<br />
mee. Ook de SBNA geeft trainingen in<br />
camera- en interviewtechniek.<br />
Filmpje<br />
pagina 11<br />
Van Dijk maakte in samenwerking<br />
met de afdeling Journalistiek van<br />
de Hogeschool Windesheim een<br />
promotiefilmpje waarin de nieuwe<br />
mogelijkheden rond kerktelevisie<br />
worden gepresenteerd. Situaties<br />
uit het echte leven laten zien hoe<br />
mensen gebruik kunnen maken<br />
van het netwerk. Een voorbeeld is<br />
een gemeentelid dat verhuist naar<br />
een verzorgingshuis of iemand die<br />
aan huis gebonden is. Het filmpje<br />
is te zien op www.netchange.nl.<br />
“<br />
Wij konden helpen om<br />
de apparatuur verder te<br />
professionaliseren
Inrichten van kerken<br />
bij restauratie, renovatie en nieuwbouw<br />
Spitta<strong>als</strong>traat 61 • 7201 EC Zutphen • 0575-52 88 03 • www.pimvandijkdesigns.nl<br />
Twintig jaar ervaring en het<br />
gebruik van gerenommeerde<br />
merken verzekeren u van<br />
het beste resultaat<br />
Geluidsinstallaties<br />
Ringleidingsystemen<br />
Kerktelefonie<br />
Presentatiemiddelen<br />
Galvaniweg 15<br />
8071 SC Nunspeet<br />
t 0341-271 000<br />
www.wesotronic.nl
Einde zeepkist<br />
Dat laatste zou ook voor kerken<br />
interessant kunnen zijn, want het<br />
uitzenden van de kerkdienst is wat<br />
betreft Van Dijk slechts een eerste stap.<br />
Hij ziet nog veel meer mogelijkheden.<br />
“Achter de nieuwe glasvezeltechniek<br />
komen nieuwe ontwikkelingen weg.<br />
Onze droom is om kerken verder te<br />
laten kijken dan ‘kerktelefoon met<br />
beeld’. Je kunt nu 24 uur per dag,<br />
zeven dagen in de week, kerk zijn<br />
op televisie en intetnet. Daar liggen<br />
prachtige kansen. Maak een impressie<br />
van je gemeentedag en laat het zien<br />
op je kanaal. Film het voorlezen van<br />
een bijbelverhaal voor kinderen en<br />
zendt het uit op woensdagmiddag.<br />
Toon een kort ‘woord voor de week’<br />
van de predikant, <strong>als</strong> dagopening of<br />
dagsluiting. Dat kan met eenvoudige<br />
middelen worden gedaan. Het enige<br />
dat je nodig hebt is een handycam. Dat<br />
filmpje neem je op, bewerk je en zet<br />
je in de kerktelevisie-omgeving op het<br />
netwerk, live of on line opvraagbaar.<br />
Het biedt uitgelezen kansen om<br />
mensen die weinig of nooit in de kerk<br />
komen met je missie te bereiken.” Of<br />
vraag mensen na de kerkdienst in korte<br />
interviewtjes wat ze aan de kerkdienst<br />
beleefden.<br />
Een van de problemen is nog dat<br />
kijkers je moeten weten te vinden,<br />
Andere steden<br />
temidden van het overvloedige<br />
aanbod op televisie. Van Dijk ziet<br />
daar een taak weggelegd voor<br />
evangelisatiecommissies. Zij moeten<br />
verouderde vormen achter zich laten en<br />
leren werken met dit nieuwe medium.<br />
Weg van zeepkist en folderkraampje,<br />
hup het glasvezelnetwerk op. Vanzelf<br />
zal dat niet gaan. Communicatie hoort<br />
de ‘corebusiness’ van de kerk te zijn,<br />
maar de ervaring leert dat kerken (nog)<br />
moeite hebben om de grote klok te<br />
vinden waaraan zij hun activiteiten en<br />
missie kunnen hangen.<br />
“Dankzij nieuwe technologische<br />
ontwikkelingen kunnen kerken meer<br />
en beter naar buiten toe optreden.<br />
Steeds meer kerken zien dat in, in<br />
het hele land. Dit jaar sloten wij al<br />
twaalf kerken aan op kerktelevisie,<br />
volgens mij zijn wij daarmee koploper.<br />
Maar NETchange is niet alleen een<br />
leverancier van techniek. Ik ga voor<br />
een stuk extra. Meedenken met<br />
ontwikkelingen, trainingen geven,<br />
kerken uitdagen om gebruik te maken<br />
van de kansen die technologie biedt,<br />
helpen om een visie te ontwikkelen.<br />
Niet elke kerk begrijpt direct wat de<br />
mogelijkheden zijn en hoe zij haar<br />
eigen organisatie daar op afstemt. Voor<br />
mij is kerktelevisie het gezicht van de<br />
kerk in de digitale wereld.”<br />
Er zijn nog veel meer plaatsen waarin glasvezelnetwerken gerealiseerd zijn<br />
of worden. Zonder volledig te willen zijn: Barendrecht, Breukelen, Lelystad,<br />
Achterveld, Soest, Tilburg, Vught en Woudenburg. Eindhoven, Nijmegen,<br />
Wijchen, Deventer, Dokkum, Dordrecht, Zeewolde, Dronten, Almere. Het is<br />
aan de kerken ter plaatse om hier op in te spelen.<br />
Van Dijk: “Voorwaarde voor kerkelijke activiteit op het netwerk is dat het<br />
open is en een kerk een eigen plek kan krijgen, bijvoorbeeld met een app.<br />
Pas dan liggen er kansen voor de kerken. In Eindhoven werkten wij aan<br />
een project met de rooms-katholieke Thomaskerk, in Dordrecht met de<br />
evangelische Jozua-gemeente. Beide kerken maken nog gebruik van het<br />
internet via glasvezel, maar de ontwikkeling gaat echt in de richting van<br />
digitale televisiepakket.”<br />
pagina 13<br />
“<br />
Kerktelevisie biedt<br />
uitgelezen kansen om<br />
mensen die weinig<br />
of nooit in de kerk<br />
komen met je missie te<br />
bereiken.<br />
GKV Baflo<br />
NETchange<br />
Huygenserf 2<br />
3871 PM Hoevelaken<br />
(033) - 750 13 77<br />
www.netchange.nl
<strong>Kerkmagazine</strong> <strong>jaargang</strong> 2, <strong>nummer</strong> 4<br />
Intussen in Meliskerke<br />
Vloerverwarming<br />
en grafzerken<br />
Voor Kerstmis moet de aanbouw en verbouw van<br />
de Odulphuskerk in Meliskerke worden opgeleverd.<br />
<strong>Kerkmagazine</strong> volgt de nieuwbouw/verbouw tot aan de<br />
officiële opening van de nieuwe kerk, op 5 februari 2012.<br />
Kees Posthumus<br />
“Dat moet lukken, daar gaan we van<br />
uit. Over veertien dagen komen de<br />
stalen kozijnen voor de nieuwbouw,<br />
dan zetten we die er in. Je bent<br />
daarbij afhankelijk van anderen, maar<br />
het gaat goed komen. Onvoorziene<br />
omstandigheden daargelaten kunnen<br />
wij de nieuwbouw en de restauratie<br />
voor Kerstmis opleveren.”<br />
Aan het woord is projectleider Simon<br />
Davidse van aannemersbedrijf Van de<br />
Linde uit Goes.<br />
Plavuizen<br />
Dat betekent de komende weken nog<br />
hard werken voor de mannen van Van<br />
de Linde. Want begin november ligt de<br />
oude kerk er nog behoorlijk rommelig<br />
bij. Scheef leunt de preekstoel tegen de<br />
noordelijke buitenmuur. Even verderop<br />
staat achteloos het kastje met de knop,<br />
waar de dominee zijn hoofddeksel aan<br />
hing. Bouwlampen, speciekuipen en<br />
een grote bouwsteiger domineren nu<br />
nog de ruimte. waarin over een paar<br />
maanden de protestantse gemeente in<br />
Meliskerke haar diensten zal houden.<br />
Gisteren begonnen de mannen van<br />
Van de Linde met het betegelen van<br />
de vloer met de oude plavuizen. Deze<br />
bedekken een werkvloer, met daarop<br />
de nieuwe vloerverwarming. “Wij<br />
gebruiken daarvoor gedeeltelijk de<br />
originele plavuizen, Doornikse steen<br />
uit België. De grafzerken worden<br />
zoveel mogelijk op de oude plaats<br />
teruggelegd.”<br />
De betegeling komt bovenop de nieuwe<br />
vloerverwarming, waarvan de buizen<br />
gelegd zijn op de nieuwe betonnen<br />
werkvloer. In mei 2011 begon het werk<br />
aan de Odulphuskerk.<br />
Familiebedrijf<br />
Bouwbedrijf Van de Linde, met vijfenzestig<br />
medewerkers, is een familiebedrijf. Directeur<br />
Marco van de Linde is de derde generatie.<br />
Zijn opa, Jacobus van de Linde, startte zijn<br />
bouwbedrijf in Kloetinge. Wij schrijven 1951 en<br />
hij kon nog hetzelfde jaar begonnen aan zijn<br />
eerste grote opdracht: het zusterhuis in Bergen op<br />
Zoom.<br />
Door de watersnoodramp van 1953 is er in<br />
de beginjaren veel werk, in een wel sterk<br />
concurrerende markt. In de zestiger jaren komt<br />
zoon Quinten van de Linde in het bedrijf en<br />
leidt het van 1978 tot en met 1997. De crisis<br />
begin jaren tachtig treft ook bouwbedrijf J. van<br />
de Linde. In de tweede helft van de jaren -80<br />
trekt de economie weer aan. Het bedrijf bouwt<br />
veel bedrijfspanden en vrije sectorwoningen. In<br />
1991 doet de derde generatie zijn intrede in de<br />
persoon van Marco van de Linde. In de wijde<br />
omtrek van Goes voert Van de Linde naast alle<br />
nieuwbouwwerken ook vele restauratiewerken<br />
uit. Het karwei op Meliskerke is een mooie<br />
combinatie van deze twee.
Gecompliceerd<br />
Davidse noemt het karwei in<br />
Meliskerke ‘gecompliceerd’.<br />
“Het gaat om restauratie en<br />
nieuwbouw tegelijk. Dat maakt<br />
vooral de detaillering moeilijk. Alle<br />
verschillende onderdelen moeten<br />
goed op elkaar passen, ook van oud<br />
op nieuw. Dat maakt het lastiger dan<br />
complete nieuwbouw of complete<br />
restauratie. Maar wij zijn het wel<br />
gewend.<br />
De meeste klussen doen wij zelf. Zo<br />
vergrootten wij de orgelgalerij in oude<br />
stijl, zodat het orgel uit de andere<br />
kerk hier kan worden geplaatst. Ook<br />
verplaatsten wij de herenbank. Nu zit<br />
er nog een kier tussen de bank en de<br />
muur, omdat de muur zo scheef is.<br />
Straks timmeren wij dat keurig af met<br />
mooi eikenhout.<br />
In de kozijnen van de oude kerk zijn<br />
deels de onderdorpels en stukken stijl<br />
vernieuwd. Daar komt straks getrokken<br />
glas in, zo<strong>als</strong> in de rest van de ramen.<br />
Als je door getrokken glas kijkt en je<br />
beweegt je hoofd, dan zie je buiten<br />
de bomen meebewegen. Het glas is<br />
plaatselijk dikker en dunner, waardoor<br />
de ruit een vertekend beeld geeft.<br />
En met de preekstoel komt het ook<br />
goed. Die wordt opgepoetst en op de<br />
juiste plaats teruggebracht, met het<br />
klankbord erboven en het kastje met<br />
knop voor de domineeshoed erachter.”<br />
Het is nu nog erg donker in de<br />
aanbouw. Hoe wordt dat lichter?<br />
“Het scheelt al veel <strong>als</strong> we de beplating<br />
uit de kozijnen halen en het glas er in<br />
zetten. Dan komt er licht door de drie<br />
dakkapellen en door de lichtstroken<br />
onderaan het leien dak. Achterin de<br />
aanbouw zit in de wand een groot<br />
uitgespaard kruis. Daarin komt straks<br />
gebrandschilderd glas. Verder komen er<br />
nieuwe lichtarmaturen. Het zal er echt<br />
niet donker blijven.”<br />
Is er verschil tussen werken voor een<br />
bedrijf en werken voor een kerk?<br />
“Kerken zijn betrouwbare<br />
opdrachtgevers. Zij beginnen pas<br />
aan het werk <strong>als</strong> zij er het geld voor<br />
hebben. Bij een kerk weet je dat je<br />
altijd je geld krijgt, bij een bedrijf moet<br />
je dat nog maar afwachten. Hoewel,<br />
wij hebben daar zelden klachten over.<br />
In een kerk praten veel mensen mee<br />
over het werk. Daar moet je goede<br />
afspraken over maken. Wij kunnen<br />
natuurlijk niet met allerlei commissies<br />
en werkgroepen gaan praten. Daarom<br />
hebben wij één aanspreekpunt:<br />
Restauratie Catharinakerk<br />
Zoutelande<br />
pagina 15<br />
Ook in mei 2011 begon<br />
bouwbedrijf Van de Linde met de<br />
herinrichting en restauratie van de<br />
Catharinakerk in Zoutelande, niet<br />
ver van Meliskerke. De bouw van<br />
de Catharinakerk is gestart in de<br />
13e eeuw. In verband met schade<br />
uit de tweede wereldoorlog is de<br />
kerk gerestaureerd van eind 1947<br />
tot begin 1950. Nu is een nieuwe<br />
ingreep nodig.<br />
De totale kosten, meer dan een<br />
miljoen, worden opgebracht door<br />
de gemeente zelf, maar ook door<br />
de provincie Zeeland (ruim 3,5<br />
ton), de Europese Unie (1,5 ton) en<br />
allerlei fondsen (ruim 2 ton). Het<br />
resterende bedrag wordt met acties<br />
bij elkaar gebracht, gericht op het<br />
gehele dorp. Zo wordt er onder<br />
andere Catharinawijn verkocht, rode<br />
Dornfelder en witte Riesling (droog<br />
<strong>als</strong> halfdroog).<br />
Na de renovatie maken de banken<br />
plaats voor stoelen en worden de<br />
banken verkocht. Eikenhout, met<br />
2, 4, 5 of 6 zitplaatsen, een leuning<br />
aan beide kanten en € 10,-- per<br />
zitplaats.<br />
architect Van Traa van De Steunbeer.<br />
Van Traa overlegt met de opdrachtgever<br />
en de verschillende commissies in de<br />
gemeente. Wat hij daar hoort en wat er<br />
daar besloten wordt, bespreekt hij weer<br />
met tot ons. Wij hadden nog niet heel<br />
veel met Van Traa samengewerkt, maar<br />
het loopt prima.”<br />
Volgende keer in Intussen in Meliskerke:<br />
de laatste loodjes, voordat op 5 februari<br />
de vernieuwde Odulphuskerk haar<br />
deuren officieel opent. De gemeente<br />
maakt zich op voor de feestelijke<br />
opening.
www.elektrovdberg.nl<br />
telefoon: 033-4941235<br />
www.brinkenvankeulen.nl<br />
telefoon: 020-7370230<br />
Totaalconcept<br />
De kracht van de combinatie zorgt<br />
voor bekroond licht. Licht moet<br />
functioneel, sfeerverhogend en<br />
levend zijn. Dát is onze prestatie.<br />
Zowel de lichtarchitectuur <strong>als</strong> de<br />
technische installatie zijn bij ons in<br />
goede handen. De kroon op ons werk<br />
is bijzonder, letterlijk en figuurlijk.<br />
Letterlijk door de kroonluchters,<br />
figuurlijk met de kwaliteit van onze<br />
dienstverlening. Ook een bekroond<br />
kerkgebouw?<br />
Bekroond licht<br />
www.lichtendekerk.nl<br />
telefoon: 0315-346164
Kosters van de<br />
Haagse lutheranen<br />
Henk Baaima en Nigel Lamb zijn de twee kosters van de<br />
lutheranen in Den Haag. Onlangs kregen zij nog hoog<br />
bezoek: koningin Beatrix kwam langs.<br />
Margot Berends<br />
Een half uurtje voor een interview<br />
kunnen ze nog net even vrijmaken.<br />
Daarna moeten er stoelen gesjouwd<br />
worden voor het concert van<br />
vanavond. En alles voor de koffie en<br />
thee moet worden klaar gezet.<br />
Horeca<br />
Twee kosters heeft de Evangelisch<br />
Lutherse Gemeente in Den Haag:<br />
Henk Baaima en Nigel Lamb. Allebei<br />
werken ze drieëneenhalve dag. Baaima<br />
begon vijfentwintig jaar geleden<br />
elders <strong>als</strong> koster en heeft daarna lange<br />
tijd in de horeca gewerkt. Hij doet<br />
vooral het gebouw en de catering.<br />
Lamb werkte vroeger in de radio-,<br />
tv- en theaterwereld. Daarna was<br />
hij jarenlang supervrijwilliger bij de<br />
lutheranen, waar hij vooral bij de<br />
concerten de koster assisteerde en de<br />
techniek regelde. Dat laatste doet hij nu<br />
nog, maar dan betaald. Afgelopen jaar<br />
traden de beide heren in dienst.<br />
Concertzaal<br />
De driehonderd jaar oude kerk wordt<br />
vaak <strong>als</strong> concertzaal gebruikt. Lamb<br />
begeleidt de musici vanaf de eerste<br />
aanvraag tot en met het concert.<br />
“Ik maak van tevoren een draaiboek<br />
met alles over logistiek, de catering, de<br />
techniek, het al dan niet laten stemmen<br />
van de piano. We bouwen de kerk om;<br />
we draaien de zitrichting een kwartslag,<br />
zetten stoelen in het liturgisch centrum,<br />
richten het podium in.”<br />
Als de deur opengaat verdwijnt<br />
Lamb achter de schermen en komt<br />
vooral Baaima in beeld. “Ik zorg dat<br />
iedereen snel iets te drinken heeft. Als<br />
bijvoorbeeld het Delfts Symfonieorkest<br />
optreedt heb je 250 mensen in de zaal<br />
en 90 musici die in hun eigen kamers<br />
koffie en thee krijgen.”<br />
Er zijn wel een paar vrijwilligers<br />
die helpen, maar dat is slechts een<br />
handjevol. Baaima: “Voor koffie en<br />
thee schenken lukt het nog wel om<br />
mensen te krijgen. Maar je kunt oudere<br />
mensen geen stoelen laten sjouwen.”<br />
Foto’s: Margot Berends<br />
“<br />
Je kunt oudere mensen<br />
geen stoelen laten<br />
sjouwen.
Streamit Kerkradio en KerkTV:<br />
compleet en flexibel<br />
Met Streamit's Kerkradio en KerkTV heeft u een complete<br />
en betaalbare oplossing die past bij uw wensen.<br />
Veelzijdig en al meer dan 32 jaar ervaring<br />
in het bestrijden van vochtproblemen:<br />
adviezen en onderzoek m.b.t. vochtbestrijding<br />
injecteren (zowel constructief <strong>als</strong> waterdichtend)<br />
waterdicht maken van kelders en souterrains<br />
injecteren tegen optrekkend vocht<br />
bestrijden van vochtoverlast in kruipruimten<br />
hydrofoberen van metselwerk, beton en natuursteen<br />
betonreparatiesystemen<br />
renovatie- en restauratiepleisters<br />
houtworm-, schimmel- en zwambestrijding<br />
Postbus 409,<br />
4600 AK Bergen op Zoom<br />
Telefoon: 0165 - 38 62 00<br />
E-mail: info@alphavochttechniek.com<br />
Internet: www.alphavochttechniek.com<br />
Verdunplein 10 • 5627 SZ Eindhoven • 040 255 60 36 • www.streamit.eu
Beatrix<br />
Vorige maand vierde de gemeente het<br />
400-jarig bestaan. Tijdens een speciale<br />
dienst op zondagmiddag was koningin<br />
Beatrix te gast. Wat hebben de kosters<br />
toen allemaal moeten doen?<br />
Gelach: “Tja, wat moesten we níét<br />
doen?!” Van tevoren hebben ze flink<br />
opgeruimd en schoongemaakt en ook<br />
véél vergaderd. Op de dag zelf was er<br />
een plezierige spanning: arriveert het<br />
gebak wel op tijd, heeft iedereen steeds<br />
genoeg te eten en te drinken?<br />
Baaima: “Om kwart voor negen<br />
kwamen er al beambten om het<br />
gebouw te controleren.” Lamb: “Heel<br />
gek, ik had totaal geen zondagsgevoel<br />
omdat de dienst pas ’s middags was.<br />
We hadden aan àlles gedacht, maar<br />
het gewone routine-glaasje-water voor<br />
de predikant was ik vergeten neer te<br />
zetten.” Lachend: “Toen ik de dominee<br />
op de preekstoel zag zoeken naar haar<br />
glaasje, dacht ik: ‘oeps’. En ik kon toch<br />
moeilijk nog met een kannetje water<br />
dwars door de kerk gaan lopen.”<br />
Regiotaxi<br />
Baaima vertelt: “Ik vind het leuke van<br />
het kosterschap dat je aanspreekpunt<br />
bent. Op zondagmorgen komen de<br />
eerste mensen met de regiotaxi al<br />
om kwart over negen binnen. Ik zorg<br />
ervoor dat alles klaar is, zodat ik tijd<br />
heb om ze te ontvangen. We zitten<br />
dan in het keukentje en maken een<br />
praatje. Je hoort dan wel eens dingen<br />
die je weer kunt doorspelen naar de<br />
ouderlingen of de predikant.”<br />
Okay, aan de slag. De avondma<strong>als</strong>tafel<br />
gaat tijdens het concert tegen de muur,<br />
onder de preekstoel. Gezamenlijk tillen<br />
de beide kosters stapels stoelen in de<br />
dooptuin.<br />
pagina 19<br />
“<br />
Toen ik de dominee op<br />
de preekstoel zag zoeken<br />
naar haar glaasje, dacht<br />
ik: ‘oeps’.
<strong>Kerkmagazine</strong> <strong>jaargang</strong> 2, <strong>nummer</strong> 4<br />
Zwammen in de kerk...<br />
De schrik van elke kerkbeheerder is <strong>als</strong> er<br />
een aanval wordt gedaan op bijvoorbeeld de<br />
constructieve staat van het gebouw. Dat kunnen<br />
zijn houtvernielers zo<strong>als</strong> houtworm, boktor of<br />
bonte knaagkever maar ook zwammen kunnen de<br />
eigenaren van oude of monumentale gebouwen<br />
behoorlijk de stuipen op het lijf jagen. U moet er<br />
altijd wel rekening mee houden dat het nogal kan<br />
verschillen van geval tot geval.<br />
Huub Mombers<br />
Huiszwam<br />
Belangrijk is dat we ook herkennen<br />
met welke aantasting we te maken<br />
hebben. In deze aflevering proberen<br />
we u meer duidelijkheid te geven over<br />
zwammen met extra aandacht voor de<br />
gevaarlijkste de huiszwam (Serpula<br />
Lacrymans) Lacry betekent tranen...<br />
zij hangen <strong>als</strong> tranendruppels aan de<br />
strengen.<br />
Zwammen, schimmels en bacteriën<br />
zijn micro-organismen. Van schimmels<br />
zijn zo’n 100.000 soorten bekend. Zij<br />
behoren tot een lagere plantensoort die<br />
geen bladgroen bezitten. Het koolzuur<br />
Huiszwam (Serpula Lacrymans)<br />
uit de lucht dient voor hen niet <strong>als</strong><br />
voedsel, maar ze zijn aangewezen<br />
op organische verbindingen zo<strong>als</strong><br />
koolstof. Schimmels zijn opgebouwd<br />
uit cellen die schimmeldraden<br />
vormen, we noemen deze draden<br />
hyphen. Schimmels kunnen nuttig<br />
zijn of schadelijk. Nuttige schimmel<br />
is bijvoorbeeld de gistschimmel voor<br />
de bakkerij of de bereiding van bier,<br />
wijn of kaas. Als een schimmel in<br />
zijn element is maakt het enzymen<br />
aan (organische stoffen) en deze<br />
breken dan op hun beurt weer de<br />
cellenstructuur af, zeg maar de<br />
stevigheid van bijvoorbeeld een houten<br />
balk of vloerdeel.<br />
Waaruit is hout opgebouwd.<br />
Hout bestaat onder andere uit eiwitten<br />
en cellulose. Een heel stelsel van die<br />
cellulose zorgt ervoor dat de balk of<br />
plank sterk genoeg is om bijvoorbeeld<br />
een kapconstructie of vloer te dragen,<br />
het geeft hout zijn stevigheid, noem<br />
het maar het skelet. Dit stelsel van<br />
cellulose wordt door middel van<br />
de stoffen lignine en hemicellulose<br />
met elkaar verbonden. Het zijn de<br />
bouwstenen van celwanden en zij<br />
bepalen de stevigheid van het hout. Als<br />
dan op een dag een kwade schimmel<br />
weet binnen te dringen in de cellen<br />
van het hout wordt de cellulose en<br />
de hemicellulose afgebroken door de<br />
wateronttrekkende enzymen , ookwel<br />
hydrolases genoemd. De drie meest<br />
voorkomende zwamtypen waar u in<br />
kerken mee te maken kunnen krijgen<br />
zijn:<br />
• Zachtrot<br />
• Witrot<br />
• Bruinrot
De huiszwam behoort tot de<br />
bruinrot typen, zo genoemd omdat<br />
het aangetaste hout bruin zal gaan<br />
kleuren. Heel kenmerkend is dat de<br />
structuur van het hout kubusvormig<br />
wordt. Op rij en naast elkaar allemaal<br />
kleine kubusvormige bruine blokjes,<br />
het gewicht van aangetast hout<br />
wordt ineens zeer licht, immers de<br />
bouwstoffen zijn er uit verdwenen. De<br />
drukvastheid is na enkele maanden<br />
met 90 % afgenomen. Als u in uw<br />
pand kleine natte paddestoeltjes op<br />
de plinten of achter de betimmering<br />
ziet uitkomen is verder onderzoek<br />
een must. Ook <strong>als</strong> u bij binnenkomst<br />
van een vertrek een typische<br />
champignonlucht ontwaard is<br />
waakzaamheid geboden.<br />
Condities<br />
De huiszwam ontwikkeld zich optimaal<br />
<strong>als</strong> de volgende condities aanwezig<br />
zijn:<br />
Verspreiding<br />
Verspreiding en uitzaaiing via<br />
sporen. De zwam-spoor komt binnen<br />
via vliegende insecten (zit onder<br />
hun pootjes of vleugels), onder uw<br />
schoenzolen of gewoon door de lucht.<br />
Voedingsbodem<br />
Er moet een geschikte voedingsbodem<br />
zijn zo<strong>als</strong> de aanwezigheid van<br />
onbehandeld hout, bijvoorbeeld<br />
vloerbalken, gootbodems,<br />
wandaftimmeringen of bouwafval en<br />
natuurlijk cellulose.<br />
Vocht<br />
Er moet en vochtbron in de buurt zijn.<br />
Bijvoorbeeld een lekkage van dakgoot,<br />
riolering, waterleiding of gewoon een<br />
lek bad of douche.<br />
De vochtigheid van het hout moet<br />
20 % of meer zijn, bij 30 % vocht<br />
verdrinkt hij. Let op ! Het gaat hier om<br />
de vochtigheid van het object en niet<br />
om de relatieve luchtvochtigheid, want<br />
dat is wat anders.<br />
Temperatuur<br />
Zwam ontwikkeld zich tussen 0ºC.<br />
en 28 º C. hij voelt zicht het prettigst<br />
tussen 20 º C. en 23 º C. zeg maar<br />
woonkamertemperatuur. Boven de<br />
40ºC. sterft een zwam.<br />
pagina 21<br />
Luchtverplaatsing<br />
Hij houdt van stilstaande lucht en heeft<br />
een hekel aan ventilatie.<br />
Ontwikkeling<br />
De ontwikkeling van een zwam is<br />
<strong>als</strong> volgt: de sporen (het zaad) hecht<br />
zich vast op hout bijvoorbeeld een<br />
vloerbalk. Is er vocht in de buurt<br />
<strong>als</strong> gevolg van lekkage, condens<br />
of anderszins dan gaan de sporen<br />
ontkiemen. En begint met het vormen<br />
van lange witte draden (de hyphen)<br />
we noemen deze witte draden ook wel<br />
strengen. Ze kunnen en lengte bereiken<br />
van soms wel 10 meter, immers hij<br />
zal in het geval de vochtbron niet<br />
voldoende nat is elders vocht gaan<br />
halen. Het is bekend van huiszwam dat<br />
hij verzot is op kalk, daar zit calcium<br />
in. Nu zijn de meeste kerken van voor<br />
de 2e wereldoorlog veelal gebouwd<br />
met kalk door het cement en dat vind<br />
de zwam helemaal prima, hij groeit er<br />
goed van en blijft zitten waar die zit.<br />
Buiten de kerk gedurende de winter<br />
staat de groei stil, het is dan te koud,<br />
de zwam blijft echter wel leven, hij<br />
wacht rustig af voor betere condities<br />
Bruinrot of Kubikrot
Relisound<br />
&VISION<br />
RELISOUND<br />
www.relisound.nl<br />
info@relisound.nl<br />
Relisound ave<br />
Specialist in audiovisuele techniek<br />
Geluid<br />
Is uw geluidsinstallatie toe aan vervanging of is de spraakverstaanbaarheid<br />
slecht? Met de apparatuur van Ave wordt de spraakverstaanbaarheid<br />
altijd beter. De hoogwaardige producten van<br />
Duitse makelij zijn speciaal ontworpen voor kerken en bevatten de<br />
nieuwste technologie.<br />
Beamer<br />
De beamer heeft ondertussen al in veel kerken zijn intrede gedaan.<br />
Relisound levert beamers van diverse bekende merken zodat we<br />
in elke situatie een passende oplossing kunnen bieden. Voor een<br />
scherpe en heldere weergave is een goed projectiescherm nodig.<br />
We bieden u een ruim aanbod van projectieschermen voor iedere<br />
situatie.<br />
Voor meer informatie of vragen neem contact op via onderstaande gegevens.<br />
0113-229519<br />
Smithweg 1.28<br />
4462 HC Goes<br />
Camera<br />
Een nieuwe ontwikkeling is de registratie van de kerkdienst met<br />
camera’s. Vooral in speciale diensten zo<strong>als</strong> een bruiloft of rouw-<br />
dienst, worden camera’s ingezet om dat moment te vereeuwigen.<br />
Relisound heeft een produktenpakket samengesteld waarin hoge<br />
beeldkwaliteit en eenvoudige bediening centraal staan. De dienst<br />
kan vastgelegd worden op een medium <strong>als</strong> DVD of hardeschijf.<br />
Maar ook uitzending en registratie via KerkTV is mogelijk.<br />
KerkTV, kerktelefoon<br />
KerkTV is ontwikkeld door Streamit. Door middel van het internet<br />
wordt het video- en audiosignaal getransporteerd naar de kijkers<br />
thuis. Er kan live of op een later tijdstip meegekeken worden via de<br />
computer of televisie.<br />
Uw partner voor<br />
kerkmeubilair<br />
en inrichting<br />
op maat<br />
Projectinrichting<br />
KERKMEUBILAIR<br />
www.kerkmeubilair.com<br />
Bekijk onze<br />
online catalogus op<br />
www.kerkmeubilair.com<br />
Kantoor-Showroom:<br />
Admiraal Helfrichweg 4<br />
2901 AB Capelle a/d IJssel<br />
Telefoon 010-2844018<br />
E-mail info@kerkmeubilair.com<br />
KERKMEUBILAIR<br />
www.kerkmeubilair.com
in het voorjaar. Het is zelfs zo dat een<br />
huiszwam wel duizend jaar “slapen“<br />
om daarna weer de kop op te steken.<br />
Hiermee wil ik maar zeggen dat de<br />
huiszwam de gevaarlijkste onder<br />
de zwammen is. Het schadebeeld<br />
is zeer verwoestend en moeilijk te<br />
bestrijden en kostbaar om te herstellen.<br />
Bestrijding moet dan ook door<br />
specialisten worden uitgevoerd. Bij<br />
achterlating van het kleinste vlokje<br />
zwam of spoor gaat hij zich weer<br />
opnieuw ontwikkelen. Hiermee willen<br />
we aantonen dat de huiszwam de<br />
gevaarlijkste onder de zwammen is.<br />
Bestrijding<br />
Indien de zwam wordt bestreden moet<br />
er altijd ruim één meter extra vanaf<br />
de plaats waar de aantasting worden<br />
Poriazwam<br />
verwijderd bijgeteld worden, om elke<br />
risico uit te sluiten.<br />
En bovenal de bron, dus de lekkage,<br />
de condensvorming, de lekke<br />
waterleiding en elke andere structurele<br />
vochtaanvoer moet verwijderd dan<br />
wel gerepareerd worden. Indien de<br />
strengen zich in de muur en onder<br />
de pleisterlaag bevinden, zal deze<br />
moeten worden ontpleistert, afgebrand,<br />
geïmpregneerd of geïnjecteerd met<br />
een bestrijdingsmiddel. Dit kan<br />
zijn Natriumpolyboraat, Boorzuur,<br />
Azaconazole of Quat (Quaternaire<br />
Ammoniumverbindingen). Inspecteer<br />
altijd na ca. 6 maanden of de<br />
bestrijding effectief is uitgevoerd. Het<br />
is helaas voorgekomen dat muren of<br />
delen van gebouwen <strong>als</strong>nog moesten<br />
worden gesloopt vanwege hardnekkige<br />
pagina 23<br />
huiszwam die maar moeilijk was uit te<br />
roeien. Periodieke controle op lekkages,<br />
vocht, voldoende ventilatie blijft nodig.<br />
Naast de huiszwam zijn er ook nog<br />
de kelderzwam, de poriënzwam ,<br />
plaatjeshoutzwam en de eikenzwam.<br />
Gevoelige plaatsen blijven altijd<br />
de kruipruimten onder de vloeren,<br />
kozijnen, muurkasten, de dakvoet<br />
bij een gootbodem, afgetimmerd<br />
dakbeschot en wandafwerkingen met<br />
onderliggende plasticfolie waar geen<br />
ventilatie aanwezig is. Raadpleeg<br />
bij twijfel altijd een deskundige en<br />
kijk of de firma is aangesloten bij<br />
de N.V.O. – Ned. Vereniging van<br />
Ongediertebestrijding.<br />
Dit artikel is mogelijk gemaakt door<br />
Van Lierop – www.vanlierop.nl
<strong>Kerkmagazine</strong> <strong>jaargang</strong> 2, <strong>nummer</strong> 4<br />
Kerkengebouwen<br />
(ver)delen<br />
Tegenwoordig gaan de diverse kerken en<br />
kerkgenootschappen steeds vriendschappelijker met elkaar<br />
om. Op tal van praktische gebieden wordt samengewerkt en<br />
geleerd van elkaars ervaringen. Dat was vroeger vaak wel<br />
anders, zeker vóór de 20e eeuw. Althans, dat idee bestaat<br />
vaak. Toch klopt dat beeld niet helemaal.<br />
Al in de 16e eeuw ontstonden in<br />
Duitsland samenwerkingsverbanden<br />
waarbij lokale congregaties van<br />
verschillende kerkgenootschappen<br />
samen één kerkgebouw deelden.<br />
Zo’n kerkgebouw dat men met<br />
elkaar deelde, werd een simultaneum<br />
genoemd. De samenwerking werd min<br />
of meer <strong>als</strong> een pragmatische vorm<br />
van beleid gedicteerd door Duitse<br />
vorsten en bestuurders van gebieden<br />
die aanzienlijke aantallen gelovigen<br />
van zowel het katholicisme <strong>als</strong> het<br />
protestantisme bevatte. Het beleid van<br />
simultaankerken werd ook wel gevoerd<br />
<strong>als</strong> de regerend vorst zelf behoorde<br />
Mozes en Aäronkerk Amsterdam<br />
tot een minderheidsstroming in zijn<br />
gebied; hij kon zijn eigen overtuiging<br />
dan niet opleggen aan de veel grotere<br />
meerderheid van zijn onderdanen.<br />
In Nederland deed het simultaneum in<br />
de 17e eeuw zijn intrede in de huidige<br />
provincie Limburg. Dat gebeurde na<br />
verovering van een aantal gebieden<br />
door stadhouder Frederik Hendrik,<br />
waardoor de gebieden onder Staats<br />
bewind kwamen. Het gebruik van<br />
de kerk werd geregeld door een<br />
vastgesteld tijdschema. Saillant detail<br />
is dat de kerken meestal werden<br />
beheerd door protestanten. Gebruik<br />
door protestanten werd gezien <strong>als</strong><br />
recht, gebruik door katholieken <strong>als</strong><br />
een gunst. Zij het opgelegd of door de<br />
omstandigheden daartoe gedwongen,<br />
het zijn vroege voorbeelden van<br />
kerkelijke tolerantie. In Beek deelden<br />
beide denominaties zelfs de pastorie!<br />
Het laatste simultaneum sloot in 1851<br />
in het Limburgse Eijsden.<br />
Koning Lodewijk Napoleon heeft zich<br />
persoonlijk ingezet om conflicten<br />
tussen katholieken en protestanten<br />
op te lossen door het instellen van<br />
een simultaneum. Dit beleid is weinig<br />
succesvol geweest. Een opmerkelijk<br />
voorbeeld van het delen van een<br />
kerk, deed zich voor in Hulst, sinds<br />
1795 onderdeel van Frankrijk. Op<br />
last van Napoleon zelf werd de Sint-<br />
Willibrorduskerk in 1807 letterlijk<br />
gedeeld: de katholieken kregen het<br />
transept en het koor, de protestanten<br />
het schip. Beide delen werden van<br />
elkaar gescheiden door een dikke muur.<br />
Zo kun je ook een kerk samen delen…<br />
Overigens heeft deze merkwaardige<br />
situatie nog voortbestaan tot 1929!<br />
Waterstaatskerk<br />
De benaming waterstaatskerk zal<br />
de meeste mensen niet meer zoveel<br />
zeggen. Het waren kerken die tussen<br />
1824 en 1875 werden gebouwd met<br />
financiële steun van de overheid.
Open Hof Gemeente Rotterdam-Ommoord<br />
Ontwerp en bouw van de kerken werd<br />
gecontroleerd en goedgekeurd door<br />
ingenieurs van het Ministerie van<br />
Waterstaat.<br />
De waterstaatskerken zijn er juist<br />
gekomen omdat het niet mogelijk bleek<br />
overeenstemming te bereiken over het<br />
eigendom en gebruik door katholieken<br />
en protestanten. Men trachtte kerken<br />
eerlijk te verdelen volgens een<br />
proportioneel principe. In de praktijk<br />
weigerden hervormden nogal een s<br />
te vertrekken uit een kerkgebouw<br />
dat eigenlijk was toegewezen aan<br />
katholieken. Uiteindelijk werd besloten<br />
dat een kerkgebouw in handen bleef<br />
van de kerk die het op dat moment<br />
in bezit had, rechtmatig of niet. Ter<br />
compensatie beloofde de overheid<br />
een financiële ondersteuning bij de<br />
bouw van nieuwe kerken en het<br />
onderhoud van oude kerken. In het<br />
zuiden kregen katholieken hun oude<br />
kerkgebouwen vaak terug, in overige<br />
provincies meestal niet. In de meeste<br />
gevallen waren het dus de katholieken<br />
die nieuwe kerkgebouwen betrokken.<br />
In de praktijk kwam het er echter op<br />
neer dat de overheid zulke zware eisen<br />
stelde aan herstel van oude kerken,<br />
dat zij vaak werden gesloopt en er<br />
een nieuwe kerk verrees. Daarom<br />
kwamen vanaf 1848 ook protestantse<br />
kerken in aanmerking voor financiële<br />
steun. Een bekend voorbeeld van<br />
een waterstaatskerk is de Mozes en<br />
Aaronkerk in Amsterdam.<br />
Leopoldskerken<br />
Een bijzondere positie werd ingenomen<br />
door een groepje van vier zogenaamde<br />
Leopoldskerken. Deze werden tussen<br />
1836 en 1838 gebouwd in Meerssen,<br />
Beek, Gulpen en Heerlen. Sinds de<br />
17e eeuw hadden de protestanten in<br />
deze plaatsen gebruik gemaakt van<br />
een simultaneum. Dit werd onder<br />
Belgisch bewind echter afgeschaft.<br />
Koning Leopold I, zelf protestant,<br />
bepaalde in 1835 dat het Belgische<br />
Ministerie van Waterstaat de bouw van<br />
protestantse kerken in deze plaatsen<br />
zou subsidiëren.<br />
Alle vier kerkjes zijn gebouwd in de<br />
neoclassicistische stijl <strong>als</strong> zaalkerkjes,<br />
met boven de voorzijde een dakruiter.<br />
De kerkjes in Gulpen en Heerlen zijn<br />
gesloopt in resp. 1965 en 1949.<br />
pagina 25<br />
Hernieuwde samenwerking<br />
Anno 2011 werken katholieken en<br />
protestanten weer steeds vaker samen<br />
en gebruiken plaatselijke parochies<br />
en gemeenten hetzelfde kerkgebouw.<br />
Bijvoorbeeld in de Nijmeegse wijk<br />
Dukenburg waar de Protestantse<br />
Gemeente en de katholieke parochie<br />
Johannes en Jacobus gezamenlijk<br />
de Ontmoetingskerk gebruiken.<br />
Deze oecumene in de praktijk wordt<br />
ook doorgevoerd in gezamenlijke<br />
activiteiten en in een gezamenlijke<br />
website.<br />
In Rotterdam-Ommoord is in<br />
februari 2011 zelfs een splinternieuw<br />
kerkgebouw in gebruik genomen dat<br />
gezamenlijk wordt gebruikt door de<br />
Protestantse Wijkgemeente Ommoord<br />
en het Rooms-Katholieke Vicariaat<br />
Ommoord-Zevenkamp. Een mooi,<br />
nieuw kerkgebouw dat is aangepast<br />
aan alle wensen van deze tijd. De<br />
kerk beschikt zowel over een pijporgel<br />
van Pels en Van Leeuwen, <strong>als</strong> over<br />
een vleugel. Natuurlijk ontbreken<br />
een sterke beamer en moderne<br />
geluidsinstallatie evenmin. Deze<br />
nieuwbouw komt in de plaats van een<br />
ouder kerkelijk centrum dat wegens<br />
de herinrichting van het naastgelegen<br />
winkelcentrum moest verdwijnen.<br />
Toegegeven, wanneer de<br />
omstandigheden dit niet min of meer<br />
noodzakelijk hadden gemaakt, had<br />
een samenwerking vaak langer op<br />
zich laten wachten. Toch is het een<br />
gezamenlijk gebruik uit overtuiging en<br />
niet uit verlegenheid. Zonder dwang<br />
of een heilig moeten zo<strong>als</strong> in vroeger<br />
tijden. /MW
Er zijn orgels…<br />
én er bestaan orgels van Steendam<br />
Jarenlang vakmanschap en liefde voor het vak<br />
laten de kwaliteit van onze handgemaakte orgels<br />
tot grote hoogten stijgen. De Steendamorgels<br />
worden tot 9 meter hoogte in eigen atelier<br />
afgebouwd, dus het plaatsen en afmonteren<br />
in uw kerk gaat veel sneller en bezorgt<br />
aanmerkelijk minder overlast. En… het is op die<br />
manier nog een stuk voordeliger ook! Duurzame,<br />
eersteklas materialen en een doordachte<br />
constructie geven elk Steendamorgel precies die<br />
kwaliteit en draagkrachtige toon, waar u naar<br />
zoekt.<br />
Ambts en liturgische gewaden voor priester,<br />
predikant, pastoraal werkende en misdienaar.<br />
Lezenaars-, kansel en altaarkleden.<br />
Reinigen en reparatie.<br />
Avondmaal en altaarlinnen.<br />
Stoffen en materialen voor het zelf<br />
vervaardigen van gewaden en kleden.<br />
Op maat gemaakt en exact volgens uw wensen.<br />
Wij hebben een coöperatieve samenwerking met<br />
een team ervaren Tsjechische orgelbouwers.<br />
Onze orgels zijn in heel Nederland en in<br />
diverse buurlanden te vinden. Tevens hebben<br />
wij tweedehands orgels die aangepast kunnen<br />
worden aan uw situatie. Wij geven zelfs 15 jaar<br />
garantie. Een orgel van Steendam klinkt naar een<br />
nadere kennismaking.<br />
Belt u ons voor een geheel vrijblijvende<br />
afspraak of kijk op onze uitgebreide<br />
website.<br />
Collectebonnen<br />
een beproefd systeem<br />
Graag informeren wij u vrijblijvend over<br />
mogelijkheden en fi scale voordelen van het gebruik<br />
van collectebonnen ten gunste van uw kerk.<br />
Tevens ontvangt u modellen en een bestelformulier.<br />
De waarde van de bonnen bepaalt u zelf.<br />
Informeer en bestel bij:<br />
Jarenlang vakmanschap en liefde voor het<br />
kwaliteit van onze handgemaakte orgels t<br />
stijgen. De Steendamorgels worden tot 9<br />
eigen atelier afgebouwd, dus het plaatsen<br />
uw kerk gaat veel sneller en bezorgt aanm<br />
overlast. En… het is op die manier nog ee<br />
ook! Duurzame, eersteklas materialen en<br />
constructie geven elk Steendam orgel prec<br />
en draagkrachtige toon, waar u naar zoek<br />
Op maat gemaakt en exact volgens uw w<br />
Wij hebben een coöperatieve samenwerki<br />
ervaren Tsjechische orgelbouwers. Onze o<br />
Nederland en in diverse buurlanden te vin<br />
Tevens hebben wij tweedehands orgels d<br />
worden aan uw situatie. Wij geven zelfs 1<br />
Een orgel van Steendam klinkt naar een n<br />
Belt u ons voor een geheel vrijblijvende a<br />
onze uitgebreide website.<br />
www.orgelmakerijsteendam.nl<br />
Westerdijkstraat 21<br />
9983 PR Roodeschool<br />
tel. 0595-412261<br />
Thema Media<br />
collectebonnen<br />
Postbus 2096, 2002 CB Haarlem<br />
tel (023) 517 83 27 of (023) 517 83 28<br />
fax (023) 55 333 57<br />
info@collectebonnen.nl - www.collectebonnen.nl<br />
(onderdeel van StyleMathôt, grafi media-specialist)<br />
www.orgelma<br />
Westerdijkstr<br />
9983 PR Rood<br />
tel. 0595-4122<br />
Steendam-adv-190x133.indd 1 11-02-2011 09:07:49
Kerkennieuws<br />
Amersfoort: Joriskerk<br />
De deuren van de gerestaureerde St.-<br />
Joriskerk in Amersfoort zijn eind oktober<br />
weer opengegaan.<br />
Windeld van den Brink<br />
De Joris is tien maanden dicht geweest<br />
voor een grondige restauratie. Nadat vorig<br />
jaar de kapconstructie vanwege de bonte<br />
knaagkever was gerestaureerd, is nu het<br />
hele pleisterwerk van plafond en muren<br />
vernieuwd. Op donderdagavond 8 december<br />
wordt de kerk officieel heropend.<br />
Christelijke Gereformeerde<br />
Kerk in Breda<br />
Het kerkgebouw van de Christelijke<br />
Gereformeerde Kerk in Breda is onlangs<br />
opnieuw in gebruik genomen.<br />
Er vond een grote verbouwing plaats. De<br />
kerkzaal is verkleind, de vrijgekomen ruimte<br />
is ingeruild voor meer zalen die bestemd<br />
zijn voor missionair werk en andere<br />
activiteiten. Banken maakten plaats voor<br />
stoelen, zodat de kerkzaal multifunctioneel<br />
is voor de gebruikers. De CGK in Breda<br />
telt 87 leden, die ook hun steentje hebben<br />
bijgedragen aan de restauratie.<br />
Andreasgemeente<br />
Broeksterwoude<br />
De Christelijke Gereformeerde<br />
Andreasgemeente in het Friese<br />
Broeksterwoude kerkt sinds eind augustus<br />
in een vernieuwd kerkgebouw.<br />
Het gebouw is het afgelopen jaar uitgebreid<br />
met diverse vergaderruimten. Het<br />
vernieuwde kerkgebouw is op 26 augustus<br />
in gebruik genomen. In de gemeente<br />
Broeksterwoude staat nog een tweede CGKgemeente.<br />
PKN Den Haag sluit kerken<br />
In de hofstad sluiten de komende jaren<br />
minstens zeven kerken, eigendom van de<br />
protestantse gemeente Den Haag.<br />
De veertien wijkgemeenten worden<br />
teruggebracht tot vier gemeenten, waardoor<br />
de gemeente de financiële tekorten hoopt op<br />
te vangen. Reden van de sluiting is dat het<br />
aantal leden terugloopt en daarmee ook de<br />
inkomsten. In 1950 had de Haagse gemeente<br />
nog 201.000 leden, in 2009 waren er nog<br />
26.000 over.<br />
Karmel Dordrecht dicht<br />
De karmelieten in Nederland heffen de<br />
Karmelcommuniteit van Dordrecht op.<br />
Het kloostergebouw komt te koop te<br />
staan. Dat heeft het bestuur van de roomskatholieke<br />
parochie Onze Lieve Vrouw<br />
van de Berg Karmel bekendgemaakt.<br />
De karmelieten hadden drie kloosters:<br />
A<strong>als</strong>meer, Amstelveen en Dordrecht.<br />
De bemensing van deze locaties is een<br />
probleem. Om die reden streeft het<br />
bestuur naar één locatie in het westen. De<br />
Karmelkloosters staan bekend <strong>als</strong> centrum<br />
voor spiritualiteit.<br />
Elspeet: nieuw orgel<br />
De Gereformeerde Gemeente in Elspeet<br />
krijgt een nieuw orgel.<br />
Het instrument, dat een krappe 300.000<br />
euro gaat kosten, is geschonken door een<br />
gemeentelid. Het orgel wordt gebouwd<br />
door de firma Škrabl uit Rogaska Slatina<br />
(Slovenië). Het krijgt de beschikking over<br />
22 stemmen. De oplevering is gepland voor<br />
december 2012.<br />
pagina 27<br />
Elspeet: Oud Gereformeerd<br />
De Oud Gereformeerde Gemeente in<br />
Nederland (OGGiN) te Elspeet heeft een<br />
verenigingsgebouw aangekocht <strong>als</strong> eigen<br />
kerkgebouw.<br />
Het gebouw diende voorheen<br />
<strong>als</strong> oefenruimte voor de lokale<br />
muziekvereniging. De gemeente telt<br />
ongeveer 75 leden en doopleden.<br />
Grote Kerk Epe<br />
Het interieur van de Grote Kerk in Epe<br />
wordt vanaf maart 2012 geschikt gemaakt<br />
voor multifunctioneel gebruik.<br />
Na de restauratie en de herinrichting is<br />
het houden van lezingen en concerten een<br />
stuk eenvoudiger. De kerk krijgt nieuwe<br />
toiletgroepen, een nieuwe keuken en<br />
tochtsluizen bij de ingang. Tegelijkertijd<br />
wordt het pleisterwerk aan muren en<br />
gewelven schoongemaakt. De kerk en het<br />
orgel zijn in de restauratieperiode niet<br />
bruikbaar.<br />
Stoof terug in Hallum<br />
Na een jaar restaureren vond dit najaar<br />
de heringebruikname van de Hallummer<br />
kerk plaats.<br />
Het kerkgebouw behoort bij de Protestantse<br />
Gemeente van Mariëngaarde. De grote Sint<br />
Maartenkerk heeft in zijn lange geschiedenis<br />
heel wat uitbreidingen en restauraties<br />
ondergaan. Het oudste deel van de kerk<br />
bevindt zich aan de noordelijke zijde en is<br />
van omstreeks 1100. De kerk is bijzonder<br />
vanwege de haakse aanbouwen van<br />
kapellen aan zowel de noord- <strong>als</strong> zuidzijde.<br />
Uniek is verder de terugkeer van de stoof,<br />
zij het op moderne wijze. Kerkgangers<br />
kunnen hun voeten zetten op een vierkante<br />
buis die aangesloten is op de CV-installatie.<br />
Koude voeten zijn daarmee definitief<br />
verleden tijd in Hallum.
Kerkennieuws<br />
Hardinxveld-Giessendam<br />
Op 7 oktober namen de vrijgemaakt<br />
gereformeerden hun nieuwe kerkgebouw,<br />
De Bron, in gebruik.<br />
De eerste paal voor de bouw van de<br />
kerk werd op 3 maart 2010 geslagen. De<br />
kerk heeft een kerkzaal met een groot<br />
podium en biedt ruimte aan bijna 600<br />
kerkgangers. Uniek is de bouwcombinatie:<br />
onder hetzelfde dak zijn namelijk een<br />
kinderdagverblijf en twaalf appartementen<br />
voor starters gerealiseerd.<br />
Restauratie Helenaveen<br />
De restauratie van de Protestantse Kerk in<br />
het Brabantse Helenaveen (NB) is bij het<br />
ter perse gaan van dit <strong>nummer</strong> afgerond.<br />
De kerk uit het jaar 1867 vormt, samen<br />
met de nabij gelegen predikantswoning<br />
en de naastgelegen zondagsschool, een<br />
rijksmonument. De restauratie was nodig<br />
vanwege de verzakking van het gebouw<br />
door de veenlagen in de bodem. Daarom<br />
is de fundering grondig aangepakt. Verder<br />
is metsel-, binnen- en buitenstucwerk<br />
hersteld. Ook de torenuurwerkinstallatie, de<br />
kapconstructie, het lei, lood- en zinkwerk en<br />
de stalen opvangconstructie onder de spits<br />
kregen een opfrisbeurt.<br />
Kerk IJmuiden-West 100 jaar<br />
De kerk van de hervormde gemeente<br />
IJmuiden-West, de Nieuwe Kerk, bestaat<br />
dit jaar honderd jaar.<br />
Teun Hoek<br />
In de kerk is een tentoonstelling<br />
opgezet, ‘100 jaar Nieuwe Kerk’ en er<br />
is een jubileumboek gepresenteerd. Het<br />
kerkgebouw is in 1911 ontworpen door de<br />
Londense architect W.F. Forsyth, die koos<br />
voor een gebedshuis in neogotische stijl.<br />
Inmiddels is de kerk een rijksmonument.<br />
Restauratie toren in Lieren<br />
De toren van de Gereformeerde Kerk<br />
(behorend tot de Protestantse Kerk) in het<br />
Gelderse Lieren is de afgelopen maanden<br />
gerenoveerd.<br />
Onder meer het aanbrengen van een<br />
ondersteunende staalconstructie, een<br />
nieuwe houten torenspits en het dichten<br />
van scheuren in de toren behoorde tot de<br />
werkzaamheden. Het kerkgebouw dateert<br />
uit de jaren dertig van de vorige eeuw.<br />
Twee jaar geleden is de kerkzaal reeds<br />
geheel aangepakt door het aanbrengen van<br />
een nieuwe vloer en een nieuw liturgisch<br />
centrum.<br />
GG Krabbendijke 175 jaar<br />
Afgelopen najaar is het 175 jaar geleden<br />
dat de Gereformeerde Gemeente van<br />
Krabbendijke werd geïnstitueerd.<br />
Op 24 juli 1836 kwamen de eerste mensen<br />
bijeen in een werkplaats in het dorp.<br />
In 1907 voegde de gemeente zich bij de<br />
Gereformeerde Gemeenten. Het huidige<br />
kerkgebouw aan de J. W. Frisostraat<br />
dateert uit 1929. Deze kerk werd sindsdien<br />
meerdere malen gerenoveerd en uitgebreid.<br />
Binnenkort neemt de gemeente een nieuw<br />
orgel, gebouwd door de firma Kaat & Tijhuis<br />
te Kampen, in gebruik. De gemeente telt nu<br />
meer dan 2000 leden en doopleden.<br />
Oude Kerk Lunteren<br />
De Oude Kerk in Lunteren ondergaat<br />
momenteel een grote opknapbeurt.<br />
De kerk werd helemaal leeggehaald, waarna<br />
vloerverwarming, een hardstenen vloer<br />
en een luchtbevochtigingsinstallatie zijn<br />
aangebracht. Na de werkzaamheden komen<br />
de banken terug, zij het in een andere<br />
opstelling, zodat ‘blinde’ plekken definitief<br />
verdwijnen. De PKN-gemeente heeft iedere<br />
zondagmorgen zo’n 700 kerkgangers. Vanaf<br />
18 december kunnen zij weer gebruik<br />
maken van het godshuis.<br />
De Moeting in Niawier<br />
Eind oktober werd voor het laatst een<br />
eredienst gehouden in kerkgebouw De<br />
Moeting in het Friese dorpje Niawier.<br />
De diensten daar werden gehouden door<br />
de protestantse gemeente te Metslawier-<br />
Niawier. De gemeente stoot het bedehuis<br />
af omdat het onderhoud van vier<br />
kerkgebouwen financieel niet meer op te<br />
brengen is. In april 2011 zijn de hervormde<br />
en de gereformeerde kerken van Metslawier
en Niawier gefuseerd. Het sluiten van de<br />
voormalige gereformeerde kerk betekent<br />
niet het einde van erediensten in Niawier.<br />
Eens per twee weken zal een dienst worden<br />
gehouden in het vernieuwde dorpshuis.<br />
CGK Oud-Beijerland<br />
De Christelijke Gereformeerde Kerk (CGK)<br />
in Oud-Beijerland is bezig met een stevige<br />
uitbreiding van het kerkgebouw.<br />
De kerkzaal wordt geïsoleerd en voorzien<br />
van een geïsoleerd dak. Daarnaast komt er<br />
achter de kerk een zalencomplex van 475<br />
vierkante meter, waardoor meer ruimte<br />
ontstaat voor kerkelijke activiteiten. Door<br />
ruimtegebrek week men voor dit soort<br />
activiteiten de afgelopen jaren uit naar<br />
andere ruimtes. Eind december moet de<br />
verbouwing gereed zijn, waarna de 543<br />
leden van de gemeente er volop gebruik van<br />
kunnen maken<br />
Baptisten Papendrecht<br />
De Vrije Baptisten Gemeente Papendrecht<br />
(VBG) bestaat dit jaar 25 jaar.<br />
De VBG werd in januari 1986 opgericht<br />
vanuit een evangelisatiepost. De gemeente<br />
kerkt nu in het gebouw van De Lage Waard,<br />
locatie Burgemeester Keijzerweg. Door<br />
ruimtegebrek zoeken de baptisten naar<br />
nieuwe huisvesting in Papendrecht.<br />
Magnalia Deïkerk Schiedam<br />
Eind september gingen de deuren van de<br />
Schiedamse Magnalia Deïkerk voor het<br />
laatst voor een kerkdienst.<br />
Na de vorming van de Protestantse Kerk<br />
in Nederland (PKN) in Schiedam is in<br />
2008 besloten dat voor Schiedam-Stad<br />
gekerkt zou gaan worden in de Grote of<br />
Sint Janskerk en de Vaste Burgkerk. De van<br />
oorsprong gereformeerde Magnalia Deïkerk<br />
werd daarmee overbodig. De PKN Schiedam<br />
zoekt nog naar een passende bestemming.<br />
Magnificatkerk Tiel<br />
De Magnificatkerk in Tiel, waar de<br />
Gereformeerde Kerk vrijgemaakt<br />
samenkomt, is uitgebreid.<br />
Het bedehuis was te klein geworden voor<br />
de gemeente, die 200 leden telt. Door de<br />
verbouwing is er meer ruimte gekomen voor<br />
onder andere jeugd- en jongerenactiviteiten.<br />
De totale kosten van de uitbreiding<br />
bedroegen 140.000 euro.<br />
Nieuwe wijkgemeente<br />
Veenendaal<br />
In de Veenenda<strong>als</strong>e nieuwbouwwijk<br />
Dragonder-Oost/Veenendaal-Oost is de<br />
negende wijkgemeente ontstaan binnen<br />
de plaatselijke Hervormde gemeente.<br />
De opbouw van de gemeente begon in<br />
2005, toen de eerste woningen in de wijk<br />
in gebruik werden genomen. De bevolking<br />
van de wijk bestaat vooral uit jongeren en<br />
jonge gezinnen. De gemeente wil daarom<br />
oog hebben voor de jeugd en een missionair<br />
karakter uitstralen.<br />
Gummaruskerk Wagenberg<br />
In Wagenberg zijn de steigers die<br />
maandenlang rondom de toren stonden,<br />
afgebroken.<br />
Tevoorschijn kwamen een opnieuw<br />
gevoegde toren en een compleet<br />
gerestaureerd kerkgebouw. De Heilige<br />
Gummaruskerk is compleet voorzien van<br />
nieuwe leien, terwijl aan de binnenkant<br />
alles opnieuw is geschilderd. Door<br />
de architect zijn in oude verflagen de<br />
oorspronkelijke kleuren teruggevonden. Dat<br />
heeft de kerk een sjieke uitstraling gegeven.<br />
De komende tijd zal aan de buitenkant<br />
van het kerkgebouw nog het nodige<br />
werk worden verricht. De historie van de<br />
gemeente gaat, volgens de legende, terug<br />
tot 714. Toen heeft de heilige Gummarus het<br />
plaatsje Lier gesticht en is daar de kerk aan<br />
hem gewijd.<br />
Kerk Woubrugge<br />
pagina 29<br />
Het herstel van het fundament van de<br />
Dorpskerk van Woubrugge kan nog niet<br />
van start.<br />
De operatie kost 1,2 miljoen euro, maar de<br />
plannen staan even op een laag pitje. Dit<br />
omdat de Rijksdienst voor het Cultureel<br />
Erfgoed eerder dit jaar een subsidieaanvraag<br />
afwees. De heipalen onder de kerk zijn<br />
aangetast door palenpest, een bacterie die<br />
de grenen palen opeet. Zo´n proces is min<br />
of meer natuurlijk en voltrekt zich over<br />
een periode van eeuwen. Ingrijpen is nu<br />
echter bittere noodzaak, omdat de kerk de<br />
afgelopen 25 jaar elk jaar 1,2 millimeter<br />
naar de zuidkant verzakt. Daardoor staat<br />
het gebedshuis nu 27 centimeter uit het lood<br />
staat.<br />
Evangelische Gemeente<br />
Zevenhuizen<br />
De Evangelische Gemeente ‘De<br />
Levensbron’ in Zevenhuizen gaat<br />
uitbreiden.<br />
De afgelopen jaren groeide de kerkelijke<br />
gemeente in aantal leden. Uitbreiding<br />
was daardoor onafwendbaar. Het nieuwe<br />
gebouw verrijst op dezelfde locatie <strong>als</strong> waar<br />
nu de kerkgangers samenkomen. De kerk<br />
krijgt een landelijke uitstraling, passend<br />
bij de omgeving. In mei 2012 moet het<br />
gebedshuis plaats bieden aan zo’n 450<br />
mensen.<br />
(Bouw)nieuws over<br />
uw kerk?<br />
Meldt het ons:<br />
kerkmagazine@insitemedia.nl
<strong>Kerkmagazine</strong> <strong>jaargang</strong> 2, <strong>nummer</strong> 4<br />
Landelijke kerkenbeurs Kerk &<br />
Gemeente<br />
Op 30 en 31 maart 2012 heeft in de Utrechtse Jaarbeurs<br />
de derde editie plaats van de beurs Kerk & Gemeente. De<br />
grootste Nederlandse vakbeurs voor kerkrentmeesters,<br />
beheerders, kosters , bestuurders, kerkenraden etc. De<br />
beurs wordt elke twee jaar georganiseerd. Voorgaande<br />
twee edities waren met ruim 3.000 bezoekers een groot<br />
succes. Meer dan 150 bedrijven en organisaties zijn<br />
aanwezig met een stand. Een uitstekende gelegenheid om<br />
u te laten informeren over facilitaire zaken voor kerken.<br />
www.kerkengemeente.nl<br />
Kennisbank voor monumenten<br />
Wanneer u een monumentale kerk beheert, is het altijd<br />
raadzaam u te laten adviseren door partijen die deskundig<br />
zijn op het terrein van restauratie en onderhoud van uw<br />
kerk. Wel biedt de website monumenten.nl een schat aan<br />
informatie omtrent regelgeving, technieken en nieuwste<br />
ontwikkelingen. Een website van het Restauratiefonds en<br />
een initiatief van o.a. de Rijksdienst voor het Cultureel<br />
Erfgoed.<br />
www.monumenten.nl<br />
Uw kerk ook duurzaam?<br />
Een bijzonder uitgebreide website met heel veel informatie<br />
over het begrip duurzaamheid in de praktijk brengen.<br />
DuurzameKerk.nl bevat nieuwsberichten over het thema<br />
duurzaamheid, artikelen over initiatieven van lokale<br />
gemeenten en tips om mee aan de slag te gaan. Op de<br />
website kan bovendien een quick scan worden uitgevoerd<br />
waarmee men in beeld kan brengen hoe duurzaam de<br />
eigen gemeente is. Daarnaast staan er op de site tal van<br />
links naar kerken en aanverwante websites over het thema<br />
duurzaamheid. De website is ontwikkeld binnen het<br />
oecumenisch programma ‘Werken aan een Geloofwaardige<br />
Economie’ van DISK< Oikos en KerkinActie.<br />
www.duurzamekerk.nl<br />
Behoud van religieus erfgoed<br />
Op de website van de Stichting Kerkelijk Kunstbezit<br />
in Nederland (SKKN) vind u een schat aan informatie<br />
over Nederlands religieus erfgoed. Vanzelfsprekend veel<br />
informatie over de stichting zelf en over achtergronden bij<br />
erfgoedstukken. Daarnaast is er een grote databank met<br />
religieus erfgoed dat ter overname wordt aangeboden,<br />
voornamelijk uit Rooms Katholieke kerken. SKKN biedt<br />
de goederen niet zelf aan, maar bemiddelt bij koop of<br />
overname. Het primaire doel is het religieus erfgoed<br />
te behouden in zijn oorspronkelijk functie. Aanvragen<br />
van particulieren of van buiten Nederland worden nooit<br />
gehonoreerd.<br />
www.religieuserfgoed.nl
Task Force Toekomst Kerkgebouwen<br />
De Task Force Toekomst Kerkgebouwen is een landelijk<br />
opererend burgerinitiatief dat zich inzet voor behoud van<br />
kerkgebouwen en kloosters. De Task Force vraagt hiervoor<br />
actief aandacht van maatschappij, bestuur en politiek en<br />
helpen met het geven van informatie, steun en expertise<br />
aan lokale groepen en instellingen die zich op een bevlogen<br />
manier voor behoud van kerkgebouwen en kloosters<br />
inzetten. De Task Force is niet gebonden aan enige kerkelijke<br />
of maatschappelijke geleding en werkt belangeloos, vanuit<br />
de overtuiging dat er altijd een betere oplossing dan sloop te<br />
vinden is.Task Force Toekomst Kerkgebouwen is erkend <strong>als</strong><br />
goed doel en heeft de ANBI-status.<br />
www.toekomstkerkgebouwen.nl<br />
Database Nederlandse kerkgebouwen<br />
pagina 31<br />
Reliwiki is een website die wint aan bekendheid maar<br />
het verdient nog even extra onder de aandacht worden<br />
gebracht. Niet zozeer een nuttige website voor kerkelijke<br />
beheerszaken, maar wel leuk om rond te snuffelen. Zoek<br />
uw eigen kerk op, of de kerk van uw jeugd. U kunt zelf<br />
mee bouwen aan deze website door informatie of foto’s<br />
toe te voegen aan kerken die u kent.<br />
www.reliwiki.nl<br />
Foto’s gezocht<br />
“<br />
Afblijven - thee<br />
van de dominee<br />
In kerken kun je soms prachtige, hilarische dingen aantreffen. Een<br />
opmerkelijk briefje op de preekstoel, in de keuken, de meterkast, het<br />
orgel of een lichtknopje. Of het betere hobby- of kluswerk in en rond het<br />
kerkgebouw. Wij zagen eens een briefje op een blikje in de keuken van een<br />
kerk: ‘Afblijven - thee van dominee’. Of een briefje in de hal van een kerk:<br />
‘Eerst linker lichtknopje, daarna pas rechter’. Kortom, een mooi stilleven<br />
gecreëerd door een kerkelijk werker die niet voor één gat te vangen is!<br />
Foto’s kunt u sturen naar:<br />
redactie@kerkmagazine.nl<br />
Gefotografeerd in de Grote- of Sint Janskerk in Gouda.
Kerkenbeheer actueel<br />
Boekhouder licht kerk op<br />
Hij deed het zo slim, dat niemand<br />
het merkte. De boekhouder van de<br />
Gereformeerde Kerk (vrijgemaakt) van<br />
Zeewolde wordt ervan verdacht vanaf<br />
2006 voor in totaal 360.000 euro te hebben<br />
verduisterd.<br />
Geld, dat was bestemd voor onder andere<br />
de afdracht aan de landelijke kerk en de<br />
aflossing van het kerkgebouw verdween<br />
naar rekeningen van de onderneming van<br />
de boekhouder. Hij gebruikte dat geld<br />
vervolgens voor zakelijke verplichtingen,<br />
bleek uit onderzoek.<br />
De boekhouder is per direct uit zijn functie<br />
ontheven en tegen hem werd aangifte<br />
gedaan wegens diefstal en v<strong>als</strong>heid in<br />
geschrifte. De politie heeft de zaak in<br />
onderzoek. De man werkte met verv<strong>als</strong>te<br />
bankafschriften. Om die reden kwam de<br />
fraude niet eerder dan dit jaar aan het licht.<br />
De verdenking ontstond bij de kascontrole<br />
over het jaar 2010. Toen werd duidelijk<br />
dat de gemeente de verplichte afdrachten<br />
aan de landelijke kerk niet had voldaan,<br />
terwijl deze wel waren opgenomen in<br />
de boekhouding en de jaarstukken.<br />
Inmiddels liet de gemeente beslag leggen<br />
op de rekeningen van de penningmeester<br />
om eventueel resterend geld terug te<br />
vorderen. De gemeente is tijdens een<br />
gemeentevergadering geïnformeerd over<br />
de kwestie. ‘In de kerkgemeenschap doen<br />
we heel veel op basis van goed onderling<br />
vertrouwen’, zegt woordvoerder Ernst<br />
Cramer. ‘Dat vertrouwen loopt hierdoor een<br />
klap op.’<br />
Bron: Nederlands Dagblad<br />
Einde stijging Kerkbalans<br />
Er lijkt een einde te zijn gekomen aan de<br />
stijgende opbrengsten van Kerkbalans.<br />
Minder mensen geven nog steeds meer,<br />
maar het is niet genoeg om de giften van<br />
de afhakers te compenseren.<br />
“De totale opbrengst van Kerkbalans 2011<br />
van de gemeenten aangesloten bij de<br />
Protestantse Kerk in Nederland bedraagt<br />
bijna € 193 miljoen. Dat is 0,8% lager dan<br />
in 2010. (…) We moeten er dus vanuit gaan<br />
dat er daadwerkelijk een einde is gekomen<br />
aan de stijgende trend van de Kerkbalans<br />
inkomsten. In 2010 was er vermoedelijk nog<br />
een stijging van 0,4%.”<br />
Dit schrijft de Raad voor de Plaatselijke<br />
Geldwerving (RPG) in zijn pas verschenen<br />
verslag over de Actie Kerkbalans 2011, die<br />
begin dit jaar werd gehouden.<br />
Zo<strong>als</strong> ieder jaar weer, blijkt ook nu dat<br />
mínder mensen méér geven, aldus het<br />
verslag. Volgens de SMRA daalde het<br />
ledental van de Protestantse Kerk van 1<br />
januari 2010 tot 1 januari 2011 met 2,5%.<br />
De gemiddelde toezegging per lid bedraagt<br />
in 2011 ruim € 94, terwijl per lid in 2010<br />
een kleine € 93 werd bijgedragen. Dit jaar<br />
is het aantal gemeenten dat een daling in<br />
inkomsten constateert (51%) wat groter dan<br />
de gemeenten met een inkomstenstijging<br />
(46%). Van de stijgers verklaart 40% de<br />
stijging uit een andere aanpak van de actie<br />
Kerkbalans.<br />
Kerksluiting<br />
Mooi voor de uitgever, maar overigens<br />
typisch jammer: een nieuw handboek<br />
over sluiting en herbestemming van<br />
kerkgebouwen loopt <strong>als</strong> een trein. ‘Meer<br />
dan hout en steen’ heet het.<br />
Sommige kerkgenootschappen hebben geen<br />
last van krimp en kerkverlating. Overal<br />
in het land verschijnen ook weer nieuwe<br />
en grote kerkgebouwen. Maar vooral in<br />
de Protestantse Kerk in Nederland en<br />
in de Rooms-Katholieke Kerk zullen de<br />
komende jaren honderden kerken moeten<br />
worden gesloten. Auteurs met ervaring<br />
op dit terrein, afkomstig uit protestantse<br />
en katholieke kringen, schreven een<br />
handboek dat kerkbesturen moet helpen om<br />
kerksluiting goed te regelen.<br />
Het nieuwe handboek is behoorlijk<br />
compleet. Het besteedt aandacht aan<br />
praktische zaken die moeten worden<br />
geregeld. Vooral het proces dat aan een<br />
sluiting voorafgaat wordt uitgebreid<br />
besproken. Een kerkgebouw is ‘meer dan<br />
hout en steen’ en veel gemeenteleden<br />
ervaren het sluiten van een kerkgebouw<br />
<strong>als</strong> een verlies. Daarom leidt het<br />
besluitvormingsproces vaak tot heftige<br />
emoties en vraagt het veel tact om mensen<br />
met bezwaren niet te verliezen. In het<br />
handboek staan liturgische suggesties<br />
voor de laatste dienst in een kerk. De<br />
praktijkverhalen zorgen ervoor dat de<br />
soms theoretische beschouwingen concreet<br />
worden.<br />
Harry Bisseling, Henk de Roest &<br />
Peet V<strong>als</strong>tar, Meer dan hout en steen.<br />
Zoetermeer: Boekencentrum, 2011. ISBN 978<br />
90 2392631 3. € 24,50.
Ledenaantallen<br />
De Protestantse Kerk (PKN) telt mogelijk<br />
minder leden dan werd aangenomen. En<br />
het ledenaantal van de Rooms-Katholieke<br />
Kerk zou enigszins geflatteerd zijn om<br />
mensen het te veel moeite vinden om zich<br />
te laten uitschrijven.<br />
De PKN telt waarschijnlijk niet ruim 2<br />
miljoen leden, maar 1,9 miljoen. Exacte<br />
gegevens over het ledental kunnen pas in<br />
het voorjaar van 2012 worden gegeven.<br />
Het nieuwe ledenaantal komt aan het<br />
licht door de realisatie van het nieuwe<br />
ledenregistratiesysteem van de kerk. Hieruit<br />
blijkt dat de kerk beduidend minder ‘andere<br />
leden’ heeft (vrienden, sympathisanten<br />
of partners van kerkleden), maar meer<br />
doopleden en belijdende leden. Het<br />
merendeel van de protestantse gemeenten<br />
maakt inmiddels gebruik van het nieuwe<br />
ledenregistratiesysteem dat in totaal 3,5<br />
miljoen euro heeft gekost. Dat is twee ton<br />
minder dan begroot. De kosten voor het<br />
systeem verdient de kerk binnen vier jaar<br />
weer terug omdat het nieuwe systeem in<br />
gebruik per jaar acht ton goedkoper is dan<br />
oudere systemen.<br />
Katholieken die zich willen laten<br />
uitschrijven worden afgeschrikt door de<br />
rompslomp die daarmee gepaard gaat. Dat<br />
blijkt uit reacties die bij de Provinciale<br />
Zeeuwse Courant binnenkwamen op<br />
het onderzoek naar kerkelijkheid in<br />
deze provincie. Als gevolg hiervan zijn<br />
de ledentallen van de Rooms-Katholieke<br />
Kerk enigszins geflatteerd te noemen.<br />
Bijna de helft van de Zeeuwen gaat<br />
inmiddels niet meer naar de kerk. In 1993<br />
behoorde nog ongeveer driekwart van de<br />
Zeeuwen tot een van de protestantse kerken<br />
of tot de Rooms-Katholieke Kerk.<br />
Koperdieven actief bij kerken<br />
Kerken zijn vaker doelwit van<br />
koperdieven. Het aantal diefstallen in en<br />
bij kerken stijgt explosief. De afgelopen<br />
jaren sloegen dieven in totaal zo´n 300<br />
keer per jaar toe.<br />
Van het kerkgebouw van de Hersteld<br />
Hervormde Gemeente in Sint Annaland<br />
haalden zij 24 tot 30 meter koperen<br />
bliksemafleider weg. Van een kerk in het<br />
Drentse Nieuw-Amsterdam<br />
verdwenen twee regenpijpen. Door de<br />
melding van een oplettende pasant kom<br />
de politie hier de vermoedelijke koperdief<br />
aanhouden.<br />
De politie waarschuwt tegen de koperdieven<br />
en geeft tips om diefstal te voorkomen.<br />
Bliksemgeleiders kunnen worden beveiligd<br />
door anti-inbraakstrips die met speciale<br />
schroeven aan de muur kunnen worden<br />
bevestigd. Koperen hemelwaterafvoeren<br />
kunnen worden vervangen door onder<br />
andere een bruine pvc-hemelwaterafvoer.<br />
Deze heeft bijna dezelfde kleur <strong>als</strong> de<br />
originele koperen afvoer.<br />
Ook het Bisdom van ’s-Hertogenbosch roept<br />
parochies op extra alert te zijn nadat<br />
koperdieven op enkele plaatsen in het<br />
bisdom koperen regenpijpen stalen. Het<br />
bisdom heeft de politie gevraagd om tijdens<br />
het surveilleren een oogje in het zeil te<br />
houden. Ook buurtbewoners wordt gevraagd<br />
eventuele onregelmatigheden, vooral ’s<br />
avonds en ’s nachts, te melden bij de<br />
parochie en de politie, ook al leidt aangifte<br />
bij de politie niet direct tot het oppakken<br />
van de dader(s).<br />
Registratie<br />
pagina 33<br />
In november besprak de synode van<br />
de PKN de Eindrapportage Project<br />
LedenRegistratie Protestantse Kerk<br />
(LRP). Conclusie: het LRP-systeem is<br />
een goed werkend, veilig, stabiel en<br />
gebruiksvriendelijk systeem dat binnen<br />
het gestelde budget en de tijdsplanning is<br />
gerealiseerd.<br />
De eindrapportage geeft een beschrijving<br />
van de planning, bouw en implementatie<br />
van het systeem, dat tot het doel had om<br />
te komen tot een goed werkend systeem<br />
voor de ledenregistratie van de Protestantse<br />
Kerk. De kleine synode had daarvoor<br />
in november 2009 een plan van aanpak<br />
vastgesteld en een budget van 3,7 miljoen<br />
euro beschikbaar gesteld. Het project is<br />
volgens het plan van aanpak gerealiseerd<br />
door een projectteam en na realisatie<br />
overgedragen aan de dienstenorganisatie.<br />
Het systeem voldoet aan de criteria en eisen<br />
die de Protestantse Kerk in Nederland in de<br />
kerkorde heeft vastgelegd over het landelijk,<br />
gemeenschappelijk systeem voor de<br />
ledenregistratie; het voldoet ook aan andere<br />
en reguliere eisen die aan een dergelijk<br />
systeem gesteld worden (Wet Bescherming<br />
Persoonsgegevens, SILA).<br />
In de eindrapportage wordt vermeld<br />
dat de conversie van 1500 gemeenten<br />
heeft plaatsgevonden en er 8.000 actieve<br />
gebruikers van het systeem zijn. Duizenden<br />
gebruikers zijn getraind door tientallen<br />
vrijwilligers. Inmiddels is reeds een<br />
verbeterde versie van het systeem in<br />
gebruik genomen (versie 1.1); een verdere<br />
verbetering zal eind november 2011 het licht<br />
zien (versie 2.0).
KIJK- EN LUISTERVERBINDINGEN VIA • TELEFONIE • KABEL • INTERNET<br />
sIKN verbindt<br />
Gemeenteleden en parochianen die niet naar de kerk kunnen komen, in een ziekenhuis verblijven<br />
of op vakantie zijn, kunnen de dienst of viering dankzij het kerkomroepnetwerk van sIKN toch<br />
meebeleven. We bieden kijk- en luisterverbindingen voor alle kerken in heel Nederland.<br />
Omdat de wensen en mogelijkheden met betrekking tot techniek en budget voor iedere kerk<br />
uniek zijn, levert sIKN altijd maatwerk. Kundige vrijwilligers vertegenwoordigen ons in de kerken,<br />
informeren en adviseren kerkenraden over de meest passende oplossing en zorgen voor de<br />
installatie van de juiste apparatuur.<br />
Meer weten over de kijk- en luisterverbindingen van sIKN?<br />
Bezoek onze website www.sikn.nl<br />
Uw kerk ook op kerkomroep.nl?<br />
Ga naar www.kerkomroep.nl en meld u vandaag nog aan!<br />
www.kerkomroep.nl • info@kerkomroep.nl<br />
sIKN<br />
sIKN<br />
Kerkdiensten online<br />
Beleef de verbinding<br />
Kerkomroep.nl is hét platform voor online<br />
kerkdiensten uit heel Nederland. Inmiddels<br />
zijn de diensten en vieringen van ruim 1800<br />
kerken in Nederland hier te vinden. Maar<br />
kerkomroep.nl is een website met ambitie. We<br />
zijn hard op weg om de diensten en vieringen<br />
van alle kerken in Nederland via kerkomroep.<br />
nl uit te kunnen zenden. Het houdt bovendien<br />
niet op bij geluid, want op Kerkomroep zijn ook<br />
diensten te volgen in geluid én beeld. Daarmee<br />
kunnen gemeenteleden en parochianen de<br />
verbinding nog persoonlijker beleven.<br />
Kerkomroep.nl
Donatus verzekert vertrouwd<br />
Donatus verzekert kerkgebouwen en alles wat<br />
daarbij hoort. Zo<strong>als</strong> doopvonten, kanselbijbels<br />
en orgels. Ook voor vrijwilligers en werkers in<br />
kerkelijke dienst hebben we passende verzekeringen.<br />
Donatus is een betrokken specialist. Klein<br />
genoeg om u persoonlijk van dienst te zijn. Groot<br />
genoeg om met een gerust hart uw verzekeringsbelangen<br />
aan toe te vertrouwen. Donatus is een<br />
onderlinge verzekeringsmaatschappij zonder<br />
winstoogmerk. Samen met u zorgen we ervoor<br />
dat wat waardevol is, behouden blijft voor onze<br />
kinderen en hun kinderen en hun kinderen…<br />
www.donatus.nl tel. 073 - 5221700
Sacramentskerk, Nijmegen<br />
Deze prachtige sacramentskerk is onderdeel van het nieuwe kloostercomplex Brakkenstein in Nijmegen. Met oog voor detail en kwaliteit!<br />
Uitgebreide geluidsinstallatie, optimale<br />
spraakverstaanbaarheid, live muziekweergave,<br />
mengpaneel, truss voor uitlichting podium,<br />
beamers, regiemeubel met uitgebreide<br />
bedieningsfaciliteiten, ringleiding<br />
Optimale spraak, stereo muziekversterking,<br />
design microfoons, digitaal gestuurde<br />
luidsprekers, bestuurbare camera’s, video<br />
processing, DVD registratie, beamer, digitaal<br />
geluidssysteem met presetbediening, ringleiding<br />
Gereformeerde Kerk Nieuwendijk (NB)<br />
Een ruime kerkzaal (kruiskerk) met veel zitplaatsen.<br />
Hersteld Hervormde Kerk (HHK), Werkendam<br />
Sinds april is de verbouwde kerk met aangebouwde zalen volledig in gebruik genomen. De geluidsinstallatie is een onopvallend maar belangrijk onderdeel.<br />
Automatisch regisserende<br />
spraakinstallatie, draadloze microfoons,<br />
ringleiding, eenvoudige bediening bij koster,<br />
draadloze kerkradio, zaalversterking<br />
Ridderkerk: Kaartenmakerstraat 18, 2984 CB; Tel. 0180 41 46 00<br />
Zwolle: Baileystraat 2a, 8013 RV; Tel. 038 785 19 77<br />
www.schaapsound.nl info@schaapsound.nl