JAARRAPPORT - Inverde

JAARRAPPORT
ANB - 2012

INLEIDING
1. Jaarrapport…
….rapportering over de uitvoering van het Ondernemingsplan ANB 2012
Als sluitstuk van de plan-do-check-act-cyclus voor de werking van het Agentschap voor Natuur
en Bos in 2012, presenteert ANB hierbij het Jaarrapport ANB 2012.
Geheel volgens de door ANB gehanteerde logica inzake planning, sturing en opvolging, is het
Jaarrapport ANB 2012 op een zelfde wijze gestructureerd als het ondernemingsplan ANB 2012.
Per strategische en operationele organisatiedoelstellingen vindt u in het Jaarrapport ANB 2012
een overzicht van de resultaten die werden geboekt in 2012. Om snel een overzicht te
verkrijgen van de structuur en inhoud van het Jaarrapport ANB 2012, kan u gebruik maken
van de hiernavolgende inhoudsopgave.
Voor elk onderdeel van het Jaarrapport ANB 2012 wordt in voorliggend jaarrapport volgende
informatie gerapporteerd:
Link met Beleidsnota Leefmilieu en Natuur 2009-2014
De projecten en processen van ANB worden gekaderd binnen de Beheerovereenkomst
welke is afgestemd op de voor het agentschap relevante passages van het Vlaams
regeerakkoord ‘Een daadkrachtig Vlaanderen in beslissende tijden’ 2009 – 2014, de
beleidsnota ‘Leefmilieu en Natuur’ 2009 – 2014 en het Milieubeleidsplan 2011 – 2015.
Middelen
Via het ANB budgetopvolgingssysteem werden de uitgaven per proces (kostendrager)
gemonitord. Dit laat toe om voor elk van de onderdelen van het jaarrapport een overzicht
te geven van de ingezette financiële middelen.
De inzet VTE werd voor 2012 gemonitord op een geaggregeerd niveau en niet op niveau
van de individuele processen. Dit impliceert dat de cijfers niet kunnen hertaald worden naar
de structuur van dit jaarrapport. De inzet VTE dient derhalve afzonderlijk gerapporteerd te
worden.
Resultaten
Indicatoren
De indicatoren hebben een dubbel doel:
1. zij zijn de vertaling op jaarbasis van de indicatoren of output opgenomen in de
beheersovereenkomst.
2. zij vormen de meest kernachtige samenvatting van de resultaten voor het
werkjaar 2012.
Toelichting resultaten
Aanvullend op bovenstaande indicatoren worden de resultaten geboekt in het werkjaar
2012 toegelicht en onderbouwd. In een aantal gevallen zijn de indicatoren op zich dermate
sprekend, dat er geen verdere toelichting werd gegeven.

2. Jaarrapport….
….rapportering over de uitvoering van de Beheersovereenkomst ANB
Het ANB heeft er voor geopteerd om kern van zijn planning, opvolging en rapportering te leggen bij
het ondernemingsplan. Door het ondernemingsplan op niveau van de doelstellingen, zeer strikt af
te stemmen op de beheersovereenkomst, wordt via de opvolging van dit ondernemingsplan, de
opvolging van de beheersovereenkomst verzekerd.
Wat de rapporteringssystematiek met betrekking tot de beheersovereenkomst betreft, houdt het
ANB zich aan de afspraken opgenomen in artikel 18 van de beheersovereenkomst:
Het agentschap zal over de uitvoering van de beheersovereenkomst aan de minister en het
departement rapporteren door middel van een jaarrapportering en een afsluitend
eindrapport over de beheersovereenkomst.
De rapporten verwijzen duidelijk naar de strategische en operationele
organisatiedoelstellingen en geven een gestructureerd overzicht van de realisatie van de
engagementen uit de beheersovereenkomst. Ze bevatten:
• een beschrijving van de mate waarin aan de strategische organisatiedoelstellingen
van artikel 9 werd tegemoetgekomen gedurende de afgelopen periode;
• een overzicht van de resultaten, uitgedrukt aan de hand van de indicatoren,
prestatienormen of outputs;
• een opsomming van de budgettaire afwijkingen die zich hebben voorgedaan ten
opzichte van de bepaalde begrotingen en de nodige bijsturing daarvan.
Voorliggend jaarrapport geeft uitvoering aan bovenstaande.
Gegeven de hierboven toegelichte structuur van het jaarrapport, wordt de link tussen jaarrapport
en ondernemingsplan zeer expliciet gemaakt. Immers, voor elk onderdeel van het jaarrapport
wordt heel expliciet vermeld welke verwachtingen/ambities ter zake in de beheersovereenkomst
zijn opgenomen. In het onderdeel resultaten wordt aan de hand van indicatoren en een toelichting
aangegeven hoe in 2012 aan deze verwachtingen/ambities werd tegemoetgekomen.
2

3. Budgetplan….
….een overzicht van de budgetten waarover ANB beschikte in 2012.
Overzicht van de kredieten
Het ANB beschikte in 2012 over onderstaande kredieten. De overzichten houden rekening met de
BC1 en BC2 2012 en alle kredietherschikkingen waartoe beslist werd in 2012.
De aanwending van de middelen wordt in het jaarrapport geduid onder de verschillende
operationele doelstellingen.
ALGEMENE UITGAVENBEGROTING
ARTIKEL BASISALLOCATIE omschrijving VAK-budget VEK-budget
LD0 AGENTSCHAP VOOR NATUUR EN BOS
A. Apparaatskredieten
LD0/1LA-H-2-Z/LO LD0 LA300 1100 Lonen en sociale lasten - Niet verdeeld 40.645.217,00 40.703.217,00
Totaal begrotingsartikel LD0/1LA-H-2-Z/LO 40.645.217,00 40.703.217,00
LD0/1LA-H-2-Z/WT LD0 LA301 1211 Algemene werkingskosten (vergoed aan andere
sectoren dan de overheidssector)
LD0/1LA-H-2-Z/WT LD0 LA302 1211 Algemene werkingskosten (vergoed aan andere
sectoren dan de overheidssector) - Informatica
LD0/1LA-H-2-Z/WT LD0 LA303 3441 Overige uitkeringen aan gezinnen als verbruikers -
Geldelijke uitkeringen - Schadevergoedingen aan
derden waarvoor de Vlaamse Gemeenschap of het
Vlaams Gewest op grond van de art 1382, 1383 en
1384, lid 3 van het BW aansprakelijk zijn krachtens
een vonnis of arrest of krachtens een minnelijke
schikking
LD0/1LA-H-2-Z/WT LD0 LA304 7422 Verwerving van overig materieel - Overige
investeringsgoederen
LD0/1LA-H-2-Z/WT LD0 LA305 7422 Verwerving van overig materieel - Aankopen en
investeringen informatica
3
1.865.000,00 1.956.000,00
896.000,00 930.000,00
118.000,00 118.000,00
260.000,00 281.000,00
700.000,00 1.279.000,00
Totaal begrotingsartikel LD0/1LA-H-2-Z/WT 3.839.000,00 4.564.000,00
Totaal programma A 44.484.217,00 45.267.217,00

D. Natuur, Bos en Groen
LD0/1LD-H-2-Z/LO LD0 LD300 1100 Lonen en sociale lasten - Niet verdeeld -
Groenarbeiders en van personeel ander dan vast en
stagedoend personeel (eu cofinanciering) (pro
memorie)
4
0,00 0,00
Totaal begrotingsartikel LD0/1LD-H-2-Z/LO 0,00 0,00
LD0/1LD-H-2-A/WT LD0 LD301 1211 Algemene werkingskosten (vergoed aan andere
sectoren dan de overheidssector) - Binenlandse en
buitenlandse communicatie en sensibilisering (eu
cofinanciering)
LD0/1LD-H-2-A/WT LD0 LD302 1211 Algemene werkingskosten (vergoed aan andere
sectoren dan de overheidssector) - Natuurbehoud,
bosbouw, jacht, riviervisserij en groenvoorziening
andere dan deze bedoeld in de overige
basisallocaties alsmede allerhande uitgaven ivm de
werking en de ondersteuning van de Vlaamse Hoge
Bosraad en natuurinrichting
LD0/1LD-H-2-A/WT LD0 LD303 1211 Algemene werkingskosten (vergoed aan andere
sectoren dan de overheidssector) - Boskartering,
bosinventarisatie en uitgaven alle aard ivm
beleidsgerichte studies en modelprojecten, op het
gebied van bosbouw, groenvoorziening, jacht,
vogelbescherming en riviervisserij in vlaanderen en
internationaal verband overeenkomst
LD0/1LD-H-2-A/WT LD0 LD304 1211 Algemene werkingskosten (vergoed aan andere
sectoren dan de overheidssector) - Kosten voor
kledij en specifieke dienstuitrusting voor
personeelsleden van het agentschap eigen aan de
functie
LD0/1LD-H-2-A/WT LD0 LD322 1211 Algemene werkingskosten (vergoed aan andere
sectoren dan de overheidssector) -
Wetenschappelijke studies met inbegrip van de
studie van de gevolgen van de fragmentatie op de
zoogdieren van de bossen (pro memorie)
LD0/1LD-H-2-A/WT LD0 LD327 1211 Algemene werkingskosten (vergoed aan andere
sectoren dan de overheidssector) - Natuurinrichting
LD0/1LD-H-2-A/WT LD0 LD308 3300 Inkomensoverdrachten aan vzws ten behoeve van
de gezinnen - Maatschappijen en verenigingen ivm
bevordering bosbouw, groenvoorziening, jacht,
visserij en vinkenkweek; platform natuurgebruik en
natuurrecreatie in buitengebied enz
LD0/1LD-H-2-A/WT LD0 LD309 3300 Inkomensoverdrachten aan vzws ten behoeve van
de gezinnen - Netto opbrengst van de winst van de
nationale loterij voor dierenwelzijn
LD0/1LD-H-2-A/WT LD0 LD310 3300 Inkomensoverdrachten aan vzws ten behoeve van
de gezinnen - Netto opbrengst van de winst van de
nationale loterij voor ondersteuning van
bosgroepen en projecten beheerseenheden en de
promotie van de vinkenkweek
LD0/1LD-H-2-A/WT LD0 LD312 5210 Investeringsbijdragen aan vzws ten behoeve van de
gezinnen - Netto opbrengst van de winst van de
nationale loterij voor de aankoop en
beheer/inrichting van natuurgebieden
291.000,00 346.000,00
1.590.000,00 2.077.000,00
367.000,00 312.000,00
10.000,00 258.000,00
0,00 0,00
24.000,00 100.000,00
1.120.000,00 925.000,00
46.000,00 46.000,00
46.000,00 46.000,00
312.000,00 312.000,00

LD0/1LD-H-2-A/WT LD0 LD313 5320 Overige kapitaaloverdrachten aan gezinnen - privéboseigenaars
voor de uitvoering van
boswerkzaamheden in bos en groendomeinen en
andere initiatieven in uitvoering van het bosdecreet
(art 13, 85 en 87 van het bosdecreet van 13 juni
1990)
LD0/1LD-H-2-A/WT LD0 LD315 6331 Investeringsbijdragen aan provincies en gemeenten
- Niet verdeeld - Lagere overheden en verenigingen
openbaar belang voor werkzaamheden in bos- en
groendomeinen en andere initiatieven in uitvoering
van bosdecreet, initiatieven ikv harmonisch park-
en groenbeheer en instandhoudingswerken parken
met cultuurhistorische waarde
LD0/1LD-H-2-A/WT LD0 LD320 7422 Verwerving van overig materieel - Machines,
meubilair, materieel en vervoermiddelen (eu
cofinanciering)
LD0/1LD-H-2-A/WT LD0 LD321 7422 Verwerving van overig materieel - ICT in het kader
van ontwikkeling en beheer van het
informatiesysteem
5
466.000,00 377.000,00
1.032.000,00 1.354.000,00
985.000,00 913.000,00
304.000,00 288.000,00
Totaal begrotingsartikel LD0/1LD-H-2-A/WT 6.593.000,00 7.354.000,00
LD0/1LD-H-4-A/WT* LD0 LD305 1211* Algemene werkingskosten (vergoed aan andere
sectoren dan de overheidssector) - Visserijfonds
(fonds)
LD0/1LD-H-4-A/WT* LD0 LD306 1211* Algemene werkingskosten (vergoed aan andere
sectoren dan de overheidssector) - Beheerskosten
bossencompensatiefonds (fonds)
LD0/1LD-H-4-A/WT* LD0 LD307 1211* Algemene werkingskosten (vergoed aan andere
sectoren dan de overheidssector) - Door de eu
gecofinancierde projecten met inbegrip van het
opvolgingsbeheer van onder eu gecofinancierde
projecten gestart beheer zoals vermeld in het
eindrapport van deze projecten (fonds)
LD0/1LD-H-4-A/WT* LD0 LD316 6332* Overige kapitaalopdrachten aan provincies en
gemeenten - Niet verdeeld - Terreinen voor
bosaanleg, waarvan de financiële middelen werden
gegenereerd via het betalen van
bosbehoudsbijdragen als compensatiemaatregel,
door de aanvrager van een stedelijke vergunning
tot ontbossing of verkavelingsvergunning (fonds)
LD0/1LD-H-4-A/WT* LD0 LD317 7112* Aankoop van gronden in andere sectoren dan de
overheidssector - bossencompensatiefonds,
kapitaalsuitg financieren nieuwe
bebossingsprojecten waarvan financiële middelen
gegenereerd via betalen bosbehoudsbijdragen als
compensatiemaatregel, door aanvrager sted bouwk
vergunning tot ontbossing of
verkavelingsvergunning (fonds)
LD0/1LD-H-4-A/WT* LD0 LD318 7320* Waterbouwkundige werken - Kapitaaluitgaven ter
uitvoering van het visserijfonds (fonds)
LD0/1LD-H-4-A/WT* LD0 LD319 7340* Overige werken ivm wegen en waterbouwkundige
werken - door de eu gecofinancierde projecten met
inbegrip van het opvolgingsbeheer van onder eu
gecofinancierde projecten gestarte investeringen
zoals vermeld in het eindrapport van deze
projecten (fonds)
1.000.000,00 1.000.000,00
16.000,00 16.000,00
230.000,00 230.000,00
500.000,00 500.000,00
2.834.000,00 2.834.000,00
628.000,00 628.000,00
900.000,00 900.000,00

Totaal begrotingsartikel LD0/1LD-H-4-A/WT* 6.108.000,00 6.108.000,00
LD0/1LD-H-2-Z/IS LD0 LD311 4143 Inkomensoverdrachten binnen een institutionele
groep - Aan administratieve openbare instellingen
(AOI) - Voorwaardelijke projectdotaties -
Natuurinrichting aan de het EVA VLM (pro
memorie)
LD0/1LD-H-2-Z/IS LD0 LD314 6142 Kapitaaloverdrachten binnen eenzelfde
institutionele groep - Overige kapitaaloverdrachten
aan administratieve openbare instellingen (AOI) -
Natuurinrichting aan het EVA VLM met inbegrip van
voorschotten (eu cofinanciering) (pro memorie)
6
0,00 0,00
0,00 0,00
Totaal begrotingsartikel LD0/1LD-H-5-Z/IS 0,00 0,00
LD0/1LD-H-5-Z/IS LD0 LD329 4141 Inkomensoverdrachten binnen een institutionele
groep - Aan administratieve openbare instellingen
(AOI) - Werking algemeen - Voorwaardelijke
werkingsdotatie EVA Vlaamse Landmaatschappij -
Projectdotaties natuurinrichting aan EVA VLM
LD0/1LD-H-5-Z/IS LD0 LD326 6142 Kapitaaloverdrachten binnen eenzelfde
institutionele groep - Overige kapitaaloverdrachten
aan administratieve openbare instellingen (AOI) -
Natuurinrichting aan het EVA VLM met inbegrip van
voorschotten (eu cofinanciering)
LD0/1LD-H-5-Z/IS LD0 LD325 9999 Vastleggingsmachtiging investeringsdotatie EVA
VLM - Natuurinrichting met inbegrip van
voorschotten
LD0/1LD-H-5-Z/IS LD0 LD328 9999 Vastleggingsmachtiging voorwaardelijke
werkingsdotatie EVA Vlaamse Landmaatschappij -
Projectdotaties natuurinrichting aan EVA VLM
422.000,00 422.000,00
2.904.000,00 2.904.000,00
2.904.000,00 2.962.000,00
491.000,00 491.000,00
Totaal begrotingsartikel LD0/1LD-H-5-Z/IS 3.326.000,00 3.326.000,00
Totaal programma D 9.919.000,00 10.680.000,00
Totaal entiteit LD0 54.403.217,00 55.947.217,00
*VRK en MAC. Deze artikels zijn niet opgenomen in de totalen. Het VRKVAK en VRKVEK is conform de toegekende
kredieten bij BC2 2012.

MINAFONDS
ARTIKEL BASISALLOCATIE omschrijving VAK-budget VEK-budget
Agentschap voor Natuur en Bos (ANB)
LBC/3LD-H-2-A/WT LBC LD001 1211 ALGEMENE WERKINGSKOSTEN (VERGOED AAN
ANDERE SECTOREN DAN DE OVERHEIDSSECTOR) -
STUDIES, PROJECTEN EN
BEHEERSOVEREENKOMSTEN IN HET KADER VAN
HET NATUURBEHOUD, -BEHEER EN -
ONTWIKKELING (DECREET VAN 21 OKTOBER 1997
BETREFFENDE HET NATUURBEHOUD EN HET
NATUURLIJK MILIEU) (PRO MEMORIE)
0,00 64.000,00
LBC/3LD-H-2-A/WT LBC LD002 1211 ALGEMENE WERKINGSKOSTEN (VERGOED AAN
ANDERE SECTOREN DAN DE OVERHEIDSSECTOR) -
STUDIES EN PROJECTEN IN HET KADER VAN HET
BOSBEHEER, NATUURBEHOUD, - BEHEER EN -
ONTWIKKELING, DE GROENVOORZIENING, DE
VISSERIJ, DE JACHT EN DE VOGELBESCHERMING
(INCLUSIEF UITGAVEN MET EU COFINANCIERING)
3.239.000,00 5.167.000,00
LBC/3LD-H-2-A/WT LBC LD003 1211 ALGEMENE WERKINGSKOSTEN (VERGOED AAN
ANDERE SECTOREN DAN DE OVERHEIDSSECTOR) -
PATRIMONIUM ONDER HET BEHEER VAN HET
AGENTSCHAP VOOR NATUUR EN BOS (EU
COFINANCIERING)
LBC/3LD-H-2-A/WT LBC LD005 1211 ALGEMENE WERKINGSKOSTEN (VERGOED AAN
ANDERE SECTOREN DAN DE OVERHEIDSSECTOR) -
ORGANISATIE VAN HET JACHTEXAMEN
LBC/3LD-H-2-A/WT LBC LD006 1211 ALGEMENE WERKINGSKOSTEN (VERGOED AAN
ANDERE SECTOREN DAN DE OVERHEIDSSECTOR) -
VLAAMS IMPULSPROGRAMMA
NATUURONTWIKKELING (BESLUIT VAN DE
VLAAMSE REGERING VAN 8 FEBRUARI 1995)
LBC/3LD-H-2-A/WT LBC LD007 1211 ALGEMENE WERKINGSKOSTEN (VERGOED AAN
ANDERE SECTOREN DAN DE OVERHEIDSSECTOR) -
INFORMATIE, EDUCATIE, SENSIBILISERING EN
INTERNATIONALE SAMENWERKING
LBC/3LD-H-2-A/WT LBC LD008 1211 ALGEMENE WERKINGSKOSTEN (VERGOED AAN
ANDERE SECTOREN DAN DE OVERHEIDSSECTOR) -
VLAAMS FONDS TROPISCH BOS
LBC/3LD-H-2-A/WT LBC LD009 1211 ALGEMENE WERKINGSKOSTEN (VERGOED AAN
ANDERE SECTOREN DAN DE OVERHEIDSSECTOR) -
TERUGBETALINGEN IKV ARTIKEL 90 BIS VAN HET
BOSDECREET VAN 1990 EN TERUGBETALINGEN IKV
HET JACHTDECREET VAN 24 JULI 1991
LBC/3LD-H-2-A/WT LBC LD010 3200 INKOMENSOVERDRACHTEN, DIE GEEN
EXPLOITATIESUBSIDIES ZIJN, AAN BEDRIJVEN EN
FINANCIËLE INSTELLINGEN - UITEENLOPENDE
ACTOREN VOOR HET NATUUR-, BOS- EN
GROENBEHEER VIA GROENE, DUURZAME JOBS
TOEGANKELIJK VOOR KANSENGROEPEN
7
7.624.000,00 10.181.000,00
148.000,00 236.000,00
0,00 0,00
307.000,00 293.000,00
75.000,00 69.000,00
0,00 0,00
1.290.000,00 1.378.000,00

LBC/3LD-H-2-A/WT LBC LD011 3300 INKOMENSOVERDRACHTEN AAN VZW'S TEN
BEHOEVE VAN DE GEZINNEN - VERBETERING EN
INSTANDHOUDING VAN DE NATUURKWALITEIT IN
DE OPEN RUIMTEN (DECREET VAN 21 OKTOBER
1997 BETREFFENDE HET NATUURBEHOUD EN HET
NATUURLIJK MILIEU)
LBC/3LD-H-2-A/WT LBC LD012 3300 INKOMENSOVERDRACHTEN AAN VZW'S TEN
BEHOEVE VAN DE GEZINNEN - VLAAMS FONDS
TROPISCH BOS
LBC/3LD-H-2-A/WT LBC LD013 3300 INKOMENSOVERDRACHTEN AAN VZW'S TEN
BEHOEVE VAN DE GEZINNEN - BOSBEHEER, DE
GROENVOORZIENING, DE VISSERIJ, DE JACHT EN DE
VOGELBESCHERMING EN AAN
WILDBEHEEREENHEDEN
LBC/3LD-H-2-A/WT LBC LD014 3300 INKOMENSOVERDRACHTEN AAN VZW'S TEN
BEHOEVE VAN DE GEZINNEN - VZW FAIR TIMBER
VOOR DE ONDERSTEUNING AAN LOKALE
OVERHEDEN OP VLAK VAN DUURZAAM
GEEXPLOITEERD HOUT IN HET KADER VAN DE
SAMENWERKINGSOVEREENKOMST (2008 - 2013)
LBC/3LD-H-2-A/WT LBC LD015 3300 INKOMENSOVERDRACHTEN AAN VZW'S TEN
BEHOEVE VAN DE GEZINNEN - GROEN IN DE STAD :
ONDERSTEUNING VAN VOORBEELDSTELLENDE
PROJECTEN VAN PARTICULIEREN EN
VERENIGINGEN TER VERGROENING VAN DE STAD
LBC/3LD-H-2-A/WT LBC LD016 3300 INKOMENSOVERDRACHTEN AAN VZW'S TEN
BEHOEVE VAN DE GEZINNEN - VZW
NATUURVERENIGING DEN BUNT VOOR HET
ORGANISEREN VAN BOSKLASSEN IN HET BOSHUIS
TE RAVELS
LBC/3LD-H-2-A/WT LBC LD018 3441 OVERIGE UITKERINGEN AAN GEZINNEN ALS
VERBRUIKERS - GELDELIJKE UITKERINGEN -
SCHADEVERGOEDINGEN IN HET KADER VAN
ARTIKEL 25 VAN HET JACHTDECREET
LBC/3LD-H-2-A/WT LBC LD019 3442 OVERIGE UITKERINGEN AAN GEZINNEN ALS
VERBRUIKERS - UITKERINGEN IN NATURA -
SCHADEREGELING IN UITVOERING VAN HET
DUINENDECREET VAN 14 JULI 1993
LBC/3LD-H-2-A/WT LBC LD020 3510 INKOMENSOVERDRACHTEN AAN HET BUITENLAND
- AAN EU-INSTELLINGEN - SUPRA- EN
INTERNATIONAAL NATUUR- EN BOSBELEID
LBC/3LD-H-2-A/WT LBC LD021 5210 INVESTERINGSBIJDRAGEN AAN VZW'S TEN
BEHOEVE VAN DE GEZINNEN -
NATUURVERENIGINGEN VOOR DE VERWERVING
VAN NATUURGEBIEDEN
LBC/3LD-H-2-A/WT LBC LD022 5210 INVESTERINGSBIJDRAGEN AAN VZW'S TEN
BEHOEVE VAN DE GEZINNEN - VERBETERING VAN
DE NATUURKWALITEIT IN DE OPEN RUIMTEN
(DECREET VAN 21 OKTOBER 1997 BETREFFENDE
HET NATUURBEHOUD EN HET NATUURLIJK MILIEU)
LBC/3LD-H-2-A/WT LBC LD023 5310 INVESTERINGSBIJDRAGEN AAN GEZINNEN -
BOSBEHEER, DE GROENVOORZIENING, DE VISSERIJ,
DE JACHT EN DE VOGELBESCHERMING (O.A.
SUBSIDIES VOOR DE BEBOSSING VAN
LANDBOUWGRONDEN)
8
8.546.000,00 9.644.000,00
249.000,00 308.000,00
3.107.000,00 3.227.000,00
0,00 0,00
219.000,00 483.000,00
26.000,00 26.000,00
320.000,00 331.000,00
415.000,00 446.000,00
0,00 0,00
6.445.000,00 7.306.000,00
436.000,00 433.000,00
65.000,00 256.000,00

LBC/3LD-H-2-A/WT LBC LD024 5320 OVERIGE KAPITAALOVERDRACHTEN AAN GEZINNEN
- VERWERVING VAN KUSTDUINEN EN
AANGRENZENDE GEBIEDEN (DUINENDECREET VAN
14 JULI 1993)
LBC/3LD-H-2-A/WT LBC LD026 7100 AANKOOP VAN GRONDEN EN GEBOUWEN IN HET
BINNENLAND - NIET VERDEELD - VERWERVING EN
HET BEHEER VAN PATRIMONIUM ONDER DE
BVOEGDHEID VAN HET AGENTSCHAP VOOR
NATUUR EN BOS, MIV DE
INVERSTERINGSUITGAVEN MBT DE BIJHORENDE
INRICHTINGEN EN CONSTRUCTIES (EU
COFINANCIERING) EVENALS DE VERWERVING VAN
KUSTDUINEN EN AANGRENZENDE GEBIEDEN
(DUINENEDECREET VAN 14 JULI 1993)
LBC/3LD-H-2-A/WT LBC LD028 7100 AANKOOP VAN GRONDEN EN GEBOUWEN IN HET
BINNENLAND - NIET VERDEELD - COMPE?SATIE
VOOR HET BOSBEHOUD IN TOEPASSING VAN
ARTIKEL 90 BIS VAN HET BOSDECREET VAN 1990
(PM)
LBC/3LD-H-2-A/WT LBC LD032 7422 VERWERVING VAN MATERIEEL - MACHINES EN
VERVOERMIDDELEN
9
0,00 39.000,00
21.409.000,00 26.195.000,00
0,00 0,00
1.500.000,00 1.339.000,00
Totaal begrotingsartikel LBC/3LD-H-2-A/WT WERKING EN TOELAGEN 55.420.000,00 67.421.000,00
LBC/3LD-H-2-Z/IS LBC LD017 4170 INKOMENSOVERDRACHTEN BINNEN EENZELFDE
INSTITUTIONELE GROEP - AAN ANDERE EENHEDEN
VAN DE OVERHEID - AAN OC-ANB TEN BEHOEVE
VAN VORMINGSOPDRACHTEN VAN HET
AGENTSCHAP VOOR NATUUR EN BOS
LBC/3LD-H-2-Z/IS LBC LD025 6141 KAPITAALOVERDRACHTEN BINNEN EENZELFDE
INSTITUTIONELE GROEP - INVESTERINGSBIJDRAGEN
AAN ADMINISTRATIEVE OPENBARE INSTELLINGEN
(AOI) - VERWERVING VAN HET PATRIMONIUM
ONDER DE BEVOEGDHEID VAN HET AGENTSCHAP
VOOR NATUUR EN BOS DOOR VOORKOOPRECHT IN
UITVOERING VAN HET NATUURDECREET (21
OKTOBER 1997) INCLUSIEF UITGAVEN MET EU
COFINANCIERING - BESTEMD VOOR VLM
LBC/3LD-H-2-Z/IS LBC LD027 6141 KAPITAALOVERDRACHTEN BINNEN EENZELFDE
INSTITUTIONELE GROEP- INVESTERINGSBIJDRAGEN
AAN ADMINISTRATIEVE OPENBARE INSTELLINGEN
(AOI) - UITGAVEN IVM DE VERWERVING EN HET
BEHEER VAN HET PATRIMONIUM ONDER DE
BEVOEGDHEID VAN HET AGENTSCHAP VOOR
NATUUR EN BOS (PARTIM NATUUR MIV DE
INVESTERINGSUITGAVEN MBT DE BIJHORENDE
INRICHTINGEN EN CONSTRUCTIES (EU
COFINANCIERING) (PM)
LBC/3LD-H-2-Z/IS LBC LD029 6141 KAPITAALOVERDRACHTEN BINNEN EENZELFDE
INSTITUTIONELE GROEP - INVESTERINGSBIJDRAGEN
AAN ADMINISTRATIEVE OPENBARE INSTELLINGEN
(AOI) - PROJECTGEWIJZE OVERDRACHT DOOR EN
VANUIT HET AGENTSCHAP VOOR NATUUR EN BOS
BESTEMD VOOR DE VLM VOOR DE UITOEFENING
VAN HET VOORKOOPRECHT EN DE KOOPPLICHTEN,
DE WERKING VAN DE GRONDENBANK, INCLUSIEF
UITGAVEN MET EU-COFINANCIERING
0,00 0,00
0,00 0,00
0,00 0,00
2.000.000,00 2.000.000,00
Totaal begrotingsartikel LBC/3LD-H-2-Z/IS INTERNE STROMEN 2.000.000,00 2.000.000,00

LDC/3LD-H-2-A/WT LDC LD004 1211 ALGEMENE WERKINGSKOSTEN (VERGOED AAN
ANDERE SECTOREN DAN DE OVERHEIDSSECTOR) -
(VIA VEREFFENAAR KORT) PATRIMONIUM ONDER
HET BEHEER VAN HET AGENTSCHAP VOOR NATUUR
EN BOS (PARTIM NATUUR) INCLUSIEF UITGAVEN
MET EU COFINANCIERING
LDC/3LD-H-2-A/WT LDC LD030 7100 AANKOOP VAN GRONDEN EN GEBOUWEN IN HET
BINNENLAND - NIET VERDEELD - (VIA VEREFFENAAR
KORT) DE VERWERVING EN HET BEHEER VAN
PATRIMONIUM ONDER DE BEVOEGDHEID VAN HET
ANB MIV DE INVESTERINGSUITGAVEN M.B.T. DE
BIJHORENDE INRICHTINGEN EN CONSTRUCTIES (EU
COFINANCIERING)
LDC/3LD-H-2-A/WT LDC LD031 7422 VERWERVING VAN OVERIG MATERIEEL - (VIA
VEREFFENAAR KORT) MACHINES EN
VERVOERMIDDELEN
10
3.565.000,00 4230.000,00
109.000,00 125.000,00
208.000,00 229.000,00
Totaal begrotingsartikel LDC/3LD-H-2-A/WT WERKING EN TOELAGEN 3.882.000,00 4.584.000,00
Totaal ANB 61.302.000,00 74.005.000,00

INHOUD
1. Het agentschap draagt wezenlijk bij tot de ambities van de Vlaamse Overheid op vlak van
biodiversiteit via de opmaak van instandhoudingsdoelstellingen, de uitbreiding van het areaal onder
effectief natuurbeheer, de implementatie van een hedendaags soortenbeleid, en de samenwerking
met partners en entiteiten………………………………………………………………………………………………………… 14
1.1 Het agentschap regisseert en coördineert de opmaak van de
instandhoudingsdoelstellingen en bereidt de uitwerking van de instandhoudingsmaatregelen
voor, in overleg met betrokken partners. .......................................................................... 14
1.2 Het agentschap beoogt het realiseren van kwaliteitsvolle natuur en beoogt daartoe het
areaal onder effectief natuurbeheer jaarlijks uit te breiden met 3000 ha. ............................... 20
Resultaat ..................................................................................................................... 20
1.2.A Het agentschap voert een gepland beheer van de eigen terreinen en zet daarbij prioritair in
op het realiseren van instandhoudingsdoel-stellingen ......................................................... 21
1.2.B Het agentschap zet het instrument aankopen gericht en overlegd in. ............................ 27
1.2.C Het agentschap faciliteert de bijdrage van de erkende terrein-beherende verenigingen en
andere partners aan de uitbreiding van gebieden onder effectief natuurbeheer. ...................... 29
1.3 Het agentschap bevordert de toestand van kritische soorten en soortengroepen met toename
van de biodiversiteit in het stedelijk gebied en het buitengebied als doel. .............................. 32
1.3.A Het Agentschap wil voor de Europees te beschermen soorten de achteruitgang stoppen en
het herstel bevorderen om tot een gunstige staat van instandhouding te komen. ................... 33
1.3.B Het agentschap faciliteert en stimuleert partners om voor de kritische soorten van
regionaal belang de achteruitgang te stoppen en het herstel te bevorderen om tot een gunstige
staat van instandhouding te komen. ................................................................................ 35
1.3.C Het agentschap wil, via overleg en samenwerking, de ongewenste impact van bedreigde of
beschermde soorten vermijden of milderen en wil een beleid voeren op vlak van invasieve
soorten, gericht op bewustmaking en preventie en bestrijding waar nodig. ............................ 38
1.4 Het agentschap zet bij de realisatie van de ambities van de Vlaamse Overheid op vlak van
biodiversiteit maximaal in op samenwerking met partners en interne integratie in het beleid van
andere entiteiten. .......................................................................................................... 40
1.4.A Het agentschap zet een passend instrumentarium in en wil zo van biodiversiteit een zaak
van elke inwoner van Vlaanderen maken. ......................................................................... 40
1.4.B Het agentschap verhoogt de impact van zijn werking door integratie en samenwerking met
partners en entiteiten. ................................................................................................... 44
1.4.C: Het agentschap kiest bij grote geïntegreerde projecten steeds voor een overlegmodel met
het oog op afstemming/samenwerking en wederzijds respect/versterking.............................. 49
2. Het agentschap verhoogt verder de beleefbaarheid, de toegankelijkheid, de valorisatie en het
duurzaam gebruik van natuur-, bos en groen. ...................................................................... 57
2.1: Het agentschap wil, als echte gastheer, zijn eigen terreinen zo veel als mogelijk
toegankelijk en beleefbaar maken voor iedereen. ............................................................... 57
2.2: Het agentschap ondersteunt, faciliteert en responsabiliseert partners met het oog op de
beleefbaarheid, de toegankelijkheid en het duurzaam gebruik van natuur-, bos- en groen. ...... 62
2.3: Het agentschap verhoogt verder de valorisatie van natuur, bos en groen. ................... 67
2.3.A: Het agentschap beoogt, met betrekking tot de economische functie van natuur- en
bosgebieden, zelf een beter inzicht te krijgen in het marktgebeuren en de sector een beter
inzicht te verschaffen in de gevolgen van de keuzes van het beheer. .................................... 67
11

2.3.B:Het agentschap beoogt dat via de kwantificering en monetaire waardering van
ecosysteemdiensten de kosten en baten van natuur-, bos- en groen volwaardig worden
meegenomen in het besluitvormings-proces. ..................................................................... 69
3. Het agentschap zorgt via innovatie en integratie voor meer groen in en aan de rand van
steden. ........................................................................................................................... 72
3.1: Het agentschap tracht om via een projectmatige aanpak zijn beleid op vlak van “Groen in
de stad” verder af te stemmen op de maatschappelijke noden. ............................................ 72
3.2: Het agentschap ondersteunt en realiseert stedelijke en randstedelijke groenprojecten. . 75
4. Het agentschap draagt bij tot het vervullen van een aantal voorwaarden die kritisch zijn voor
het voeren van een efficiënt en effectief natuur-, bos- en groenbeleid. ..................................... 84
4.1 Het agentschap werkt actief mee aan het tot stand komen en het uitvoeren van het
internationale en Europese beleid op vlak van natuur, bos en groen ..................................... 84
4.2 Het agentschap hanteert een projectmatige en gefaseerde aanpak om de verschillende
regelgevingen waarvoor het bevoegd is, op elkaar af te stemmen en de procedures te
vereenvoudigen ............................................................................................................ 87
4.3 Het agentschap zet handhaving in tot het bekomen van respect voor natuur, bos en
groen. 90
4.4 Het agentschap levert zijn bijdrage tot de uitvoering van het Ruimtelijk structuurplan
Vlaanderen, inzonderheid de afbakening van de agrarische en natuurlijke structuur. ............... 94
4.5 Het Agentschap draagt actief bij tot de realisatie van de doelstellingen (van artikel 5) van
het decreet integraal waterbeleid. .................................................................................... 95
4.6 Het agentschap hanteert een communicatiestrategie met het oog op het versterken van
het maatschappelijke en bestuurlijk draagvlak en beoogt daartoe beeld- en
doelgroepdoorbrekend te werken..................................................................................... 97
4.7 Het agentschap zorgt voor een wetenschappelijke onderbouwing van zijn
organisatiedoelstellingen. ............................................................................................... 98
5. Het agentschap zal alle mogelijke inspanningen leveren om te garanderen dat zijn interne
werking efficiënt, effectief, klantgericht en integer verloopt. ................................................. 102
5.1 Het agentschap zal binnen zijn mogelijkheden en middelen alle inspanningen leveren om
de maturiteit van de eigen organisatie minstens op peil te houden en waar nodig en mogelijk te
verhogen met het oog op een verdere verbetering van een efficiënte, effectieve, klantgerichte en
integere werking. ........................................................................................................ 102
5.2 Het agentschap focust zijn personeelsbeleid en procesmanagement op stroomlijning en
efficiëntiewinst zodat –bij gelijkblijvende taken- het reëel aantal VTE maximaal gelijk blijft en bij
voorkeur verlaagt ten opzicht van de situatie op 1 juli 2009. ............................................. 116
5.3 Het agentschap stimuleert elke medewerker om zijn of haar taken en werkmethode en
die van haar of zijn dienst, in vraag te stellen en verbetervoorstellen te doen. ..................... 124
12

1. Het agentschap draagt wezenlijk bij tot de ambities van de
Vlaamse Overheid op vlak van biodiversiteit via de opmaak van
instandhoudingsdoelstellingen, de uitbreiding van het areaal
onder effectief natuurbeheer, de implementatie van een
hedendaags soortenbeleid, en de samenwerking met partners
en entiteiten.
1.1 Het agentschap regisseert en coördineert de opmaak van de
instandhoudingsdoelstellingen en bereidt de uitwerking van
de instandhoudingsmaatregelen voor, in overleg met
betrokken partners.
Link met Beleidsnota Leefmilieu en Natuur 2009-2014
OD 55: Vlaanderen zal, in uitvoering van de Europese regelgeving, de
instandhoudingsdoelstellingen opmaken en tegen 2015 zal het grootste deel van de
maatregelen die nodig zijn om de instandhoudingsdoelstellingen te realiseren, effectief
in uitvoering zijn.
In uitvoering van de Europese regelgeving en het Natuurdecreet zal Vlaanderen
ecologische doelen of instandhoudingsdoelstellingen (IHD) opmaken voor alle vogel- en
habitatrichtlijngebieden. IHD moeten tegen eind 2010 worden opgemaakt voor deze
specifieke gebieden (S-IHD) die een gebiedsgerichte vertaling zijn van de IHD
geformuleerd op gewestniveau (G-IHD). Deze gewestelijke
instandhoudingsdoelstellingen omvatten de doelstellingen en voorwaarden om te komen
tot een gunstige staat van instandhouding voor alle Europees te beschermen habitats en
soorten. Daarbij wordt prioriteit gegeven aan de habitatrichtlijngebieden.
Bij de opmaak van S-IHD wordt bijzondere aandacht gegeven aan het al lopende
overleg- en communicatieproces met de belangengroepen en de samenwerking met
andere administraties. Uiterlijk zal tegen 2015 het grootste deel van de maatregelen die
nodig zijn om de instandhoudingsdoelstellingen te realiseren, goedgekeurd en effectief
in uitvoering zijn via het vernieuwde instrument van de natuurrichtplannen.
De projecten focussen op een complementaire inzet van gerichte verwerving door
overheid en terreinbeherende verenigingen, (natuur)inrichting, beheerovereenkomsten,
vergoedingen aan eigenaars en gebruikers, sensibilisering en concrete samenwerking,
bv. in (agro)beheergroepen. Het instrumentarium zal uitgewerkt worden in een
instrumentensyllabus. Het INBO zorgt voor de wetenschappelijke ondersteuning bij het
uitwerken van de doelstellingen.
Dit instandhoudingsbeleid moet leiden tot een toename van het aantal habitats en
soorten van Europees belang die zich in een goede staat van instandhouding bevinden,
van het aantal beschermde gebieden waarin de milieukwaliteit verbeterd is, en van het
aantal gebieden / habitats met een betere onderlinge verbinding.
OD 56: Verder bouwend op het overlegmodel tussen alle betrokken partners, wil Vlaanderen
met de uitvoering van het Sigmaplan, het Zwinproject, het Grensmaasproject als ook
met het rivierherstel Leie, de natuurlijkheid, de beveiliging tegen overstromingen en de
bevaarbaarheid van waterlopen laten samensporen.
14

De tijdige en onverkorte uitvoering van het Meest Wensbaar Alternatief van het
Sigmaproject is een prioritaire actie om de realisatiegraad van de
instandhoudingsdoelstellingen te verhogen. Door een sterke koppeling tussen het
Sigma-project en het IHD-project is Vlaanderen in staat om tegen 2015 het grootste
deel van de maatregelen nodig voor de realisatie van de IHD van de Schelde en haar
bijrivieren in uitvoering te hebben en daarover sluitende afspraken met partners op te
maken. Daartoe zal de komende legislatuur 755 ha natuurkerngebied conform het
goedgekeurde Meest Wenselijk Alternatief gerealiseerd worden en zal de voorbereiding
starten van de 1100 ha natuurkerngebied met timing 2015.
> Specifieke werking: projecten
Project Proj09.5 Opmaak Instandhoudingsdoelstellingen
Projectsponsor: Jeroen Nachtergaele
Projectleider: Ward Verhaeghe
Situering
De Europese Commissie verwacht dat naast het nemen van de nodige
instandhoudingsmaatregelen, elke lidstaat tegen (eind) 2010 de instandhoudingsdoelstellingen
vaststelt voor alle SBZ-H. De Vlaamse minister van leefmilieu beschouwt de opmaak van
instandhoudingsdoelstellingen als een prioritaire taak voor het ANB. Het is de opdracht van het
ANB om dit proces tot een goed einde te brengen. Het INBO is verantwoordelijk voor de
wetenschappelijke inbreng hierbij. Om dit proces tot een goed einde te brengen is een
juridische omkadering nodig, een plan van aanpak voor het opmaken van IHD, en een plan van
aanpak voor de uitvoering van een communicatie- en participatiestrategie zodat een politiek en
maatschappelijk draagvlak kan uitgebouwd worden.
Korte omschrijving
Het project verloopt op vier sporen. Het eerste is de opmaak van de gewestelijke
instandhoudingsdoelstellingen (G-IHD). Het tweede spoor betreft de opmaak van de IHD’s per
Speciale Beschermingszone (SBZ). Het derde spoor behelst de communicatie en het overleg
hieromtrent. Het laatste en reeds afgewerkte spoor is de juridische onderbouwing van dit proces
met het IHD-besluit.
Input
Basisallocatie Bedrag
vastgelegd
LD0 LD308 3300 220.000,00 €
LD0 LD315 6331 15.000,00 €
LBC LD002 1211 590.908,07 €
LBC LD022 5210 180.433,90 €
Bovenvermelde bedragen betreffen enkel budgetten uitgegeven in functie van specifieke
besluitvorming m.b.t. IHD implementatie. Daarnaast worden op verschillende niveaus
maatregelen uitgevoerd en personeel ingezet voor IHD implementatie in de reguliere -en
projectmatige werking van heel ANB. Een raming van deze totale uitgave komt op circa 50
000 000 euro, wat ongeveer de helft van het totale ANB budget uitmaakt.
15

Resultaten
Opmaak S-IHD besluiten
De 34 voorziene rapporten werden na het maatschappelijk overleg samen met ontwerpbesluiten
in procedure gebracht voor politieke besluitvorming. Eind 2012 waren alle SIHD-besluiten voor
de eerste keer principieel goedgekeurd door de Vlaamse regering. Daarmee zijn alle SBZ-H en
de ermee overlappende SBZ-V behandeld. Voor twee extra besluiten rond zuivere SBZ-V (Peer
en Linkeroever) is de opmaak gestart. Er wordt een consensus gezocht om ook voor de 3
resterende SBZ-V een traject op te zetten. Het behandelen van de SBZ-V is niet nodig voor de
verplichtingen van de Habitatrichtlijn, maar schept wel duidelijkheid omtrent het verder nemen
van de verplichte instandhoudingsmaatregelen, de mate waarin het Natura 2000-netwerk kan
instaan voor de realisatie van de G-IHD en wat daarnaast nog nodig is, bv. via
Soortbeschermingsprogramma’s.
Rond de spreiding van de doelen tussen de verschillende SBZ is een zogenaamde
kwestiewerkgroep Kalibratie actief. Voor het oplossen van het kalibratievraagstuk werd een
kalibratiemodel opgebouwd dat een socio-economisch optimale spreiding van de S-IHD beoogt
binnen de harde randvoorwaarden die voortkomen uit de Habitatrichtlijn en de Vogelrichtlijn. De
resultaten van deze kalibratie werden overhandigd aan een Wetenschappelijke
Toetsingscommissie, samen met een ontwerp Kalibratienota en de technische beschrijving van
het model. De WTC moet zal eind januari 2013 hierover een advies uitbrengen. De doelgroepen
kregen ook een rapportage over de mate waarin het kalibratiemodel een antwoord biedt op hun
discussiepunten. Over de behandeling van elk individueel discussiepunt (ook deze die niet
gekalibreerd werden) is een discussiepuntennota in opmaak.
Voorbereiden implementatie
Behalve bovengenoemde kalibratiewerkgroep, zijn er nog 4 andere gewestelijke
kwestiewerkgroepen actief:
• Impact: wat is de impact van de sectoren op de doelen en welke inspanningen worden van
de sectoren verwacht;
• Passende beoordeling: kan de passende beoordeling gerichter zodra de doelen duidelijk
zijn, onder meer door de invoering van een voortoets;
• Ruimtelijke planning: hoe worden doelen meegenomen in het afbakeningsproces voor de
agrarische en natuurlijke structuur (AGNAS);
• Implementatie: via welk proces en met welke instrumenten zullen de doelen gerealiseerd
worden.
Deze vier werkgroepen vergaderden elk regelmatig. De combinatie van de resultaten vormde de
basis voor het ontwerp Implementatienota. Deze is uitgebreid besproken op de Vlaamse
overleggroep en werd op basis van deze opmerkingen begin 2013 aangepast. Bij deze
aanpassing is ook in ruime mate rekening gehouden met het advies dat de MINA-raad heeft
uitgebracht over het IHD-instrumentarium.
Parallel liet het ANB studies uitvoeren teneinde een onderbouwd budget te kunnen uitwerken
voor de implementatie. Het betreft enerzijds een technisch kostenmodel, dat becijfert hoeveel
budget nodig is om alle benodigde maatregelen qua inrichting en beheer uit te voeren.
Anderzijds werd een studie opgesteld over de financieringsbronnen die beschikbaar of
uitgewerkt kunnen worden om deze kosten te financieren.
Communicatie en overleg
Tijdens het overlegproces zijn driemaandelijks zowel een interne als een externe nieuwsbrief
rond IHD uitgewerkt en verstuurd. Ook is een Natura 2000-website in de steigers gezet die bij
de goedkeuring van de IHD-besluiten in de ether kan. In 2012 werd in het Vlaams Parlement
een studiedag georganiseerd rond 20 jaar Habitatrichtlijn. Daaraan was een ViA-ronde
gekoppeld waar samen met de minister en de topmensen van doelgroepen en administraties het
startschot werd gegeven voor de opmaak van samenwerkingsovereenkomsten. Intern was er in
16

oktober het IHD-forum waar circa 100 direct betrokkenen nadachten over de implementatie van
de IHD.
Elke drie maanden is ook het ‘vertrouwen in het proces’ gemeten bij de doelgroepen. Op basis
van de resultaten wordt nagegaan welke aspecten meer aandacht en tijd dienen te krijgen
tijdens het overleg. De vertouwensscores gaven in 2012 een diffuus beeld. De economische
sectoren scoren stelselmatig eerder negatief. De sector natuur verloor tijdens het jaar
vertrouwen (omdat ze de IHD voor een aantal gebieden ondermaats vonden) en wou op het
eind geen score meer geven. De andere sectoren staan neutraal of eerder positief tegenover de
werkzaamheden. Zij appreciëren de mate waarin gestaag meer duidelijkheid geschapen wordt
via kalibratie en Implementatienota.
Juridisch
In en rond het IHD-proces werden heel vernieuwende beleidsconcepten ontwikkeld. De twee
meest opvallende zijn het Managementplan Natura 2000 dat in de plaats van het
Natuurrichtplan moet komen. Anderzijds is er het geïntegreerd beheerplan, dat in de plaats zal
komen van de bestaande beheerplannen voor natuur- en bos. Over de mogelijkheid om beide
figuren en de instrumenten die eraan vasthangen juridisch vorm te geven, is een extern advies
gevraagd.
Project Proj09.13 Uitwerken monitoringsplan IHD en monitoringsplan beheer eigen
domeinen
Projectsponsor: Roel Vanhaeren
Projectleider: Martine Waterinckx
Situering
Vanuit beleidsplanning, beleidsevaluatie, wetgeving en (internationale) verdragen wordt heel
wat informatie gevraagd over het beleidsdomein waarvoor het ANB bevoegd is. Het voldoen aan
deze informatiebehoeften is een onderdeel van monitoring in brede zin. Er bestaan verschillende
definities van monitoring, wij definiëren het als “meten en interpreteren of we al dan niet in de
goede richting gaan”. Dit impliceert dat we goed weten in welke richting we willen gaan.
Vandaar de noodzaak de doelstellingen eenduidig, gedetailleerd en meetbaar te definiëren.
Bovendien wordt gewerkt met ecologische processen die op verschillende schaalniveaus (ruimte
en tijd) verlopen en vaak van complexe aard zijn. Dit vraagt extra aandacht voor methodologie
waardoor vermeden kan worden dat verkeerde parameters worden gemeten, op een verkeerd
schaalniveau wordt gemeten, resultaten geen gewenste nauwkeurigheid vertonen of verkeerde
extrapolaties worden gemaakt. Een goede methodologie moet toelaten om tegen minimumkost
(alleen meten wat nodig) maximaal resultaat (kennis) te verkrijgen.
Gezien de veelheid aan monitoringsbehoeften binnen het bevoegdheidsdomein van het ANB
wordt voorgesteld om volgende prioriteiten uit te werken: monitoring IHD en monitoring beheer
eigen domeinen.
Korte omschrijving
Het project beoogt de opmaak van een monitoringsplan voor monitoring IHD en monitoring
beheer eigen domeinen. Dit zal gebeuren op basis van de ‘Leidraad voor het ontwerp en de
evaluatie van meetnetten voor het milieu- en natuurbeleid’ (INBO, 2008). Hierbij worden
volgende fasen doorlopen:
- prioriteren informatiebehoeften (= meetvragen eenduidig formuleren),
- uitwerken steekproefontwerp en gegevensinzameling,
17

- plan gegevensverwerking,
- plan rapportering en communicatie,
- implementatie en kwaliteitszorg.
Hierbij moet steeds de financiële haalbaarheid voor ogen worden gehouden. Indien de kosten te
hoog oplopen, moeten de meetvragen en/of de methodologie aangepast worden.
Eens de meetvragen eenduidig geformuleerd zijn, moet duidelijk zijn welke gegevens moeten
ingezameld worden en welke (bestaande) meetnetten hiervoor zullen ingezet worden. Dan kan
ook beslist worden wie welke gegevens inzamelt (ANB/INBO/derden).
Voor het opmaken van de monitoringsplannen is een samenwerkingsprotocol opgesteld tussen
het INBO en het ANB waarin de taken en verantwoordelijken, de globale planning en
detailplanning en de personeelsinzet zijn vastgelegd.
Resultaten
Monitoring Natura 2000 – soorten
Blauwdrukken werden opgesteld voor vleermuizen, amfibieën en reptielen, en vissen. De
blauwdrukken beschrijven het steekproefkader, de veldmethoden, de meetvariabelen en de
werklast op hoofdlijnen. De blauwdrukken dienen om het overleg aan te gaan met de
vrijwilligersverenigingen om te zien wat haalbaar is voor hen. Daarna zullen veldprotocollen
uitgewerkt worden en zal de uiteindelijke steekproef getrokken worden.
Voor vogels zullen in eerste instantie de bestaande monitoringsprogramma’s worden verder gezet.
Monitoring Natura 2000 – habitats
Het opvolgen van de oppervlakte zal gebeuren aan de hand van een kartering. Hiervoor is een
eerste ontwerp van karteerprotocol en karteersleutel uitgewerkt.
Voor het opvolgen van de habitatkwaliteit zal gewerkt worden met steekproefpunten. Een eerste
versie van de steekproeftrekking is klaar.
Monitoring beheer
Een eerste versie van een handleiding beheermonitoring is beschikbaar. Deze handleiding zal
uitgetest worden aan de hand van drie bestaande beheerplannen. Hiervoor werd een opdracht
uitgeschreven. De doelgroepen zullen uitgenodigd worden voor de stuurgroep om zo de opdracht te
kunnen opvolgen en input te kunnen geven.
18

Reguliere werking: processen
GGB2.1 Opmaak, evaluatie en bijsturing van IHD
GGB3.1 Uitwerking van IHD op het terrein
Omwille van het strategisch belang zijn deze processen opgenomen in het project Opmaak
Instandhoudingsdoelstellingen.
Middelen
Naast de personeelsinzet werden geen middelen voorzien.
Resultaten
Indicator Maat Doel Status
Aantal IHD rapporten die klaar zijn aantal 34 34
1.2 Het agentschap beoogt het realiseren van kwaliteitsvolle
natuur en beoogt daartoe het areaal onder effectief natuurbeheer
jaarlijks uit te breiden met 3000 ha.
OD 57: Vlaanderen maakt de realisatie van kwaliteitsvolle natuur mogelijk door een jaarlijkse
uitbreiding van 3000 ha aan gebieden onder effectief natuurbeheer.
Resultaat
De Vlaamse regering expliciteert haar ambitie om de gebieden onder effectief
natuurbeheer uit te breiden tegen een ritme van 3000 ha/jaar (waarbij minstens 1/3de
door de terreinbeherende verenigingen). Op het perimeteroverleg tussen Vlaamse
overheid en terreinbeherende verenigingen komt men tot efficiënt beheerbare
entiteiten.
Het aankopen van gronden door het Vlaamse Gewest en de terreinbeherende
verenigingen ten behoeve van natuur en bos, blijft een strategisch belangrijk instrument
in het realiseren van die doelstelling. Hierbij wordt rekening gehouden met de
verantwoordelijkheden, taken en mogelijkheden van andere actoren. …..
Indicator Maat Status
Aantal ha natuur die gedurende het
lopende jaar onder effectief natuurbeheer
zijn gebracht, zowel door ANB als door
erkende verenigingen en andere partners.
ha 4214 ha
20

Totale oppervlakte onder effectief natuurbeheer
De doelstelling om gebieden onder effectief natuurbeheer jaarlijks met 3.000 ha uit te breiden
werd ook in het Minaplan 4 (2011-2015) geëxpliciteerd en gekoppeld aan het doelcijfer van ‘60.000
ha in 2015’. Voor de indicator ‘totale oppervlakte met effectief natuurbeheer’ werd toen ook een
nieuwe samenstelling goedgekeurd, namelijk alle domeinen met een goedgekeurd beheerplan zoals
in onderstaande tabel opgelijst. De toevoeging van bos- en parkgebied van derden met
goedgekeurd beheerplan in de samenstelling van deze indicator was ook een belangrijk signaal
naar private partners voor de appreciatie van hun bijdrage tot de realisatie van deze doelstelling.
Bij het samenbrengen van de gegevens voor de diverse typen van gebieden eind 2011 bleek dat
het doelcijfer van “60.000 ha in 2015” reeds overschreden werd. Op basis van de positieve trend
van de indicator is nu een aangepast doelcijfer van “70.000 ha in 2015” vastgelegd.
Voor 2012 blijft de positieve trend aangehouden en is een totale oppervlakte van 67524,6 ha
bereikt, met belangrijkste bijdrage bij de categorie bossen van derden. Met de 776 ha domeinbos
waarvoor een uitgebreid bosbeheerplan is goedgekeurd heeft nu 58% van de domeinbossen een
beheerplan. Voor een bijkomende 124 ha bosreservaat werd een beheerplan goedgekeurd, alsook
voor 297 ha natuurdomein waarvoor nog geen statuut als Vlaams natuurreservaat werd toegekend.
Jaar 2009 2010 2011 2012
Totaal onder effectief natuurbeheer 54139,2 57477 63328,55 67524,6
Vlaams natuurreservaat 6658 6680 6680 6680
Erkend natuurreservaat 13862 13921 14695 15119
Bosreservaat 2783 3001 3012 3134
Militair domein met natuurbeheer 9835 9835 9835 9835
Domeinbossen met uitgebreid bosbeheerplan 9795 10164 12057 12833
Bossen in eigendom van derden met beheerplan 11070 13724 16582 19286
Parken van derden met goedgekeurd beheerplan (HPG) 12,6 28,35 344,0 514,0
Parken in eigendom Vlaamse overheid met goedgekeurd beheerplan (HPG) 123,6 123,6 123,6 123,6
1.2.A Het agentschap voert een gepland beheer van de eigen terreinen
en zet daarbij prioritair in op het realiseren van instandhoudingsdoelstellingen
Link met Beleidsnota Leefmilieu en Natuur 2009-2014:
OD 55: Vlaanderen zal, in uitvoering van de Europese regelgeving, de
instandhoudingsdoelstellingen opmaken en tegen 2015 zal het grootste deel van de
maatregelen die nodig zijn om de instandhoudingsdoelstellingen te realiseren, effectief
in uitvoering zijn.
…. De projecten focussen op een complementaire inzet van gerichte verwerving door
overheid en terreinbeherende verenigingen, (natuur)inrichting, beheerovereenkomsten,
vergoedingen aan eigenaars en gebruikers, sensibilisering en concrete samenwerking,
bv. in (agro)beheergroepen. Het instrumentarium zal uitgewerkt worden in een
instrumentensyllabus. Het INBO zorgt voor de wetenschappelijke ondersteuning bij het
uitwerken van de doelstellingen.
Dit instandhoudingsbeleid moet leiden tot een toename van het aantal habitats en
soorten van Europees belang die zich in een goede staat van instandhouding bevinden,
van het aantal beschermde gebieden waarin de milieukwaliteit verbeterd is, en van het
aantal gebieden / habitats met een betere onderlinge verbinding.
21

Specifieke werking: projecten
Project Proj09.25 Zwinproject
Projectsponsor: Stefan Borry
Projectleider: Evi Dewulf
Situering
In 2006 werd het Agentschap voor Natuur en Bos eigenaar van het natuurgebied ‘de Zwinvlakte’
(vroeger het Gewestelijk Natuurdomein ‘Het Zwin’) en de Provincie West-Vlaanderen werd
eigenaar van het zogenaamde ‘Vogelpark’ (vroeger het Provinciaal Natuurpark ‘Het Zwin’).
De samenwerkingsovereenkomst van 27 augustus 2008 tussen het Provinciebestuur en het ANB
heeft als doel om ‘het Zwin’ als één geheel te benaderen, nu beide delen door twee
verschillende eigenaars zijn verworven, samen ook met de dijken en duinen die rond de
zwinvlakte liggen. Met ‘het Zwin’ bedoelen we hier beide gedeelten, én het Provinciaal
Natuurpark (voormalig ‘Vogelpark’) én het Gewestelijk Natuurdomein (toekomstig Vlaams
natuurreservaat), die beiden oorspronkelijk behoorden tot dezelfde eigenaar. De Provincie zal
vooral financieel actief zijn in het provinciaal Natuurpark, het ANB zal financieel actief zijn in
Zwinvlakte, doch beiden zullen tot een overeenkomst komen voor de uitbouw van het nieuwe
bezoekerscentrum.
Korte omschrijving
De missie van het Natuurcentrum Zwin is om aan het brede publiek en diverse doelgroepen een
ecotoeristische attractie met educatief karakter aan te bieden, gekoppeld aan een nieuwe
toeristische onthaalfunctie voor recreatief bezoek van de Zwinstreek. Dit zal gebeuren op basis
van de verdere natuurontwikkeling van de Zwinvlakte en het Natuurpark Zwin en een
hedendaagse natuureducatieve ontsluiting ervan. De ecotoeristische attractie gaat enerzijds uit
van de aanwezige natuur zelf als attractie, anderzijds van een versterking van de beleving
ervan door een aanvullende boeiend en actueel gebrachte natuureducatieve duiding en door
activiteiten met focus op natuurbeleving en natuurrespect.
Het project wil een hoog, toonaangevend niveau van duurzaamheid in alle levensfasen van het
project nastreven uit respect voor de unieke en hoog beschermde natuurwaarden van het
gebied en wil tegelijkertijd ook een voorbeeldfunctie vervullen in de samenleving.
Input
Basisallocatie Bedrag
vastgelegd
LD0 LD307 1211 98.962,27 €
LD0 LD319 7340 791.145,60 €
22

Resultaten
ZTAR: In samenwerking met de provincie Zeeland werd in 2012 in het kader van een nieuw LIFE+project
ZTAR (=Zwin Tidal Area Restoration) het herstel van de vogeleilanden en de grote
plagwerkzaamheden om het schor te verjongen gestart.
Uitbreiding Zwin: Het voortgangsoverleg Zwin resulteerde in vooruitgang in de opmaak van het
bestek voor het Zwin en de actualisatie van rapporten in functie van de Nederlandse procedure. De
nodige bodemonderzoeken zijn gebeurd en de voorwaarden vanuit Onroerend Erfgoed zijn
besproken en worden meegenomen in de bestek bepalingen. In januari 2013 wordt – conform de
afspraken van het najaar 2012- het bestek in die mate gefinaliseerd dat de financiële
kostenverdeling op ambtelijk niveau kan voorbereid worden. Er gebeurde in het najaar van 2012
ook een risicoanalyse voor rapportage naar het Vlaams Parlement. Vanuit het
voortgangsoverleg gebeurde ook een eerste gezamenlijke insteek voor het beantwoorden van de
inspraakreacties van het openbaar onderzoek van het GRUP. (De inspraakreacties werden
ondertussen ook door ANB, MDK en ARP besproken cf. Leni Demarest)
Monitoring verzilting: Het bestek voor de t0 monitoring en opmaak van een monitoringplan werd
besproken door de partners van het voortgangsoverleg en experten van Nederland en
Vlaanderen. Het bestek wordt op basis hiervan gefinaliseerd in januari 2013 zodat dit kan
opgestart worden tegen de zomer van 2013.
Gebiedsvisie en beheerplan voor het uitgebreide Zwin: Een eerste tussentijds rapport van de
gebiedsvisie en het beheerplan Zwin is in het voorjaar ingediend door het studiebureau bij ANB.
Eind december werd een herwerkte versie ingediend zodat dit in het eerste kwartaal van 2013 kan
bekeken worden door ANB en daarna kan besproken worden met de adviescommissie (in het derde
kwartaal van 2013). In september vond er een eerste kennismaking en overleg plaats met de
Nederlandse beheerders van het Zwin, het Zeeuwse Landschap, gericht op een maximale
afstemming van de beheerplanning en het beheer van het grensoverschrijdende Zwin.
Interreg-project Recreatie en Ecotoerisme in de Zwinstreek. De nodige afspraken met de
partners werden gemaakt onder meer voor de realisatie van het blotevoetenpad in het Zwin, de
Groene Halte + Zwinduinen en polders,….. Voorbereidend werk gebeurde ook voor een
gezamenlijke publicatie over de Zwinstreek in 2013, de bebording en bewegwijzering in de
Zwinduinen en –polders werd opgeleverd en op basis hiervan werden ook digitale route-you
wandelingen uitgewerkt. Het REECZ-project werd verlengd in functie van de realisatie van het Zwin
Natuurcentrum en de nodige rapportage gebeurde waardoor ANB het grootste deel van de
subsidies heeft ontvangen in 2012.
> Reguliere werking: processen
BEH1.1 Opmaken beheerrichtlijnen
BEH2.1 Aanwijzen Vlaamse natuurreservaten
BEH2.2 Aanwijzen en erkennen bosreservaten
BEH3.1 Opmaken beheerplannen
BEH3.2 Begeleiden opmaak beheerplannen
BEH3.3 Goedkeuren beheerplannen
BEH4.2 Plannen en voorbereiden van werken
BEH4.3 Uitvoeren van werken in eigen regie
BEH4.4 Opvolgen van werken in eigen regie
BEH4.5 Registreren van werken
BEH5.1 Beheren van monitoring beheer
BEH5.2 Beheren bosinventarisatie en natuurinventarisatie
BEH5.3 Beheren groepscertificaat boscertificering
23

OND1.1 Opmaken bestekken
OND1.2 Toewijzen opdracht
OND1.3 Opvolgen uitvoering van aanbestedingsdossiers
OND1.4 Behandelen van aanvragen voor vergunningen allerhande in het kader van
uitvoering van werken
OND1.5 Opvolgen vastleggingen en ordonnanceringen
OND3.1 Beheren van dienstgebouwen
OND3.2 Onderhouden en beheren van het machinepark
OND4.1 Beheren van administratieve aspecten verbonden aan kuddes
PAT1.4 Beheren autochtone bomen en struiken
PAT1.5 Beheren van kwekerijen
PAT2.1 Beheren van patrimoniumdatabank
PAT2.2 Beheren van topografische opmetingen
PAT2.3 Beheren van de administratieve en juridische aangelegenheden inzake
grondbeheer
PAT2.4 Beheren van overeenkomsten en concessies
Middelen
Basisallocatie Bedrag vastgelegd
LD0 LD319 7340 12.443,14 €
LD0 LD307 1211 709.894,64€
LD0 LD303 1211 14.157,00 €
LD0 LD320 7422 265.754,46 €
LBC LD002 1211 1.043.457,38
LBC LD003 1211 7.212.350,23 €
LDC LD004 1211 3.557.301,11 €
LBC LD026 7100 3.447.065,21 €
LDC LD030 7100 64.794,53 €
LDC LD031 7422 168.889,33 €
LBC LD032 7422 1.104.808,28 €
Resultaten
Indicator Maat Status
Aantal ha eigen terreinen waarvoor
beheerplan is ingevoerd (in een bepaald
jaar).
Oppervlakteaandeel eigen terreinen
waarvoor een beheerplan is goedgekeurd.
Oppervlakteaandeel eigen terreinen
binnen SBZ waarvoor een beheerplan is
goedgekeurd.
ha ANB: 1409
% ANB: 47%
% ANB: 67%
24

Gepland beheer
Beheerplannen
In 2012 werd voor een oppervlakte van 1409 ha ANB-domeinen een beheerplan opgemaakt:
- Bossen : 776 ha
- Bosreservaten : 124 ha
- Vlaamse Natuurreservaten : 212 ha (Herbekijken van beheerplannen)
- Natuurdomeinen : 297 ha (domeinen voorgelegd voor erkenning als
Vlaams natuurreservaat)
1409 ha
Dit brengt de totale oppervlakte domeinbos met goedgekeurd beheerplan op 12.833 ha (= 57%
van de domeinbossen), voor de bosreservaten op 2.678 ha (= 88% van de bosreservaten), voor de
Vlaamse natuurreservaten op 4.624 ha (= 69% van de Vlaamse natuurreservaten) en voor de
Vlaamse natuurdomeinen op 297 ha (= 3% van de Vlaamse natuurdomeinen). In totaal heeft ANB
nu voor 47% van de eigen domeinen een goedgekeurd beheerplan.
Naast het opmaken van beheerplannen, worden de bestaande beheerplannen van ANB-domeinen
ook 5-jaarlijks geëvalueerd en bijgestuurd waar nodig om de doelstellingen. In 2012 werden
volgende beheerplannen geëvalueerd: Koekelarebos (69 ha), Vagevuurbos (227 ha), Meerdaal-
Heverlee-Egenovebos (2.071 ha), Spiegeldries (10 ha), Rodenberg (57 ha), Polygoonbos (80 ha),
Buggenhoutbos (213 ha), Berlarebroek (126 ha), Hooggoed (120 ha), Warande (40 ha),
Bovenbeverbeek (37 ha) en Grotenhout (304 ha). In totaal goed voor 3.354 ha.
In 2012 werd een oppervlakte van 1567 ha gecertificeerd: 864 ha domeinbossen, 692 ha andere
openbare bossen en 11 ha private bossen. Hiermee komt de totale oppervlakte gecertificeerd bos
in Vlaanderen op 18.646 ha.
Participatie
Om de participatieve werking van het ANB te verbeteren werd ingezet op kennisdeling vanuit
bestaande projecten. De resultaten worden gebundeld in een ideeënboek. In 2012 werden
volgende activiteiten georganiseerd: interne opleiding rond participatie in Bosland, bespreking op
overlegfora aanspreekpunten bos, aanspreekpunten natuurinrichting en aanspreekpunten
recreatie. Er werd voor gekozen om in een eerste stap te focussen op participatie bij het opstellen
van beheerplannen en toegankelijkheidsregelingen. Er werd een bevraging van de regiobeheerders
en de bosgroepen georganiseerd om een idee te krijgen hoe zij participatie aanpakken bij het
opstellen van beheerplannen en toegankelijkheidsregelingen. Een eerste aanzet van het
ideeënboek ‘Participatie’ met focus op participatie bij de opmaak van beheerplannen en opmaak
toegankelijkheidsregeling is opgesteld op basis van deze verkenningsfase. In 2013 zal het
ideeënboek ook uitgebreid worden met tips voor participatie bij andere processen. Een opleiding
rond dit thema (zal georganiseerd worden door Inverde) staat dan ook op het programma.
Uitvoeren van beheerwerken
Plannen en opvolgen beheerwerken
De databank plannen en opvolgen beheerwerken (POBW) wordt gebruikt om gegevens over
geplande en uitgevoerde beheerwerken op een gestandaardiseerde manier bij te houden,
gekoppeld aan een geografisch informatiesysteem (GIS). De databank bevat 3 modules:
- planning (lange termijnplanning, jaarplanning en korte termijnplanning)
- registratie
- rapportering
25

Deze informatie zal bijdragen tot een effectiever natuurbeheer omwille van volgende redenen:
- Managementinvalshoek: De databank wordt een instrument waarmee de organisatie
van het beheer geëvalueerd en geoptimaliseerd kan worden.
- Ecologische invalshoek: De databank wordt een instrument om het gevoerde beheer op
een gestandaardiseerde manier te documenteren.
- Kostennormen: De databank moet gegevens aanleveren om gemiddelde kostennormen
voor terreinbeheer op te stellen.
In 2011 werd gestart met de eerste module, nl. registratie van beheerwerken. Dit wil zeggen dat
informatie verzameld wordt over alle werken die worden uitgevoerd per te beheren eenheid in
ANB-domeinen, zowel door eigen arbeiders als door aannemers. Een nieuwe databank werd
hiervoor ontwikkeld en in de loop van 2011 werd die door elke regio in gebruik genomen. In totaal
werden meer dan 13.000 beheerwerken geregistreerd, goed voor 255 000 manuren (of 33 000
mandagen). De binnengekomen gegevens vertegenwoordigen 76% van de effectief gepresteerde
uren. Een mooi resultaat, gezien het feit dat de databank pas in de loop van het jaar in gebruik
genomen werd en er dus registraties met terugwerkende kracht moesten worden ingevoerd.
In het eerste kwartaal van 2012 werd al deze informatie verwerkt en werd een eerste jaarrapport
opgemaakt waardoor we beter zicht hebben op bijvoorbeeld de tijdsbesteding per type
beheerwerk. Dit zal vanaf nu jaarlijks herhaald worden.
Daarnaast werd ook gestart met de analyse voor de module planning. Dit zal ondersteunen bij de
vertaling van lange termijn planningen (zoals beheerplannen) naar de concrete dagelijkse
werkplanning van arbeiders.
Technisch beheer
In kader van het project ‘Technisch beheer’ werd in 2012 een interne voorbereiding gedaan op
basis van onder andere enkele geografische analyses met de bedoeling verbetervoorstellen te
kunnen uitwerken.
Met name:
• Beschikbare data m.b.t. de actuele tijdsbesteding en m.b.t. technisch beheer werden
verzameld en geanalyseerd.
• Data over het onroerend goed van alle openbare eigenaars in Vlaanderen bleken toch
beschikbaar te zijn (uitsluitend voor intern gebruik).
• Er werd gestart met de analyse om de potentiele bijdrage in te schatten van lokale
besturen bij de realisatie van de ANB doelstellingen. In eerste instantie beter bosbeheer en
bosuitbreiding met het oog op de meervoudige functievervulling maar in het bijzonder ook
doelstelling m.b.t. IHD en natuur in de stad.
Op basis van deze verzamelde feiten werden de eerste voorstellen uitgewerkt om de
dienstverlening aan openbare besturen met betrekking tot natuurbeheer te optimaliseren. In een
volgende fase zullen openbare eigenaars hier zelf bij betrokken worden.
Kuddebeheer
Kuddebeheer op zich wordt niet als een kerntaak van ANB gezien. Daarom wordt via enkele
pilootprojecten gezocht naar alternatieven voor de huidige werkwijze. In 2012 werd een nieuw
concept uitgewerkt in een pilootproject. Hierbij werd een externe partner gezocht die de boerderij
in Beerse en deze in Dilsen-Stokkem kan beheren en die bovendien voor de winteropvang zorgt
van de kudde in Beerse. Het resultaat is dat de kudde nog steeds kan ingezet worden bij
beheerwerken in ANB-domeinen, maar dat de verzorging van de dieren uitbesteed wordt. Dit
project is een samenwerking van ANB en Inverde. Ondertussen zijn de offertes van
geïnteresseerde kandidaten gekend en zijn de onderhandelingen opgestart. Bedoeling is dat in
2013 de concessiehouder en de uitvoerder van het dienstencontract voor het beheer van de kudde
geselecteerd worden.
26

Beheren van machines en gebouwen
Een meer kosteneffectief beheer wil ook zeggen dat de kost in verband met het beheer van
machines en gebouwen zo veel mogelijk gereduceerd wordt. Hiervoor zal een toepassing
ontwikkeld worden om het beheer van het machinepark te ondersteunen. Een projectleider werd
intern aangesteld, maar die zal pas starten in 2013.
Wat de gebouwen betreft, wordt gezocht naar meer optimale benuttingen minimale belasting van
voor terreinbeheer operationele budgetten. In het kader van het gevoerde beleid m.b.t. het
gastheerschap in de ANB-domeinen zorgt Inverde voor een nieuwe natuurgerichte invulling met
externe financiering. Zo wordt het vastgoed gerenoveerd en goed onderhouden en belast dit
vastgoedbeheer niet langer het operationele budget voor het beheer van de natuurterreinen. Er
worden bovendien externe middelen gegenereerd die in nieuwe natuurprojecten kunnen
geïnvesteerd worden.
Dit jaar werden zeven nieuwe concessies afgesloten. De invullingen zijn heel divers. Enkele
voorbeelden.
- Een schaapsherder met zijn kudde vond een goede uitvalsbasis voor diverse
natuurbeheerprojecten in het executieoord in Oostakker.
- De voorste Luysmolen in Bocholt wordt een nieuwe onthaalpoort voor het Grenspark
Kempenbroek, in 2013 aangevuld met een B&B.
- Het Spaans Huis in Vilvoorde werd publiek toegankelijk als sociaal-culturele en recreatieve
ontmoetingsplaats.
- Een conciërgewoning in Steendorp werd in concessie gegeven. De private investeerder
gaat er zelf wonen en twee gastenkamers maken voor (fiets)recreanten in het Scheldeland.
- Concessies van 2011 gingen in exploitatie zoals de natuurbeheerboerderij voor Natuurpunt
in de Kalkense meersen en het onthaal- en horecapunt in de Jacht 500 bij het arboretum in
Heverlee.
1.2.B Het agentschap zet het instrument aankopen gericht en overlegd
in.
Link met Beleidsnota Leefmilieu en Natuur 2009-2014:
OD 57: Vlaanderen maakt de realisatie van kwaliteitsvolle natuur mogelijk door een jaarlijkse
uitbreiding van 3000 ha aan gebieden onder effectief natuurbeheer.
….. Het aankopen van gronden door het Vlaamse Gewest en de terreinbeherende
verenigingen ten behoeve van natuur en bos, blijft een strategisch belangrijk instrument
in het realiseren van die doelstelling. Hierbij wordt rekening gehouden met de
verantwoordelijkheden, taken en mogelijkheden van andere actoren.
Het instrument aankopen wordt prioritair ingezet op:
1. Aankopen noodzakelijk voor het realiseren van de instandhoudingsdoelen voor
leefgemeenschappen en soorten. Prioriteit wordt gegeven aan gebieden waar het
realiseren van hoogwaardige ecologische doelen een grote beheertechnische
expertise vergt en een structurele garantie op continuïteit van het beheer.
2. Het realiseren van toegankelijke, geïntegreerde natuur-, bos- en groengebieden in
de stadsrand met een evenwichtige invulling van hoogwaardige sociaal-recreatieve,
landschappelijke en ecologische functies. Het Agentschap voor Natuur en Bos werkt
hiertoe samen met besturen, erkende terreinbeherende verenigingen en andere
organisaties.
27

OD 59: Door een verdere uitwerking van de evaluatie van de instrumentenmix komen we tot
een efficiëntere inzet van middelen in het natuur- en bosbeleid.
In de vorige legislatuur werd gestart met de evaluatie van de instrumenten die in het
natuur- en bosbeleid ingezet worden. Deze evaluatie wordt verder afgewerkt en waar
nodig worden de instrumenten bijgestuurd om tot een effectief, efficiënt en billijk pakket
te komen.
In het kader van de werkzaamheden zal aandacht worden besteed aan de subsidiariteit,
samenwerking met partners en overleg met doelgroepen. Een plan van aanpak moet
onder meer bijdragen tot een efficiëntere en effectievere inzet van het juridisch
instrumentarium en tot afstemming zoniet integratie van de verschillende procedures en
instrumenten van toepassing voor natuur, bos en groen.
> Reguliere werking: processen
PAT3.1 Beheren van aankopen gronden ANB
PAT3.2 Beheren van vervreemdingen gronden
Middelen
Basisallocatie Bedrag vastgelegd
LD0 LD317 7112 1.163.371,00 €
LBC LD019 3442 414.554,13 €
LBC LD026 7100 17.117.503,36 €
LBC LD029 6141 1.548.626,45 €
Resultaten
Indicator Maat Status
Oppervlakte aangekochte terreinen
volgens de aankoopstrategie
Aankoop terreinen
ha ANB: 793.5671 ha
Op datum van 01 januari 2013 waren de benodigde kredieten van alle door de minister
goedgekeurde dossiers ook vastgelegd voor een totaal bedrag van 17.112.232,17 Euro
(overeenstemmend met een te verwerven oppervlakte van 758 ha 43 a 52 ca) op het Mina-fonds
en 1.259.917,15 Euro (overeenstemmend met een te verwerven oppervlakte van 35 ha 13 a 19
ca) op het Bossencompensatiefonds. In de loop van het jaar 2012 werden voor 441 ha 48 a 81 ca
aan verleden aankoopaktes ontvangen. Vermits echter de aktes pas door ANB ontvangen worden
na registratie zijn nog een groot aantal in 2012 verleden aktes nog niet ontvangen, zodat het cijfer
van de aangekochte oppervlakte in de loop van de komende 3 maanden nog gevoelig kan groeien.
28

Hoewel terreinaankopen in sommige gebieden gestaag maar met veel weinig spectaculaire
puzzelstukjes vooruit gaan, kon het ANB in 2012 ook enkele grote domeinen aankopen. Op 15
november werd de akte verleden van het 88 ha grote eigendom ‘Kervyn de Lettenhove’ in de Vallei
van de Zuurbeek (Glabbeek en Kortenaken). Op 10 december kocht ANB het 143 ha grote domein
‘Het Hobos’ in Overpelt. De aankoop van het Hobos betekent een aanzienlijke uitbreiding van het
project ‘Bosland’.
ANB realiseerde de aankoop van twee voormalige militaire domeinen. In januari werd het
agentschap eigenaar van het munitiedepot van Oostakker, dat onderdeel gaat uitmaken van de
groenpolen rond Gent. In december werd met de aankoop van het deel Vloethemveld-Zuid (74 ha)
de aankoop afgerond van het volledige militair domein van Zedelgem .
De onteigeningen in de Sigma-2010 gebieden (Kalkense Meersen en de Durme-projecten) liepen
op kruissnelheid. Aangezien het gaat om gebieden met een versnipperde eigendomsstructuur, gaat
het hier om zeer veel akten met echter doorgaans kleine oppervlakten.
Wat de stadsbosprojecten betreft liepen de onteigeningen voor parkbos Gent vlot en werden onder
meer ook voor de stadsbossen Roeselare en Hasselt-Genk en in de gebieden die onderdeel
uitmaken van het Vlaams Strategisch Gebied rond Brussel (VSGB) nieuwe terreinaankopen
gerealiseerd.
Actualisatie van de aankoopperimeters
De aankoopperimeters van de ANB-domeinen (Vlaamse natuurreservaten, domeinbossen en
gewestelijke parken) werden bijgewerkt met het oog op een betere afstemming op de
beleidsprioriteiten.
1.2.C Het agentschap faciliteert de bijdrage van de erkende terreinbeherende
verenigingen en andere partners aan de uitbreiding van
gebieden onder effectief natuurbeheer.
Link met Beleidsnota Leefmilieu en Natuur 2009-2014:
OD 57: Vlaanderen maakt de realisatie van kwaliteitsvolle natuur mogelijk door een jaarlijkse
uitbreiding van 3000 ha aan gebieden onder effectief natuurbeheer.
De Vlaamse regering expliciteert haar ambitie om de gebieden onder effectief
natuurbeheer uit te breiden tegen een ritme van 3000 ha/jaar (waarbij minstens 1/3de
door de terreinbeherende verenigingen). Op het perimeteroverleg tussen Vlaamse
overheid en terreinbeherende verenigingen komt men tot efficiënt beheerbare
entiteiten.
3. Het aankopen van gronden door het Vlaamse Gewest en de terreinbeherende
verenigingen ten behoeve van natuur en bos, blijft een strategisch belangrijk
instrument in het realiseren van die doelstelling. Hierbij wordt rekening gehouden
met de verantwoordelijkheden, taken en mogelijkheden van andere actoren. …..
29

OD 59: Door een verdere uitwerking van de evaluatie van de instrumentenmix komen we tot
een efficiëntere inzet van middelen in het natuur- en bosbeleid.
In de vorige legislatuur werd gestart met de evaluatie van de instrumenten die in het
natuur- en bosbeleid ingezet worden. Deze evaluatie wordt verder afgewerkt en waar
nodig worden de instrumenten bijgestuurd om tot een effectief, efficiënt en billijk pakket
te komen.
In het kader van de werkzaamheden zal aandacht worden besteed aan de subsidiariteit,
samenwerking met partners en overleg met doelgroepen. ….
> Reguliere werking: processen
GGB3.3 Beheren van erkenning van terreinbeherende verenigingen en van de
erkenning en subsidiëring van de natuurreservaten
Middelen
Basisallocatie Bedrag vastgelegd
LD0 LD312 5210 312.000,00 €
LBC LD011 3300 6.227.000,00 €
LBC LD021 5210 6.445.000,00 €
LBC LD022 5210 200.755,88 €
Resultaten
In 2012 werden 424 ha bijkomende natuurreservaten erkend. Uitschieters hierbij waren de
uitbreiding met 55 ha van het erkende natuurreservaat Doode Bemde te Bertem, Huldenberg en
Oud-Heverlee en de uitbreiding met 52 ha van het erkende natuurreservaat Dommelvallei te
Overpelt, Peer, Hechtel-Eksel en Houthalen-Helchteren.
Hierdoor is er, eind 2012, in Vlaanderen een oppervlakte van 15.118 ha als natuurreservaat
erkend. In de hierna volgende grafiek wordt de evolutie weergegeven van de totale oppervlakte
erkende natuurreservaten en de gemiddelde oppervlakte per natuurreservaat.
30

Totale erkende oppervlakte (ha)
16000,0000
14000,0000
12000,0000
10000,0000
8000,0000
6000,0000
4000,0000
2000,0000
0,0000
Overzicht erkenning natuurreservaten
1981
1983
1985
1987
1989
1991
1993
1995
1997
1999
2001
2003
2005
2007
2009
2011
Jaar
De studie ‘Strategisch onderzoek erkende natuurreservaten’ ging met een stuurgroepvergadering
op 23 juli 2012 van start met als doel ondersteuning te bieden aan een denkoefening om het
instrument erkende natuurreservaten in de toekomst efficiënter in te zetten.
Er werd begonnen met de vergelijkende studie van de subsidiemogelijkheden in naburige regio’s en
in de maand oktober werden de diepte-interviews afgenomen bij de drie belangrijkste
terreinbeherende natuurverenigingen. De eerste resultaten van de vergelijkende studie en de
diepte-interviews werden voorgesteld en besproken tijdens een tweede stuurgroepvergadering op 5
december 2012. Tevens werd de verdere aanpak voorgesteld en besproken. De studie zal
vermoedelijk half 2013 afgerond worden.
Er werd ook gestart met het uitwerken van een interne richtlijn betreffende de opmaak en de
beoordeling van een erkenningsdossier/beheerplan voor de erkenning van een natuurreservaat.
31
60,00
50,00
40,00
30,00
20,00
10,00
0,00
Gemiddelde oppervakte (ha/reservaat)
Tot. Opp.
Gem. Opp.

1.3 Het agentschap bevordert de toestand van kritische soorten en
soortengroepen met toename van de biodiversiteit in het stedelijk
gebied en het buitengebied als doel.
1.3.A Het Agentschap wil voor de Europees te beschermen soorten de
achteruitgang stoppen en het herstel bevorderen om tot een gunstige
staat van instandhouding te komen.
Link met Beleidsnota Leefmilieu en Natuur 2009-2014:
OD 55: Vlaanderen zal, in uitvoering van de Europese regelgeving, de
instandhoudingsdoelstellingen opmaken en tegen 2015 zal het grootste deel van de
maatregelen die nodig zijn om de instandhoudingsdoelstellingen te realiseren, effectief
in uitvoering zijn.
…. gewestelijke instandhoudingsdoelstellingen omvatten de doelstellingen en
voorwaarden om te komen tot een gunstige staat van instandhouding voor alle
Europees te beschermen habitats en soorten. Daarbij wordt prioriteit gegeven aan de
habitatrichtlijngebieden.
Dit instandhoudingsbeleid moet leiden tot een toename van het aantal habitats en
soorten van Europees belang die zich in een goede staat van instandhouding bevinden,
van het aantal beschermde gebieden waarin de milieukwaliteit verbeterd is, en van het
aantal gebieden / habitats met een betere onderlinge verbinding.
OD 58 Vertrekkend van een optimalisatie, vervollediging en uitvoering van de regelgeving
betreffende soorten, jacht, wildschade en riviervisserij, wil Vlaanderen de toestand van
kritische soorten en soortengroepen verbeteren, teneinde de biodiversiteit in stad en
platteland te bevorderen.
…. Met de nadruk op de 108 soorten van internationaal belang, willen we met de
opmaak en de uitvoering van soortbeschermingsplannen en -programma’s en het
nemen van soortenbeschermingsmaatregelen de achteruitgang van de Vlaamse
biodiversiteit stoppen, de gunstige staat van instandhouding van levensvatbare
populaties van soorten verzekeren en het herstel van (de populaties van) bedreigde
soorten bevorderen. ….
> Reguliere werking: processen
FF1.1 Opmaken van soortspecifieke plannen / soortenbeschermingsprogramma's
voor soorten van internationaal belang
FF1.3 Coördineren en opvolgen van de uitvoering van soortenbeschermingsplannen
FF4.2 Preventie- en controlebeheer van ziekten bij in het wild levende dieren
33

Middelen
Basisallocatie Bedrag vastgelegd
LBC LD011 3300 20.000,00 €
LBC LD002 1211 63.906,85 €
Resultaten
Indicator Maat Status
Aantal in uitvoering zijnde
soortenbeschermingsprogramma's in
functie van de soorten van Europees
belang
aantal ANB: 9
Om het soortenbeschermingsbeleid in de toekomst niet uitsluitend te laten berusten op expert
judgement werd in 2012 werk gemaakt van de opmaak van een prioriteringslijst voor de opmaak
van soortbeschermingsprogramma’s. Deze prioriteringslijst werd opgemaakt op basis van een
aantal vooropgestelde criteria, om te komen tot een zo objectief mogelijke en onderbouwde lijst.
De voorgestelde lijst werd goedgekeurd door de DR en bevat 50 soorten. Daar in 2012 nog een
aantal belangrijke processen lopende waren (kalibratie van ruimtebehoevende soorten, prioritaire
habitats, …) zal de prioriteringslijst voor de opmaak van SBP tijdens het voorjaar van 2013 verder
worden verfijnd op basis van de resultaten van deze processen en overleg met de doelgroepen,
tevens zal dan ook een clustering van de soorten worden doorgevoerd.
Om de opmaak van soortbeschermingsprogramma’s te faciliteren werd in 2012 werk gemaakt van
de opmaak van verschillende sjabloontypes. Er bestaan 4 basissjabloontypes die onderling kunnen
worden gecombineerd in functie van de noden van de te beschermen soort(en). Er werd verder
uitvoering gegeven aan de bestaande soortbeschermingsplannen.
Om de opmaak van SBP nog verder te uniformiseren werd een procedure voor de opmaak en de
maatschappelijke toets van het SBP vastgelegd.
Daar wettelijk werd bepaald dat men enkel een SBP kan opmaken voor soorten die voorkomen in
bepaalde categorieën op een vastgestelde Rode Lijst, werd in 2012 een MB met 3 bijkomende Rode
Lijsten voor goedkeuring aan de minister en de verschillende adviesinstanties voorgelegd. Het MB
bevat de RL voor inheemse dagvlinders, inheemse zoetwatervissen en inheemse amfibieën en
reptielen. Om de opmaak en validatie van andere voorziene RL mogelijk te maken werd een
overeenkomst afgesloten rond het gebruik van data tussen ANB, INBO en Natuurpunt, zodat deze
vanaf 2013 kunnen worden uitgewerkt.
Geheel volgens de vastgestelde procedure werd in aanloop voor de opmaak van een volwaardig
SBP, gestart met de opmaak van een basisrapport voor grauwe kiekendief, kwartelkoning,
beekprik, rivierdonderpad, kleine modderkruiper en verscheidende vleermuissoorten. Daarnaast
werd alle benodigde informatie verzameld om de opmaak van 3 SBP rond heivlinder, argusvlinder
en bruine eikenpage verder af te werken.
Het initiatief van de haven van Antwerpen rond de opmaak van een SBP voor havenspecifieke
soorten werd in nauwe samenwerking met het ANB afgewerkt. Rond habitatherstel voor
kamsalamander werden zowel in Antwerpen, Vlaams-Brabant als in West-Vlaanderen
overeenkomsten afgesloten met lokale actoren.
Daar in 2011 het hamsterproject afliep, werd in 2012 gestart met de voorbereiding van een
vervolgprogramma. De verderzetting van het in-situ beheer werd gegarandeerd door het
34

verderzetten van de contracten of het afsluiten van nieuwe contracten voor 2012. Vanaf 2013
wordt het in-situ beheer volledig overgenomen door VLM, ter voorbereiding werden landbouwers in
de kerngebieden door het ANB en VLM samen bezocht en werden reeds nieuwe contracten voor 5
jaar afgesloten. Daarnaast werd eind september een internationaal LIFE+ project ter bescherming
van de soort bij de Europese Commissie ingediend.
In de verschillende provincies wordt uitvoering gegeven aan de soortherstelplannen van rheofiele
vissoorten (rivierdonderpad, kopvoorn, serpeling en kwabaal) en paling.
Het LIFE project “Bataction” werd afgerond en een aantal after-LIFE acties zijn voorbereiding,
waaronder een beheervisie en een overeenkomst met CBR voor het vleermuisvriendelijk beheer
van haar groeves.
Met financiële ondersteuning van het Agentschap vond eind augustus de nacht van de Vleermuis
plaats. Deze dag heeft tot doel om in heel Vlaanderen sensibilisatie-acties op touw te zetten om de
modale burger vertrouwd te maken met de aanwezigheid van deze dieren.
Er werd een meldpunt voor Vleermuizen opgestart dat een eerste opvang voorziet via de 1700-lijn
van de Vlaamse overheid, een tweede opvang via een vraag- en-antwoord gedeelte op de website
van het ANB en uiteindelijk de mogelijkheid om niet opgeloste vragen voor te leggen aan een
medewerker soortenbeleid.
1.3.B Het agentschap faciliteert en stimuleert partners om voor de
kritische soorten van regionaal belang de achteruitgang te stoppen en
het herstel te bevorderen om tot een gunstige staat van instandhouding
te komen.
Link met Beleidsnota Leefmilieu en Natuur 2009-2014:
OD 58 Vertrekkend van een optimalisatie, vervollediging en uitvoering van de regelgeving
betreffende soorten, jacht, wildschade en riviervisserij, wil Vlaanderen de toestand van
kritische soorten en soortengroepen verbeteren, teneinde de biodiversiteit in stad en
platteland te bevorderen.
Met het nieuwe soortenbesluit beschikt Vlaanderen over een volwaardig kader en een
passend instrumentarium om een beleid te voeren dat gericht is op het duurzaam
gebruik van de biologische diversiteit en het behoud van wilde planten en dieren in hun
natuurlijk leefmilieu.
Door overleg en samenwerking, al dan niet onder vorm van een beheerregeling, kan de
impact van bedreigde of beschermde soorten vermeden of gemilderd worden. Met de
nadruk op de 108 soorten van internationaal belang, willen we met de opmaak en de
uitvoering van soortbeschermingsplannen en -programma’s en het nemen van
soortenbeschermingsmaatregelen de achteruitgang van de Vlaamse biodiversiteit
stoppen, de gunstige staat van instandhouding van levensvatbare populaties van
soorten verzekeren en het herstel van (de populaties van) bedreigde soorten
bevorderen. …..
35

Reguliere werking: processen
FF1.2 Ondersteunen en opvolgen van de opmaak van soortspecifieke plannen /
soortenbeschermingsprogramma's voor kritische soorten van regionaal
belang
FF1.4 Coördineren en opvolgen van de uitvoering van projecten inzake
soortenbescherming, andere dan soortenbeschermingsplannen
FF2.2 Beheren van erkenningen en subsidies
Middelen
Basisallocatie Bedrag vastgelegd
LD0 LD308 3300 32.000,00 €
LD0 LD309 3300 46.000,00 €
LD0 LD310 3300 23.000,00 €
LBC LD011 3300 339.000,00 €
LBC LD013 3300 237.889,00 €
Resultaten
Indicator Maat Status
Aantal in uitvoering zijnde
soortenbeschermingsplannen in functie
van de soorten van Regionaal belang
Aantal goedgekeurde programma's in
functie van de soorten van Regionaal
belang
aantal ANB: 8
aantal ANB: 8
Voor de regionaal zeldzame stroomminnende vissoorten kwabaal, kopvoorn en serpeling werden in
verschillende rivierbekkens de lopende herstelprogramma’s verder uitgevoerd. Voor de
Habitatrichtlijnsoorten rivierdonderpad, beekprik en kleine modderkruiper werd een ontwerp van
soortenbeschermingsplan opgemaakt in overleg met de werkgroep Ecologisch Waterbeheer van de
CIW. Met de waterbeheerders Waterwegen en Zeekanaal, Vlaamse Milieumaatschappij en de
Provincies werden verschillende overeenkomsten afgesloten inzake cofinanciering voor de aanleg
van visdoorgangen (onder meer voor de Kleine Nete, Loeiendse Nete, Jeker, Stenensluisvaart,
Pauwelsbeek, Dijle en Demer).
36

1.3.C Het agentschap wil, via overleg en samenwerking, de ongewenste
impact van bedreigde of beschermde soorten vermijden of milderen en
wil een beleid voeren op vlak van invasieve soorten, gericht op
bewustmaking en preventie en bestrijding waar nodig.
Link met Beleidsnota Leefmilieu en Natuur 2009-2014:
OD 58 Vertrekkend van een optimalisatie, vervollediging en uitvoering van de regelgeving
betreffende soorten, jacht, wildschade en riviervisserij, wil Vlaanderen de toestand van
kritische soorten en soortengroepen verbeteren, teneinde de biodiversiteit in stad en
platteland te bevorderen.
….. Bestrijding van invasieve exoten vormt een belangrijk aspect van het hedendaagse
soortenbeleid. Een beleidsvisie met bijhorend plan van aanpak (o.a. gericht op
bewustmaking en preventie) zal er op gericht zijn de potentieel hoog oplopende kosten
van biologische invasies te beperken. Onderzoek naar potentieel schadebeheer en het
voorkomen van mogelijke schade (bv. aan de land- en bosbouw) worden verder
uitgebouwd.
OD 60 Vlaanderen zet maximaal in op samenwerking en integratie tussen beleidsvelden en
sectoren met het oog op het behoud, het herstel en de versterking van de biodiversiteit.
…. Ik zal in overleg met de landbouwsector en andere betrokken actoren de nodige
stappen ondernemen met betrekking tot de aanpak van de problematiek van ziekten bij
in het wild levende dieren en voor landbouw schadelijke organismen die ook in vrije
natuur voorkomen. Dit behelst in de eerste plaats het implementeren van de Europese
regelgeving in een wettelijke basis op Vlaams niveau. Daarnaast zal ook een
operationeel kader worden uitgewerkt met het oog op het uitvoeren van de nodige
maatregelen in de praktijk……
> Reguliere werking: processen
FF3.1 Behandelen van schadedossiers (beschermde soorten en jachtwild)
FF3.2 Beheren van meldingen voor bestrijding door derden
FF3.3 Opmaken, ondersteunen en opvolgen van beheerregelingen en projecten
inzake overlast
FF3.4 Coördineren en opvolgen van de uitvoering van beheerregelingen en
projecten inzake overlast
FF4.1 Bewaking van ziekten bij in het wild levende dieren (surveillance)
FF4.3 Crisisbeheer van ziekten bij in het wild levende dieren
38

Middelen
Basisallocatie Bedrag vastgelegd
LBC LD018 3441 319.377,00 €
LBC LD002 1211 56.022,52 €
Resultaten
Invasieve exoten
Een visie en strategische doelstellingen voor de aanpak van exoten in Vlaanderen door ANB werd in
2012 opgemaakt. In uitvoering van deze visie wordt momenteel een meerjarenprogramma 2013-
2016 uitgewerkt. Als onderdeel van de aanpak van exoten in Vlaanderen werd de groensector
warm gemaakt voor het vrijwillige toepassen van een gedragscode zodat 28 invasieve uitheemse
planten niet langer worden gekweekt en geplant. Een piloot-waarschuwingssysteem werd opgezet
voor het melden van waarnemingen van een selectie aan invasieve exoten. Deze piloot wordt begin
2013 geëvalueerd. Doel is om nadien te komen tot een duurzaam waarschuwingssysteem waar
waarnemingen van nieuwe of in beperkte mate aanwezige invasieve exoten terecht komen, waarna
dit gevolgd wordt door acties op het terrein. Een ontwerp van beheerregeling voor invasieve
uitheemse waterplanten werd herwerkt rekening houdende met adviezen van Raden en wordt
verwacht van kracht te gaan in 2013. De resultaten en conclusies van Invexo (2009-2013) in de
aanpak van Amerikaanse vogelkers, invasieve waterplanten, zomerganzen en stierkikker zijn
gebundeld en dienen mee als basis voor verdere acties om de negatieve impact van deze soorten
te beperken.
Ziekten bij in het wild levende dieren
De procedure voor bekrachtiging van het ontwerp van een decretale basis voor de problematiek
van ziekten bij in het wild levende dieren werd verdergezet. Dit ontwerp van decreet heeft tot
doel dat het Vlaamse Gewest over een rechtsgrond beschikt op basis waarvan de betreffende
Europese verplichtingen uitgevoerd kunnen worden door middel van gerichte uitvoeringsbesluiten.
Om tegemoet te komen aan enkele belangrijke Europese verplichtingen organiseerde het ANB in
2012 volgende surveillances: Brucellose, de ziekte van Aujeszky, Klassieke Varkenspest en Tick
Borne Encephalitis bij in het wild levende everzwijnen; Trichinella en Echinococcus multilocularis bij
de vos. Daarnaast werd de samenwerking met de federale overheid verdergezet in het kader van
een passieve monitoring voor Aviaire Influenza bij in het wild levende vogels.
Synthese van de verzamelde data is nog lopende en zal in het voorjaar 2013 op de ANB website
gepubliceerd worden.
Wildschade
De behandeling van de ingediende schadedossiers wordt in 2012 verder gezet en geoptimaliseerd.
De knelpunten en aanpassingen die werden voorgesteld in de geïntegreerde verslagen van de
voorbije twee jaar worden omgezet in een voorstel tot wijziging van het schadebesluit.
In 2012 wordt gestart met de opmaak van de ‘code van goede praktijk voor preventieve
maatregelen tegen schade door wild of beschermde soorten’. Het voorbereidende werk, het
maatschappelijk overleg en het eerste deel van de redactie en lay-out staan op de agenda.
Finalisering van deze code wordt beoogd tegen maart 2013.
Om de personeelsinzet te optimaliseren werkt ANB in 2012 aan het instellen van verkorte
procedures voor schade door winterganzen en dassen. Het organiseren van gezamenlijke
plaatsbezoeken en het werken met een forfaitair schadebedrag zal resulteren in een reductie van
de werklast voor ons personeel en vraagt een kleinere inspanning van de aanvragers van een
vergoeding van schade door wild of beschermde soorten. Eind 2012 wordt het derde geïntegreerd
verslag opgemaakt.
39

Soortenbeheer beschermde soorten
In 2012 zal m.b.t. de bever in Vlaanderen een schaderisicomodel uitgewerkt worden. Dit model
moet toelaten om de Bevervisie maatschappelijk te toetsen. Bij de visie wordt door de op te richten
bever-stuurgoep een set maatregelen ontwikkeld die in 2013 vastgesteld zullen worden in de vorm
van een beheerregeling.
1.4 Het agentschap zet bij de realisatie van de ambities van de
Vlaamse Overheid op vlak van biodiversiteit maximaal in op
samenwerking met partners en interne integratie in het beleid van
andere entiteiten.
1.4.A Het agentschap zet een passend instrumentarium in en wil zo van
biodiversiteit een zaak van elke inwoner van Vlaanderen maken.
Link met Beleidsnota Leefmilieu en Natuur 2009-2014: SD 54, OD 66, SD 136, OD 139, OD
140 en OD 141.
SD 54: Inzake biodiversiteit kan Vlaanderen in 2020 de vergelijking met de Europese
economische topregio’s aan. We werken ambitieus aan het behoud, het herstel en de
versterking van de biologische diversiteit. Via een gericht beleid moeten alle Vlamingen
in hun directe omgeving beschikken over een basisnatuurkwaliteit.
OD 66: We realiseren multifunctionele stads(rand)bossen en herbestemmen de zonevreemde
bossen waar nuttig en mogelijk
…. Het boscompensatiefonds wordt geactiveerd, waarbij lokale besturen,
terreinbeherende verenigingen en privépersonen de mogelijkheid krijgen ook uit deze
middelen te putten, om boscompensatie op het terrein te gaan realiseren.
Tenslotte moet voor zonevreemde bebossing een visienota en een concreet plan van
aanpak worden uitgewerkt met de volgende elementen: het in kaart brengen van de
bebossing, het bepalen van het instrumentarium (o.a. herbestemming), het bepalen van
de prioriteiten, het ondernemen van acties via concrete projecten. De focus ligt op de
meest waardevolle zonevreemde bossen.
SD 136: De Vlaamse overheid ondersteunt de lokale besturen in het voeren van een lokaal
milieubeleid
OD 139: De Samenwerkingsovereenkomst 2008-2013 met de lokale overheden wordt in overleg
met alle betrokkenen bijgestuurd.
Met de Samenwerkingsovereenkomst ondersteunt de Vlaamse overheid de lokale
besturen in het voeren van een lokaal milieubeleid. Dit instrument verzekert een
samenhangend beleid op heel wat milieuaspecten in Vlaanderen.
De huidige overeenkomst (2008 – 2013) kan in overleg met alle betrokkenen
gaandeweg worden bijgestuurd. Het beperken van de administratieve last blijft een
belangrijk aandachtspunt. Ook de verdere afstemming met andere beleidsinitiatieven
(bv. groenarbeiders) is hierbij cruciaal.
40

Specifieke werking: projecten
Project Proj10.5 Life+ Triple E
Projectsponsor: Bert Vanholen
Projectleider: Jasper Goffin
Situering
Het Natura2000-netwerk omvat hoofdzakelijk gronden die privaateigendom zijn. Om de
Natura2000-doelen te bereiken is bijgevolg een goede samenwerking met de private
landeigenaars belangrijk. Ten gevolge van een gebrek aan communicatie over, een goed begrip
van en ondersteunende en compenserende maatregelen voor Natura2000 is er momenteel
weinig motivatie bij deze landeigenaars om acties te ondernemen in functie van Natura2000doelen.
Dit gebrek aan een coherent en geïntegreerd beheer door de landeigenaars is nadelig
voor soorten en habitats van het Natura2000-netwerk.
Korte omschrijving
ELO (European Landowners Organisation) neemt het initiatief, mits financiële ondersteuning uit
het Life+ -fonds, om in het Vijvergebied Midden-Limburg een project te starten voor plaatselijk
herstel en ontwikkeling van habitats en soorten en voor de uitwerking van een duurzaam
natuurbeheer door private landeigenaars. De doelstellingen van het project zijn:
1. Herstel en ontwikkeling van bedreigde natuurdoelen in de Natura2000-gebieden in nauwe
samenwerking met de private landeigenaars;
2. Garantie van behoud en ontwikkeling van de natuurdoelen op lange termijn door het creëren
van een duurzame synergie tussen natuurbeheer en de landelijke socio-economische activiteiten
in deze gebieden en door de uitwerking van een geïntegreerd beheerplan dat wordt ondersteund
en uitgevoerd door alle lokale actoren;
3. Dit project als voorbeeldproject te kunnen aanreiken aan andere private landeigenaars in
andere Natura2000-gebieden in Europa.
4. Het Agentschap voor Natuur en Bos ontvangt een LIFE cofinanciering voor deze geplande
investeringen en studies
Resultaten
De eerste fase van de inrichtingsmaatregelen in kader van dit Life+ project, in het deelgebied
van de Platwijers, is eind 2012 afgerond. Deze werken zijn gestart in het najaar 2011.
Bondig samengevat is het volgende gerealiseerd: Verschillende kilometer dijken rond vijvers
zijn opengemaakt en geprofileerd, het watersysteem met stuwen en op- en aflaten is
vernieuwd, er zijn kilometers grachten geruimd, er zijn 3 historische vijvers met een
gezamenlijke oppervlakte van enkele hectare hersteld en er is 1 bijkomende vijver gecreëerd
voor de ontwikkeling van oeverkruidvegetaties, er zijn een 10-tal predatievrije
roerdomp(riet)eilanden aangelegd, er zijn een 7-tal poelen voor de boomkikker hersteld of
gecreëerd en bijkomend foerageergebied ingericht, er is over verschillende hectare struweel en
boomopslag verwijderd om hooilanden, oevers en zowel natte als droge heide te herstellen of te
realiseren. Met deze inrichtingsmaatregelen werd in 2012 een belangrijk deel uitgevoerd van de
41

projectdoelstelling om het leefgebied voor de Roerdomp en de boomkikker, evenals enkele
Europees beschermde habitattypes (6430, 3110, 3130, 4010, 4030) te herstellen en uit te
breiden.
In 2012 zijn de voorbereidingen getroffen om de 2e fase van de inrichtingswerken vanaf januari
2013 uit te voeren. Deze werken vinden plaats in het deelcomplex Wijvenheide. De werken die
hier uitgevoerd worden zijn voornamelijk om het leefgebied voor de Roerdomp te optimaliseren.
Op de centrale dijken tussen de meer dan 80 vijvers wordt de vegetatie verwijderd, dijken en
vijvers worden geherprofileerd, er zullen roerdompeilanden worden ingericht, er is een herstel
van enkele waardevolle hooilandjes en natte heide, het watersysteem zal op verschillende
plaatsen vernieuwd worden, enz.
Er is begin 2012 gestart met de opmaak van een geïntegreerd beheerplan voor het gebied en
een monitoring naar de doelsoorten en habitattypen. Deze studie zal eind 2013, na de laatste
inrichtingswerken, afgerond zijn.
> Reguliere werking: processen
AVES1.1 Adviseren van ruimtelijke planningsprocessen
AVES1.2 Adviseren van R.O. vergunningsaanvragen incl. beroepsdossiers en
AVES1.3
boscompensatie
Adviseren in het kader van de milieueffectrapportage
AVES1.4 Adviseren in materies in de wetgeving voorzien (niet vermeld in andere
processen in deze lijst)
AVES1.5 Adviseren van milieuvergunningen incl. beroepsdossiers
AVES1.6 Adviseren van beheerplannen geïnitieerd door andere beleidsdomeinen
AVES1.7 Adviseren in wetgeving voorzien inzake natuurvergunningen, inclusief
beroepen
AVES1.9 Adviseren inzake boscertificering en het gebruik van duurzaam
AVES1.1
geproduceerd hout
Adviseren inzake ligging van percelen in VEN of bos
0
AVES2.1 Behandelen van aanvragen tot ontheffing op verbod tot ontbossen
AVES2.2 Beheren van compensaties in het kader van ontbossingen op administratief
en financieel vlak
AVES2.3 Goedkeuren en opvolgen van bermbeheerplannen
AVES2.4 Behandelen van aanvragen tot afwijkingen bermbesluit
AVES2.5 Goedkeuren en opvolgen van beheerplannen van andere dan
domeinbossen
AVES2.6 Afleveren, goedkeuren en opvolgen van diverse machtigingen mbt bos
andere dan domeinbossen
AVES2.7 Beheren van machtigingen i.v.m. acuut gevaarlijke bomen
AVES2.8 Beheren van passende beoordelingen
AVES2.9 Beheren van ontheffingen van de maatregelen van toepassing in het VEN
GGB3.5 Beheren van de erkenning en subsidiëring van de bosreservaten (private
bossen)
Middelen
Basisallocatie Bedrag vastgelegd
LD0 LD303 1211 19.655,58 €
LD0 LD313 5320 8.224,37 €
LD0 LD315 6331 37.019,37 €
42

Resultaten
Indicator Maat Status
Oppervlakte gecertificeerd bos ha 18646
Uitwerken helpdeskfunctie RO-adviezen ihkv veranderplan beleidswerking
Ter ondersteuning van de advisering en responsabilisering van de lokale besturen inzake integratie
van natuurzorg in het afleveren van stedenbouwkundige vergunningen, is door het
aanspreekpuntenoverleg ‘adviezen’ op basis van ANB-praktijk, een ‘helpdesk-tekst’ voorbereid.
Deze bevat voor een reeks veelvoorkomende gevallen, de aandachtspunten welke het ANB
‘standaard’ verwerkt in zijn adviezen. Bedoeling is dat de vergunningverlenende overheid deze
werkwijze ook zelfstandig kan overnemen; of weet waar welke bezorgdheden inzake natuur aan de
orde zijn. De tekst werd onder vorm van en wiki-toepassing online geplaatst op de ANB-website.
Aansluitend hierbij is in uitvoering van procesmanagement ‘RO-adviezen’ een sjabloon ontwikkeld
teneinde kwaliteit en eenvormigheid van de ANB-adviezen te verbeteren. Na een testfase en
interne vormingsdag voor beleidsadviseurs en dossierbehandelaars, werd het sjabloon eind 2012
ingevoerd als nieuwe standaard binnen het ANB binnen de AVES-werking.
Verdere ontwikkeling Voortoets Passende Beoordeling
In december 2011 werd een eerste prototype van de online applicatie Voortoets verspreid in
testfase, zowel intern als extern (middenveld, administraties). Zowel module 1 (selecteren van
effectgroepen) als module 2 (situering plan/project) werden hierin opgenomen. De ontvangen
opmerkingen werden gedeeltelijk aangepast en gedeeltelijk meegenomen naar module 3 (bepalen
van de reikwijdte van de indirecte effecten) voor verdere ontwikkeling.
Module 3 is sinds begin juni 2012 van start gegaan en wordt uitgewerkt door het VITO. De
uitwerking gebeurt in fases, per thematische expertise, zodat de IT-ontwikkeling stapsgewijs kan
volgen. In juni 2013 zal deze module 3 in concept afgewerkt zijn in overleg met de doelgroepen.
Tegen beging 2014 zal deze module samen met module 4 (gevoeligheid van de habitats)
geïmplementeerd worden in de online tool. Deze laatste werd reeds opgeleverd door het INBO
maar wordt op vraag van het ANB opnieuw aangepast. De uitwerking van Module 5 (rapportering)
zal parallel gebeuren met de uitwerking van de andere modules zodat begin 2014 de online
applicatie voor het habitatspoor zou moeten gerealiseerd zijn. De integratie van het soortenspoor
houdt een aanpassing en aanvulling in van module 1 tem module 5. Een inschatting van dit
soortenspoor naar uitwerking en timing is nog in voorbereiding.
Passende beoordeling : sinds begin 2012 is de oefening opgestart rond de praktische wegwijzer
Passende beoordeling. Deze oefening poogt om per effectgroep een praktische wegwijzer uit te
werken met onder meer een significantiekader, milderende maatregelen, monitoring... Ter
voorbereiding van deze uitwerking worden interne masterclasses opgezet waarna een externe
aftoetsing van de resultaten volgt. Er wordt met een gefaseerde aanpak gewerkt per thematische
expertise welke samenspoort met de uitwerking van module 3 (voortoets). In juni 2012 werd de
eerste wegwijzer ‘eutrofiering via lucht’ voorgesteld aan het middenveld, in het najaar volgden de
wegwijzers voor thema’s ‘direct ruimtebeslag’, ‘wijziging grondwaterstand – verdroging en
vernatting’, eutrofiëring oppervlaktewater’ en ‘wijziging hydrologie van een
oppervlaktewaterlichaam’. Voor een reeks sterk gespecialiseerde thema’s is eind 2012 een extra
uitbesteding afgerond zodat er sinds eind 2012 voor alle thema’s een praktische wegwijzer in
voorbereiding is.
De ontwikkeling van zowel de Voortoets als de praktische wegwijzer Passende beoordeling verloopt
in intens overleg met de kwestiewerkgroep Passende beoordeling binnen het IHD-project. Hier
worden de producten afgetoetst bij het middenveld en wordt input gevraagd bij de verdere
ontwikkeling.
43

Projectoproep bebossing lokale besturen 2012
Minister Schauvliege keurde elf nieuwe bebossingsprojecten goed. Het zijn projecten van
gemeenten en provincies die reageerden op de oproep in februari 2012 van het ANB om een
project in te dienen voor de aankoop van nog niet eerder beboste terreinen. Hiervoor werd 1,67
miljoen euro gereserveerd uit het Bossencompensatiefonds . Vlaanderen krijgt er zo binnenkort 68
hectare bos bij. Dit is ruim dubbel zoveel bosuitbreiding als bij de projectoproep 2011. Het ANB
ontving 24 projectaanvragen in het kader van de oproep 2012. Daaruit selecteerde een jury elf
laureaten. Projecten die stadsrandbossen, lokale bosuitbreidingsinitiatieven of speelbossen
versterken, kregen voorrang
FSC-groepscertificaat
Eind 2012 telde Vlaanderen 18.646ha FSC-gecertificeerd bos. In 2012 werd 1.567 ha bijkomend
gecertificeerd via het FSC-groepscertificaat beheerd door het Agentschap voor Natuur en Bos. Deze
FSC-groep telt 63 leden waarvan 25 private en 38 openbare boseigenaars. De openbare FSCgecertificeerde
bossen zijn goed voor 18.440ha of 99% van het Vlaamse FSC-bosareaal.
De grootse bosbeheerder in de FSC-groep is het Agentschap voor Natuur en Bos. Eind 2012
beschikte het ANB over 11.849ha FSC-gecertificeerd bos in beheer. IN 2012 werd in de Vlaamse
FSC-bossen 101.611 m³ hout gekapt, waarvan 59.326 m³ hout uit ANB-bossen. Bijna 70% is
naaldhout waarvan Corsicaanse den veruit de belangrijkste soort is. Slechts drie boomsoorten
nemen samen 80% in van het totaal gekapte FSC-volume in 2012 : Corsicaanse den, Grove den en
Beuk.
1.4.B Het agentschap verhoogt de impact van zijn werking door
integratie en samenwerking met partners en entiteiten.
Link met Beleidsnota Leefmilieu en Natuur 2009-2014:
OD 60: Vlaanderen zet maximaal in op samenwerking en integratie tussen beleidsvelden en
sectoren met het oog op het behoud, het herstel en de versterking van de biodiversiteit.
In het verleden werd eerder passief omgegaan met het gegeven van de ‘passende
beoordeling’. Het instrument van de passende beoordeling wordt geoptimaliseerd zodat
maximale transparantie, objectiviteit en rechtszekerheid worden gegarandeerd. Het
instrument ‘Effectenindicator’ hiervoor wordt verder ontwikkeld en geoptimaliseerd.
Een duurzame ontwikkeling van het platteland is nauw verbonden met de harmonieuze
relatie tussen landbouw, bos en natuur. Plattelandsontwikkeling moet, naast het
realiseren van de instandhoudingsdoelstellingen, op de eerste plaats de landschappelijke
kwaliteit en leefbaarheid van het buitengebied ten goede komen. De voorbereiding en
goedkeuring van het nieuwe PDPO voor de periode 2014-2020 vormt dan ook een
belangrijke uitdaging tijdens deze legislatuur……
….. De huidige werking rond het Nationaal Park Hoge Kempen is exemplarisch en
inspirerend voor een efficiënte samenwerking en integratie tussen verwante
beleidsvelden met als resultaat een versterking van de biodiversiteit en de regionale
economie. Deze werking die internationale erkenning geniet, zal dan ook blijvend
ondersteund en versterkt worden……
OD 91: Bij gebiedsontwikkeling wordt gestreefd naar meer synergie tussen de betrokken
beleidsvelden milieubeleid, plattelandsbeleid, natuurbeleid, integraal waterbeleid,
mobiliteit en ruimtelijke ordeningsbeleid, en de omgevingskwaliteit
De voorbije jaren formuleerden onder andere de beleidsvelden milieu, platteland,
natuur, integraal waterbeleid, mobiliteit, landbouw en ruimtelijk ordening,
toekomstgerichte visies voor de open ruimte. Ik zie meer mogelijkheden voor een
gebiedsgerichte samenwerking tussen deze verschillende beleidsvelden zodat ook bij de
uitwerking van streekprojecten meer synergie tussen de verschillende visies tot stand
44

komt Dit alles moet leiden tot een meer gecoördineerde en duurzame aanpak. Via
ruilverkaveling-, natuurinrichting- en landinrichtingsprojecten, zal ik deze synergie in
concrete geïntegreerde realisaties vertalen.
SD 134: Het milieu- en natuurbeleid wordt ontwikkeld in overleg tussen de overheid en de
betrokken doelgroepen
SD 135: De Vlaamse overheid gaat verkokering tegen en brengt meer interne samenwerking en
synergiën tot stand
SD 136: De Vlaamse overheid ondersteunt de lokale besturen in het voeren van een lokaal
milieubeleid
OD 137: Het doelgroepenbeleid op gebied van milieu en natuur wordt verder uitgebouwd
Een gecoördineerde samenwerking tussen overheid en specifieke doelgroepen –zoals
bedrijven, landbouwers, eigenaars, milieubeweging, … – wordt steeds belangrijker voor
het behalen van de milieukwaliteitsdoelstellingen en het zoeken naar haalbare en
aanvaardbare oplossingen van inherente milieuproblemen. Daarom zal ingezet worden
op innovatie, zowel naar de milieumaatregelen zelf, als naar vormen van samenwerking
en overleg.
De structurele samenwerking met de corresponderende beleidsdomeinen wordt
geïntensifieerd, o.m. rond draagvlakverbreding m.b.t. de doorwerking van zorg voor
natuur en milieu in economische sectoren.
OD 139: De Samenwerkingsovereenkomst 2008-2013 met de lokale overheden wordt in overleg
met alle betrokkenen bijgestuurd.
Met de Samenwerkingsovereenkomst ondersteunt de Vlaamse overheid de lokale
besturen in het voeren van een lokaal milieubeleid. Dit instrument verzekert een
samenhangend beleid op heel wat milieuaspecten in Vlaanderen…..
OD 140: Samenwerkingsvormen met belanghebbenden worden bevorderd en geoptimaliseerd
Partnerschappen tussen gouvernementele en niet-gouvernementele organisaties moeten
ambitieuzer, kosteneffectiever en transparanter zijn (cf. OESO- aanbeveling ).
Bestaande partnerschappen, zoals het gestructureerd doelgroepenbeleid naar specifieke
sectoren en thema- of sectorconvenanten, worden verder geoptimaliseerd.
Partnerschappen rond milieu en natuur tussen economische actoren en nietgouvernementele
organisaties zullen door de Vlaamse Overheid bevorderd en
ondersteund worden. In al deze moeten de verschillende partijen een duidelijk
engagement opnemen.
Samen met de zogenaamde voorlopers bij de verschillende doelgroepen zal hun
voorbeeldrol inzake milieuzorg naar andere spelers optimaal versterkt worden.
Daarnaast zal ik nieuwe initiatieven nemen om moeilijk bereikbare doelgroepen bij het
natuur- en milieubeleid te betrekken.
OD 141: De natuur- en milieueducatie in Vlaanderen wordt verder gestimuleerd en ondersteund.
In uitvoering van de doorbraak ‘Groen en dynamisch stedengewest’ bestendig en
versterk ik de stimulerende en ondersteunende rol inzake natuur- en milieueducatie……..
voor het formeel onderwijs (MOS, Ecocampus). Dit gebeurt ervaringsgericht,
geïntegreerd en op een participatieve wijze. Er wordt hierbij uitvoering gegeven aan het
Vlaams Implementatieplan Educatie voor Duurzame Ontwikkeling - EDO.
De Vlaamse educatieve centra spelen daarbij een belangrijke rol als kennis- en
vormingscentrum en als proeftuin voor vernieuwende methodieken.
45

Reguliere werking: processen
AVES3.1 Beheren van de samenwerkingsovereenkomst Thema Natuur
AVES3.2 Beheren van groene tewerkstelling
AVES4.1 Beheren van subsidies in het kader van het bosdecreet
AVES4.3 Beheren van subsidies voor particulieren en verenigingen voor
beleidsondersteunende werking
CO6.1 Opvolgen van en bijdragen aan het beleid van andere besturen en
sectoren
GGB3.2 Beheren van erkenning en subsidiëring van bosgroepen
GGB3.7 Begeleiden bij de opmaak van beheerplannen buiten de eigen domeinen
GGB3.8 Permanent ontwikkelen, stimuleren en (laten) realiseren van projecten
gebiedsgericht beleid
GGB3.9 Opmaak van visies, beheren van onderzoek en planvorming inzake
natuurinrichting
GGB3.1
0
GGB3.1
1
Middelen
Opvolgen van de uitvoering van projecten van natuurinrichting
Leveren van bijdragen in ruilverkavelingsprojecten en landinrichtingsprojecten
Basisallocatie Bedrag vastgelegd
LD0 LD313 5320 457.436,80 €
LD0 LD315 6331 312.753,19 €
LD0 LD316 6332 1.673.387,90 €
LD0 LD308 3300 354.289,00 €
LD0 LD327 1211 23.124,55 €
LD0 LD326 6142 2.904.000,00 €
LD0 LD329 4141 422.000,00 €
LBC LD010 3200 1.283.654,00 €
LBC LD023 5310 61.418,50 €
LBC LD002 1211 1.500,00 €
LBC LD011 3300 37.500,00 €
LBC LD013 3300 2.868.883,64 €
LBC LD022 5210 41.683,24 €
46

Resultaten
Natuurprojectovereenkomsten
Er werden 4 natuurprojectovereenkomsten goedgekeurd, in functie van de realisatie van de
instandhoudingsdoelstelling. De bijdrage van ANB (inclusief PDPO-cofinanciering) aan deze
projecten bedraagt € 41.683,27.
Evaluatie Bosdecreetsubsidies
De studie werd afgerond. De doelgroepen waren nauw betrokken bij de studie. Op basis van deze
studie zullen op korte termijn verbetervoorstellen worden uitgewerkt tot bijstelling van de
subsidieregeling, en dit in functie van PDPOIII. Daarnaast wordt op langere termijn afstemming
met multifunctioneel natuurbeheer verzorgd.
Plattelandsontwikkeling
In uitvoering van een gezamenlijke beslissing van de ministers verantwoordelijk voor Landbouw en
Leefmilieu, werd in de schoot van het Uitvoerend Comité Plattelandsontwikkeling, de voorbereiding
gestart tot opmaak van een nieuwe plattelandsprogramma voor Vlaanderen. Het ANB heeft
bijgedragen aan de omgevingsanalyse en aan voorbereidende brainstormvergaderingen. Het ANB
nam deel aan de 3 opgezette werkgroepen (“landbouw”, “landbouw-leefmilieu” en “platteland”)
i.v.m. de evaluatie van de PDPOII-maatregelen en het voorstellen van maatregelen voor PDPOIII .
In januari 2013 worden de resultaten van deze werkgroep voorgesteld aan de betrokken ministers.
Als volgende fase in dit project volgt dan de concretere uitwerking van de weerhouden
maatregelen.
Samenwerkingsovereenkomst thema Natuur en Groenjobs
Er werd deelgenomen aan de werkgroepen op niveau LNE, waarbij ook vanuit ANB
beleidsvoorbereidende insteken werden geleverd. Deze resulteerden in een door LNE
gecoördineerde nota dat aan kabinet werd bezorgd. De vorderingen van de werkgroep werden
eveneens besproken op diverse MC LNE. De insteken vanuit het ANB situeerden zich rond het
verhogen van biodiversiteit en het realiseren van instandhoudingsdoelstellingen, het bijdragen tot
de beleefbaarheid van natuur en groen in de stad.
Verder werd op niveau LNE/kabinet besloten om, in tegenstelling tot andere departementen, niet
formeel deel te nemen aan de BBC cyclus. Voorts werd door de minister ook beslist om een deel
van het SO-budget (9 mio) te vrijwaren voor een toekomstige projectmatige ondersteuning voor
lokale overheden; waarvan de modaliteiten in 2013 verder ingevuld zullen moeten worden. Er
wordt momenteel door LNE een timing en stappenplan uitgewerkt dat gecommuniceerd zal worden
aan de betrokken entiteiten. Vanuit kabinet en dept LNE werd meegegeven dat men principieel de
werking minawerkers wil bestendigen, maar dat de modaliteiten wel besproken zullen worden via
apart overleg. Vanuit ANB werd wel al een voorstel tot integratie met het stelsel van de groenjobs
voorgesteld in overleg met WSE en LNE. Dit heeft voorlopig al geleid tot een bijstelling van het BVR
van 24/10/2003 Groenjobs (momenteel in afwachting van publicatie in BS). Een verder
implementatietraject moet nog uitgewerkt worden op basis van het verdere overleg, en de nog te
nemen beslissingen in 2013 omtrent de SO.
Voor het werkjaar 2012 werden 107,42 VTE groenjobs gefinancierd voor een totaal bedrag van €
1.266.491
Stand van zaken actieplan zonevreemde jeugdverblijven
Momenteel wordt er door de ambtelijke werkgroep zonevreemde jeugdverblijven een plan van
aanpak rond de zonevreemde jeugdverblijven voorbereid. Bedoeling van dit plan is om
duidelijkheid te geven omtrent de rechtspositie van deze verblijven. Op basis van een inventaris
werd in samenwerking met Toerisme Vlaanderen een screening doorgevoerd naar de impact van
deze jeugdverblijven op natuurwaarden, in relatie tot beschermingsstatuut van het omliggende of
nabije natuurgebied. Deze inschattingen zullen mee genomen worden in het actieplan zodat elk
jeugdverblijf zicht krijgt op zijn rechtspositie en eventuele ontwikkelingsmogelijkheden.
47

Natuurinrichting
Het instrument natuurinrichting wordt ingezet met het oog op behoud, herstel, beheer en
ontwikkeling van natuur en focust op de realisatie van instandhoudingsdoelstellingen. De
aansturing van natuurinrichtingsprojecten gebeurt door het Agentschap voor Natuur en Bos, de
uitvoering door de Vlaamse Landmaatschappij. Tussen beide partners werden opnieuw duidelijke
afspraken vooropgesteld om een goede samenwerking te garanderen. Er was regelmatig overleg
met de lokale partners (gemeenten, provincies, natuurverenigingen, particuliere
belanghebbenden…) in de natuurinrichtingscomités en natuurinrichtingscommissies en bij de
voorbereiding van enkele nieuwe projecten.
In 2012 werd geïnvesteerd in de uitvoering van enkele lopende natuurinrichtingsprojecten:
voornamelijk in de projecten Zwarte beek, Biscopveld en West-Vlaamse Scheldemeersen. Voor
deze projecten werd, naast de regulier beschikbare middelen voor natuurinrichting, ook
cofinanciering vanuit PDPOII gerealiseerd.
Daarnaast werd in 2012 ook een onderzoek naar de haalbaarheid verder uitgewerkt voor een
aantal nieuwe natuurinrichtingsprojecten. Om deze voorstellen degelijk te onderbouwen werd
geïnvesteerd in enkele voorbereidende onderzoeken: voornamelijk voor de projecten Vijvercomplex
Hasselt-Genk, Veeweyde, De Liereman en Fondatie-Heernisse.
In 3 projecten werd het onderzoek naar de haalbaarheid ondertussen afgerond (Fondatie-
Heernisse, Schuddebeurze en Berlarebroek-Donkmeer). Deze zullen in 2013 aan de minister
voorgelegd worden om ingesteld te worden. Na de goedkeuring van de minister kan de planning
van deze projecten dieper uitgewerkt worden.
Bosgroepen
Vanuit het Agentschap voor Natuur en Bos werden de bosgroepen ondersteund voor een totaal
bedrag van 2.868.883 euro voor basis-, beheer-, vormings- en projectsubsidies. Het ANB heeft ook
in 2012 opnieuw inspanningen geleverd zodat, hoewel het budget voor de projectsubsidies initieel
niet voorzien werd op de begroting, uiteindelijk in 2012 toch voor 383.447 euro projectsubsidies
goedgekeurd konden worden. De inzet van deze projectsubsidies wordt geleidelijk aan meer en
meer gefocust op de realisatie van instandhoudingsdoelstellingen bij privé-boseigenaars.
ANB volgt de bosgroepen continu op via:
- overleg met de bosgroepcoördinatoren en met de koepel van de bosgroepen vanuit de
centrale dienst van ANB i.v.m. bosgroepoverstijgende thema’s
- aanspreekpunt in elke provinciale dienst van ANB voor alle bosgroepspecifieke thema’s
binnen de provincie
- vertegenwoordiging in de Raad van Bestuur van alle bosgroepen
- jaarlijkse beoordeling van de activiteitenverslagen van de bosgroepen
Om de jaarlijkse activiteitenverslagen van de bosgroepen te optimaliseren werd hiervoor een
digitale applicatie ontwikkeld. Deze applicatie werd in 2012 verder verbeterd zodat dit nog
efficiënter kan verlopen.
In januari 2012 werd de studie ‘Beleidsevaluatie instrument bosgroepen’ opgestart. Aan de hand
van opvraging en analyse van gegevens bij ANB, de bosgroepen zelf en bevraging bij leden en
andere betrokkenen bracht deze studie de meerwaarde in kaart die de bosgroepen realiseren.
Daarna werden in deze studie enkele beleidsaanbevelingen geformuleerd om het beleid rond de
bosgroepen nog te verbeteren. De studie zal afgerond worden in het voorjaar van 2013.
In 2012 dienden 4 bosgroepen (BG IJzer en Leie, BG Groene Corridor, BG Zuiderkempen, BG
Kempense Heuvelrug) een aanvraag in om hun erkenning die eind 2012 afloopt te verlengen voor
een periode van 6 jaar. Deze erkenningsaanvragen werden door ANB behandeld en aan de
minaraad voor advies voorgelegd.
Volgens het ANB heeft de koepel een belangrijke meerwaarde voor de bosgroepen. De
bosgroepoverstijgende knelpunten, thema’s, communicatie wordt binnen de koepel gezamenlijk
besproken. ANB is nauw betrokken bij de koepel, volgt telkens de Raad van Bestuur op en zorgde
voor verdere financiële ondersteuning van de koepel in 2012.
De implementatie van het witboek leidde tot overleg tussen de directie van het ANB en de
gedeputeerden bevoegd voor Leefmilieu van de Vlaamse provincies. Er werd een Denktank opgezet
om de overdracht van de Regionale landschappen en de Bosgroepen over te dragen naar de
provinciebesturen. Op basis van dit overleg werd tijdens een tweede overleg op 29/06/2012 de
krachtlijnen voor de overdracht overeengekomen. Deze krachtlijnen werden op 17/09/2012
besproken met vertegenwoordigers van de bosgroepen en de Regionale Landschappen waarbij
grote overeenstemming bleek over de uitgangspunten. Er werd afgesproken dat :
• er wordt verder gewerkt aan het opmaken van een afsprakennota rond het
doelstellingkader Bosgroepen en Regionale Landschappen. Deze afsprakennota wordt bij
48

voorkeur gekoppeld aan de Beheers- en Beleidscyclus zoals op 25 juni 2010 door de
Vlaamse Regering goedgekeurd;
• bij de overdracht van middelen, als onderdeel van de globale verevening in het kader van
het Witboek Interne Staatshervorming, zal er gewerkt worden aan de hand van een
basisfinanciering (overdracht van het Vlaamse niveau naar het provinciale niveau) en een
projectfinanciering (behouden op Vlaamse niveau);
• er een juridisch onderzoek wordt gestart met betrekking tot de voornaamste juridische
knelpunten die (kunnen) ontstaan bij de uitvoering van Doorbraak 64 (Natuurdecreet,
Bosdecreet en Provinciedecreet);
• er niet wordt afgestapt van het vzw-statuut van de Bosgroepen en Regionale
Landschappen;
• er –onverminderd het zoeken naar efficiëntiewinsten- Bosgroepen en Regionale
Landschappen als afzonderlijke elementen blijven bestaan.
1.4.C: Het agentschap kiest bij grote geïntegreerde projecten steeds
voor een overlegmodel met het oog op afstemming/samenwerking en
wederzijds respect/versterking.
Link met Beleidsnota Leefmilieu en Natuur 2009-2014:
OD 56: Verder bouwend op het overlegmodel tussen alle betrokken partners, wil Vlaanderen
met de uitvoering van het Sigmaplan, het Zwinproject, het Grensmaasproject als ook
met het rivierherstel Leie, de natuurlijkheid, de beveiliging tegen overstromingen en de
bevaarbaarheid van waterlopen laten samensporen.
Door verder sterk te blijven inzetten op het Geactualiseerde Sigmaplan zullen de
beslissingen van de Vlaamse Regering en het Verdrag met Nederland over de
Langetermijnvisie Schelde-estuarium verder uitgevoerd worden. De tijdige en
onverkorte uitvoering van het Meest Wensbaar Alternatief van het Sigmaproject is een
prioritaire actie om de realisatiegraad van de instandhoudingsdoelstellingen te
verhogen. Door een sterke koppeling tussen het Sigma-project en het IHD-project is
Vlaanderen in staat om tegen 2015 het grootste deel van de maatregelen nodig voor de
realisatie van de IHD van de Schelde en haar bijrivieren in uitvoering te hebben en
daarover sluitende afspraken met partners op te maken. Daartoe zal de komende
legislatuur 755 ha natuurkerngebied conform het goedgekeurde Meest Wenselijk
Alternatief gerealiseerd worden en zal de voorbereiding starten van de 1100 ha
natuurkerngebied met timing 2015. Ook het flankerend beleid rond landbouw en
plattelandsrecreatie wordt in de praktijk gebracht.
De proactieve aanpak van het natuurbeleid in economische groeipolen als havens,
gericht op het voorkomen van conflictsituaties en patstellingen (bv. met Habitat- en
Vogelrichtlijn), wordt resoluut verdergezet. Dat gebeurt in overleg en samenwerking
met alle betrokken actoren.
Het Zwinproject, een wezenlijk onderdeel van het Scheldeverdrag met Nederland, zal
worden uitgevoerd conform de afspraken en timing vastgelegd in het Verdrag met
Nederland.
We starten met het realiseren van het rivierherstel van de Leie als onderdeel van het
Seine-Scheldeproject tussen Gent, via Kortrijk tot Frankrijk. In totaal zal ongeveer 500
ha watergebonden, terrestrische natuur ingericht worden binnen een tiental middelgrote
natuurgebieden. Deze gebieden zullen ook een aaneengesloten recreatief netwerk
vormen
49

Specifieke werking: projecten
Project Proj09.8 Realisatie Natuurdoelstellingen Gentse Kanaalzone
Projectsponsor: Jeroen Nachtergaele
Projectleider: Thomas Defoort
Situering
Volgens de studie "Inventaris van de natuurwaarden in de Gentse Kanaalzone", uitgevoerd in
opdracht van de provincie Oost-Vlaanderen, dient er 205 ha natuurgebied gerealiseerd te worden
om de huidige beleidsrelevante soorten (avifauna) en vegetaties duurzaam in stand te houden. Van
deze 205 ha zijn er 189 natuurkerngebieden nodig om de instandhoudingsdoelstellingen (sensu
SBZ-V, gezien Gentse Kanaalzone gecatalogeerd staat als IBA maar zonder statuut SBZ-V) te
halen en bijkomend 16 ha om tegemoet te komen aan de achteruitgang van de verboden te
wijzigen vegetaties (Natuurdecreet en uitvoeringsbesluit 23 juli 1998). De studie suggereerde dat
mogelijkheden voor de realisatie van de beoogde doelstelling gevonden kunnen worden enerzijds in
het havengebied zelf, anderzijds in de Kale- en Moervaartvallei. Deze doelstellingen en locaties
werden tevens ingeschreven in het strategisch plan voor de Gentse Kanaalzone. Eind 2008 werd
een stuurgroep opgericht onder leiding van Departement MOW om de uitvoering gestalte te geven.
Korte omschrijving
Op basis van desktopstudies met betrekking tot de natuurlijke potenties en de
landbouwgevoeligheid in de genoemde gebieden werden vier zoekzones aangeduid (oppervlakte
ca. 400 ha). De technische mogelijkheden voor de realisatie van de genoemde natuurdoelstellingen
worden daarbinnen verder onderzocht door middel van een ecohydrologische studie in opdracht
van ANB, die aanving begin 2009 en afloopt eind 2010. Deze dient (mede) als basis voor de
uiteindelijke afbakening van de genoemde 205 ha. Daarnaast wordt onder coördinatie van de
genoemde stuurgroep in vier werkgroepen het instrumentarium voor de realisatie verder
onderzocht: de opstelling van een afsprakenmatrix, de oprichting van een grondenbank, de
oprichting van een beheercommissie, de communicatie. Daarnaast loopt een landinrichtingsproject
voor de koppelingsgebieden in de Gentse Zeehaven die deels uitvoering geven aan de
natuurdoelstellingen.
Input
Basisallocatie Bedrag
vastgelegd
LBC000_3LD00200_1211 112.157,00 €
Resultaten
Voor de haven van Gent werden in 2012 sectorale studies uitgevoerd ter onderbouwing van het
RUP. Het betreft onder andere een erfgoedstudie, een onderzoek naar de fosfaatverzadiging van de
bodem in de zoekzones en een haalbaarheidsonderzoek naar twee alternatieve locaties. De
terreincampagne van het onderzoek naar de fosfaatverzadiging in de deelgebieden Moervaart
Noord, Mendonk en Moervaart-zuidlede is afgewerkt. De resultaten werden voorgesteld in de
stuurgroep van 9 november 2012. De resultaten zullen bepalend zijn voor het alloceren van de
natuurdoelstellingen. De studie wordt afgerond tegen januari 2013. Het alternatievenonderzoek
naar de “Geschiktheid van de sites Suikerfabriek Moerbeke en Oud Vliegveld Lochristi als robuuste
natuurkernen in kader van de natuurcompensatie voor de Gentse Zeehaven”, in opdracht van MOW
is afgerond. De conclusies van het eindrapport, nl. het niet weerhouden van Lochristi en het
weerhouden van een deel van de suikerfabriek (ca. 80 ha) zijn bekrachtigd door de stuurgroep
50

Het LER-rapport is ondertussen afgewerkt. De resultaten worden nog verder besproken en
afgewogen tegenover natuurcompensatie.
Het plan-MER ter voorbereiding van het AGNAS RUP, in opdracht van departement MOW is
aanbesteed.
Samengaand met deze activiteiten wordt geregeld informatie naar de landbouwers toe
aangeleverd.
Project Proj09.7 Seine-Schelde / Rivierherstel Leie en Seine-Schelde West
Projectsponsor: Jeroen Nachtergaele
Projectleider: Thomas Defoort
Situering
Het project Seine-Schelde / Rivierherstel Leie behelst enerzijds een vaarwegproject, namelijk de
verdieping en verbreding van de Leie om deze bevaarbaar te maken voor klasse Vb schepen als
onderdeel van een scheepvaartverbinding tussen het Seine- en Scheldebekken, en anderzijds een
onderdeel 'Rivierherstel' dat gericht is op het herinrichten van de Leievallei met het oog op het
herstel van het dynamische evenwicht van het rivierecosysteem. Dit project wordt getrokken door
W&Z afdeling Bovenschelde. De regeringsbeslissing van 16 juni 2006 vormt op dit moment de
basis voor de verdere planvorming. Het project Seine-Schelde West vormt de verderzetting van dit
waterwegproject naar de zeehaven Zeebrugge. Belangrijke nevendoelstelling ervan is de
verbetering van de waterhuishouding in het projectgebied.
Korte omschrijving
In overleg met initiatiefnemer W&Z en met de VLM werd in 2009 een nota voor de Vlaamse
Regering voorbereid met een voorstel van beslissing voor de verdere uitvoering van het project
Seine-Schelde / Rivierherstel Leie. De verantwoordelijkheden van de verschillende uitvoerders, de
modaliteiten, procedures, timing, financiering e.d. worden daarin beschreven. De nota is
overgemaakt aan de bevoegde ministers. Eind 2010 is er nog geen beslissing genomen door de
Vlaamse Regering. W&Z is wel gestart met een project-MER voor een onderdeel van het
Rivierherstel, nl. de aansluiting van afgesloten meanders op de nieuwe Leie. Voor het project
Seine-Schelde West voerde het ANB overleg in de stuurgroep en in technische werkgroepen bij dit
project. Het plan MER werd afgekeurd begin 2010. Eind 2010 werd door W&Z in overleg met het
ANB en hetINBO een ecohydrologische studie geconcipieerd die kennishiaten gedetecteerd in het
plan-MER moet invullen.
Resultaten
Voor het geïntegreerde plan Seine-Schelde-Rivierherstel Leie werd in 2012 de studie voor het
Landbouweffectenrapport voor de eerste 3 gebieden afgerond en teruggekoppeld met de
landbouwadministratie. De grondenbank werd opgestart en de notarissen, OCMW’s,
gemeentebesturen en kerkfabrieken binnen de zoekgebieden werden aangeschreven om hen enige
toelichting te geven. De klankbordgroep is tweemaal samengekomen in de loop van 2012 om de
stand van zaken te schetsen naar de gemeenten en het middenveld.
De indicatieve tijdstabel zoals deze werd goedgekeurd bij de beslissing van de Vlaamse Regering
van 17 december 2010 werd gewijzigd naar aanleiding van de resultaten van het eerste
Landbouweffectenrapport. Er werd beslist om een eerste inrichtingsplan op te maken in 2013 voor
een eerste deelgebied zijnde Laag-Vlaanderen. Voor dit inrichtingsplan zal gewerkt worden met
VLM, op basis van een samenwerkingsovereenkomst ANB-VLM.
51

Project Proj09.6 Sigma
Projectsponsor: Jos Rutten
Projectleider: Lieven Nachtergale
Situering
Het Sigmaplan kadert binnen de Vlaams-Nederlandse Langetermijnvisie of de
Ontwikkelingsschets 2010 die naast veiligheid en toegankelijkheid ook de natuurlijkheid van de
Westerschelde en Zeeschelde moet gaan herstellen. Naast het Sigmaplan s.s. zijn er nog
projecten als Natuurcompensaties LSO, Natuurontwikkeling Strategisch Plan Antwerpse Haven
en Natuurontwikkeling Kruibeke-Bazel-Rupelmonde waarin het ANB mee de natuurontwikkeling
langs de Schelde helpt te verwezenlijken. Het Sigmaplan is een prioritair project binnen het
Vlaamse relanceplan. De natuurontwikkeling faciliteert immers de verdere economische
ontwikkelingen in de ruime Schelderegio. Daarnaast is het Sigmaplan een speerpuntactie in het
IHD-project voor Vlaanderen.
Korte omschrijving
Het Geactualiseerde Sigmaplan en de gerelateerde projecten voorzien in de aanleg van een
aanzienlijke oppervlakte nieuwe natuur. De inplanting van deze natuur valt zoveel mogelijk
samen met bestaande of nieuw aan te leggen gecontroleerde overstromingsgebieden. Er is
echter ook natuurontwikkeling voorzien los van overstromingsgebieden. Het ANB speelt hierin
een ondersteunende of trekkende rol.
Input
Basisallocatie Bedrag
vastgelegd
LD0 LD307 1211 37.583,40 €
LBC LD002 1211 54.375,89 €
LBC LD003 1211 10.125,89 €
LBC LD011 3300 60.000,00 €
LBC LD026 7100 147.811,97 €
LD0 LD319 7340 879.857,85 €
Resultaten
Sigmaplan
Overheidsopdrachten
In de Kalkense Meersen werd de ecohydrologische studie rond laantjes (ondiepe
afwateringsgreppels) afgerond. Ook in 2012 liep met succes het soortenbeschermingsplan
weidevogels i.s.m. het Regionaal Landschap Schelde-Durme. In het kader van de
inrichtingsstudie van het deelgebied ‘Oude Schelde’ gebeurde er een grootschalige en fijnmazige
topografische opmeting.
52

In de Grote Nete werd de studie van de detailinrichting en het bijhorende natuurbeheer
afgerond zodat de projectperimeter nu kan worden vastgelegd.
In de Kleine Nete werden de lopende gewestelijke projecten en processen onder de coördinatie
van Antwerpse gouverneur gebracht. Het ANB gunde een studie-opdracht die in 2013 onderzoek
doet naar alternatieve locaties voor het project Varenheuvel-Abroek.
In de projectgebieden langs de Dijle werd het bodemchemisch onderzoek voor het bepalen van
het omvormingsbeheer en nodige afgraafwerken afgerond. De inrichtingsstudie voor Pikhaken
werd opgestart.
In het gecontroleerde overstromingsgebied in Kruibeke werd de ontwerpstudie van de stuwen
voor het weidevogel- en alluviaal bosgebied afgerond. De looptijd van het Europese STEPproject
werd verlengd tot midden 2013. In het kader van dat project werd de onthaalvisie voor
het gecontroleerde overstromingsgebied opgemaakt en een ontwerpwedstrijd opgestart voor de
verdere ontwikkeling van de onthaalsite Scheldelei. Een voorstel van LIFE+ project ‘Habitat
herstel alluviale bossen en kreken KBR’ werd ingediend. Partners zijn W&Z, de gemeente
Kruibeke, Kruin. Het project focust op de kwaliteit en de beleefbaarheid van de alluviale bossen
en kreken.
Verwerving
In de Durmevallei is nu 76 ha (van de 86 ha) verworven, in de cluster Kalkense meersen 207 ha
(van de 610 ha).
Voor de eigendommen van twee eigenaars in het projectgebied Paardenbroek (deel van cluster
Kalkense Meersen) is het onteigeningsbesluit vernietigd.
Doelgroepenbeheer
Landbouw:
Er werden in totaal 74 onderhouds- en omvormingscontracten met landbouwers afgesloten.
In 2012 werd in de werkgroep Flankerend Landbouwbeleid het protocol rond
bedrijfsverplaatsing gefinaliseerd, zowel voor het Geactualiseerde Sigmaplan als voor het
flankerend landbouwbeleid bij het GRUP van de Antwerpse Haven.
Gemeenten:
In de Kalkense Meersen werden de vervolgstappen gezet naar een samenwerkingsovereenkomst
over het gebruik van ANB-terreinen voor de aanleg van een
regenwaterafkoppeling voor Kalkendorp. Met het gemeenschappelijk cultuuroverleg van de vier
gemeenten van de Kalkense Meersen werd het project Beeldenstroom uitgewerkt wat
resulteerde in een geslaagd land-art project met meerdere kunstprojecten (land-art) in en met
respect voor de doelstellingen van het projectgebied. Het project had een bovenlokaal succes en
zorgde er voor dat een aanzienlijke bezoekersstroom de Kalkense Meersen kwam verkennen.
Realisaties op terrein
Het omvormingsbeheer is ingezet op een oppervlakte van 130 ha.
In het gecontroleerd overstromingsgebied van Kruibeke zijn in het kader van het Europese
STEP-project de werken gestart voor de basisinrichting van de onthaalsite Scheldelei-
Schiphoekpolder.
53

Op 19 september is een aannemer in opdracht van het ANB begonnen met het vellen en
ontstronken van bomen en het omzetten van bospercelen naar grasland. Inmiddels zijn de
bomen gerooid en de stronken gefreesd. In het voorjaar wordt er gras ingezaaid. Het
uitvoeringswerk ging gepaard met de nodige communicatieve acties.
Haven Antwerpen Linkeroever
Gerealiseerde gebieden Nooddecreet
In 2012 werden de doelstellingen voor de compensatie van Deurganckdok voor alle soorten
gehaald, behalve voor Bruine Kiekendief en Waterral. De realisatie van de globale IHD voor het
volledige SBZ-V vergen echter een verder aangehouden inspanning.
In 2012 werden voldoende tijdelijke zones voor strand- en plasbroeders binnen de haven
beschermd. Alle afspraken werden gemaakt zodat dit ook voor 2013 kan lukken. De overname
van het beheer van de weidevogelgebieden door het ANB geeft goede resultaten. De
compensatie voor de aanleg van de Liefkenshoekspoortunnel is qua natuurinrichting klaar, de
nodige bijsturingen zijn doorgevoerd.
GRUP afbakening Haven van Antwerpen
Op 27 april 2012 werd het GRUP voorlopig vastgesteld door de VR. Het openbaar onderzoek liep
van 8 juni tot 6 augustus. Het dept. RWO deed samen de betrokken administraties de
verwerking van openbaar onderzoek tegen 21 december. Er waren 178 bezwaren waarvan 104
met een natuuraspect. Er wordt voorzien in 1650 ha natuurkerngebied. De bijhorende
overeenkomsten over het flankerend beleid zijn door alle partijen getekend, de overeenkomsten
verwerving, inrichting, beheer en monitoring komen nu aan de beurt. Het Centraal Netwerk dat
het Actieplan van het Maatschappelijk Meest Haalbare Alternatief gaat begeleiden is opgericht.
De globale communicatie over het GRUP en de havenontwikkeling is opgestart.
Aanleg natuurkerngebieden GRUP
Het ontwerp inrichtingsplan voor Prosperpolder-Zuid wordt verfijnd in functie van de integratie
van de landschappelijke erfgoedwaarden. De opmaak van een inrichtingsstudie voor Doelpolder
Midden loopt. Het studiewerk rond de Nieuw Arenbergpolder fase I is opgestart en de
studieopdracht ‘experiment transplantatie zilte vegetatie’ loopt. De tijdelijke natuurinrichting
van Prosperpolder Noord werd in 2012 uitgebreid tot 70 ha.
Onthaal/streekontwikkeling
Het ANB werkt samen met partners aan toegankelijke natuur in en om Kallo. Het buurtpark ‘de
Kallo Lisdodde’ te Kallo was in 2011 gerealiseerd, in 2012 werden ook de inrichtingswerken aan
de Ecogolf Beveren afgerond en de recreatieve infrastructuur van het Rietveld Kallo grotendeels
gerealiseerd. Deze inspanningen werden begeleid met een gerichte en gecoördineerde
communicatie.
Binnen de werking van de Beheercommissie Natuur LSO werd (1) een conceptnota opgemaakt
voor de mogelijke verdere inrichting en aanwending van Hof ter Walle en werd (2) een visienota
opgemaakt over het onthaal binnen het LSO-gebied.
Overkoepelende communicatie
De algemene brochure Sigmaplan werd volledig geactualiseerd en de Sigmawebsite is up-todate.
Er werd een Sigmatentoonstelling voor buitengebruik gemaakt. Ondertussen liep ook de
projectgebonden communicatie verder met o.a. nieuwsbrieven (HPP, KBR, Nete, Kalkense
Meersen, Dijlemonding, Vlassenbroek) en lokale infomarkten (Kalkense Meersen, Vlassenbroek,
Durmevallei en Grote Nete). Er werden werfborden geplaats waar de werken in uitvoering
gingen. Het infobord aan Lippenbroek werd vernieuwd en de werfkeet van KBR kreeg een
nieuwe tentoonstelling. In het kader van STEP werd Schelde communicatieactie-plan opgesteld
en met de stakeholders teruggekoppeld in 2 workshops. Het STEP-spel (smartphone applicatie)
54

is zo goed als klaar en zal in het voorjaar gelanceerd worden. Er werd actief meegewerkt aan
een aantal publieksevenementen zoals Beeldenstroom, Gazondag, Scheldehappening,
Europadag en KomenNete.
Naar aanleiding van de toekomstplannen voor de Haven van Antwerpen werden 2 infomarkten
georganiseerd, een brochure en een website opgemaakt. Wij leverden een bijdrage voor wat het
natuurluik betreft. Ook aan de voorbereidingen van de communicatie i.k.v. van de definitieve
goedkeuring van het GRUP werd intensief deelgenomen.
55

2. Het agentschap verhoogt verder de beleefbaarheid, de
toegankelijkheid, de valorisatie en het duurzaam gebruik
van natuur-, bos en groen.
2.1: Het agentschap wil, als echte gastheer, zijn eigen terreinen
zo veel als mogelijk toegankelijk en beleefbaar maken voor
iedereen.
Link met Beleidsnota Leefmilieu en Natuur 2009-2014:
SD 62: Rekening houdend met de ecologische draagkracht, worden vanuit het natuur-, bos- en
groenbeleid bijkomende inspanningen geleverd om de beleefbaarheid en de
toegankelijkheid van de natuurgebieden, bossen en parken verder te verbeteren.
De Vlaamse overheid zal als een goede gastheer garant staan voor een kwaliteitsvol en
duurzaam beheer van de gebieden. Er wordt bijzondere aandacht besteed aan de
fysieke en inhoudelijke ontsluiting, de bereikbaarheid en de toegankelijkheid, ook voor
personen met een handicap. Het onthaal binnen de eigen domeinen wordt
opgewaardeerd en er wordt toenadering, samenwerking en afstemming gezocht met
andere initiatieven in de regio die elkaar kunnen versterken. Het aanbod, uitbouw en de
uitbating van bezoekerscentra wordt verder geoptimaliseerd.
We zorgen voor meer toegankelijke stadsrandbossen en stimuleren kwalitatief
hoogstaande groene ruimte in de stad, speelbossen en natuur- en bosgebieden, waarbij
er steeds aandacht is voor toegankelijkheid. We activeren het boscompensatiefonds ter
ondersteuning daarvan……..
SD 65: In het kader van het streven naar sociaal warme steden, maakt Vlaanderen verder werk
van de beschikbaarheid van nabije natuur-, bos- of groenwaarden voor elke
stadsbewoner.
OD 84: We realiseren de VIA-doorbraak ‘Groen Stedengewest’
> Specifieke werking: projecten
Project Proj09.23 Bosland
Projectsponsor: Bert Vanholen
Projectleider: Dries Gorissen
Situering
Bosland is een partnership tussen het Agentschap voor Natuur en Bos, stad Lommel, de gemeenten
Hechtel-Eksel en Overpelt, het Regionaal Landschap Lage Kempen en Toerisme Limburg. Het
projectgebied omvat het volledige grondgebied van de 3 betrokken gemeenten en herbergt unieke
open ruimtecomplexen gedomineerd door grote openbare bossen met een gezamenlijke
oppervlakte van 4.500 ha.
57

Korte omschrijving
De partners streven ernaar de unieke waarde van deze open ruimtecomplexen in stand te houden
en tegelijk als troef uit te spelen voor streekontwikkeling. Natuurmaatregelen en duurzaam
bosbeheer in de grote natuurgebieden maken deel uit van een integrale aanpak. Daarbij wordt
eveneens geïnvesteerd in het uittekenen van een globaal onthaalbeleid en toeristische
productontwikkeling. De rode draad doorheen de werking van Bosland is het verkrijgen van een
maximale betrokkenheid van de bevolking en lokale belanghebbenden. Zo wil het partnership
komen tot een sterkere maatschappelijke verankering van de natuur- en bosgebieden in Bosland in
de ruimste zin.
Input
De budgetten die besteed werden in kader van het project Bosland zijn opgenomen in OOD1.2.A
Resultaten
Gastheerschap en productieontwikkeling
Aankoop Den Grooten Hof
In juni 2012 kocht het ANB de historische site Den Grooten Hof in Overpelt, dat 5 hectare groot is.
Op termijn moet deze site, met goede ligging en rijke geschiedenis, de Overpeltse toegangspoort
naar Bosland worden. De aankoop past binnen het communicatieplan van Bosland, dat Overpelt
het thema ‘Terug naar de wortels toebedeelde’ en binnen de toeristisch-recreatieve
ontwikkelingsvisie van de Boslandpoorten.
Aankoop Hobos
In oktober 2012 kocht ANB, samen met de gemeente Overpelt, het domein ‘Hobos’ in Overpelt op
voor een totale som van 2,8 miljoen euro. ANB betaalde 90% van deze aankoopprijs. Het Hobos is
een uniek landgoed van 142 hectare met een rijke geschiedenis en een waardevol en authentiek
landschap. Het landgoed is een belangrijke schakel binnen de grote natuur en bosmassieven van
Bosland. Het Hobos ligt op wandelafstand van de Grooten hof en zal geïntegreerd worden in de
globale onthaalvisie van Bosland. Voor het uittekenen van de toegankelijkheid en de
instandhouding van de uitzonderlijke natuur- en erfgoedwaarden worden door de gemeente en
ANB de nodige initiatieven genomen.
Treehouse
In september werd de Treehouse in het Pijnven plechtig geopend. De Treehouse is een
samenwerkingsproject van ANB, de gemeente Hechtel-Eksel, papierproducent Sappi en het
communicatiebureau Proximity BBDO. De Treehouse is een inspiratievolle vergaderruimte voor
ondernemers en beleidsverantwoordelijken die willen brainstormen over maatschappelijk
verantwoord ondernemen en duurzame ontwikkeling. De uitbating ligt in handen van de gemeente
Hechtel-Eksel.
Opening mountainbikenetwerk Noord-Limburg
Op initiatief van het BLOSO en de provinciale sportdienst werd in Noord-Limburg een permanent
mountainbikenetwerk van aaneensluitende lussen en inrijroutes ingericht. Dit netwerk werd op 7
oktober 2012 geopend. De routes, in totaal 270 kilometer lang, lopen door de drie
Boslandgemeenten en de aangrenzende gemeenten Hamont-Achel, Neerpelt en Peer en sluiten aan
op de routes in Nederland en andere Limburgse netwerken.
Ontdekkingskaart
De gratis ontdekkingskaart Bosland is een uitgave van Toerisme Limburg ism ANB en de andere
Boslandpartners. De kaart werd in het voorjaar van 2012 gratis bedeeld bij alle inwoners van
Lommel, Overpelt en Hechtel-Eksel en wordt verdeeld via de toeristische diensten en de logieuitbatingen
in de regio.
58

Grensoverschrijdende Kempenfietskaart
De kaart ‘Grensoverschrijdend fietsroutenetwerk De Kempen’, een gezamenlijk initiatief van
Toerisme Limburg, Toerisme Provincie Antwerpen en Samenwerkingsverband Regio Eindhoven,
geeft een overzicht van fietsroutes en logies in Bosland en wijde omgeving. De fietskaart werd ruim
bedeeld via de verdeelpunten van de betrokken organisaties.
Bosbewonersroute en vernieuwde wandelkaart voor het Pijnven
De Bosbewonersroute in het Pijnven in Hechtel-Eksel, die werd geopend tijdens de openingszondag
van de Week van het Bos 2012, is een educatieve route van 2,4 kilometer. De route richt zich op
kinderen van 3 tot 7 jaar en laat hen kennismaken met everzwijn, ree, eekhoorn en andere
bewoners van Bosland. Het is een realisatie van ANB en het Regionaal Landschap Lage Kempen,
met financiële steun van Interreg Grenzeloos Wandelen en Limburg Sterk Merk (LSM). Naar
aanleiding van de dierenroute zorgde het Regionaal Landschap Lage Kempen ook voor een volledig
vernieuwde Boslandwandelkaart voor het Pijnven.
Hangmatuitleendienst
In 2012 werd de hangmatuitleendienst gelanceerd in de Lommelse Sahara. De hangmatten zijn
gratis uitleenbaar tijdens de zomermaanden en ideaal voor wie zich 100% wil ontspannen in de
natuur in Bosland. Dit project werd gerealiseerd met middelen van Limburg Sterk Merk en Interreg
Grenzeloos Wandelen door het Regionaal Landschap Lage Kempen en Toerisme Limburg.
Nieuwsbrieven
In 2012 werd één editie van de nieuwsbrief uitgegeven. De voorjaarseditie werd vervangen door de
gratis ontdekkingskaart en een folder met de geplande zomeractiviteiten in Bosland. Er werd
besloten om de redactie en lay-out van de nieuwsbrief uit te besteden. De opdracht werd gegund
aan Impuls. De eerste hernieuwde editie verscheen in het najaar van 2012 en werd gratis huisaan-huis
bedeeld bij bijna 25.000 huishoudens in de Boslandgemeenten Hechtel-Eksel, Overpelt en
Lommel.
Praktijk – en beleidsondersteunend wetenschappelijk onderzoek
Nachtzwaluwonderzoek
Begin 2012 verscheen een wetenschappelijk rapport dat de resultaten bundelt van eerdere
onderzoeken die in 2010 en 2011, in samenwerking met de KULeuven en de UGent, in Bosland
werden uitgevoerd.
In het najaar werd de FORBIO-site in Bosland aangeplant. Volgens een wetenschappelijke design
werden hier 5 boomsoorten in allerlei mengingen geplant. De site wordt nu opgenomen in een
mondiaal netwerk van bossen het ‘Treedivnetwork’ en zal dienen als open luchtlabo voor
ecosysteemdienstenonderzoek.
Evenementen
Bosland zette in 2012 weer volop in op publiekswerking. Via educatie en rondleidingen door
boswachters, maar ook met persmomenten zoals de presentatie van het Masterplan (17 juni), en
de opening van de Treehouse (28 september).
Verschillende evenementen werden georganiseerd voor het brede publiek, zoals Film in het Bos, de
jaarlijkse Vlinderinstuif, het kinderevent pleZANDste Duinen in Hechtel-Eksel, de Kids Summer
activiteiten tijdens de zomermaanden en de theatrale nazomerwandelingen. De traditionele
openingszondag van de Week van het Bos was terug een groot succes en lokte zo’n 2.500 mensen
naar het Pijnven.
59

Project Proj09.12 ADAGIO AgentschapsDomeinen Als Goede Gastheer Inrichten en
Onderhouden
Projectsponsor: Roel Vanhaeren
Projectleider: Bert De Doncker
Situering
Het Agentschap voor Natuur en Bos beheert in Vlaanderen ongeveer 70.000 ha parken, bossen
en natuurreservaten waarvan 37.300 ha in eigendom. De onthaalinfrastructuur in veel van deze
domeinen is nog niet conform de nieuwe huisstijl van het agentschap. ANB wil een goed
gastheer zijn voor de bezoekers aan haar domeinen, door een beter, actief onthaalbeleid te
organiseren. Daarnaast wil het agentschap ook de uniformiteit binnen- en de herkenbaarheid
van de domeinen verhogen. Het project beoogt op korte termijn, op een planmatige wijze over
te gaan tot het aanpassen van de onthaalinfrastructuur in de domeinen aan de nieuwe huisstijl
van ANB.
Voor de bezoeker moet de herkenbaarheid van een ANB-domein duidelijk zijn. Het moet mee
gelden als een kwaliteitslabel voor het duurzame beheer dat binnen het domein wordt gevoerd.
Voor de grotere, geïntegreerde projecten (o.a. Kroonjuwelen) die worden ontwikkeld met
meerdere partners, wordt een eigen aanpak ontwikkeld die - zonder de link met de ANB stijl te
verliezen - toelaat het specifieke karakter van het project en het partnerschap in beeld te
brengen. Deze domeinen gelden bovendien als proeftuinen waarbij innoverende en
doelgroepdoorbrekende initiatieven zullen worden gerealiseerd.
Daarnaast wil het agentschap het goedgastheerschap in haar domeinen, via diverse initiatieven
samen met partners invullen.
Korte omschrijving
Het project ADAGIO stelt zich tot doel om als goede gastheer de bezoeker een kwaliteitsvol
onthaal te bezorgen in de domeinen van het Agentschap voor Natuur en Bos. Zowel op het vlak
van infrastructuur, informatieverstrekking als de dynamische werking rond de domeinen dient
het huidige aanbod te worden opgewaardeerd. De losse, succesvolle, initiatieven die de voorbije
jaren werden genomen, zullen worden verheven tot algemene norm. In ieder domein zal een
basisaanbod voorhanden zijn, en in de belangrijkste domeinen (kroonjuwelen) wordt
internationale kwaliteit geboden. Voor deze kroonjuwelen zal een aparte aanpak worden
ontwikkeld die toelaat het specifieke karakter van deze domeinen in beeld te brengen. Om dit
alles te realiseren zullen zowel op korte- als op lange termijn diverse initiatieven worden
genomen, en zullen linken worden gelegd met bestaande projecten binnen en buiten het
agentschap.
ADAGIO gaat verder dan het zichtbare onthaalbeleid; het is ook een manier van werken en
denken die moet worden geïntroduceerd op alle niveaus van het agentschap.
Samenwerking met andere partners, indien mogelijk, kan het project versterken.
Input
Basisallocatie Bedrag
vastgelegd
LBC LD002 1211 88.039,60 €
60

Resultaten
ADAGIO wil op een vernieuwende en aantrekkelijke manier het onthaalbeleid in de domeinen
van het agentschap vormgeven en dit in functie van de bezoeker. Uiteraard met respect voor de
ecologische draagkracht van ieder domein.
Het project ADAGIO fungeert hierbij als platform waarbij diverse losse initiatieven in een breder
perspectief worden bekeken.
Natuurreisgids
Aan Roularta werd de opdracht gegund om een natuurreisgids over de ANB-domeinen te
maken. Deze zal klaar zijn in het voorjaar van 2013. Op dit moment wordt volop gewerkt aan
het verzamelen van alle informatie.
100 jaar Eerste wereldoorlog
Een projectplan werd opgemaakt met een combinatie van acties en producten om de link te
leggen tussen de herdenking van WO I en de ANB-domeinen. Dit plan wordt uitgerold in de
periode 2013 – 2018. In een eerste fase wordt vooral gewerkt aan de inventarisatie van
locaties, getuigenissen en andere interessante gegevens die te maken hebben met de eerste
wereldoorlog.
RouteYou
Daarbovenop beschikt ANB nu ook over een eigen RouteYou website:
http://natuurenbos.routeyou.com of mobiel: http://natuurenbos.m.routeyou.com. Daarop vind
je de eerste reeks van 21 gedigitaliseerde wandelingen. In één oogopslag zie je afstand, route,
hoogteverschillen en interessante bezienswaardigheden. Je kan de routes downloaden naar je
GPS, of via pdf-formaat doorsturen naar je smartphone. Alle digitale wandelingen verschijnen
op www.natuurenbos.be ook op de natuurdomeinpagina’s waartoe ze behoren. De volgende
maanden wordt dit aanbod nog verder uitgebreid.
Reguliere werking: processen
PAT4.1 Beheren en coördineren van de maatschappelijke promotie, exploitatie en
toegankelijkheid van ANB domeinen
PAT4.2 Behandelen van aanvragen voor allerhande activiteiten in domeinen in
beheer bij ANB
PAT4.3 Beheren van processen ter realisatie van eigen geïntegreerde domeinen
Middelen
Basisallocatie Bedrag vastgelegd
LD0 LD308 3300 167.600,03 €
LBC LD016 3300 26.000,00 €
Resultaten
Bij de opmaak van een nieuw beheerplan voor een ANB-domein, wordt ook telkens een
toegankelijkheidsregeling voor het betrokken domein gemaakt. Hierbij wordt via een
participatieproces overlegd met de omwonenden en recreanten in het natuurgebied om ervoor te
zorgen dat de toegankelijkheidsregeling zo veel als mogelijk is afgestemd op de noden van de
bezoekers, binnen de draagkracht van het gebied.
In 2012 werd voor een oppervlakte van 1409 ha ANB-domeinen een toegankelijkheidsregeling
opgemaakt. Nog niet alle regelingen hebben de gehele goedkeuringsprocedure doorlopen.
61

2.2: Het agentschap ondersteunt, faciliteert en responsabiliseert
partners met het oog op de beleefbaarheid, de toegankelijkheid en
het duurzaam gebruik van natuur-, bos- en groen.
Link met Beleidsnota Leefmilieu en Natuur 2009-2014:
SD 62: Rekening houdend met de ecologische draagkracht, worden vanuit het natuur-, bos- en
groenbeleid bijkomende inspanningen geleverd om de beleefbaarheid en de
toegankelijkheid van de natuurgebieden, bossen en parken verder te verbeteren.
…… We zorgen voor meer toegankelijke stadsrandbossen en stimuleren kwalitatief
hoogstaande groene ruimte in de stad, speelbossen en natuur- en bosgebieden, waarbij
er steeds aandacht is voor toegankelijkheid. We activeren het boscompensatiefonds ter
ondersteuning daarvan.
Een evaluatie van het subsidiesysteem voor openstelling kan ervoor zorgen dat
middelen gerichter kunnen ingezet worden zodat naast de eigendommen van het
Vlaamse Gewest en de terreinbeherende verenigingen ook domeinen van andere
instanties en particulieren aangemoedigd worden om een recreatief aanbod te creëren.
Zeer belangrijk hierbij is dat het aanbod afgestemd wordt op de noden van de
bezoekers en bovendien compatibel is met de instandhoudingsdoelstellingen en de
bijbehorende -maatregelen. Hiervoor zullen ondersteunende toetsingskaders worden ter
beschikking gesteld.
Het instrument toegankelijkheidsregeling wordt verder uitgewerkt, zodat het snel
inburgering kan vinden. De goedkeuringsprocedure van deze regeling zal zo efficiënt
mogelijk georganiseerd worden.
OD 63: Vlaanderen zet Regionale landschappen in om, vanuit een geïntegreerde visie en
rekening houdend met de lokale draagkracht, de beleefbaarheid van de open ruimte te
versterken en in samenspraak met alle actoren het maatschappelijk draagvlak voor
natuur- en landschapsbeleid duurzaam te versterken en te vergroten.
Het instrument regionale landschappen is een voorbeeld van aanmoedigend beleid
(samenwerking) en van de integratie van verschillende beleidsdomeinen zoals
landschappen, landbouw, platteland, toerisme en zelfs erfgoed. Vanuit het gegeven dat
de regionale landschappen, vanuit hun finaliteit, steeds de ecologische toets dienen te
maken bij alle projecten en initiatieven kan worden gesteld dat het takenpakket
bijdraagt tot een verduurzaming van het landschap. In die zin dringt zich een
heroriëntering op van de werking van de regionale landschappen. We starten het
overleg hierover op met de bevoegde ministers.
Tevens dringt zich een evaluatie op van de administratieve procedures voor de
erkenning, de beoordeling en de subsidiëring van de regionale landschappen. Het doel is
daarbij een grotere efficiëntie en effectiviteit van het instrument regionale landschappen
te bereiken waardoor zowel de resultaatsgerichtheid als de responsabilisering van de
actoren betrokken bij het instrument substantieel worden vergroot.
SD 65: In het kader van het streven naar sociaal warme steden, maakt Vlaanderen verder werk
van de beschikbaarheid van nabije natuur-, bos- of groenwaarden voor elke
stadsbewoner.
OD 84: We realiseren de VIA-doorbraak ‘Groen Stedengewest’
62

Specifieke werking: projecten
Project Proj10.6 Harmonisch Park en Groenbeheer Alden Biesen
Projectsponsor: Bert Vanholen
Projectleider: Jasper Goffin
Situering
Alden Biesen, een voormalige landcommanderij, is momenteel ingericht als een Vlaams
cultuurcentrum met internationale ambitie. Het domein bestaat uit verschillende tuin- en
parkgebieden, omliggende hoogstam boomgaarden, bosgebied, dreefstructuren, parking,
natuurgebied. Een groot gedeelte van het visiegebied is eigendom van de Vlaamse Overheid, de
andere delen zijn eigendom van de stad Bilzen. Het visiegebied bedraagt ongeveer 75 ha. Voor
een optimaal beheer van het gebied mogelijk te maken, werd een samenwerkingsverband
afgesloten tussen AFM, AKE, ANB en Stad Bilzen..
Korte omschrijving
Het beheer van dit domein vraagt om een totaalconcept, met insteken vanuit de
gebouwinfrastructuur, het cultureel aanbod en het typerende parklandschap. Met de opmaak
van een Harmonisch Park en Groenbeheer beogen we een toekomstgerichte beheervisie op te
stellen voor het domein Alden Biesen. De aanvang van de opmaak van een Harmonisch Park- en
Groenbeheerplan vindt plaats in het eerste kwartaal 2011. Dit project geldt als een
voorbeeldstellend project en heeft als doelstelling om het concept van HPG in de belangstelling
te zetten, enerzijds naar de bevolking en anderzijds naar lokale besturen. Bijkomend is ook het
reguliere beheer van het domein in eigendom van de Vlaamse overheid in handen van ANB.
Resultaten
De studie voor de opmaak van het Harmonisch Park en Groenbeheerplan voor het 80-hectare
groot domein van Alden Biesen is eind 2012 afgerond. In 2012 zijn voornamelijk
onderhoudswerken uitgevoerd op het domein. Een van de meest in het oog springende
verwezenlijkingen was het vervangen van de kilometer lange tamme kastanjedreef, die
aangetast was door een ziekte, door een dreef met 200 steelolmen. De steelolmen zijn door de
plaatselijke boswachter opgekweekt uit autochtoon zaad. Maar in 2012 zijn de voorbereidingen
ook getroffen om de nodige inrichtingswerken in 2013 van start te laten gaan: het Engels Park
zal een grondige opknapbeurt en herinrichting krijgen, het waterzuiveringsrietveld wordt
hersteld, een 10-tal hectare onderkomen boomgaarden wordt opnieuw aangeplant met een
450-tal fruitbomen van streekeigen rassen, er zal een integraal toegankelijk pad worden
aangelegd rond de ‘highligths’ van het domein, de evenementenweide wordt verbeterd, er
worden een 15-tal nieuwe poorten geplaatst, er zullen een 5 tal amfibiepoelen worden ingericht,
enz… Er is in september 2012 ook een succesvol fruitplukevenement georganiseerd waar
verschillende 100’en schoolkinderen (vrijdag) en particulieren (zaterdag) meer dan 6000
kilogram appelen hebben geplukt om ter plaatse door de sapmobiel te laten verwerken tot
fruitsap.
63

Project Proj10.2 Nationaal Park Hoge Kempen
Projectsponsor: Bert Vanholen
Projectleider: Lise Hendrick
Situering
Het Nationaal Park Hoge Kempen is het enige en grootste nationaal park van Vlaanderen. In een
intensieve samenwerking met partners wordt getracht een evenwicht te vinden tussen de
bescherming van grote natuurwaarden en allerlei vormen van medegebruik. Dit is onder meer
mogelijk via het concept van toegangspoorten.
Korte omschrijving
Het Nationaal Park Hoge Kempen is gesitueerd in de gemeenten Maasmechelen, Zutendaal,
Lanaken, Genk en Dilsen-Stokkem en is een samenwerkingsproject tussen deze gemeenten, het
Regionaal Landschap Kempen en Maasland, de provincie Limburg, LISOM en het Agentschap
voor Natuur en Bos. Onder financiering van het Agentschap wordt een projectbureauwerking
onderhouden, die instaat voor de maatschappelijke integratie van enerzijds de grote
natuurwaarden en anderzijds de verschillende medegebruikers, zoals allerlei vormen van
recreatie, gidsenwerking,... Door het concept van toegangspoorten, die merendeels gelegen zijn
buiten de kwetsbare natuurgebieden, wordt de recreatieve druk begeleid naar de randen van
het nationaal park.
Input
Basisallocatie Bedrag
vastgelegd
LD0 LD308 3300 343.000,00 €
Resultaten
ANB regio Hoge Kempen koppelt terug met het projectbureau op reguliere basis via
aanwezigheid in de projectgroep, bilateraal maandelijks overleg en ad hoc in het kader van
specifieke dossiers. ANB is bovendien via de provinciaal directeur vertegenwoordigd in de
stuurgroep. Twee tot vier keer per jaar is er een strategisch overleg tussen de provinciaal
directeur, het celhoofd beheer en de regiobeheerder namens het ANB en de directeur en de
projectleider Nationaal Park namens het Regionaal Landschap Kempen en Maasland.
Op basis van het jaarrapport 2012 van het projectbureau worden de belangrijkste resultaten
aangehaald.
In 2012 telde het Projectbureau 13 medewerkers (11.7 FTE)
Inzake communicatie werden diverse acties georganiseerd en producten ontwikkeld: de
Wegwijzer Nationaal Park Hoge Kempen, de Bezoekersgids Nationaal Park Hoge Kempen 2012,
website www.nationaalpark.be werd geüpdatet en verscheen in 4 talen, de Cross Bill Guide ‘
Kempen en Maasland’ met het nationaal park als 1 van de 3 besproken landschappen, de
Nationaal Park film en de promotiestand werden vernieuwd, de campagne “1 Nationaal Park, 5
keer anders” werd verder uitgevoerd en toont een duidelijke samenhang en samenwerking
tussen de 5 lokale poorten onderling en het Nationaal Park, de uitwerking van 2 nieuwe
communicatietools in het kader van het project WECAN (zie verder) met de applicatie
‘DisconnectApp’ en CARePARK-concept.
64

Voor de realisatie m.b.t. het thema natuurbehoud hebben de Parkrangers 1728 mandagen i.f.v.
verbetering beeldkwaliteit met o.a. ophaling 165 650 liter afval. Met de nieuwe medewerker
Ruimtelijke Ordening voor ‘Heel de Hoge Kempen’ werden de enclaves in het NPHK aangepakt:
Kinderdorp Molenberg, Rallycrosscircuit Duivelsberg, Industrieterrein “Op de berg”,
Delfstoffenwinningsgebied MHN (Mechelse Heide Noord), Delfstoffenwinningsgebied MHZ
(Mechelse Heide Zuid), Delfstoffenwinningsgebied oude Grindgroeves (Bormans, Algri, Bionerga,
..), Delstoffenwinningsgebied Berg, Centrum voor Asielzoekers Ter Dennen.
Het NPHK werd ook voorsteld als Belgische laureaat voor de Europese Landschapsprijs 2013
Inzake het thema educatie hebben 2 basisscholen deelgenomen aan de opstart van het systeem
“Nationaal Park klassen” - deze samenwerking met scholen zal verder gepromoot worden. In
totaal namen 10.225 mensen deel aan een activiteit met een Ranger.
Voor de sturing van het recreatief medegebruik, door bijna 200.000 wandelaars en meer dan
30.000 ruiters in 2012, werd een ontwerp van het toegankelijkheidsreglement uitgewerkt en
diverse infrastructuren aangelegd zoals het ‘Zandloperpad’ voor mindervaliden, de fietsbrug ter
hoogte van de toegangspoort aan de Mechelse Heide, het ruiter- en menroutenetwerk.
> Reguliere werking: processen
AVES1.8 Behandelen van aanvragen voor risicovolle activiteiten in bossen en
natuurreservaten i.p.v. adviseren m.b.t. toegankelijkheid en recreatief
medegebruik
FF2.1 Beheren van vergunningen, afwijkingen, meldingen inzake gebruik van
soorten
FF2.3 Adviseren inzake opmaak van wildbeheerplannen
FF2.4 Opmaken en opvolgen van begroting en boekhouding visserijfonds en
ondersteunen Centraal Comité en Provinciale Visserijcommissies
FF2.5 Coördineren van de uitvoering van projecten inzake het duurzaam gebruik
van soorten
FF2.6 Organiseren van jachtexamens
GGB3.4 Beheren van erkenning en subsidiëring van regionale landschappen
Middelen
Basisallocatie Bedrag vastgelegd
LBC LD005 1211 141.327,92 €
LBC LD011 3300 1.832.500,00 €
LD0 LD305 1211 895.447,42 €
LD0 LD318 7320 526.672,00 €
65

Resultaten
Indicator Maat Status
Aangroei van het aantal speelzones in
bossen en natuur ten opzichte van het
referentiejaar 2009
% ANB: 112
Aantal uitgereikte visverloven. aantal ANB: 62577
Aantal uitgereikte jachtverloven en
jachtvergunningen.
Totale oppervlakte van bossen beheerd
via ondersteuning door bosgroepwerking
aantal ANB: 12952
ha ANB: 50624
Uitwerking interne staatshervorming Doorbraak 64
Naar aanleiding van overleg tussen de directie van het ANB en de gedeputeerden bevoegd voor
Leefmilieu van de Vlaamse provincies werd een Denktank opgezet om de Regionale landschappen
en de Bosgroepen over te dragen naar de provinciebesturen. Op basis van dit overleg werden
tijdens een tweede overleg op 29/06/2012 de krachtlijnen voor de overdracht overeengekomen.
Deze krachtlijnen werden op 17/09/2012 besproken met vertegenwoordigers van de bosgroepen
en de Regionale Landschappen waarbij grote overeenstemming bleek over de uitgangspunten. Er
werd afgesproken dat :
• er verder wordt gewerkt aan het opmaken van een afsprakennota rond het doelstellingkader
Bosgroepen en Regionale Landschappen. Deze afsprakennota wordt bij voorkeur gekoppeld aan de
Beheers- en Beleidscyclus zoals op 25 juni 2010 door de Vlaamse Regering goedgekeurd;
• bij de overdracht van middelen, als onderdeel van de globale verevening in het kader van het
Witboek Interne Staatshervorming, er gewerkt zal worden aan de hand van een basisfinanciering
(overdracht van het Vlaamse niveau naar het provinciale niveau) en een projectfinanciering
(behouden op Vlaamse niveau);
• er een juridisch onderzoek gestart wordt met betrekking tot de voornaamste juridische
knelpunten die (kunnen) ontstaan bij de uitvoering van Doorbraak 64 (Natuurdecreet, Bosdecreet
en Provinciedecreet);
• er niet afgestapt wordt van het vzw-statuut van de Bosgroepen en Regionale Landschappen;
• –onverminderd het zoeken naar efficiëntiewinsten- Bosgroepen en Regionale Landschappen als
afzonderlijke elementen blijven bestaan.
Strategisch plan recreatie
In 2012 werd gestart met de opmaak van een Strategisch Plan Recreatie (SPR) om de visie en
missie van het Agentschap rond recreatie vorm te geven. Op die manier kan het ANB meer en
beter haar taken definiëren en haar rol als gastheer, compagnon of butler beter in de verf zetten
tegenover zowel de andere beheerders, de middenveldorganisaties als de talrijke
gebruikersorganisaties.
De opmaak van het SPR zal in eigen regie plaatsvinden. Een deel van de benodigde informatie zal
echter via een studie opdracht (13/12/2012 -12/10/2013) worden aangeleverd.
Via een aanbestede studie werd het in 2009 aangeleverde toetsingskader recreatie versus ecologie,
getest op een aantal gebieden bestaande uit diverse ecotopen. Dit leverde een geactualiseerde en
beproefde versie op die bruikbaar is voor alle beheerders en zijn nut kan bewijzen bij de opmaak
en goedkeuring van een gebiedsspecifieke toegankelijkheidsregeling alsook bij de aanvraag van te
organiseren activiteiten.
De wetgeving over de kleine wegenis en meer bepaald de trage wegen in het buitengebied is
ingewikkeld en niet samenhangend. Dit bemoeilijkt vaak de opmaak van
toegankelijkheidsregelingen voor bossen en natuurreservaten. Een samenhangende en
vereenvoudigde wetgeving dringt zich op. Binnen deze context is een studie uitgevoerd om de
statuten van de diverse trage wegen uit te klaren mede op basis van rechtsleer en –spraak. Tevens
66

is er een juridisch verbetervoorstel uitgewerkt met speciale aandacht voor het statuut van
boswegen en aanverwante wegen gelegen in natuurreservaten.
Visserij
Het Visserijfonds financierde diverse projecten voor de aanleg van paaiplaatsen voor vissen en
hengelsteigers in samenwerking met de waterbeheerders en de Provinciale Visserijcommissies
(onder meer de Leuvense Vaart, het kanaal Gent-Oostende en het Kanaal Bocholt-Herentals). Via
een zonering van de hengelactiviteiten wordt een ecologische inpassing van de visserijactiviteiten
in het kader van het integraal waterbeleid nagestreefd.
Een nieuw uitvoeringbesluit van de wet op de riviervisserij werd besproken in de overleggroep
visserij. Hiermee wordt een vereenvoudiging van de regelgeving gerealiseerd, en worden de
hengelmogelijkheden en de ecologische bescherming van de visstand afgewogen. Het besluit werd
op 14 december 2012 door de Vlaamse Regering voor de 2 de keer principieel goedgekeurd.
2.3: Het agentschap verhoogt verder de valorisatie van natuur,
bos en groen.
2.3.A: Het agentschap beoogt, met betrekking tot de economische
functie van natuur- en bosgebieden, zelf een beter inzicht te krijgen in
het marktgebeuren en de sector een beter inzicht te verschaffen in de
gevolgen van de keuzes van het beheer.
Link met Beleidsnota Leefmilieu en Natuur 2009-2014:
SD 64: Vlaanderen streeft naar een verbeterde valorisatie van de natuurgebieden, bossen en
parken met aandacht voor een return die de lokale economie in het buitengebied ten
goede komt.
Naast het inzetten op de ecologische functie van de bossen, het versterken van de
sociaal-recreatieve functie door middel van openstelling en inrichting, maakt ook de
benutting van hout als één van de ecosysteemdiensten van het bosonderdeel uit van het
gevoerde beleid. Hiervoor wordt een gestructureerd overleg met de betrokken sector
opgezet. Het Agentschap voor Natuur en Bos zal inspanningen leveren om beter inzicht
krijgen in het marktgebeuren en anderzijds ook de sector meer inzicht te verschaffen in
de gevolgen van keuzes binnen bosbeheer. We verschaffen kansen om er voor te zorgen
dat Vlaamse bossen in internationaal erkende certificeringssystemen kunnen instappen.
Het Agentschap voor Natuur en Bos zet zijn politiek verder om de eigen, grotere
boscomplexen onder het FSC-label te brengen.
Het Ondersteunend Centrum van het Agentschap voor Natuur en Bos (OC ANB) zal haar
aanbod aan producten en diensten verder ontwikkelen om via gerichte investeringen
een meer geïntegreerd natuur- en bosbeleid mee te faciliteren. Het OC ANB zal hierbij
optreden als natuurinvesteringsmaatschappij voor het Agentschap voor Natuur en Bos
vanuit een meer commerciële banadering.
67

Reguliere werking: processen
PAT1.1 Beheren van houtverkoop
PAT1.2 Beheren van erkenningsregeling voor exploitanten en kopers van hout
PAT1.3 Beheren van biomassa en andere beheerproducten
Middelen
Basisallocatie Bedrag vastgelegd
LBC LD002 1211 234.861,00 €
Resultaten
Indicator Maat Status
Volume hout dat jaarlijks wordt verkocht
door ANB uit eigen domeinen enerzijds en
voor andere openbare besturen
anderzijds.
Totaal erkende exploitanten en kopers
van hout
m³ ANB: 116948
aantal ANB: 30
Houtverkoop
Aan het opvolgingsysteem voor de houtverkoop en bosexploitatie – IVANHO – werd een nieuwe
applicatie toegevoegd, die in 2012 in Oost- en West-Vlaanderen en in regio Groenendaal werd
toegepast. Op basis van de ervaringen werd de nodige bijsturing gedaan. Begin 2013 worden
opleidingen voorzien voor alle andere regio’s zodat zij vanaf 2013 ook met de applicatie starten.
Er werd voor 4.021.000 € hout verkocht uit eigen domeinbos via de openbare houtverkoop, wat
overeenstemt met ongeveer 117.000m³. Aanvullend werd ten gevolge van een windhoos in
domeinbos Heywijk via een alternatieve manier, namelijk exploitatie in eigen regie en verkoop van
gevelde sortimenten, ongeveer 6800 ton hout verkocht ten bedrage van 250.000 euro. Dit project
werd geëvalueerd en binnen een KOBE project ‘differentiatie houtverkoop’ zullen ook nog andere
vormen van alternatieve houtverkoop in 2013 onderzocht worden.
Erkenningsregeling houtexploitanten:
Het erkenningssecretariaat werd openbaar aanbesteed eind 2011 en begin 2012 startte Landmax
als uitvoerder van het erkenningssecretariaat voor een periode van 2 jaar. Zij hebben zich heel
snel ingewerkt, de opvolging verloopt vlot en enkele nieuwe initiatieven (bijvoorbeeld optimalisatie
vorming) werden opgestart.
Autochtone bomen en struiken
Het opmaken van een nieuwe tekst met visie inzake autochtone bomen en struiken werd afgerond,
samen met een actieplan. De aanpak voor het afbouwen van de eigen ANB kwekerijen met onder
meer het uitbesteden van de opkweek van plantsoen voor de drie volgende jaren werd
gerealiseerd. De zaadoogst werd verkocht, maar wegens weinig zaadzetting waren de inkomsten
hiervan heel beperkt: er werd een 926 kg geoogst voor een bedrag van 820 euro. Er werd werk
gemaakt van het uniformiseren van de bestekken voor het aankopen van plantsoen en van een
methodiek voor de controle van het plantsoen bij levering. Lopende projecten zoals
herkomstonderzoek en de uitbreiding van de zaadtuinen werden opgevolgd.
68

2.3.B:Het agentschap beoogt dat via de kwantificering en monetaire
waardering van ecosysteemdiensten de kosten en baten van natuur-,
bos- en groen volwaardig worden meegenomen in het besluitvormingsproces.
Link met Beleidsnota Leefmilieu en Natuur 2009-2014:
SD 67: Vlaanderen schenkt de nodige aandacht aan het realiseren van de randvoorwaarden om
een efficiënt en effectief natuur- en bos- en groenbeleid mogelijk te maken.
SD 109: Het concept ‘ecosysteemdiensten’ wordt verder onderzocht
Middelen
Het concept “ecosysteemdiensten” (ESD) verschaft een nieuwe, frisse kijk op de
interacties tussen maatschappij en natuur. Het vernieuwende aspect is dat natuur en
bos als een noodzakelijke bondgenoot voor een duurzame samenleving en de economie
wordt aanzien.
De ecosysteemdienstbenadering is een veelbelovend hulpmiddel om gewenste
maatschappelijke ‘win-win’ of ‘trade-off’ situaties te identificeren voor een multifunctionele
open ruimte in Vlaanderen en het levert een waardevol kader om actoren
met verschillende interesses bij elkaar te brengen. Het kan ook conceptueel bijdragen
aan de vergroening van de economie. Er gebeurt een analyse van de
ecosysteemdiensten in Vlaanderen en het concept zal in al de beleidsdomeinen die het
landgebruik in de open ruimte beïnvloeden, geïntroduceerd worden, wat in lijn is met de
Europese benadering. Er is nood aan een degelijk vergoedingensysteem voor zij die
deze diensten helpen leveren. De bestaande maatregelen (beheersvergoedingen,
gebruikerscompensatie…) dienen daarbij meer doelgericht te worden bijgestuurd mede
in het kader van PDPO 2012-2016.
Naast de personeelsinzet werden geen middelen voorzien
Resultaten
In de tweede helft van het jaar werd gewerkt aan een voorstel tot update van de ANB-visie op
ecosysteemdiensten. Deze visie wordt momenteel intern besproken. Het voorstel is om te werken
op 5 sporen. Ook in 2012 is al op deze sporen gewerkt.
1° De kennisbasis verbreden en uitdiepen
Op Belgisch niveau wordt gewerkt aan de oprichting van een BEES-community (BEES = BElgian
Ecosystem Services), voortbouwend op een succesvol en uitgebreid onderzoeksproject dat over de
gewestgrenzen heen liep en dit jaar werd afgesloten. ANB steunt de oprichting van deze
community.
ANB werkte mee aan verschillende studies in verband met ecosysteemdiensten. De belangrijkste
hiervan zijn: BEES (o.l.v. UAntwerpen), een TWOL-studie over de juridische aspecten van
ecosysteemdiensten (UHasselt i.o.v. departement LNE) en CICES of het gemeenschappelijke
internationale classificatie systeem voor ecosysteemdiensten (via INBO om).
ANB steunde als eindgebruiker mee de aanvraag voor het IWT-SBO-onderzoeksproject ECOPLAN,
dat in de zomer werd goedgekeurd. Dit project zal vanaf 2013 de kartering en modellering van
ecosysteemdiensten een grote stap vooruit helpen.
Op Europees vlak lopen er verschillende projecten in uitvoering van de EU Biodiversiteitstrategie.
Zo wordt ANB in het MAES-project (Mapping and Assessment of Ecosystems and their Services)
vertegenwoordigd door het INBO.
69

2° De waarde van biodiversiteit en ecosysteemdiensten zichtbaar maken op Vlaams niveau en
op plan/projectniveau
Het meest in het oog springende project op dit vlak is de studie waarin de baten van het Natura
2000-netwerk in beeld gebracht worden en de waarde ervan geraamd (VITO i.o.v. ANB). Het
rapport wordt begin 2013 verwacht. Andere projecten zijn de studie over de voordelen van groen
in een stedelijke omgeving (VITO i.o.v. ANB), een vergelijkende studie tussen een groene
(ecosysteemaanpak) en een grijze (klassieke infrastructurele/technologische aanpak) oplossing in
het kader van de overstromingsproblematiek,
3° Het maatschappelijk bewustzijn voor de waarde van biodiversiteit en ecosysteemdiensten
verhogen
Het INBO heeft na de zomer, op vraag van ANB, een toegankelijke (digitale) publicatie uitgebracht
met als titel ‘Biodiversiteit als basis voor ecosysteemdiensten in Vlaanderen’. Het specifieke
objectief van deze publicatie was om de bijdrage van biodiversiteit aan de levering van de diverse
ecosysteemdiensten in Vlaanderen beter in beeld te brengen.
Een belangrijk onderwerp in dit spoor is om na te gaan of en hoe een TEEB-oefening voor
Vlaanderen kan worden opgezet (TEEB = The Economics of Ecosystems and Biodiversity). INBO en
ANB hebben een haalbaarheidsstudie lopende die daar op in gaat.
4° Het integreren van de waarde van biodiversiteit en ecosysteemdiensten in
besluitvormingsprocessen in diverse beleidsdomeinen en maatschappelijke sectoren
Een belangrijk instrument voor deze integratie is de Natuurwaardeverkenner van het departement
LNE die online staat sinds 2011. In 2012 heeft ANB meegewerkt aan de eerste update daarvan.
5° Het versterken van maatschappelijk gewenste ecosysteemdiensten en het optimaliseren
van de baten
De belangrijkste activiteiten op vlak van optimalisatie werden gedaan in uitvoering van het KOBEproject
dat, in samenwerking met Inverde, gericht op het verbeteren van de netto-balans tussen
de beheerkosten voor en de baten van ecosysteemdiensten.
Daarenboven voert het INBO, in opdracht van ANB, een evaluatie uit van de bestaande financiële
ondersteunende systemen om na te gaan in hoeverre deze het ecosysteemdienstenconcept
ondersteunen en dus bruikbaar zijn voor de ondersteuning van gewenste diensten.
70

3. Het agentschap zorgt via innovatie en integratie voor meer
groen in en aan de rand van steden.
3.1: Het agentschap tracht om via een projectmatige aanpak zijn
beleid op vlak van “Groen in de stad” verder af te stemmen op de
maatschappelijke noden.
Link met Beleidsnota Leefmilieu en Natuur 2009-2014:
SD 65: In het kader van het streven naar sociaal warme steden, maakt Vlaanderen verder werk
van de beschikbaarheid van nabije natuur-, bos- of groenwaarden voor elke
stadsbewoner.
OD 84: We realiseren de VIA-doorbraak ‘Groen Stedengewest’
OD 91: Bij gebiedsontwikkeling wordt gestreefd naar meer synergie tussen de betrokken
beleidsvelden milieubeleid, plattelandsbeleid, natuurbeleid, integraal waterbeleid,
mobiliteit en ruimtelijke ordeningsbeleid, en de omgevingskwaliteit
De voorbije jaren formuleerden onder andere de beleidsvelden milieu, platteland,
natuur, integraal waterbeleid, mobiliteit, landbouw en ruimtelijk ordening,
toekomstgerichte visies voor de open ruimte. Ik zie meer mogelijkheden voor een
gebiedsgerichte samenwerking tussen deze verschillende beleidsvelden zodat ook bij de
uitwerking van streekprojecten meer synergie tussen de verschillende visies tot stand
komt Dit alles moet leiden tot een meer gecoördineerde en duurzame aanpak. Via
ruilverkaveling-, natuurinrichting- en landinrichtingsprojecten, zal ik deze synergie in
concrete geïntegreerde realisaties vertalen.
> Specifieke werking: projecten
Project Proj11.1 Groen in de Stad
Projectsponsor: Tom Embo
Projectleider: Liesbet De Keersmaecker
Situering
Het project heeft tot doel een invulling te geven aan een beleidspijler uit de
beheerovereenkomst: Groen in de Stad, of de bijdrage van ANB aan de VIA-doelstelling 'Groen
Stedengewest Vlaanderen'
72

Korte omschrijving
Het project beoogt het opzetten van initiatieven die mee het Groen Stedengewest Vlaanderen
vorm geven. De initiatieven richten zich op:
- initiatieven op het terrein
- communicatie en netwerking
- kennis (groen-technisch, groenplanning, maatschappelijke relevantie groen)
- kennisdeling en opleidingen
- innovatie
en richten zich vooral op het opbouwen van netwerken en het aangaan van samenwerking en
partnerschappen.
Input
Basisallocatie Bedrag
vastgelegd
LD0 LD303 1211 156.622,40 €
LD0 LD315 6331 442.087,08 €
LBC LD002 1211 76.230,00 €
LBC LD007 1211 92.901,69 €
LBC LD015 3300 188.901,99 €
Opzet
Kennisproductie rond bomen en voordelen van groen, netwerking, Vlaamse kandidaat LivCom
Resultaten
Themajaarwerking
De thematische jaarwerking van GidS werd op punt gesteld (1 ste jaarhelft thema bomen, tweede
jaarhelft thema voordelen van groen).
Het jaarthema ‘De juiste boom op de juiste plaats’ was een succes en wist te inspireren via de
projectoproep, de Dag van het Park (meer dan 100 deelnemende lokale besturen), twee
studiedagen in april 2012 en een uniek werfbezoek (ondergrondse groeiplaatsconstructie) in
Dendermonde. De Bomenwijzer en het typebestek boomverzorging werden gelanceerd.
In september startte het werkingsjaar rond de voordelen van groen in de stad. Eindmoment is
Dag van het Park 2013 die wordt opgehangen aan het jaarthema. De projectoproep 2013 zal
ook aandacht vragen voor het jaarthema en het jaarthema werkt door in andere acties en
netwerkmomenten van GidS.
Internationaal
De doelstellingen Liv.Com werden gelanceerd als uitdaging voor Vlaanderen. Ambitie: meer
Vlaamse kandidaten + LivCom-event naar Vlaanderen in 2020. Er was geen Vlaamse laureaat
die kon doorstromen naar LivCom. Ook de actieve communicatie en het infomoment i.s.m.
VVOG heeft niet geleid tot kandidaten voor jaargang 2012.
Netwerking en ambassadeurschap
Er werden contacten gelegd en onderhouden met partners zoals de collega’s van andere
Vlaamse beleidsdomeinen (Stedenbeleid, Team Bouwmeester, …) , hogescholen en
universiteiten, media, sectorfederaties (BFGE, Confederatie Bouw, …. )Via o.a. de (sociale)
media (facebook, lokale tv, Vlaamse tv…) worden op een actieve en vlotte manier GidS-thema’s
en acties in het netwerk gedropt.
73

De voorbereidingen van een GidS-site zijn vergevorderd, maar de realisatie start pas in voorjaar
2013 bij aantreden nieuwe webmaster ANB. Op de site komt een plek waar creatieve ideeën
gepost kunnen worden. De vervolgopdracht van Groenlab, online labo voor vernieuwende GidSideeën
werd opgestart.
Het Coördinatiepunt Duurzaam Kustbeheer richtte een GidS-Kust-netwerk op.
GidS was aanwezig op de Dag van de Openbare Ruimte en op de Trefdag van de VVSG.
Op zaterdag 22 september vergroende GidS n.a.v. Parking Day 3 parkeerplaatsen in Gent
(i.s.m. Stad Gent), Antwerpen en Leuven (i.s.m.AVEVE). De actie was een succes, maar kreeg
geen persaandacht.
GidS nam, samen met UNIZO, de Belgische Federatie Groenvoorzieners en 2 Nederlandse
wetenschappers, deel aan een panelgesprek over de gezondheidsvoordelen van groen in de
stad.
Op 27 september organiseerde GidS een groensafari naar Maastricht waar het Maastrichtse
groen- en ruimtebeleid werd toegelicht. In oktober 2012 vond een tweedaagse groensafari naar
Nederland plaats m.b.t. ecologische begraafplaatsen.
GidS organiseerde een brainstorm rond urbane ecosysteemdiensten (oktober 2012) en rond
natuurerfgoed versus avantgardistisch groen (november 2012).
Externe en interne communicatie
GidS sloot een overeenkomst met Steunpunt Straten over deelname aan de Dag van de
Openbare Ruimte en over de publicatie GidS-items in het Tijdschrift Publieke Ruimte en in het
Praktijkboek Publieke Ruimte. Ook in Spoorzoeker en Groencontact worden GidS-gerelateerde
artikels opgenomen.
Via de middaglezingen van Martin Hermy en Erik Rombaut konden ANB-collega’s kennismaken
met de ernst van stedelijke groenthema’s en tijdens de vernissage van de foto’s van de
zomerfotowedstrijd gaf GidS een fotopresentatie over het project voor de collega’s van de CD.
Kennis
- beschikbaar worden Bomenwijzer (april 2012) en typebestek boomverzorging
- beschikbaar worden technisch vademecum (TV) kruidachtigen (juni 2012) + studiedag en
terreinbezoek
- opstart studie ecowijken (juni 2012)
- afronden studie voordelen van groen (december 2012), publicatie voor grote publiek = Dag
van het Park 2013
- afronden vademecum recreatieve infrastructuur
- start inventarisatie groene bedrijventerreinen door stagair
- start opmaak definitie en inventarisatie van de Vlaamse stadsbossen
- LEADER-project Vorselaar rond groene dorpskern
- De voorbereidingen voor TV (ge)bouwen en groen werden opgestart
Betoelaging
HPG-projectoproep
Laureaten van de HPG-projectoproep werden in de tweede helft van 2012 bekendgemaakt. Er
waren alleen 5 provinciale laureaten, geen Vlaamse laureaat. Buiten de projectoproep konden
de gemeentes Hoogstraten en Machelen en Zaventem rekenen op ondersteuning van GidS voor
een groenproject. De twee laatste in het kader van het Vlaams Strategisch Gebied rond Brussel.
GidS dacht mee over de samenwerking met de lokale besturen na 2014 (verdwijnen
samenwerkingsovereenkomst) en over de rol van de Provinciebesturen in de GidS-werking.
Subsidies aan particulieren en verenigingen
Er werden 5 projecten speelgroen gesubsidieerd.
De Intercommunale Leiedal kreeg een subsidie voor een project rond de valorisatie van
bufferzones, het Strategisch Plan Kempen voor een project rond het ecologiseren van wijken en
het RL Pajot voor de inrichting van boom-droomplekken in het Pajottenland.
74

Reguliere werking: processen
GGB2.2 Ontwikkelen van visies inzake Groen in de Stad
Resultaten
Activiteiten zijn opgenomen in het project zelf.
3.2: Het agentschap ondersteunt en realiseert stedelijke en
randstedelijke groenprojecten.
Link met Beleidsnota Leefmilieu en Natuur 2009-2014:
OD 66: We realiseren multifunctionele stads(rand)bossen en herbestemmen de zonevreemde
bossen waar nuttig en mogelijk
Vlaanderen zet op een vernieuwende wijze natuur, bos en groen in om een groen
stedengewest te ontwikkelen zodat elk verstedelijkt gebied beschikt of uitzicht heeft op
een geïntegreerd natuur-, bos- en/of groenproject. Zo worden deze projecten ingezet in
functie van en voor de mens met oog voor de meekoppeling met de basisnatuur en de
biodiversiteit. Door het opzetten van (grootschalige) proefprojecten wordt
geëxperimenteerd met concepten als ecowoonwijken, ecobedrijventerreinen, stedelijke
groenpolen, binnenstedelijke groenvoorzieningen, stedelijke natuurprojecten, … In de
Vlaamse Rand zal het groene karakter verder gestimuleerd worden via het
Breugelproject.
We realiseren multifunctionele stads(rand)bossen waarbij we in 2020 in minstens de
helft van de stedelijke of kleinstedelijke gebieden een project opgestart hebben. De
lopende projecten krijgen extra aandacht.
OD 84: We realiseren de VIA-doorbraak ‘Groen Stedengewest’
OD 91: Bij gebiedsontwikkeling wordt gestreefd naar meer synergie tussen de betrokken
beleidsvelden milieubeleid, plattelandsbeleid, natuurbeleid, integraal waterbeleid,
mobiliteit en ruimtelijke ordeningsbeleid, en de omgevingskwaliteit
SD 135: De Vlaamse overheid gaat verkokering tegen en brengt meer interne samenwerking en
synergieën tot stand
SD 136: De Vlaamse overheid ondersteunt de lokale besturen in het voeren van een lokaal
milieubeleid
OD 140: Samenwerkingsvormen met belanghebbenden worden bevorderd en geoptimaliseerd
75

Specifieke werking: projecten
Project Proj11.2 Ontwikkeling Groenpool Parkbos Gent - De Pinte - St-Martens- Latem
Projectsponsor: Thomas Defoort
Projectleider: Dries Desloover
Situering
Rond Gent worden 4 groenpolen ontwikkeld nl. het Parkbos, de Gentbrugse Meersen, de
Vinderhoutse bossen en het Oud Vliegveld Lochristi. Planologisch zijn deze vastgelegd in het
GRUP afbakening grootstedelijk gebied Gent. Voor de groenpool Parkbos is een apart RUP
opgemaakt met daaraan gekoppeld onteigeningsplan van ca. 325 ha. De RUP werd goedgekeurd
door VR op 9 juli 2010.
Korte omschrijving
De visie van de groenpool zit vervat in het RUP. Voor de realisatie van het project wordt
gewerkt met het instrument onteigening voor de realisatie van natuur- en boskernen. Ten
behoeve van de landbouw is een grondenbank actief en wordt gewerkt volgens de afspraken
van het landbouwprotocol. Sinds de herbevestiging van de het RUP in juli 2010 is de uitvoering
van Parkbos in een stroomversnelling geraakt. De fasering bepaalt dat de verwerving dient te
worden afgerond in het jaar 2014. De inrichting wordt beëindigd in het jaar 2018.
Input
Basisallocatie Bedrag
vastgelegd
LBC LD003 1211 29.584,50 €
LBC LD026 7100 538.435,62 €
76

Resultaten
Parkbos Gent
Onderstaande tabel geeft een overzicht van de stand van zaken van de aankopen. Ca. 120 ha is
in handen van ANB via verwerving en erfpacht.
• Aankopen: eind 2012 beschikt ANB over 121 ha gronden in het Parkbos. Voor nog eens 10
ha zijn akkoorden afgesloten. Dit correspondeert met 38 % van de te realiseren
onteigeningen. De deelgebieden Grand Noble en Hooglatem zijn het verst gevorderd.
• Het ontwerp van technische plannen voor de portalen Grand Noble en Den Beer is 90 %
afgewerkt.
• Er is een archeologisch proefsleuvenonderzoek uitgevoerd in het toekomstige portaal Grand
Noble
• Het praatplan voor het speelbos in Scheldevelde is afgewerkt en doorgepraat met actoren.
• Bouwaanvraag voor aanleg van de recreatieve Quick Wins werd bekomen in augustus 2012.
De vastlegging voor de Quick Wins werd goedgekeurd.
• In de boskern Grand Noble is een tijdelijk wandelpad opengesteld op de dag van het Park
• Er zijn bijkomend 4 hectare bebost met plantacties in de boskern Grand Noble
• De raamopdracht voor levering en plaatsing van het meubilair voor alle parkbospartners is
aanbesteed. Er werd een overeenkomst getekend tussen de partners die de afspraken m.b.t.
de bestelling van het parkbosmeubilair vastlegt.
• Het oriënterend bodemonderzoek voor het domein de Ghellinck is afgerond
• Er werd een risicoanalyse uitgevoerd voor het domein de Ghellinck (achtergebleven munitie)
• Communicatie:
o Plantactie met scholen St-Martens-Latem in februari
o Zitdag voor landbouwers op 6 maart 2012
o Dag van het park (27/05) rond boskern Grand Noble;
o Actiedag speelbos 21/10 tijdens de Week van het bos in Scheldeveldepark
o 2 Klankbordgroepen (voorjaar en najaar)
o Infoavond buurtbewoners speelbos 21/11 in De Pinte
o Dag van de natuur (18/11): grote plantactie voor bewoners en verenigingen in
aanwezigheid van minister Schauvlieghe.
77

Project Proj10.4 Ontwikkeling Groenpool Oud Vliegveld Lochristi - Oostakker
Projectsponsor: Thomas Defoort
Projectleider: Eva Troch
Situering
Rond Gent worden 4 groenpolen ontwikkeld nl. het Parkbos, de Gentbrugse Meersen, de
Vinderhoutse bossen en het Oud Vliegveld Lochristi. Planologisch zijn deze vastgelegd in het
GRUP afbakening grootstedelijk gebied Gent. Die laatste groenpool is gelegen in Gent en
Lochristi en omvat het Oud Vliegveld, het 'Executieoord' en aanpalend landbouwgebied. Het Oud
Vliegveld zelf is eigendom van de Vlaamse Overheid beheerd door Waterwegen en Zeekanaal
NV. Op dit moment wordt de site geëxploiteerd voor zandontginning; na de ontginning wordt de
put gefaseerd opgevuld met ruimings- en baggerspecie voor hun werken aan waterlopen, oa
vanuit het project Seine-Schelde. De ontginning duurt, zoals vastgelegd in het RUP en vertaald
in de milieuvergunning, tot 2018 en de opvulling 2020. Hierna zal de nabestemming groenpool
gerealiseerd worden. Op een deel van de site nl. de noordwestelijke arm is de ontginning en
opvulling reeds afgerond. Het beheer van dit deel kan op korte termijn (2011) overgedragen
worden aan het ANB via een concessie. Dit betekent dat binnenkort een gefaseerde realisatie
van de groenpool een aanvang kan nemen.
Korte omschrijving
Behalve het planologische kader bestaat geen uitgewerkte visie op de ontwikkeling van deze
groenpool. Er is wel een nabestemmingsplan ingediend in het kader van het MER en aanvraag
milieuvergunning. Met het oog op de nabije overdracht van beheer van een deel van de
groenpool aan ANB, is een meer gedetailleerd inrichtings- en beheerplan nodig. Dit dient echter
te passen in de toekomstige ontwikkeling van de gehele groenpool. Daarom is het nuttig ook
een visie voor de ontwikkeling van de groenpool op te maken, in overleg met de mogelijke
partners en belanghebbenden op het terrein. Het project bestaat in deze fase dus uit twee
delen: de ontwikkeling van een globale visie op de inrichting van de gehele groenpool en de
uitwerking van concrete inrichtings- en beheerplannen voor de toekomstige groenpool. De
realisatiefase wordt uitgewerkt en uitgeschreven in of gelijklopend met de opmaak van de
ontwikkelingsvisie en inrichtings- en beheerplannen.
Resultaten
• Ontwikkeling inrichtingsvisie: In 2013 zal een ontwerper aangesteld worden via een
ontwerpwedstrijd cfr. de procedure voor het ontwerp voor de onthaalsite Scheldelei (Sigma) en
Zwin Natuurcentrum. In aanloop van deze ontwerpwedstrijd werden op 07/09/2012 en
14/07/2012 twee brainstormsessies georganiseerd. Op deze brainstorm werden
‘creatievelingen’ die niet binnen de groene sector actief zijn uitgenodigd. Tijdens de brainstorm
stelden de deelnemers innovatieve en creatieve ideeën voor de groenpool voor. Deze zullen
worden meegenomen in de projectdefinitie voor de ontwerpopdracht.
• Communicatie:
Op zondag 17/06/2012 ging er een groenpolenwandeling door op de site. Deze wandeling
kaderde binnen een reeks wandelingen georganiseerd door de Groendienst van de stad Gent in
alle groenpolen rond Gent. Er kwamen maar liefst 160 wandelaars opdagen, wat aangeeft dat
er veel interesse is voor het gebied. Ook de vele positieve reacties van de deelnemers wijzen
op een grote belangstelling voor de ontwikkeling van deze groenpool.
78

Op 31/01/2012 ging er een infomarkt door, georganiseerd door de stad Gent, om de nieuwe
ontwikkelingen in Oostakker (komst industrieterrein, nieuw afrittencomplex R4 …) aan de
omwonenden te duiden. Ook was er een infostand met de plannen van ANB voor de groenpool
Oud Vliegveld.
Project Proj09.24 Van Basiliek tot Basiliek (Breugelproject)
Projectsponsor: Tania Coosemans
Projectleider: Kim Dekeyser
Situering
Op 21 januari 2000 keurde de Vlaamse Regering principieel het Bruegelproject goed. Het
Bruegelproject beoogt het sluiten en het ontsluiten van de Vlaamse groene rand rond Brussel en
doet dit door middel van een synergie die opgebouwd wordt tussen enerzijds het groene
karakter van het gebied en anderzijds de culturele en diverse aspecten van de Vlaamse
samenleving.
De belangrijkste missie van het project is de individuele parels van kastelen, domeinen, parken,
bossen en natuurgebieden, eigendom van de Vlaamse Overheid tot één collectieve gordel van
patrimonium- en groenbezit uit te bouwen en er terzelfdertijd een culturele, cultuurhistorische,
educatieve, ecologische en Europese dimensie aan te geven.
79

Het Bruegelproject is een totaalproject met vele dimensies waar de betrokken administraties en
openbare instellingen op een geïntegreerde wijze samenwerken. Het onderdeel van Basiliek tot
Basiliek wil een aaneengesloten gebied van groen vormen vertrekkend van de basiliek van
Vilvoorde tot aan de basiliek van Grimbergen.
Korte omschrijving
Visie en missie van het project
Het Bruegelproject beoogt de authenticiteit van de Vlaamse groene rand rond Brussel te
waarborgen en doelgericht te ontwikkelen in functie van de ecologische, culturele en sociaalmaatschappelijke
kenmerken die historisch verbonden zijn met dit gebied.
Belangrijkste doelstelling op ecologisch vlak is de eigenheid van dit gebied te beschermen en
een actief natuurontwikkelingsbeheer te voeren. Door bijkomende aankopen en/of overdrachten
en het aangaan van samenwerkingsverbanden worden de unieke natuur- en bosgebieden en
kasteeldomeinen en –parken, eigendom van de Vlaamse overheid in al haar bestuursniveaus,
verder uitgebouwd en verbonden tot een coherente groene gordel van openbaar patrimonium.
De aanwezigheid van deze specifieke domeinen biedt bijzondere kansen voor de ontwikkeling
van culturele activiteiten.
Door samenspraak tussen de verschillende partners uit de sector te activeren, creëert het
Breugelproject samenwerkingsverbanden en schaalvoordelen die een reële méérwaarde bieden
voor de globale culturele programmatie binnen dit gebied.
De wisselwerking tussen de ecologische en culturele actoren zal tevens een sociaalmaatschappelijke
dynamiek teweeg brengen en daardoor de betrokkenheid en participatie van
het publiek verhogen. Dit impliceert een educatieve en recreatieve publiekswerking die aansluit
bij de specifieke draagkracht van de onderscheiden domeinen.
Bijzondere aandachtsgebieden zijn de toeristische en cultuurhistorische valorisatie van dit
gebied, de relevantie van zijn Europese dimensies, de interactie tussen natuur en cultuur in de
meest ruime zin en tussen stedelijkheid en groen in het bijzonder.
Het Breugelproject nodigt daarom uit tot concrete vormen van samenwerking met alle actoren,
instellingen en organismen die zich actief inschrijven in de doelstellingen van het project en
tevens een specifieke meerwaarde bij de realisatie van de doelstellingen aanbrengen.
De geïntegreerde aanpak van het Breugelproject komt tot uiting in de effectieve samenwerking
tussen de verschillende administratieve en de Vlaamse openbare instellingen enerzijds, de
provincie en de lokale besturen anderzijds, alsook met alle mogelijke partners uit de private
en/of semi-private sector
Het Breugelproject sluit aan bij het regeringsbeleid inzake de Vlaamse rand rond Brussel en bij
de vernieuwde maatschappelijke evoluties.Daardoor waarborgt het de duurzaamheid van die
ontwikkelingen.
Resultaten
Het Breugelproject is uitgegroeid tot de flankerende maatrelen voor het Vlaams Strategisch
gebied rond Brussel. In de loop van 2012 zijn de nodige contacten verdiept en overlegstructuren
opgericht ter coördinatie van dit project dat uitgebreid is tot de 19 randgemeenten van Brussel.
De samenwerking met de VLM is geïntensifieerd in uitvoering van de flankerende maatregelen.
Volgende resultaten werden geboekt in 2012:
Het protocol voor de realisatie van de fietswandelbrug over het kanaal Brussel Willebroek te
Vilvoorde is getekend. De architectuurstudie is opgestart.
80

De eerste fase van de inrichting van Hoogveld te Vilvoorde is aanbesteed en teruggekoppeld
met de aangelanden.
Het Boommarterproject is aangewezen als voorbeeldproject ter realisatie van IHD.
Een Life-project is ingediend voor de ontsnippering van het Zoniënwoud.
Een strategisch project is door de gemeenten Hoeilaart en Overijse onder begeleiding van ANB
ingediend bij Ruimtelijke ordening ter versterking van de verwevenheid met het Zoniënwoud.
De gemeenten Machelen en Zaventem hebben beiden een subsidie verkregen voor de
uitbreiding van het openbaar toegankelijk groen op hun grondgebied ten behoeve van elk 1,3
ha.
De onderhandelingen met de ULB betreffende de verwerving en of openstelling van het
Lembeekbos zijn terug opgestart.
> Reguliere werking: processen
GGB3.6
Resultaten
Beheren van subsidies inzake HPG-projecten parken, openbaar en stedelijk
groen
Indicator Maat Status
Aandeel stedelijke of kleinstedelijke
gebieden met een stadsbos of
stadsbosproject
Meerjarenplan
% ANB: 63%
De voorbije jaren werden verspreid over Vlaanderen heel wat initiatieven genomen met betrekking
tot stadsbossen. Om degelijke resultaten te kunnen blijven behalen werd daarom in 2012 het
initiatief genomen om een meerjarenplanning op te maken voor de projecten waarin het ANB
betrokken is. De lijst omvat per stadsbosproject:
• een stand van zaken (indien het een stadsbos is waar geen regulier beheer wordt gevoerd)
– Afbakening op bestemmingsplannen
– Visievorming
– Toegankelijkheid
– Inrichting
• Projectstructuur:
– De rol van het ANB binnen het project
– De medewerker(s) van het ANB die betrokken is (zijn) bij het project
– De trekker van het project
– De kritische factor voor het welslagen van het project
De combinatie van een goede meerjarenplanning en het hanteren van de principes van
projectmanagement zullen de opvolging en realisatie van alle initiatieven vereenvoudigen.
Concrete resultaten
In het voorgaande deel van dit jaarrapport werden al de resultaten vermeld van enkele grote
projecten zoals Parkbos Gent, Oud Vliegveld Lochristi en het Vlaams Strategisch gebied rond
Brussel. Specifieke resultaten van andere projecten worden hieronder gegeven.
81

Stadsbos Roeselare
Er werd ongeveer 10 ha aangekocht door het ANB via het compensatiefonds.
Stadsbos Antwerpen
In Antwerpen was de verwerving en openstelling van Hof Ter Linden in Edegem een belangrijke
stap voor de ontwikkeling van het Landschapspark Zuidrand (onder impuls van de provincie, in
samenwerking met ANB, openbare besturen en belangengroepen). In de Oostrand van de Stad
Antwerpen werd een belangrijke aankoop verwezenlijkt voor de ontwikkeling van een stadsbos
aldaar.
Stadsbos Deinze
- In een begrazingsblok van 13 ha werd overgeschakeld van een klassiek begrazingsbeheer door
koeien (via beheerovereenkomst met landbouwers) op een natuurbegrazing met Galloways in
eigen beheer.
- Een deel van de dreef van Amerikaanse eiken werd geveld. Een prijsvraag voor het plantsoen
voor de heraanplant is uitgeschreven.
- Bosranden en dreven werden begraasd door schapen.
- Binnen het landinrichtingsproject Stadsbos Deinze werd het bestek opgemaakt voor de aanleg
van de fietspaden en het plaatsen van de recreatieve infrastructuur (zitbanken, infoborden …).
- De teksten voor de infoborden en de folders werden afgewerkt.
Kluisbos
- De inventarisatiefase van het beheerplan is afgerond. Hoofdstukken 1 (identificatie van het
bos) en 2 (algemene beschrijving) werden afgekeurd door ANB.
Muziekbos
- het bestek voor de opmaak van het beheerplan is in gunningsfase.
- Een paalkampeerzone werd ingericht door ANB met subsidies van een Leaderproject ingediend
door Toerisme Vlaamse Ardennen. Op 20 en 21 oktober kwam Vlaanderen Vakantieland filmen
voor een uitzending in november.
82

4. Het agentschap draagt bij tot het vervullen van een aantal
voorwaarden die kritisch zijn voor het voeren van een efficiënt
en effectief natuur-, bos- en groenbeleid.
4.1 Het agentschap werkt actief mee aan het tot stand komen en
het uitvoeren van het internationale en Europese beleid op vlak
van natuur, bos en groen
Link met Beleidsnota Leefmilieu en Natuur 2009-2014:
SD 67: Vlaanderen schenkt de nodige aandacht aan het realiseren van de randvoorwaarden om
een efficiënt en effectief natuur- en bos- en groenbeleid mogelijk te maken.
SD 142: Vlaanderen is internationaal milieu-actief en verhoogt zijn deelname aan internationale
milieufora
Op internationaal niveau is Vlaanderen actor en partner en streeft het een milieubeleid
na dat tegelijk actief en realistisch progressief is, met bijzondere aandacht voor de
draagkracht van het milieu op wereldschaal en de mogelijkheden van onze maatschappij
en onze economie.
Vlaanderen zet zich in om internationale afspraken ook daadwerkelijk na te leven en wil
deze afspraken laten sporen in de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen op lokaal,
Europees en mondiaal niveau (EU, UNEP, UNECE, CSD, OESO). De regelgeving van de
Europese Unie wordt tijdig en correct omgezet met aandacht voor een regeling die de
toepassing in Vlaanderen aanvaardbaar en werkbaar maakt. Vereenvoudiging van
procedures en stroomlijning van beoordelingsplichten met hoge kwaliteitseisen zorgen
voor een efficiënte en rechtszekere toepassing. Consequente afstemming met andere
Lidstaten wordt doorgevoerd indien een hoog niveau van bescherming van het milieu in
internationale regelgeving is gegarandeerd. De milieuadministratie organiseert zich zo
efficiënt mogelijk op tijdige complete rapporteringen aan de internationale en
supranationale instellingen.
OD 143: Vlaanderen zet volop in op het EU-voorzitterschap
Omdat Vlaanderen de Europese Ministerraad Milieu zal voorzitten tijdens het Belgisch
voorzitterschap van de EU en Vlaanderen in de ruimere periode van het
triovoorzitterschap met Spanje en Hongarije een prominente rol zal spelen binnen de
Raad Milieu, zullen dit voorzitterschap en de samenwerking met de andere gewesten en
de federale milieuoverheid de komende jaren het Vlaamse milieubeleid en de Vlaamse
inzet op alle niveaus beïnvloeden. Gezien het Belgische voorzitterschap samenvalt met
het internationaal jaar voor de biodiversiteit (2010), wordt dit meegenomen als prioritair
thema.
In het kader van het komende EU-voorzitterschap wordt gewerkt rond volgende
prioritaire thema’s: Klimaatsverandering, Biodiversiteit, Duurzaam gebruik van
grondstoffen en natuurlijke rijkdommen, en betere internationale en Europese
instrumenten voor het milieubeleid.
84

OD 144: Vlaanderen werkt actief aan de internationale overdracht, valorisatie en verspreiding
van milieu-expertise
De milieusamenwerking met het buitenland steunt op een inhoudelijke en geografische
visie over bilateraal en interregionaal beleid met eigen accenten en opportuniteiten.
Hierbij wordt in eerste orde gestreefd naar maximale coherentie met het beleidsdomein
Internationaal Vlaanderen. Grensoverschrijdende samenwerking op milieugebied met
aangrenzende regio’s, landen en gebieden wordt bevorderd en expertise wordt
overgedragen naar regio’s en landen in ontwikkeling die een ernstige en eerlijke
samenwerking willen aangaan.
In functie van het versterken van de internationale milieusamenwerking wordt een
afgewogen en resultaatgerichte deelname aan Europese/internationale projecten en
fondsen in het vooruitzicht gesteld met kennisdeling, netwerking, samenwerking en
resultaatgerichtheid als doel, waarbij we in return evenzeer het eigen Vlaamse
milieubeleid en de Vlaamse zichtbare en erkende aanwezigheid zullen versterken. Hierbij
wordt de EU als cofinanciering maximaal benut voor het eigen milieubeleid en wordt de
werking ook gericht op eigen accenten en prioriteiten die Vlaanderen op de
internationale (milieu)agenda wenst te plaatsen.
Vlaanderen zal binnen de internationale context ook Europese en internationale
projecten (mee) uitvoeren; drempelverlagende acties zoals interne kennisdeling en
netwerking, gecoördineerde intekening en opvolging, entiteitoverschrijdende
subsidiëring en interdepartementale samenwerking dienen deelname aan deze projecten
te stimuleren.
> Reguliere werking: processen
AVES4.2 Opvolgen van projecten in het kader van Vlaams Fonds Tropisch Bos en
beheren van betreffende subsidiëring
CO5.1 Opvolgen en participeren van ANB in intergewestelijke, nationale en
internationale processen
CO5.2 Coördineren van bijdragen aan internationale rapportering
Middelen
Basisallocatie Bedrag vastgelegd
LBC LD008 1211 74.611,02 €
LBC LD012 3300 248.976,00 €
Resultaten
Indicator Maat Status
Aantal thema's waarvoor in het kader van
internationale processen gecoördineerde
bijdragen worden geleverd
Aantal thema's waarvoor gecoördineerde
bijdrage i.k.v. internationale rapportering
geleverd
aantal ANB: 6
aantal ANB: 3
85

Europees niveau
Voor de implementatie van de EU Strategie voor Biodiversiteit 2020 werd een gemeenschappelijk
uitvoeringskader uitgewerkt. Dit kader omvat voor elk van de 6 doelstellingen een bespreking van
de strategie in een aantal werkgroepen om de implementatie te faciliteren en te begeleiden, de
participatie van betrokken doelgroepen te verzekeren, synergiën en coördinatie met andere
sectoren te versterken. Horizontaal gerichte werkgroepen zijn deze inzake monitoring en
rapportering, en inzake financiering. Het mandaat en de werkplanning voor elk van deze
werkgroepen wordt nu verder geconcretiseerd, en de scope van de werking uitgewerkt.
Van de LIFE 2011-projecten is het project van ANB ‘De MOST-Keiheuvel’ goedgekeurd en
opgestart. Voor de LIFE 2012 procedure werden 4 projecten onder coördinatie van het ANB
ingediend: Habitat herstel van alluviale bossen en kreken in het gecontroleerd overstromingsgebied
Kruibeke-Bazel-Rupelmonde; Herstel van de habitats van sterk bedreigde soorten door
ontsnippering van het Zoniënwoud (OZON); FLemish And North French Dunes REstoration”
(afgekort als “FLANDRE”);
To get heath restored - Heideherstel ism Sibelco. Daarnaast zijn ook 2 projecten ingediend met het
ANB als partner: het project Hamster, en het grensoverschrijdend project voor de Achelse Kluis.
Voor de 6-jaarlijkse EU-rapportering in uitvoering van art 17 Habitatrichtlijn (in te dienen eind juni
2013) en art 12 Vogelrichtlijn (in te dienen eind december 2013) werd de voorbereiding opgestart
en de afspraken inzake datalevering en coördinatie met de regionale en federale overheden
vastgelegd.
Voor de data inzake vogels werden de beschikbare gewestelijke en federale gegevens naast elkaar
gelegd om lacunes in de gegevens te ontdekken en om de best mogelijke techniek te kunnen
toepassen voor het samenbrengen van de gegevens tot nationale data.
Er werd actief bijgedragen in de voorbereiding van de nieuwe Europese financieringsprogramma’s
LIFE en Plattelandsontwikkeling. Het overleg over de financieringsprogramma’s wordt verder gezet
in 2013.
Inzake het thema bossen heeft het ANB vanuit zijn rol als voorzitter-coördinator van de CCIMstuurgroep
Bossen, samen met de andere gewesten en de federale overheid België
vertegenwoordigd in de EU raadsgroep Bosbouw. Belangrijkste aandachtspunt hier was het
voorbereiden van een EU-standpunt in het opgezette onderhandelingsproces vanuit het Forest
Europe proces om voor de Europese regio een juridisch bindend akkoord uit te werken rond het
bevorderen van duurzaam bosbeheer in de regio. Met de deelname van de Rusland in dit proces, is
dit mondiaal gezien een belangrijk bospolitiek proces, omdat zo een groot deel van het bosareaal in
de gematigde en boreale streken van de wereld onder een dergelijk kader kan komen. Voor
Vlaanderen zal het vooral zaak zijn in te schatten in welke mate het eigen lopende en geplande
beleid inpasbaar is in eventuele verplichtingen welke uit dit proces volgen.
Mondiaal niveau
Op mondiaal niveau werd bijgedragen aan de voorbereiding van de 11 de Conferentie der Partijen
van de Conventie voor Biodiversiteit (oktober 2012). Aandacht ging voornamelijk naar de
implementatie en financiering van het strategisch plan voor biodiversiteit, versterking van
coördinatie en synergiën tussen milieuconventies en de voorbereiding van de implementatie van
het Protocol voor ‘Toegang tot en winstverdeling van genetische hulpbronnen’.
De deelname aan de 5 de vergadering der partijen van AEWA - African-Eurasian Waterbirds
Agreement (mei 2012) werd door ANB gecoördineerd en waargenomen. Ter voorbereiding van de
vergadering werd ook het tweejaarlijks AEWA-rapport ingediend. De thema’s die aan bod
kwamen: kennisbasis versterken voor betere planning en opvolging van behoudsrichtlijnen voor
watervogels en hun habitat; afstemming van implementatieplan met andere
biodiversiteitconventies; amendementen van het AEWA Actieplan (bannen van vislood, wijziging
beschermingsstatus kleine mantelmeeuw en taigarietgans, toevoeging van grote zee-eend en
ijseend op lijst te beschermen en monitoren soorten); beschermingsplan voor kleine zwaan en
roodhalsgans en van beheerplan voor kleine rietgans; goedkeuring van richtlijnen voor
mitigeren/vermijden van conflicten tussen trekvogels en hoogspanningsleidingen en voor het
transloceren van vogelsoorten; implementatiekader inzake klimaatverandering,
ontginningsindustrie en hernieuwbare energie in relatie tot watervogels.
86

2 de vergadering van de flywaylanden van de kleine rietgans (augustus 2012): Vlaanderen is het
meest zuidelijk gelegen overwinteringsgebied van de Spitsbergen-populatie van de kleine rietgans.
Minimum 60 % van deze populatie brengt de winter door in Vlaanderen. Voor geen enkele
watervogelsoort is de internationale verantwoordelijkheid van Vlaanderen zo groot. De soort heeft
in Vlaanderen een regionaal gunstige staat van instandhouding. In de verschillende flywaylanden
gebeuren verschillende acties om de populatie onder controle te houden (Noorwegen en
Denemarken) of om de schade die ze aanricht te beperken of te compenseren (Nederland en
België). Coördinatie van bescherming en gebruik van de soort over de hele vliegroute is dan ook
noodzakelijk voor het duurzaam voortbestaan van de populatie en de acties op elkaar af te
stemmen. Op deze vergadering werd afgesproken om jaarlijks de populatiegrens en de prioritaire
acties te bepalen, een managementmodel te ontwikkelen voor het bepalen van de jaarlijkse
hunting bag, de jachtintensiteit te bepalen om een populatie van 60.000 exemplaren te halen.
Verder werd ook bijgedragen in de jaarlijkse rapportering voor ASCOBANS – inzake kleine
walvisachtigen in de Noordzee en andere noordelijke zeeregio’s.
Voor bossen ging de aandacht vnl. naar voorbereidingen van 10 de Bossenforum van de VN (mei
2013, Turkije) waar de economische functie en waarde van bossen, en de organisatie van de
financiering van duurzaam bosbeheer op de agenda staan.
Ondersteuning projecten
Wat betreft het Vlaams Fonds Tropisch Bos werd een nieuwe visie ontwikkeld welke voor 2013 en
2014 zal gevolgd worden. Deze nieuwe visie zal verdergaan op de prioriteiten vanuit biodiversiteit
en klimaat, maar meer samenwerking zoeken met het bedrijfsleven in Vlaanderen zodat een
bredere maatschappelijke betrokkenheid ontstaat rond de door het Vlaams Fonds Tropisch os
ondersteunde projecten. In 2012 werd op basis van de klassieke prioriteiten van het Vlaams Fonds
Tropisch Bos 3 nieuwe projecten ondersteund in Bolivia, Peru en Ecuador ten belope van 248.976€.
4.2 Het agentschap hanteert een projectmatige en gefaseerde
aanpak om de verschillende regelgevingen waarvoor het bevoegd
is, op elkaar af te stemmen en de procedures te vereenvoudigen
Link met Beleidsnota Leefmilieu en Natuur 2009-2014:
OD 59: Door een verdere uitwerking van de evaluatie van de instrumentenmix komen we tot
een efficiëntere inzet van middelen in het natuur- en bosbeleid.
….. Een plan van aanpak moet onder meer bijdragen tot een efficiëntere en effectievere
inzet van het juridisch instrumentarium en tot afstemming zoniet integratie van de
verschillende procedures en instrumenten van toepassing voor natuur, bos en groen.
OD 60: Vlaanderen zet maximaal in op samenwerking en integratie tussen beleidsvelden en
sectoren met het oog op het behoud, het herstel en de versterking van de biodiversiteit.
…. Voor de ondersteuning van tewerkstelling in de groene sector dringt zich een
aanzienlijke vereenvoudiging op. Zo kan een herziening en vereenvoudiging van het
wetgevende kader van twee subsidiestelsels ter ondersteuning van sociale
tewerkstelling in het natuur-, bos-, groen- en milieubeheer (bv. langs wegen en
waterwegen), met name de Groenjobs en de MINA-werkers, zowel verwarring en
onduidelijkheid bij de doelgroepen wegwerken, alsmede een aanzienlijke administratieve
vereenvoudiging voor de subsidieverstrekker realiseren. Een geïntegreerde regeling met
maximale afstemming met het Decreet Sociale Diensten Economie wordt gerealiseerd.
SD 67: Vlaanderen schenkt de nodige aandacht aan het realiseren van de randvoorwaarden om
een efficiënt en effectief natuur- en bos- en groenbeleid mogelijk te maken.
SD 120: We maken werken van slagkrachtige, efficiënte en effectieve processen en procedures.
87

Specifieke werking: projecten
Project Proj09.22 Integratieproject wetgeving met betrekking tot natuur, bos en
groen
Projectsponsor: Jos Rutten
Projectleider: Wouter Faveyts
Situering
Het Project Wetsintegratie is ontstaan uit de nood tot afstemming van de diverse ANB-gerelateerde
regelgevingen, met name inzake natuur, bos, jacht en visserij. In hun huidige vorm zijn deze
regelgevingen niet volledig op elkaar afgestemd. Dit heeft mogelijk negatieve gevolgen op het vlak
van de rechtszekerheid en de effectiviteit van de regelgeving. Om deze reden wil het ANB, in het
belang van de betrokken partijen, niet in het minst de burger die als rechtsonderhorige met deze
regelgeving te maken krijgt, zijn sectorregelgeving grondig afstemmen.
Korte omschrijving
Het stapsgewijs afstemmen van de verschillende regelgevingen op elkaar en het uiteindelijk
integreren tot één coherent geheel.
Resultaten
De werkzaamheden van het project wetsintegratie verlopen door middel van zgn.
‘knelpuntenmodules’. Een knelpuntenmodule is een groepering van knelpunten omtrent een zelfde
thema. Voor elk van deze werkgroepen is een persoon als trekker aangeduid.
Op basis van de resultaten die begin 2012 vanuit de verschillende modules werden voorgelegd aan
de directieraad werd beslist om in de volgende fases verschillende modules te combineren. In 2012
werd het project ‘Multifunctioneel natuurbeheer’ gestart, als onderdeel van het integratieproject,
waarin de resultaten van volgende modules geïntegreerd worden om te komen tot een voorstel tot
wijziging van het natuurdecreet:
- ‘Het geïntegreerd beheerplan’
- ‘Stroomlijnen van afwijkingen, machtigingen, ontheffingen en vergunningen’
- ‘Het ontbreken van concepten voor multifunctioneel natuurbeheer’
- ‘Functionaliteit van domeinen’
‘Financiering.
Het geïntegreerde concept van multifunctioneel natuurbeheer houdt een sterke vereenvoudiging
van regelgeving in. Een eerste versie van dit concept werd eind 2012 voorgelegd aan de minister
zodat in 2013 een concrete wijziging in regelgeving kan uitgewerkt worden.
Daarnaast valt het volgende te melden over de andere modules van het integratieproject:
- De werkzaamheden voor de module ‘stroomlijning jachtregelgeving’ zijn verder gezet,
i.s.m. met de betrokken doelgroepen. Eind 2012 waren de concrete voorstellen van
wijzigingen aan de regelgeving fase I een feit. In 2013 volgt fase II;
- De werkzaamheden voor de module ‘uitwerken mogelijkheid tot onteigening ten behoeve
van bos’ zijn afgerond. Er is voor gekozen om voor het nemen van verdere stappen te
88

wachten op de ontwikkelingen omtrent de zesde staatshervorming, in kader waarvan de
onteigeningsprocedure wordt overgedragen aan de gewesten;
- De werkzaamheden voor de module ‘evaluatie delegatieregelgeving ANB’ zijn grotendeels
afgerond. In de nabije toekomst kan gestart kunnen worden met de opmaak van
voorstellen van wijzigingen aan de regelgeving;
- De werkzaamheden voor de module ‘evaluatie Soortenbesluit’ hebben geresulteerd in een
evaluatie en voorstellen voor het wijzigen van de regelgeving. Het is wachten op groen licht
om het politiek proces in gang te zetten;
- De werkzaamheden voor de module ‘evaluatie uitvoerings-BVR riviervisserij’ zijn afgerond
en een ontwerp van nieuw BVR is opgemaakt. Het politieke beslissingsproces hieromtrent is
inmiddels in gang gezet (eind 2012 was het proces reeds een tweede maal principieel
goedgekeurd door de Vlaamse Regering).
> Reguliere werking: processen
CO3.1 Coördineren en opvolgen van de omzetting van nieuwe concepten naar
beleidsinitiatieven
CO3.2 Voorbereiden van nieuwe regelgeving en aanpassing van bestaande
regelgeving
Middelen
Naast de personeelsinzet werden geen middelen voorzien.
Resultaten
Belangrijkste nieuwe concepten die worden uitgewerkt zijn de ecosysteemdiensten en de tijdelijke
natuur.
De lopende activiteiten en kennisopbouw over het concept ecosysteemdiensten worden toegelicht
onder OOD 2.3B).
De ideeën over “Tijdelijke Natuur” in een Vlaamse context zijn in 2012 verkend in een studie.
Daarin werd een korte marktverkenning uitgevoerd, werden natuurbeelden ontwikkeld, een
risicoanalyse uitgevoerd en risicobeheersende maatregelen voorgesteld, het concept juridisch
verkend en praktische voorstellen ontwikkeld, met feedback van mogelijke stakeholders. Op basis
van de studie kan dit concept nu worden vertaald in het natuurbeleid en kunnen pilootprojecten
worden opgestart.
Vereenvoudiging en afstemming van diverse betrokken regelgevingen worden toegelicht onder het
project 9.22.
89

4.3 Het agentschap zet handhaving in tot het bekomen van
respect voor natuur, bos en groen.
Link met Beleidsnota Leefmilieu en Natuur 2009-2014:
SD 67: Vlaanderen schenkt de nodige aandacht aan het realiseren van de randvoorwaarden om
een efficiënt en effectief natuur- en bos- en groenbeleid mogelijk te maken.
SD 111: Een doeltreffende bestuurlijke handhaving van milieu-inbreuken en milieumisdrijven
wordt uitgebouwd.
Nu het Milieuhandhavingsdecreet op 1 mei 2009 in werking is getreden en ook het
vervolgdecreet en de uitvoeringsbesluiten een feit zijn, is het prioritair om dit nieuw
juridisch kader om te zetten in een doeltreffende bestuurlijke handhaving van milieuinbreuken
en, indien het bevoegde parket beslist niet te vervolgen, ook van
milieumisdrijven. Door kort op de bal te spelen bij het opleggen van exclusieve (bij
milieu-inbreuken) en alternatieve (bij milieumisdrijven) bestuurlijke geldboetes, kan een
krachtig signaal worden gegeven, zowel naar de overtreders als naar de toezichthouders
en de verbalisanten. Even belangrijk is de ontwikkeling van een duidelijk en coherent
kader met criteria op grond waarvan de hoogte van de boete en/of de
voordeelontneming kan berekend worden, zodat rechtszekerheid geboden wordt.
Ook het beleid inzake crisisbeheer bij milieu-incidenten zal verder worden uitgewerkt,
rekening houdend met internationale richtlijnen ter zake.
OD 112: Het milieuhandhavingsbeleid wordt uitgevoerd
Het nieuwe milieuhandhavingsdecreet wordt verder onverkort uitgevoerd. De
krachtlijnen en de prioriteiten van het milieuhandhavingsbeleid zullen worden bepaald
rekening houdend met de aanbevelingen in de jaarlijkse
milieuhandhavingsprogramma’s, opgesteld in de schoot van de Vlaamse Hoge Raad voor
de Milieuhandhaving. De handhavingspraktijk zal naar effectiviteit en efficiëntie worden
geëvalueerd, o.a. via de jaarlijkse milieuhandhavingsrapporten. De
samenwerkingsafspraken tussen de verschillende handhavingsactoren zullen, waar
nuttig, verankerd worden in handhavingsprotocollen. Binnen het decretaal kader zal ik
ondersteuning verlenen aan toezichthouders en opsporingsambtenaren. …..
OD 113: Het milieuschadedecreet wordt uitgevoerd
De uitvoering van het Milieuschadedecreet wordt maximaal afgestemd op de uitvoering
van het Milieuhandhavingsdecreet. Met het oog op de concrete toepassing en verdere
duiding van het Milieuschadedecreet, wordt een Leidraad Milieuschade opgesteld. Waar
nodig wordt het Milieuschadedecreet verder geïmplementeerd via uitvoeringsbesluiten
en wordt er een aangepast economisch instrumentarium ontwikkeld, bv. op het vlak van
waardebepalingstechnieken. Tweejaarlijks zal een rapport over de toepassing van het
MSD worden bezorgd aan de Vlaamse Regering, en in 2013 volgt een nationaal
evaluatierapport voor de Europese Commissie.
90

Reguliere werking: processen
BEH4.1 Uitvoeren van toezicht in domeinen in beheer bij ANB
HH1.1 Opmaken van een handhavingsplan
HH1.2 Opvolging van regelgeving inzake handhaving met oog op toepasbaarheid
en rapporteren van knelpunten
HH1.3 Opmaken handhavingsrapport
HH4.1 Overleggen met parketten
HH4.2 Overleggen met politiediensten, met andere inspectiediensten (FAVV,
CITES, bouwinspectie, ...), met AMMC en met VHRM
HH4.3 Overleggen met arrondissementscommissarissen
HH5.1 Juridisch ondersteunen inzake handhavingsmateries
HH6.1 Uitvoeren van toezicht en opsporing, inclusief georganiseerde acties
HH6.2 Beheren databanken handhaving
HH6.3 Controleren op de vergunningsvoorwaarden
HH6.4 Behandelen van meldingen inzake mogelijke delicten
HH7.1 Vaststellen en opvolgen van delicten in toepassing van het
milieuhandhavingsdecreet
HH7.2 Opvolgen van de strafrechtelijke of bestuurlijke sanctionering van delicten
HH7.3 Opmaken en opvolgen herstelacties in kader van het milieuschadedecreet
Middelen
Basisallocatie Bedrag vastgelegd
LD0 LD302 1211 30.619,05 €
LBC LD002 1211 31.460,00 €
Resultaten
Indicator Maat Status
Percentage realisatie handhavingsplan % ANB: 100
Het aantal opgemaakte aanmaningen ten
opzichte van het totaal aanmaningen en
PV's
% ANB: 44,4
Het jaarlijks, in overleg met de provinciale diensten, opstellen van een degelijk handhavingsplan
vormt de basis voor het handhavingsbeleid van de natuur-, bos-, jacht- en
riviervisserijregelgeving. Dit handhavingsplan, dat de bijdrage vormt aan het jaarlijkse
milieuhandhavingsprogramma van de Vlaamse Hoge Raad voor Milieuhandhaving, werd in het
eerste kwartaal goedgekeurd door de directieraad.
Voorts werd een afwegingskader voor aanmaningen en PV’s opgesteld, in nauwe samenwerking
met de afdelingen Beheer en Beleid van het ANB. De directieraad heeft het afwegingskader in het
tweede kwartaal goedgekeurd. De Vlaamse Hoge Raad voor Milieuhandhaving heeft dit
afwegingskader gunstig geadviseerd.
Verder werd het handhavingsrapport 2011 opgesteld en in het tweede kwartaal door de
directieraad goedgekeurd.
In het tweede en derde kwartaal heeft IAVA een audit van de Natuurinspectie uitgevoerd.
91

De resultaten zijn heel bevredigend: IAVA komt tot de conclusie dat de Natuurinspectie haar taak
op een adequate en doeltreffende wijze uitvoert.
Met het oog op een verdere optimalisatie van de organisatie en werking van de Natuurinspectie
heeft IAVA een aantal aanbevelingen geformuleerd. Het management van het ANB erkent de
aanbevelingen en zal deze implementeren.
Met het oog op een versterking van de autonomie van de Natuurinspectie voert het ANB een
wijziging door in zijn organisatiestructuur.
Zo heeft de directieraad beslist dat de provinciale celverantwoordelijken natuurinspectie niet meer
door de provinciaal directeur, maar door de celverantwoordelijke natuurinspectie van de centrale
diensten zullen worden geëvalueerd.
In uitvoering van de beslissing van de Vlaamse Regering over de evaluatie van het
milieuhandhavingsdecreet werden binnen de schoot van de LNE-werkgroep milieuhandhaving
(waarin het ANB is vertegenwoordigd) een ontwerp van decreet tot aanpassing van het
milieuhandhavingsdecreet en een ontwerp tot aanpassing van het milieuhandhavingsbesluit
voorbereid. Vanuit het ANB werd onder meer een voorstel ontwikkeld om méér schendingen van
milieuregelgeving als een milieu-inbreuk te catalogeren en werd een voorstel geformuleerd over de
voorwaarden waaronder een bestuurlijke dwangsom kan worden ingevoerd in het
milieuhandhavingsdecreet.De werkgroep LNE-Milieuhandhaving heeft in 2012 7 keer vergaderd.
Met het oog op een objectivering van de handhavingsprioriteiten werd een consultancy-opdracht
(bestek) uitgeschreven voor het uitvoeren van een risicoanalyse in het kader van het concept
programmatisch handhaven. De uitvoering van deze opdracht ging eind 2012 van start.
Op lokaal vlak werd intens samengewerkt met de parketten, politiediensten en andere
administratieve overheden in ad hoc dossiers. Zo werd in 2012 gestart met de uitvoering van het
protocol met IRWO, waardoor de natuurinspectie ontbossingsdossiers ook op basis van de
wetgeving ruimtelijke ordening kan vaststellen.
Het ANB participeert actief in de Vlaamse Hoge Raad voor Milieuhandhaving. Binnen de schoot van
de Raad zijn volgende werkgroepen actief:
- de werkgroep Vaststelling en Toezicht;
- de werkgroep Bestuurlijke en Strafrechtelijke Sanctionering;
- de werkgroep Informatie-uitwisseling;
- de werkgroep Dataverzameling, Innovatie en Kennisopbouw;
- de werkgroep Strategisch Meerjarenprogramma.
De werkgroep Vaststelling en Toezicht, voorgezeten door de administrateur-generaal van het ANB,
heeft in 2012 vier keer vergaderd.
Het secretariaat van deze werkgroep is voor rekening van ANB.
In 2012 kwam deze werkgroep drie keer samen om te vergaderen over de volgende onderwerpen:
- Studie lokale milieuhandhaving: voornaamste agendapunt van de werkgroep was de lokale
milieuhandhaving. Binnen de werkgroep werd, met het oog op de begeleiding van de
studieopdracht, daartoe een begeleidingscommissie opgericht waar ook het ANB lid van was. Een
ANB-medewerker van Natuurinspectie verleende bijstand aan het permanente secretariaat bij de
opstelling van het bestek. De begeleidingscommissie kwam een vijftal keer samen tijdens de
voortgang van de studie waarbij er intensieve bijsturing nodig was. Uiteindelijk resulteerde dit in
een studie met aanbevelingen hoe men het lokale milieuhandhavingsbeleid beter vorm kan geven.
Op het najaarscongres van de VHRM werd de studie aan het brede publiek voorgesteld.
- Modelbrieven en sjablonen: op 1 januari 2012 trad de Salduz-wet in werking hetgeen een
ingrijpende wijziging betekende in de manier waarop verdachten, getuigen en slachtoffers moesten
worden verhoord. Om hieraan tegemoet te komen heeft een ANB-medewerker sjablonen en een
handleiding ontworpen die op de website van de VHRM werden gepubliceerd.
92

- Artikel 29 wetboek van strafvordering: de nota over artikel 29 van het wetboek van
strafvordering over het feit of een toezichthouder al dan niet verplicht is om een proces-verbaal op
te stellen als hij of zij geconfronteerd wordt met een milieumisdrijf werd, met een begeleidende
tekst, gepubliceerd op de website van de VHRM. Een medewerker van ANB-natuurinspectie is de
auteur van deze nota.
- www.milieuhandhaving.be: in 2012 begon men binnen de werkgroep reeds na te denken om de
inventaris van milieuhandhavingsactoren te ontsluiten voor het bredere publiek. Gedacht werd aan
een website die zowel informatie bevat voor burgers met een milieuhandhavingsgerelateerde vraag
als voor overtreders die in een procedure verwikkeld zitten alsmede voor toezichthouders met
nuttige adressen van collega’s en met hulpmiddelen. Voor dit doel werd een subwerkgroep
opgericht om de krijtlijnen uit te tekenen. Dit resulteerde in de uitwerking van een scope. Een
ANB-medewerker van natuurinspectie maakte deel uit van deze subwerkgroep.
In de werkgroep Bestuurlijke en strafrechtelijke sanctionering werd aandacht besteed aan de
verschillende scenario’s van inbeslagneming in het kader van het milieuhandhavingsdecreet,
werden diverse aanbevelingen tot werkmethode besproken en werd het protocol tussen het ANB en
Inspectie RWO over de behandeling van ontbossingsdossiers positief onthaald door de
vertegenwoordigers van de parketten. Verder werd in deze werkgroep ook de prioriteitennota
vervolgingsbeleid geactualiseerd, en werd een nota van het ANB over bestuurlijk en gerechtelijk
beslag aanvaard.
Tot slot heeft deze werkgroep ook, binnen het kader van de evaluatie van het
milieuhandhavingsdecreet, een voorstel van het ANB om méér schendingen van milieuregelgeving
als een milieu-inbreuk te catalogeren besproken en aanvaard.
De werkgroep “Bestuurlijke en strafrechtelijke sanctionering” heeft in 2012 vijf keer vergaderd.
De werkgroep Dataverzameling, Innovatie en Kennisopbouw onder voorzitterschap van het
Afdelingshoofd Natuurinspectie vergaderde tweemaal. Dit ter voorbereiding van de workshop over
de handhaafbaarheidstoets en het najaarscongres over lokale milieuhandhaving. De resultaten van
de workshop over bestuurlijke transactie – dwangsom werden verwerkt in een nota die onderdeel
uitmaakte van de nota over de evaluatie van het milieuhandhavingsdecreet. Het ANB heeft tevens
een actieve rol opgenomen bij de voorbereiding en de organisatie van het najaarscongres over
lokale milieuhandhaving. Vertegenwoordigers van het ANB fungeerden er als dagvoorzitter, of
verslaggever of zetelden in het discussiepanel.
De werkgroep Strategisch meerjarenprogramma heeft tot doel om een vijfjarig
milieuhandhavingsprogramma op te stellen; de Raad anticipeert hiermee op een komende
decreetswijziging die het milieuhandhavingsprogramma op jaarbasis zal vervangen door een
programma op vijfjarige basis dat zal samen sporen met de beleidscyclus.
De werkgroep kwam pas eind 2012 een eerste keer samen.
Tot slot hebben de vertegenwoordigers van het ANB in de Vlaamse Hoge Raad voor
Milieuhandhaving actief bijgedragen aan de discussies binnen de Raad en bij de totstandkoming
van de aanbevelingen die de Raad in 2012 heeft geformuleerd.
De belangrijkste aandachtspunten binnen de Raad in 2012 waren de volgende:
- bespreken van en beslissen over de voorstellen van de diverse werkgroepen;
- de evaluatie van het milieuhandhavingsdecreet;
- de opmaak van het milieuhandhavingsrapport 2011;
- de opmaak van het milieuhandhavingsprogramma 2012;
- internationale samenwerking (INECE, Impel, Interpol…);
- de opmaak van een nota over de relevante gewestelijke overheden.
De Raad heeft in 2012 10 keer vergaderd.
93

4.4 Het agentschap levert zijn bijdrage tot de uitvoering van het
Ruimtelijk structuurplan Vlaanderen, inzonderheid de afbakening
van de agrarische en natuurlijke structuur.
Link met Beleidsnota Leefmilieu en Natuur 2009-2014:
SD 67: Vlaanderen schenkt de nodige aandacht aan het realiseren van de randvoorwaarden om
een efficiënt en effectief natuur- en bos- en groenbeleid mogelijk te maken.
OD 68: Vlaanderen zorgt voor de effectieve uitvoering van het Ruimtelijk structuurplan
Vlaanderen met als doelstelling inzake natuur, bos en groen de afbakening van extra
38.000 ha natuurgebied en 10.000 ha bosgebied om zo te komen tot een
samenhangend Vlaams Ecologisch Netwerk van 125.000 ha, evenals de 150.000 ha
(natuur)verwevingsgebied.
In uitvoering van het RSV zal bijgedragen worden aan de afbakening van ‘…7.000 ha
extra bedrijventerreinen, de afbakening van 750.000 ha agrarisch gebied, extra 38.000
ha natuurgebied en 10.000 ha bosgebied en 150.000 ha natuurverwevingsgebied’ (cf.
Regeerakkoord). Van de natuur-, bos- en overige groengebieden moet uiteindelijk
125.000 ha onderdeel uitmaken van een samenhangend Vlaams Ecologisch Netwerk
(VEN). Via gewestelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen (GRUP’s) zullen deze doelen
gerealiseerd worden. Afbakeningsprocessen zullen rekening houden met de gewestelijke
instandhoudingsdoelstellingen en de speficieke instandhoudingsdoelstellingen voor de
habitat- en vogelrichtlijngebieden. In die zin zal ook de timing van de opmaak van
GRUP’s van die aard zijn dat het realiseren van de instandhoudingsdoelstellingen niet in
het gedrang komt. Zoals bepaald n.a.v. de besluitvorming van het Wildschadebesluit zal
op basis van overleg tussen het Agentschap Natuur en Bos en het Departement
Landbouw en Visserij een geactualiseerde kaart van de historisch permanente
graslanden opgemaakt worden, en zal een lijst van bijzonder waardevolle historische
graslanden voor eind 2009 voor vaststelling aan de Vlaamse regering worden
voorgelegd als sluitstuk van de effectieve bescherming van poldergraslanden.
SD 90: De kwaliteit van de open ruimte verbetert via een gebiedsgericht beleid en
gebiedsgerichte investeringen
De open ruimte-projecten ondersteunen het investeringsbeleid van de Vlaamse Regering
om de economische crisis te helpen bestrijden. De gebiedsgerichte aanpak biedt
uitgelezen kansen om dit geïntegreerd, beleidsdomein- en bestuursniveauoverschrijdend
te doen. De projecten kunnen uitvoering geven aan onder meer volgende punten van
het regeerprogramma: een levendige landbouw- en visserijsector, investeren in
stappers en trappers (o.a. trage wegen), investeren in openbaar vervoer, beperken van
hinder en verontreiniging, een nieuwe visie voor ruimtelijke ordening in Vlaanderen,
archeologisch en kunsthistorisch erfgoed renoveren en beschermen, naar een groene
economie, verstandig omgaan met energie, plattelandsbeleid, minder afval en meer
recyclage, integraal waterbeleid, luchtbeleid, biodiversiteit en natuur- en bosbeleid.
Met de gebiedsgerichte projecten wil ik ook uitvoering geven aan de ruimtelijke
afbakeningsprocessen, die vorige legislatuur zijn opgestart en die deze legislatuur zullen
voltooid worden.
94

Reguliere werking: processen
GGB1.1 Beheren van de afbakening VEN en IVON
GGB1.2 Beheren van de aanduiding van speciale beschermingszones
GGB1.3 Deelnemen aan ruimtelijke processen en participeren bij de opmaak van
RUP's
GGB1.4 Uitwerken van een visie inzake natuur, bos en groen en het leveren van
een inhoudelijke bijdrage in ruimtelijke processen
Resultaten
In 2012 werd er verder gewerkt aan de ruimtelijke ujtvoeringsplannen (RUP’s) in
beleidsdomeinoverschrijdende RUPteams. Twee RUP’s kwamen in finale fase : Zwin en Westmalle.
Voor drie RUP’s werden er in juli 2012 tussentijdse beslissingen genomen door de Vlaamse
Regering : voor het RUP van de Klein Nete, voor het RUP van de landbouwgebieden van
Helchteren, Peer, Meeuwen en Bree en voor het RUP van Heverleebos-Meerdaalwoud. Deze
beslissingen zijn nu in uitvoering. Er werd een apart RUP opgestart voor Gerkenberg-Herenbossen.
Deze processen worden ook maandelijks teruggekoppeld via P-AGNAS, ambtelijk overleg en
driemaandelijks via C-AGNAS, met middenveld- en kabinetsvertegenwoordigers. Een stand van
zaken per RUP vind je op
http://www.rsv.vlaanderen.be/web/nl/planningsprocessen/Buitengebied/index.html
Daarnaast werd er aan de voorbereiding van het beleidsplan Ruimte gewerkt. Dit beleidsplan wordt
de opvolger van het RSV. In mei 2012 werd het groenboek goedgekeurd. Dit wordt verder verfijnd
tot een witboek waaraan in het najaar van 2012 werd gestart.
Op basis van wetenschappelijk advies en onderbouwing mbt natuurontwikkeling en –beheer van
habitats van Europees belang werd de uitbreiding van het deelgebied 11 ‘Boterakker’ van de SBZ
‘Maasvallei’ aangevraagd. Na de voorlopige vaststelling door de Vlaamse regering van 20 juli werd
het openbaar onderzoek georganiseerd en het dossier voorbereid voor definitieve vaststelling van
de afbakening.
4.5 Het Agentschap draagt actief bij tot de realisatie van de
doelstellingen (van artikel 5) van het decreet integraal
waterbeleid.
Link met Beleidsnota Leefmilieu en Natuur 2009-2014:
SD 15: Het beleid en het beheer van de watersystemen worden verbeterd en geënt op een
integrale visie en op kennis van de watersystemen.
In het decreet Integraal Waterbeleid van 2003 werd de Europese kaderrichtlijn Water
omgezet in Vlaamse regelgeving. In uitvoering van het decreet werden de
overlegstructuren voor een geïntegreerd Vlaams water-beleid en -beheer in het leven
geroepen.
OD 21: Overheden werken beter samen aan een betere waterkwaliteit
Voor bepaalde gebieden, die bescherming (moeten) genieten in het kader van natuur,
drinkwaterproductie of zwemwater, is een intensieve, gebiedsgerichte aanpak van de
waterkwaliteit aangewezen. Daarom zal ik voor een aantal specifieke prioritaire
gebieden projecten opstarten om een goede fysisch-chemische en ecologische kwaliteit
95

te bereiken door de sanering van alle afvalwater en eutrofiëringsbronnen, de eventuele
sanering van de waterbodems en het noodzakelijke structuurherstel. In deze specifieke
gebieden zal ik een intensieve samenwerking tussen alle betrokken overheden opzetten.
OD 22: Door inrichting, ruiming en onderhoud verbetert de ecologische toestand van de
onbevaarbare waterlopen
….. Naast de investeringen in waterzuiveringsinfrastructuur, zijn ook andere groene
investeringen noodzakelijk om de goede ecologische toestand van de onbevaarbare
waterlopen te realiseren. Vooral maatregelen aan en langs waterlopen zijn noodzakelijk
zoals ecologische inrichtingsmaatregelen (vismigratie, structuurherstel,
natuurtechnische milieubouw…). Ik zal prioriteit geven aan maatregelen in speciale
beschermingszones zodat een verbetering van de ecologische kwaliteit van de
waterlopen ook winst voor de kwaliteit van onze natuur oplevert. Op die manier kunnen
de kosten ook worden gespreid tussen water- en natuurbeheerders.
….. Door een intensieve bestrijding van invasieve waterplanten wordt een drastische
vermindering van de woekerplaatsen beoogd. Voor de belangrijkste soorten wordt een
monitoringprogramma en een beheerregeling opgemaakt zodat nieuwe woekerhaarden
worden voorkomen.
SD 67: Vlaanderen schenkt de nodige aandacht aan het realiseren van de randvoorwaarden om
een efficiënt en effectief natuur- en bos- en groenbeleid mogelijk te maken.
> Reguliere werking: processen
GGB2.3 Inbreng verzekeren in het integraal waterbeleid en vertalen naar het
beleid van het ANB
Resultaten
In 2012 werden volgende dossiers door ANB voorbereid en vervolgens goedgekeurd door de CIW:
- geactualiseerde Code van Goede Natuurpraktijk, voor onderhoudswerken aan
onbevaarbare en bevaarbare waterlopen;
- afstemming tussen natuurvergunningsaanvraag en VEN-ontheffing voor
waterloopbeheerders.
Voor volgende dossiers werd in 2012 via de CIW-werking de basis gelegd voor een vervolgtraject:
- Integratie van de IHD-doelstellingen gerelateerd aan waterlopen in het actieprogramma
voor de volgende stroomgebiedbeheerplannen: aanlevering tabel en GIS-lagen met
doelstellingen per waterlichaam (aan bekkens);
- Soortbeschermingsprogramma voor Beekprik, Rivierdonderpad en Kleine Modderkruiper:
opmaak van het basisrapport (eerste maal voorgelegd aan WG Ecologisch Waterbeheer);
- Beheerregeling bever: voorstelling krachtlijnen visie in WG Ecologisch Waterbeheer;
- Kano- en Kayak: voorleggen van juridische en beleidsmatige keuzes aan kabinet in
voorbereiding van een uitgewerkte oplossing in samenwerking met waterloopbeheerders en
de sector.
96

4.6 Het agentschap hanteert een communicatiestrategie met het
oog op het versterken van het maatschappelijke en bestuurlijk
draagvlak en beoogt daartoe beeld- en doelgroepdoorbrekend te
werken.
Link met Beleidsnota Leefmilieu en Natuur 2009-2014:
SD 67: Vlaanderen schenkt de nodige aandacht aan het realiseren van de randvoorwaarden om
een efficiënt en effectief natuur- en bos- en groenbeleid mogelijk te maken.
SD 120: We maken werken van slagkrachtige, efficiënte en effectieve processen en procedures.
OD 141: De natuur- en milieueducatie in Vlaanderen wordt verder gestimuleerd en ondersteund
In uitvoering van de doorbraak ‘Groen en dynamisch stedengewest’ bestendig en
versterk ik de stimulerende en ondersteunende rol inzake natuur- en milieueducatie, dit
zowel voor het niet-formeel en informeel leren (Speelgroen, jeugd, volwassenen,
gezinnen) als voor het formeel onderwijs (MOS, Ecocampus). Dit gebeurt
ervaringsgericht, geïntegreerd en op een participatieve wijze. Er wordt hierbij uitvoering
gegeven aan het Vlaams Implementatieplan Educatie voor Duurzame Ontwikkeling -
EDO.
De Vlaamse educatieve centra spelen daarbij een belangrijke rol als kennis- en
vormingscentrum en als proeftuin voor vernieuwende methodieken.
> Reguliere werking: processen
COM2.1
Uitbouwen van perswerk
COM2.2 Het verstrekken van informatie aan en bekendmaken van het ANB bij het
brede publiek
Middelen
Basisallocatie Bedrag vastgelegd
LD0 LA301 1211 59.268,35 €
LD0 LD301 1211 291.154,03 €
LBC LD007 1211 202.168,04 €
LD0 LD307 1211 7.681,00 €
97

Resultaten
Intern
Intranet: Een volledig vernieuwd intranet is op 14 februari 2012 gelanceerd. Dit gebeurde zonder
noemenswaardige technische problemen. Het intranet is voor elke ANB’er de homepagina van de
browser. Zo goed als alle nieuwsberichten en relevante werkinformatie is erop te vinden. De
papieren nieuwsbrief werd afgeschaft en vervangen door de digitale nieuwsbrief. Deze wordt om de
twee weken verspreid. In het kader van Elk Talent Telt is een werkgroep interne communicatie
geïnstalleerd met het oog op het uitwerken van voorstellen tot verder verhogen kwaliteit en
efficiëntie interne communicatie.
Extern
Website. De vernieuwde website is gelanceerd in het kader van de Week van het Bos. De website
legt nog meer de focus op de domeininformatie en de praktische informatie rond de wetgeving. Het
streefdoel van een jaarlijkse stijging van 5% voor het bezoekersaantal is ruimschoots gehaald.
Zowel het aantal bezoekers per maand als het aantal unieke bezoekers neemt sterk toe (soms +
30%!). De website voldoet volledig aan de vereisten voor responsive webdesign. Daarnaast is er
ook een aantal digitale wandelingen gelanceerd in samenwerking met Route You (project Adagio).
Ook deze worden zeer frequent bekeken en geraadpleegd. Ook de sociale media kennen een
gestage groei. Voor GIDS werd nog geen website ontwikkeld, vooral omdat er nog onvoldoende
inhoud beschikbaar was. Er werd wel een Parking Day georganiseerd. Dit was een mooi
evenement.
De twee campagnes van het ANB werden met succes uitgevoerd. De Dag van het Park kende een
mooie opkomst en flink wat weerklank in de pers. De Week van het Bos kreeg iets minder
aandacht in de media, maar dat had veel te maken met de lokale verkiezingen die in die periode
vielen.
Naast het reguliere perswerk participeerde het ANB ook aan het televisieprogramma Groenland. Dit
leverde heel wat mooie reportages op over de visie en missie van het ANB.
4.7 Het agentschap zorgt voor een wetenschappelijke
onderbouwing van zijn organisatiedoelstellingen.
Link met Beleidsnota Leefmilieu en Natuur 2009-2014:.
SD 61: Het natuur- en bosbeleid is gebaseerd op een degelijke wetenschappelijke
onderbouwing. Alle biodiversiteitsdata zijn beschikbaar via één informatie- en
datacentrum.
Er is nood aan betrouwbare gegevens en een duidelijke consensus over de methoden
die worden toegepast om tot maatschappelijk gedragen besluitvorming te komen. Het
onderzoek dat door het INBO moet worden uitgevoerd moet voldoende beleidsrelevant
zijn, rekening houden met de beleidsprioriteiten en afgestemd zijn met de programma’s
van andere onderzoeksinstellingen. Om deze elementen te garanderen/faciliteren wordt
er structureel overlegd met zowel de beleidsmakers, de maatschappelijke actoren die de
gevolgen ondervinden van het natuur- en bosbeleid, en de onderzoekswereld.
In uitvoering van de EU Habitatrichtlijn zal Vlaanderen in samenspraak met alle
betrokken overheidsinstanties een surveillance programma opzetten om te rapporteren
over de Natura 2000 gebieden en over de staat van instandhouding van de Natura 2000
habitats en soorten.
Van deze opdracht wordt gebruik gemaakt om een monitoringsysteem te ontwikkelen.
Dit gebeurt via een stappenplan in de periode 2010 – 2012 volgens de leidraad
98

“Ontwerp en evaluatie van meetnetten voor het milieu- en natuurbeleid”. Hierbij wordt
optimaal afgestemd met andere wettelijk noodzakelijke vormen van biologische
monitoring, onder meer deze in het kader van de Kaderrichtlijn Water en de evaluatie
van in de landbouwsfeer werkzaam zijnde beleidsinstrumenten die er op gericht zijn het
verlies aan biodiversiteit tegen te gaan of ze terug te herstellen.
Er wordt nagegaan wat de mogelijkheden van remote sensing technieken zijn voor het
opvolgen van biotopen, habitats en leefgebieden en hun kwaliteit.
Naast het onderzoek in functie van de instandhoudingsdoelstellingen, besteedt het
wetenschappelijk onderzoek ook voldoende aandacht aan de uitvoering van het
soortenbesluit. Bestaande rode lijsten worden geëvalueerd en de noodzaak van nieuwe
rode lijsten wordt onderzocht, en de opmaak ervan gecoördineerd. Er zal onderbouwing
gegeven worden aan de opmaak van soortherstelprogramma’s en -beheerplannen.
Er zal verder onderzoek gebeuren naar de impact van klimaat- en milieuveranderingen
op de biodiversiteit in Vlaanderen en de adaptatiecapaciteit.
De genetische diversiteit van plant- en diersoorten waarvoor Vlaanderen een belangrijke
internationale tot regionale verantwoordelijkheid draagt wordt geëvalueerd ten behoeve
van de ondersteuning bij de opmaak van soortbeheerplannen in relatie tot het
veranderend klimaat.
Ook de aanwezige expertise over veredeling van bomen, wordt gericht op het onderzoek
naar klimaatgevoeligheid en naar mogelijkheden om bij te dragen tot remediërende
maatregelen.
Er wordt een informatie- en kennissysteem uitgebouwd dat verzamelde
basisinformatie/cijfers op een gestandaardiseerde en consulteerbare wijze beheert. Alle
beschikbare biodiversiteitsgegevens komen zo ter beschikking van het beleid en van
elke andere gebruiker die er nood aan heeft.
SD 107: Het milieubeleid in Vlaanderen wordt wetenschappelijk onderbouwd.
Beleidskeuzes worden wetenschappelijk onderbouwd. De milieu- en de
natuurrapportering gebeuren in functie van een evaluatie van het beleid en geven aan
op welke wijze beleidskeuzes een impact hebben op leefmilieu en natuur. Essentieel
blijft natuurlijk wel dat het leefmilieu- en natuurbeleid een ruim maatschappelijk
draagvlak hebben. De strategische adviesraad van het beleidsdomein zal worden ingezet
als instrument om meer inzicht te krijgen in de mate waarin maatschappelijk draagvlak
voor beleidsvoorstellen aanwezig is of onder welke voorwaarden het kan versterkt
worden.
> Reguliere werking: processen
CO4.1 Beheren van beleidsvoorbereidende, - uitvoerende en -evaluerende
studies
CO4.2 Coördineren van het beleidsondersteunend wetenschappelijk onderzoek
Middelen
Basisallocatie Bedrag vastgelegd
LD0 LD303 1211 188.365,15 €
LBC LD002 1211 736.119,52 €
99

Resultaten
Indicator Maat Status
Aantal adviezen die door ANB aan INBO
gevraagd worden
aantal ANB: 124
Beleidsvoorbereiding, opmaak van beheerplannen of soortbeschermingsprogramma’s en vaststellen
van instandhoudingsdoelstellingen vereisen een degelijke wetenschappelijke onderbouwing. De
voorbereiding van het onderzoeksprogramma voor 2013 gebeurde in overleg met het INBO om een
zo gepast mogelijke afstemming te verzekeren met de onderzoeksplanning van het instituut.
Voor de opmaak van de 6-jaarlijkse rapportering in uitvoering van de Habitat- en de Vogelrichtlijn
werden de afspraken voor de datalevering vastgelegd en een tijdplanning afgesproken. In dit
kader werd ook een overeenkomst opgestart met Natuurpunt voor de aanlevering van gegevens
over soorten die verzameld wordt door de uitgebreide groepen van vrijwilligers bij de diverse
verenigingen.
Voor de uitgewerkte monitoringsmethodieken voor Natura 2000 (habitats en soorten) en voor
beheer werd na een testfase de planning voor de implementatie uitgewerkt.
100

101

5. Het agentschap zal alle mogelijke inspanningen leveren
om te garanderen dat zijn interne werking efficiënt, effectief,
klantgericht en integer verloopt.
5.1 Het agentschap zal binnen zijn mogelijkheden en middelen alle
inspanningen leveren om de maturiteit van de eigen organisatie
minstens op peil te houden en waar nodig en mogelijk te verhogen met
het oog op een verdere verbetering van een efficiënte, effectieve,
klantgerichte en integere werking.
Link met Beleidsnota Leefmilieu en Natuur 2009-2014:
SD 120: We maken werken van slagkrachtige, efficiënte en effectieve processen en procedures.
> Specifieke werking: projecten
Project Proj10.3 Interne organisatie+ van beheer
Projectsponsor: Roel Vanhaeren
Projectleider: Griet Beckers
Situering
Uit het project interne organisatie binnen Beheer in 2009 en uit de regiobezoeken blijkt dat
meer initiatieven rond organisatiebeheersing nodig zijn. Bovendien zorgen enerzijds de huidige
maatregelen tot besparingen op zowel personeel als budgetten en anderzijds de druk die ANB
van buitenaf ondervindt bij bepaalde projecten en/of domeinen ervoor dat we een meer
uitgebouwde gebiedsgerichte visie nodig hebben.
Via het project ‘Interne organisatie +’ zal hieraan verder gewerkt worden en zal een belangrijke
denkoefening gerealiseerd worden om een duidelijke visie op verschillende niveaus, en
afgestemd binnen de organisatie te ontwikkelen. Binnen de afdeling Beheer is een cruciaal
niveau in deze de regio.
Korte omschrijving
Dit project omvat het uitwerken van een aantal acties die het lokaal management moet
ondersteunen, zoals:
- Het oprichten van een competentienetwerk van regiobeheerders.
- Het uitwerken van een visie per regio door regiobeheerders, in overleg met andere cellen,
regio's en provincies.
- Opzetten van thematische evaluaties (doorlichting van Beheer rond een bepaald thema)
- Opzetten van regionale evaluaties (doorlichting per regio).
102

Binnen dit project zullen deze drie deelprojecten opgestart worden. In de toekomst zal dit deel
uitmaken van de continue werking binnen de organisatie.
Input
Naast de personeelsinzet worden geen middelen voorzien.
Resultaten
In 2012 werd gestart met de aanstelling van ploegbazen binnen het ANB. Dit gaf aanleiding tot
grondige denkoefeningen over en concrete aanpassingen aan de organisatie binnen regio’s.
Door regiobeheerders wordt momenteel samen met hun medewerkers een voorstel uitgewerkt
om hun interne werking af te stemmen op te verwachten veranderingen (besparingen,
pensioneringen, doelstellingen,…). Bijgevolg werd het project ‘Interne Organisatie +’ tijdelijk on
hold gezet om de resultaten van dit voorstel (benoemd als ‘Model Beheer 2020’) af te wachten.
Project Proj09.20 ICT program management
Projectsponsor: Jos Rutten
Projectleider: Fries Verledens
Situering
Aanbeveling A20 van de audit Organisatiebeheersing bij het Agentschap voor Natuur en Bos
(ANB) luidt: “Het agentschap dient haar visie op het vlak van ICT verder uit te werken en
concretiseren. Deze visie moet afgestemd zijn op de richtlijnen die gelden op niveau van MVG
en de afspraken gemaakt in kader van de Milieuinfo-stuurgroep. Hieruit afgeleid dient een ICTplan
te worden opgemaakt, met concreet uitgewerkte doelstellingen, geformuleerd zowel op
korte als op lange termijn en kaderend binnen de organisatiedoelstellingen. In dit plan moet ook
beschreven staan welke ICT-kennis en ICT-organisatiestructuur vereist is om de realisatie van
dit uitgestippelde ICT-beleid te kunnen uitwerken, opvolgen en bijsturen wanneer nodig. In de
BO tussen de Vlaamse regering en het ANB is als output van de operationele
organisatiedoelstelling "continu werken aan verbetering van de performantie van
administratieve, financiële en logistieke ondersteuning in nauwe samenwerking met de
managementondersteunende diensten van het departement LNE en met INBO" een "ICT-plan
met korte- en langetermijndoelstellingen" opgenomen. Bijzondere aandacht dient besteed te
worden aan de afstemming op het -sleutelproject 2.2: Nuttige rationalisering ter ondersteuning
van een klantengedreven ICT.”
Korte omschrijving
Dit project werd in 2008 opgestart met als titel "ICT- strategie". Het project had en heeft tot
doel :
1) het opmaken van een strategisch ICT-plan met korte- en lange termijndoelstellingen.
2) het opmaken van een operationeel ICT-plan.
103

Deze doelstellingen werden uitgebreid met de doelstelling "Draagvlak creëren voor het nieuwe
ICT-plan". De Program Management Board (PMB) en de DR volstonden blijkbaar niet om een
algemeen gekend en breed gedragen Strategisch ICT-plan tot stand te doen komen. Daarom
werd gewerkt aan een extra afsprakenkader inzake IT , zowel op het in een vroege fase bekend
maken van IT-projecten als het volwaardig betrekken van de PMB (Program Management
Board). De meeste vragen voor IT-projecten en -activiteiten komen namelijk niet via deze
kanalen.
Input
De besteding van middelen is gevat onder OOD5.1 – Reguliere werking (ICT2.1)
Resultaten
Het strategisch ICT-plan werd in het 2 de kwartaal van 2012 door de directieraad goedgekeurd.
De belangrijkste wijziging ten opzichte van de vorige strategie is de bewustwording dat het ANB
meer aandacht moet besteden aan het totale automatiseringsproject en niet enkel aan het ITproject.
Bovenstaande houdt in dat een project eerst moet goedgekeurd worden door de directieraad en
dat er daarna een uitgebreide en gedetailleerde procesbeschrijving dient opgemaakt worden
door de business. Pas als deze goedgekeurd wordt door alle betrokkenen (afdelingen,
provinciale diensten, enz.) kan IT met de werkzaamheden starten. Dergelijke manier van
werken impliceert het aanstellen van een procesbeheerder die gedurende het volledige
automatiseringsproject het project coördineert. Zijn of haar taak is het coördineren van het
opmaken van de procesbeschrijving en het rapporteren aan alle betrokkenen. Tijdens de ITwerkzaamheden
is hij/zij contactpersoon tussen de gebruiker en de IT-cel.
Met deze strategie in het achterhoofd werd voor de planning van 2013 via de PMB tijdig (eind
3 de kwartaal) een oproep gedaan aan de verschillende afdelingen om voorstellen voor
automatiseringsprojecten in te dienen. Er werden 23 projectfiches ingediend. Tien werden
beschouwd als ‘rijp’ voor ontwikkeling en 13 nog niet ‘rijp’. Dat betekent dat voor deze laatste
groep er nog geen (voldoende) gedetailleerde procesbeschrijving voorhanden is die door
iedereen werd goedgekeurd. Voor de eerste 10 (met uitzondering van het project APIS –
personeelsdatabank) zal de IT-cel op basis van de door de afdelingen opgegeven prioriteiten
een concrete werkplanning 2013 opstellen. De globale planning werd goedgekeurd op de
directieraad van 21 december 2012.
Project Proj09.19 Stroomlijnen en uitbouwen van de organisatieondersteunende
processen logistiek
Projectsponsor: Jos Rutten
Projectleider: Bettina De Vreeze
104

Situering & korte omschrijving.
Het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) wil voor zowel de korte-, middellange- als de lange
termijn een globaal logistiek beleid (laten) ontwikkelen en voeren.
Een globaal logistiek beleid, voor zowel de centrale als de provinciale diensten, moet er toe
leiden dat het beheer, de opvolging en rapportering van de logistieke processen vlot kan
verlopen. Een uniforme aanpak moet eveneens zorgen voor een vlotte uitwisseling van
gegevens dewelke de transparantie nog zal verhogen. Performante ondersteunende processen
zijn essentieel voor de kwalitatieve uitvoering van de kernprocessen. Om knelpunten te kunnen
inventariseren op het vlak van organisatieondersteunende processen moet de huidige
(wissel)werking in kaart gebracht worden op centraal en provinciaal niveau. Een plan van
aanpak zal hierop volgen met concrete acties en verbeterpunten op korte termijn en dit op basis
van de input van zowel de centrale als de provinciale diensten. Hieruit kan dan een globaal
facilityplan volgen.
Op de directieraad van 19 november 2010 werd een strategische nota met de krijtlijnen voor de
(re)organisatie van de logistiek binnen ANB goedgekeurd. De erin opgenomen principes
verwoorden de specifieke doelstellingen van een facilityplan.
a) De centrale cel logistiek wordt omgevormd naar een efficiënte inkoop-cel met als
hoofdtaken:
- het afstemmen van de interne behoeften op het aanbod van de leveranciers op de
markt (inkopen - sourcing);
- het maken van afspraken met de leveranciers (met toepassing van de wetgeving op
overheidsopdrachten) betreffende prijzen, levertermijnen, technische specificaties, …
(contracteren - procurement).
Het opzet is om stapsgewijs een maximale “procurement” na te streven voor goederen
vanaf een bepaalde minimumwaarde: dit betekent eenduidige afspraken per artikel binnen
een reeks centraal afgesloten raamcontracten. Op deze manier zal enerzijds de
betrouwbaarheid op het vlak van kwaliteit en levertermijnen vergroten, anderzijds zal dit
bijdragen aan het efficiënter inzetten van de beschikbare budgetten (Eén leverancier = één
vaste prijs per artikel, voor het hele agentschap).
b) De budgetten voor logistieke goederen worden verdeeld en stelselmatig opgevolgd, zowel
centraal als decentraal. Zolang binnen de grenzen van het toegewezen budget wordt
gebleven zal de centrale logistieke cel niet interfereren met de provinciale aankopen.
c) Maximale decentralisatie wordt nagestreefd in die zin dat elke provinciale dienst (en de
centrale diensten voor eigen gebruik) haar bestellingen plaatst, binnen een globaal
afsprakenkader (aankopen - purchasing).
d) De goederen worden ontvangen waar ze besteld worden, provinciaal of centraal
(ontvangen – delivery).
e) Er worden geen voorraden aangelegd, met uitzondering van een kleine reserve aan
veiligheidskledij en een aantal starterkits (met een beperkt aantal artikelen) voor nieuwe
werknemers.
f) Een goed en consistent beheer van het ‘patrimonium’ van aangekochte goederen wordt
mogelijk gemaakt door betrouwbare overzichten en inventarissen (voor kapitaalsgoederen
vanaf € 1000). Hierbij worden afschrijvingstermijnen en andere relevante informatie mee
opgenomen zodat de centrale inkoopcel degelijke rapporten en prognoses kan maken, ter
ondersteuning van beslissingen rond investering(en) en vervanging(en).
g) Via richtlijnen wordt ervoor gezorgd dat de goederen correct gebruikt worden zodat de
verwachte levensduur ervan gerespecteerd wordt.
105

h) Op langere termijn wordt gewerkt aan het optimaliseren van levertermijnen: het
tijdsverloop tussen aanvraag, bestelling, levering en ontvangst door de eindgebruiker
wordt geregistreerd met het oog op het detecteren en aanpakken van tekortkomingen. Zo
kan dit bijvoorbeeld leiden tot het onderhandelen van betere levertermijnen of het
bijsturen van de verwachtingen van de medewerkers.
i) Een performante IT-toepassing (LISA = Logistiek Informatie Systeem ANB) laat toe alle
aanvragen, bestellingen en leveringen te registreren en op te volgen op decentraal niveau.
Op centraal niveau verschaft het een totaalbeeld en biedt het de mogelijkheid simulaties,
prognoses en betrouwbare rapporten te maken.
De verschillende logistieke processen worden stapsgewijs geïmplementeerd. Op basis van de
beschrijving van de logistieke processen “as is” werd in eerste instantie onderzocht welke de
gemeenschappelijke aspecten en stappen (Sourcing, Contracteren, purchasing, delivery,
allocatie en vermogensbeheer) van deze processen zijn. Op basis van deze generieke
processtappen worden de logistieke processen “to be” per proces uitgewerkt. De specifieke
uitwerking van een stap kan verschillend zijn afhankelijk van het behandelde proces.
Input
Naast de personeelsinzet werden geen extra middelen voorzien.
Resultaten
De uitvoering van het project loopt omwille van verschillende redenen, vooral onvoorziene
omstandigheden, vertraging op. Bij de logistieke processen werd de focus in 2012 in de eerste
plaats gelegd bij de implementatie van het vernieuwd kledij – en wagenbeleid en de uitwerking
en bijsturing van de procesfiches op basis van de vooropgestelde generieke, benadering van
procesmanagement.
Twee richtlijnen zetten het kader uit voor een uniforme en transparante werkwijze voor het
toekennen van kledij aan de verschillende functiegroepen van het personeel en het gebruik van
dienst- en poolwagens.
Het structureel kader van logistieke processen vertrekt van een duidelijke taakverdeling tussen
de Centrale Diensten en de Provinciale Diensten. Volgens deze taakverdeling worden de vragen
van de werknemer rechtstreeks behandeld binnen zijn/haar dienst, wat klantvriendelijk is voor
de werknemer.
Anderzijds worden -ten behoeve van kostenefficiëntie- bestellingen ANB-breed gebundeld en
wordt gewerkt met globale ANB- Vlaamse Overheids-raamcontracten. De raamcontracten voor
de kledij voor het ANB-personeel (de boswachters, beleidsadviseurs, natuurinspecteurs en
administratief- en/of terrein-personeel) zijn in dit kader reeds goedgekeurd en operationeel.
Een ontwerp tot een meerjarig facilityplan werd voorgelegd aan de stuurgroep in januari 2012
en op het Managementcomité ANB. In 2012 werd de structuur gereorganiseerd en in dit kader
zal het vernieuwde facilityplan begin 2013 kunnen bijgestuurd worden.
De ontwerpen van de procesfiches kledij “to be” werden in 2012 gefinaliseerd en voorgelegd ter
evaluatie door de stuurgroep logistiek en het Managementcomité . Deze procesfiches werden in
de loop van 2012 verder geoptimaliseerd, maar nog niet formeel goedgekeurd.
De ontwerpen van de procesfiche wagens “to be” werden grotendeelsuitgewerkt. De
subprocessen aankoop en uit dienst stellen moeten nog gefinaliseerd worden begin 2013.
106

De operationele uitvoering van de eerste fase van de richtlijn kledij werd volledig gerealiseerd in
2012; met name het aankopen – verwerken en aanleveren van nieuwe kledij voor alle
personeelsleden van het ANB en administratieve verwerking in het nieuwe logistiek
informatiesysteem LISA. De levering van de nieuwe kledij en de starterspakketten heeft geleid
tot een aantal onverwachte logistieke problemen en klachten. De logistieke problemen zijn
opgelost. De klachten werden onderzocht en bleken in de meeste gevallen zelfs niet correct te
zijn.
In 2012 werd LISA in gebruik genomen voor wat betreft het luik kledij. De verwerking van
aanvragen tot het opmaken van de bestelbon werd volledig gerealiseerd voor de aankoop van
de startpakketten kledij voor het voltallige ANB personeel. In een tweede fase werd LISA kledij
geoptimaliseerd en bijgestuurd. Ook de module voor vervangingen is operationeel maar vraagt
verdere analyse en bijsturing begin 2013.
In 2013 staat de analyse en de beschrijving op het programma van het omgaan met de
aankoop van een (beperkte) stock en beheer van de vervangingen en de integratie hiervan in
LISA.
Het luik LISA wagens werd “on hold” gezet in functie van andere projecten. Het reservatieluik is
klaar en een basismodule is beschikbaar. Op de Centrale Diensten wordt als pilootprojectgebruik
gemaakt van deze reserveringsmodule. In 2013 wordt -na analyse van de behoeften- een nota
opgesteld om een performant systeem te ontwikkelen.
> Reguliere werking: processen
CO1.1 Structureel extern overleg inzake beleid
CO1.2 Interne organisatie beleid
CO1.3 Ondersteunen van de werkgroepen in het kader van het Overkoepelend
Overleg
CO2.1 Proces- en kwaliteitsmanagement - aspecten beleid
CO2.2 Opmaak en opvolging ondernemingsplan - aspecten beleid
CO2.3 Rapportering m.b.t. beleid
CO2.4 Coördineren van voorbereiding en opvolging van overheidsopdrachten
CO7.1 Opvolgen en uitvoeren van strategische dossiers
COB1.1 Structureel extern overleg inzake beheer
COB1.2 Interne organisatie
COB2.1 Proces- en kwaliteitsmanagement - aspecten beheer
COB2.2 Opmaak en opvolging ondernemingsplan - aspecten beheer
COB2.3 Rapportering m.b.t. beheer
COM1.1 Opmaak en opvolgen van het communicatieplan, acties en -projecten
COM3.1 Uitbouwen, beheren en onderhouden van interne communicatiedragers
COM3.2 Organiseren en ondersteunen van interne evenementen
COM3.3 Ondersteunen van de communicatie bij dossiers/ projecten en opdrachten
binnen ANB
CON1.1 Structureel extern overleg inzake NAC
CON1.2 Interne organisatie NAC
CON2.1 Proces- en kwaliteitsmanagement - aspecten NAC
CON2.2 Opmaak en opvolging ondernemingsplan - aspecten NAC
CON2.3 Rapportering m.b.t. NAC
FIN1.1 Voorbereiden en opvolgen van de budgetaire cyclus
FIN1.2 Voorbereiden, coördineren en opvolgen van de begroting en
begrotingswijzigingen.
FIN1.3 Beheren van de financiële rapportering
FIN2.2 Beheren van de ontvangstenboekhouding
FIN3.1 Opvolgen van administratieve aspecten inzake overheidsopdrachten
FIN3.2 Opvolgen van financiële aspecten inzake overheidsopdrachten
FIN4.1 Beheren van juridische geschillen (excl. Handhaving)
FIN4.2 Beheren van schade aan dienstvoertuigen en aan gebouwen andere dan
loodsen en dienstwoningen
107

HH2.1 Organiseren van VTO voor handhaving
HH3.1 Beheren van wapens
HH3.2 Beheren van overig materiaal voor handhaving (exclusief voertuigen)
HRM1.2 Coördineren, voorbereiden en opvolgen van de organisatieontwikkeling
HRM1.3 Coördinatiemethoden en -systemen
HRM1.4 Verzorgen van interne communicatie rond personeelsaangelegenheden
HRM1.5 Voorbereiden en opvolgen van de personeelsdossiers voor Directieraad
HRM1.6 Beheren van het syndicaal overleg
HRM2.2 Doorstroom: bevorderingen en examens
HRM2.3 Beheren van aangelegenheden inzake uitstroom
HRM3.1 Voorbereiden en opvolgen van het VTO-beleid
HRM3.2 Beheren van vormingsaanvragen
HRM3.3 Begeleiden van stagairs - studenten
HRM3.4 Beheren van het onthaal van nieuwe medewerkers
HRM3.5 Begeleiden inzake loopbaanoriëntatie
HRM3.6 Organiseren en opvolging van prioritaire projecten ontwikkeling & vorming
HRM4.1 Verlenen van advies inzake personeelsbeleid en regelgeving
HRM4.2 Opvolgen tuchtzaken
HRM4.3 Beheren van materies inzake ziekte en arbeidsgeneeskunde
HRM4.4 Beheren, opvolgen en rapporteren van personeelsgegevens
HRM5.2 Beheren en opvolgen van feedback: Bottom-Up Evaluatie en -Appreciatie
HRM5.3 Beheren en opvolgen van FUTO's
HRM6.1 Opmaken van Gender- en diversiteitsbeleid / emancipatie
HRM6.2 Opmaken van initiatieven inzake anders werken
HRM6.3 Voorbereiden, opmaken en opvolgen van initiatieven inzake
personeelswelzijn
HRM6.4 Voorbereiden en opvolgen van preventie en bescherming
HRM6.5 Invullen van de rol van vertrouwenspersoon
HRM7.1 Voorbereiden, opmaken en opvolgen van beloningsbeleid
HRM7.2 Beheren van salarissen en maaltijdcheques
HRM7.3 Beheren en controleren van dienstreizen en woon-werkverkeer
ICT1.1 Voorbereiden en opvolgen van IT Beleid
ICT2.1 Ontwikkelen en beheren van applicaties en databanken
ICT2.2 Beheren IT-infrastructuur
ICT3.1 Ondersteunen van processen inzake GIS
LOG1.1 Aankopen en beheren van gebruiksgoederen
LOG1.2 Registratie, aankopen, huren, verhuren en beheren van gebouwen
LOG1.3 Beheren van documentatie
LOG1.4 Verzending en vervoer van gebruiksgoederen
OND2.1 Opmaken en beheren van indienststellingsverslagen
OND2.2 Opmaken en beheren van instructiekaarten
OND2.3 Beheren van veiligheid op het werk
SEC1.1 Onthaalbeheer (balie)
SEC1.2 Interne administratieve ondersteuning
SEC1.3 Ticket on-line (elektronische bestelling treintickets)
STAF1.1 Voorbereiden, opmaken, opvolgen en rapporteren van de
beheersovereenkomst
STAF1.2 Bewaken en opvolgen van inhoud, timing en kwaliteit van alle vormen van
communicatie met het kabinet
STAF1.3 Behandelen van conflictueuze zaken waarin ANB als entiteit betrokken is
en zaken waarbij het imago van ANB in het gedrang kan komen
STAF1.4 Organiseren, opvolgen en rapporteren van klachtenbehandeling
STAF1.5 Voorbereiden en opvolgen van de entiteitsoverschrijdende
managementorganen binnen het beleidsdomein LNE
STAF2.1 Coördineren, bewaken, opvolgen en rapporteren van het
ondernemingsplan
STAF2.2 Coördineren, bewaken en opvolgen van strategische projecten
STAF2.3 Voorbereiden, bewaken en opvolgen van Directieraad
STAF2.4 Voorbereiden, bewaken en faciliteren van het kwaliteitsmanagement
STAF3.1 Bewaken en faciliteren van de juridische kwaliteit van de werking van ANB
STAF3.2 Coördineren, bewaken en opvolgen interne regelgeving
STAF3.3 Coördineren, bewaken en opvolgen externe regelgeving met impact op
werking ANB
108

Middelen
Basisallocatie Bedrag vastgelegd
LD0 LA300 1100 40.703.217,00 €
LD0 LA301 1211 1.631.436,28 €
LD0 LA305 7422 698.917,70 €
LD0 LD321 7422 302.489,36 €
LD0 LA302 1211 895.141,38 €
LD0 LA303 3441 117.960,44 €
LD0 LA304 7422 259.398,48 €
LD0 LD302 1211 1.572.275,33 €
LD0 LD304 1211 7.182,92 €
LD0 LD320 7422 589.834,23 €
LBC LD002 1211 187.011,51 €
LBC LD003 1211 125.663,34 €
LDC LD004 1211 92.491,72 €
Human Resource management
Traject ‘Elk talent telt’
In 2012 heeft ANB het traject ‘Elk talent telt’ (ETT) verder gezet. Het traject heeft als essentie alle
talenten die aanwezig zijn binnen de organisatie maximaal te benutten, zodat ANB nu en in de
toekomst haar strategische doelstellingen kan bereiken. Immers door te werken rond
gemeenschappelijke waarden maakt het ANB zich klaar voor de toekomst en zal het productiever
en innovatiever kunnen werken. Het ANB is immers een organisatie van professionals die bewust
voor hun vak gekozen hebben. Ze willen iets teweeg brengen in de wereld, een verschil maken
voor hun doelgroep, een bijdrage leveren aan de samenleving. Dat vuur wil aangesproken worden
in het werk en aangewakkerd worden als de vlam dreigt te doven.
In dit kader werden in 2012 belangrijke en ingrijpende structurele veranderingen gerealiseerd
vanuit een waarden-gedreven organisatie. Binnen ETT werden de professionals aangesproken op
de bezieling in het werk en werd samen met hen op zoek gegaan naar de raakvlakken tussen de
doelen en waarden van de organisatie en de verlangens en waarden van de professionals. Als
mensen zich immers verbonden voelen met de organisatie presteren ze meer. Een geïnspireerde
medewerker hoef je niet aan te zetten tot hard werken. Dit werd gerealiseerd door te evolueren
van een hiërarchische naar een projectorganisatie.
De eerste stap was een parcours met de directie en de celhoofden. Uit interviews bleek dat zij zich
goed voelen bij het ANB, maar dat verbetering mogelijk is op een aantal cruciale punten. Om deze
aan te pakken werden vier werkgroepen opgestart, namelijk de werkgroep Directieraad (DR), de
werkgroep silo-doorbrekend denken, de werkgroep besluitvorming en de werkgroep interne
communicatie. Deze werkgroepen, met de celhoofden, prodi’s en directieraad als leden, hebben
hun werkzaamheden eind oktober afgerond en ze hebben hun resultaten samengebracht eind
november. Ondertussen is de tweede stap gestart: de regiobeheerders, teamverantwoordelijken,
projectleiders een aantal medewerkers van Inverde zijn geïnterviewd en hebben een eerste reeks
van vormingen gevolgd. Later komen de andere groepen van het ANB aan bod.
109

Resultaten
Projectwerking
Projectwerking is een goede manier om medewerkers uit verschillende afdelingen op verschillende
locaties te laten samenwerken. Het ANB had al ervaring met de projectwerking (o.a.KOBE, IHD,
GidS, … maar ook kleinere projecten, bv. om een werkwijze of proces te verbeteren) maar besloot
dit nog systematischer aan te pakken en de projectwerking verder uit te breiden. Een nieuwe term
hierin is de “X” of projectverantwoordelijke. Deze X wordt aangeduid door het Managementcomité
of de directieraad. De X werkt samen met zijn/haar projectgroep om de projectdoelstelling te
bereiken. De projectgroep wordt samengesteld uit leden van verschillende afdelingen of entiteiten.
Kapproces
De manier waarop beslissingen genomen worden werd herbekeken. Om te zorgen dat het
beslisrecht ligt waar het thuishoort zijn de Directieraad en het Managementcomité gesplitst.
• Directieraad (DR) strategische beslissingen
leden: Administrateur-generaal, Algemeen Directeur, Afdelingshoofden, Directeur
Inverde, hoofd van de staf
• Managementcomité (MC) operationele beslissingen
leden: de Provinciaal Directeurs en hoofd van de staf.
Het onderscheid tussen strategische en operationele beslissingen is niet altijd zo voor de hand
liggend. Daarom werden de processen onder de loep genomen om te kijken wat er precies in welke
categorie valt. Om dan vervolgens duidelijk te kunnen ‘kappen’ tussen strategische en operationele
zaken binnen de organisatie.
Overlegstructuren onder de loep
Doordat meer onderwerpen uitgewerkt zullen worden via projecten zijn de bestaande
overlegstructuren overbodig of krijgen een andere taakstelling. De verantwoordelijkheden van
overleggroepen werden dan ook in dit licht bekeken. Bepaalde overlegfora werden behouden met
als focus kennisuitwisseling en afstemming/coördinatie. Andere overlegfora werden gestructureerd
binnen een project.
Besparingen
De opdracht van de Vlaamse Regering is een daling te realiseren van 6% in het aantal koppen ten
opzichte van juni 2009. Op het moment van de referentiesituatie waren 833 mensen in dienst. Dit
aantal, op datum van 30 juni 2009, moet gecorrigeerd worden a rata van de door de VR
toegestane wervingen voor nieuwe projecten, in concreto 11 koppen. Dit brengt het totaal aantal
koppen op 844. Bijgevolg komt de 6% besparing in koppen neer op maximaal 793 personen in
dienst op 30 juni 2014.
Op 31 december 2012 stond de teller op 791 (-6,3%). Echter moet opgemerkt worden dat het ANB
4 uiterst noodzakelijke vervangingen heeft goedgekeurd. Rekening houdend met deze vacatures
betreft het aantal koppen 795, of een daling van 5,8%.
110

Diversiteit: statutarisering groenarbeiders en bevordering ploegbazen
In 2012 lag de nadruk bij het ANB op het verhogen van het zelfsturend vermogen van
kortgeschoolden en het verbeteren van hun arbeidsvoorwaarden. Daarvoor zijn volgende acties
ondernomen:
Statutarisering groenarbeiders
Eind 2011 werd een interne procedure opgestart om 73 groenarbeiders in statutair dienstverband
aan te werven. De proeftijd voor deze statutaire functies is gestart op 1 april 2012 met een duur
van 4 maanden. Het project is succesvol afgerond, waarbij de beste gerangschikte geschikte
arbeiders op 13 november 2012 de eed hebben afgelegd als statutair ambtenaar.
Eind 2012 werd vervolgens een nieuwe interne procedure opgestart om bijkomend nog 10 extra
functies voor groenarbeiders open te stellen in statutair dienstverband. Deze procedure is
momenteel nog lopende met 1 maart 2013 als streefdatum voor de start van de proefperiode.
Bevorderingsprocedures ploegbaas
In september 2012 heeft het ANB 40 functies voor ploegbazen opengesteld. Deze
bevorderingsprocedures zorgen voor een groter zelfsturend vermogen van een ploeg
groenarbeiders. De functie van “ploegbaas” bevat technische competenties gelijkaardig aan deze
van een groenarbeider. Van een ploegbaas wordt echter bijkomend verwacht sterk te zijn in leiding
geven, plannen en samenwerken. De procedure is momenteel nog lopende, waarbij 1 april 2013 als
streefdatum wordt vooropgesteld voor de effectieve bevordering tot ploegbaas.
Vorming
Vanaf 2012 is het mogelijk voor werknemers van het ANB om zich gratis in te schrijven in de
cursussen ‘Open aanbod’ van INVERDE. Dit geeft werknemers de mogelijkheid zich in een 70-tal
extra technische en theoretische cursussen te kunnen inschrijven. Bijgevolg hebben werknemers
de mogelijkheid hun groenexpertise verder uit te breiden, zowel theoretisch als technisch.
111

2010
#
cursisten
totaal # dagen
opleiding
# verschillende
opleidingen
Cursussen 861 99,5 63 28
Activiteiten 292 4 2 0
Trajecten
2011
Cursussen 742 85,5 60
Activiteiten 488 8 2 0
Trajecten 651 52,5 17
2012
Cursussen 629 86 59 22
Activiteiten 392 5 3 nvt
Trajecten 310 18,5 8 nvt
OA 59 30 22 nvt
Logistiek
Aankopen & beheren van kledij;
De focus in 2012 lag voornamelijk bij de realisatie van:
112
# nieuwe
opleidingen
- de operationele uitvoering van de richtlijn kledij:
• het organiseren van passessies voor alle personeelsleden van het ANB;
• het invoeren en verwerken van 5.345 aanvragen met betrekking tot de
startpakketten kledij (88 artikeltypes) van alle ANB-personeelsleden tot 286
bestelbonnen;
• het bestellen van deze kledij bij de verschillende leveranciers;
• de ontvangst en de verdeling van de kledijpakketten aan alle ANB personeelsleden
(+/- 25.000 items);
• de organisatie van een catwalk – voorstelling aan externen van het nieuwe ANB
uniform
Resultaat: 100% gerealiseerd
• het gebruik en de optimalisatie van LISA kledijmodule en de opstart van de
rapporteringstool die inzichten geven in bv. wat is aangekocht & geleverd;
• het volledig uitwerken van de procesfiches “to be” (schema – kader en
rolverdeling) en het voorleggen aan de provinciale directies. Resultaat: 100%
afgewerkt;
• de administratieve en financiële afhandeling van alle aankoopdossiers werd
afgerond.
- Aankopen & beheren van dienstvoertuigen
• de realisatie van de vastlegging van het aankoopprogramma dienstvoertuigen 2012
door middel van de lancering via 2 eigen openbare aanbestedingen. Dit omwille van
het ontbreken van een raamcontract voor de Vlaamse Overheid voor
terreinvoertuigen. Resultaat: 30 i.p.v. 27 dienstvoertuigen werden vastgelegd in
2012;
• het uitwerken van de procesfiche “to be” (schema–, kader en rolverdeling) en het
vervolgens voorleggen aan de provinciale directies. Resultaat: grotendeels
afgewerkt;
• de module LISA wagenbeheer: de reservatiemodule is operationeel voor de
Centrale Diensten;

• de rapportering van het voordeel alle aard werd geoptimaliseerd via betere
afspraken met de MOD LNE.
- Aankopen & beheren van GSM’s en smartphones
• in het kader van de migratie van de GSM-profielen op het niveau van de Vlaamse
Overheid werd alle ANB-data aangepast in functie van de door de provider
doorgevoerde profielwijziging. De rapportering werd overgemaakt en de migratie
verliep probleemloos in september.
• in het kader van veiligheid en mobiele bereikbaarheid voor de provincie Limburg
werd een contract aangegaan met een andere provider voor de overdracht van 31
nummers voor mobiele telefonie. Resultaat is een betere bereikbaarheid bij
noodgevallen op het terrein.
Financiën
De uitgaven in 2012 werden nauwgezet opgevolgd. Maandelijks werd er gerapporteerd aan het
Managementcomité en aan de Directieraad over de benutting van de kredieten. Per basisallocatie
werd tot op de niveau van de specifieke uitgavenpost (kostendrager) aangegeven waar zich
mogelijk knelpunten aandienden. Deze rapportering stelde de leidinggevenden en betreffende
dossierbeheerders in staat de nodige bijsturingen te verzekeren. Tevens werden op basis van deze
rapportering door de Directieraad kredietherschikkingen voorgesteld.
Er werd een eerste begrotingscontrole voorgelegd bij beslissing van de Vlaamse Regering. Deze
BC1 2012 behelsde het niet toekennen van de index op een aantal basisallocaties van de algemene
uitgavenbegroting van het ANB. Concreet werd in totaal voor 208 k.euro in vastleggingskredieten
(VAK) en 222 k.euro in vereffeningskredieten (VEK) in mindering gebracht.
Bij de tweede begrotingscontrole lag de focus op het in beeld brengen van de overflow, zijnde
prestaties die in 2011 geleverd werden maar waar slechts in 2012 tot ordonnancering kon worden
overgegaan. Teneinde een correcte aanrekening te kunnen doen conform het Rekendecreet waren
er ten behoeve van deze “overflow” bijkomende vereffeningskredieten noodzakelijk. Daarnaast
werden op een selectie van basisallocaties bijstellingen in het vereffeningskrediet voorgesteld. Het
betreft enerzijds basisallocaties waar door een belangrijk tekort in vereffeningskrediet de facturen
in 2011 niet konden betaald worden, alsook de basisallocaties waarop het starterspakket kledij
aangerekend wordt en waar door de vertraging in de goedkeuring van de raamcontracten voor
kledij, de levering en ordonnancering niet meer in 2011 konden plaatsvinden. Er werden bij deze
BC2 2012 geen nieuwe beleidsinitiatieven voorgesteld. Op de loonkredieten werd er bij BC2 2012
enerzijds de index en de vergrijzingskost toegekend, doch anderzijds werd er ingevolge de
afspraken m.b.t. de besparing van -6% op het CAG een bijstelling in min van 366 k.euro op het
loonbudget doorgevoerd. Voor de studies inzake natuurinrichting werd het systeem van machtiging
aan de Vlaamse Landmaatschappij doorgevoerd, conform hetgeen reeds ingesteld was voor de
investeringsuitgaven. Tenslotte werden de uitgaven op het Visserijfonds verhoogd met 743 k.euro.
Er werden in 2012 5 kredietherschikkingen via de verkorte procedure, i.e. binnen hetzelfde
begrotingsartikel en met akkoord van Minister Schauvliege, doorgevoerd. Deze
kredietherschikkingen hadden in hoofdzaak betrekking op:
• herschikking van LBC LD026 7100 (aankoop en inrichting terreinen) naar LBC LD032 7422
(aankoop machines, o.m. ten behoeve van de aankoop van bosbrandwagens);
• herschikking voor de correcte aanrekening van subsidies en het vrijmaken van bijkomende
middelen voor facultatieve subsidies;
• het vrijmaken van bijkomende middelen voor de hoog oplopende schade door bejaagbaar
wild en beschermde diersoorten;
• herschikking tussen de verschillende uitgavenposten inzake werkingskredieten;
• herschikking van vereffeningskredieten in functie van dringende behoeften.
Er werden daarnaast twee voorstellen voor kredietherschikking via de standaard procedure
ingediend. Deze kredietherschikkingen op de basisallocatie LDC LD004 1211 van het Minafonds
waren noodzakelijk voor de uitgaven inzake onroerende voorheffing op het patrimonium van het
ANB. Compensatie werd voorgesteld op LBC LD002 1211 en LBC LD003 1211. Beide
kredietherschikkingen werden echter niet gehonoreerd.
113

In 2012 werden de betaalkalenders op punt gezet en in ORAFIN ingebracht, met opgave van de te
schrappen encours. Het ANB kon hiermee de monitoring van de benutting van de
vereffeningskredieten verzekeren;
In het tweede kwartaal werd in de verschillende diensten een opleiding inzake financiën gegeven.
In deze opleiding kwamen onder meer de financiële begrippen, de begrotingsstructuur, de
budgetopvolging en budgetaanpassingen, de begrotingscyclus, en de relatie tussen de budgetten
en de doelstellingen van het ondernemingsplan aan bod. Hierbij werd telkens ook nader ingegaan
op de wijzigingen ten gevolge van het Rekendecreet. Deze opleiding moet bijdragen tot een groter
financieel bewustzijn, een verbeterde dossiervoorbereiding en –opvolging en ultiem tot een grotere
afstemming tussen de aanwending van de kredieten en de doelstellingen van het ANB.
Het procesmanagement voor de processen inkooporders vereffenaar kort, dossiers vereffenaar lang
en facturatie werd met een vernieuwd elan opgestart. Inzake de dossiers vereffenaar lang zijn de
processtromen uitgezet conform de gewijzigde organisatiestructuur met een versterking van de
kwaliteitscontrole en de interne controle. Voor de dossiers vereffenaar kort zijn de krijtlijnen van
het proces uitgetekend en wordt in het verder implementatietraject binnen de provinciale diensten
de concrete afstemming met de dossierbeheerders opgenomen. Voor de behandeling van facturen
van de afdeling A&C op de Centrale Diensten werden nieuwe afspraken gemaakt inzake coördinatie
in functie van een vlottere dossierstroom en tijdige betaling.
Aan de hand van de rapportering uit ORAFIN werd in overleg met de ingevers vereffenaar kort in
de provinciale diensten een betere opvolging verzekerd van de openstaande inkooporders. In het
tweede kwartaal lag de focus vooral op de opvolging van de bestellingen gekoppeld aan de
inkooporders van 2011, de facturatie van en de eventuele schrapping van het encours op deze
inkooporders. Naar het jaareinde toe werd de focus gelegd op de invoer van de betaalkalender met
het oog op de maximale aanrekening van de prestaties van 2012 aan het boekjaar 2012.
De globale cijfers inzake de benutting van de kredieten per programma zijn:
° cijfers excl. VRK
°° cijfers excl. lonen
114
16 januari 2012
VAK VEK
MINA 98,02 84,99
Alg. Begroting° 96,35 92,38
Apparaatskredieten°° 99,26 99,55
Specifieke aspecten inzake de aanwending van de middelen worden behandeld onder de
betreffende processen en projecten.

115

5.2 Het agentschap focust zijn personeelsbeleid en procesmanagement
op stroomlijning en efficiëntiewinst zodat –bij gelijkblijvende taken- het
reëel aantal VTE maximaal gelijk blijft en bij voorkeur verlaagt ten
opzicht van de situatie op 1 juli 2009.
Link met Beleidsnota Leefmilieu en Natuur 2009-2014: SD 120.
SD 120: We maken werken van slagkrachtige, efficiënte en effectieve processen en procedures.
(onderstaande komt niet uit beleidsnota maar is opgenomen in Beheersovereenkomst)
Het Agentschap voor Natuur en Bos zal actief participeren aan de uitwerking van de
doorbraak Slagkrachtige Overheid van het programma Vlaanderen in Actie o.m. door de
participatie aan de gedefinieerde sleutelprojecten die voor het agentschap relevant zijn.
Het Agentschap voor Natuur en Bos zal de doelstellingen die worden opgenomen in het
meerjarenprogramma slagkrachtige overheid integreren in zijn eigen interne werking.
De beleidsdomeinoverschrijdende projecten met een bijdrage van het Agentschap voor
Natuur en Bos zijn:
Passende beoordeling (Trekker)
versnellen en vereenvoudigen van investeringsdossiers
Projecten binnen het beleidsdomein LNE
vereenvoudigen subsidiestelsels (co-trekker)
Optimalisatie handhaving
Het Agentschap voor Natuur en Bos definieert daarnaast een entiteitspecifiek
verbetertraject om meetbare efficiëntiewinsten te realiseren. Het agentschap
concretiseert dit aan de hand van realistische, uitdagende en meetbare doelstellingen.
Het verbetertraject bestaat uit de jaarlijkse uitwerking van projecten die geconcretiseerd
worden in de jaarlijkse ondernemingsplannen en die gekaderd kunnen worden binnen de
volgende domeinen:
de interne hervorming en de partnerschappen op alle niveaus met meerwaarde
voor alle betrokkenen (besturen en doelgroepen)
het engagement om het aantal medewerkers voorzien in het personeelsplan,
uitgedrukt in VTE, maximaal gelijk te houden.
de innovatie van werkwijzen en instrumenten om de dienstverlening te
verbeteren
de verbetering van het oplossingsvermogen t.a.v. maatschappelijke uitdagingen.
Indicatoren: in elk jaarlijks ondernemingsplan worden verbetervoorstellen opgenomen
met een prognose van de beoogde efficiëntiewinst.
116

Reguliere werking: processen
HRM1.1 Voorbereiden en opvolgen van het personeelsbeleid
HRM2.1 Beheren van aanwervingen
Middelen
Basisallocatie Bedrag vastgelegd
LD0000_1LA30100_1211 149.825,85 €
Resultaten
Indicator Maat Status
Bezettingspercetage: pep as is tov pep to
be
% ANB: 94,92
Indicatoren
In navolging van de IAVA-aanbeveling dat de organisatorische effectiviteit van het ANB verbeterd
kan worden door het verder formuleren van kwaliteitsvolle indicatoren werd in 2012 de oefening
afgerond in het kader van de rapportering, het procesmanagement en de monitoring van ANB werd
een samenhangend en hiërarchisch gestructureerd geheel van kwaliteitsvolle indicatoren
ontwikkelend voor het geheel (helikoptervisie) van de organisatie.
De doelstellingen voor de opdracht waren:
opmaken of selecteren van indicatoren die specifiek gericht zijn op het meten van de
strategische en operationele doelstellingen uit het ondernemingsplan;
creëren van een betere afstemming van de indicatoren met de strategische en operationele
organisatiedoelstellingen;
vastleggen indicatoren in indicatorfiches;
verfijnen model voor datacollectie.
Het resultaat was de creatie van een samenhangend geheel van indicatoren die toelaat om nog
gerichter te sturen op effectiviteit, efficiëntie en kwaliteit. Deze nieuwe indicatoren werden als basis
voor rapportage in 2012 gebruikt.
Efficiëntiewinst
Integraal Waterbeleid
In 2011 werden onder coördinatie van het ANB via de CIW-werkgroep Ecologisch Waterbeheer voor
de waterbeheerders enkele vereenvoudigingsvoorstellen uitgewerkt op de natuurwetgeving. Het
gaat in eerste instantie vooral om een administratieve vereenvoudiging op de wetgeving rond
natuurvergunningen en deze op individuele ontheffingen in VEN-gebied. Daarbij werden juridische
voorstellen uitgewerkt om de wetgeving aan te passen zodat werken met een terugkerend karakter
voor meerdere jaren kunnen vergund worden daar waar nu telkens opnieuw een vergunning diende
aangevraagd te worden. Deze vereenvoudigingsvoorstellen werden op 15 december 2011
voorgelegd en goedgekeurd op de CIW. Daarnaast actualiseerde het ANB ook de Code Goede
Natuurpraktijk voor het luik waterlopen. Deze code definieert wat normale onderhoudswerken zijn
dewelke kunnen vrijgesteld worden van de natuurvergunningsplicht. Het gaat hierbij vooral om een
verfijning ten opzichte van de huidige code Goede Natuurpraktijk waarbij tijdsvensters worden
117

gekoppeld aan het type werken en gebiedsgericht beleid wordt mogelijk gemaakt. Deze actualisatie
werd uitgewerkt in nauwe samenwerking met de waterbeheerders en voorgelegd en goedgekeurd
op de CIW van 12 oktober 2012.
Daarnaast had de CIW aan de werkgroep Ecologisch Waterbeheer de opdracht gegeven om
volgende vereenvoudigingsvoorstellen uit te werken:
1. afstemming natuurvergunning/ontheffing via een interne procedure voor 1-loketfunctie;
2. verlening van vergunning voor meerdere jaren;
3. algemene ontheffing voor normale onderhoudswerken binnen VEN voor onbevaarbare
waterlopen.
Bovenstaande vereenvoudigingen werden na goedkeuring door CIW ook reeds opgenomen in het
Verzameldecreet 2012 onder de artikels 27-29.
Veranderplan Beleid
Het ANB werkt elke dag aan het behoud, de bescherming en de ontwikkeling van natuurgebieden,
bossen en parken, en doet dit op basis van zijn missie: ‘Meer, beter en samen.’ Zo streven we naar
meer en betere natuur, midden in de maatschappij en dit samen met alle partners die hetzelfde
doel beogen.
Het veranderplan Beleid zet de krijtlijnen uit van waar we tegen 2020 willen staan voor de werking
van het ANB buiten de eigen terreinen. Dit plan is inherent verweven met het verhaal van
compagnonschap. Prioriteitenstelling, doelgerichtheid, kwaliteit van de dienstverleningen en een
efficïëntieomslag, zowel voor de eigen werking als de bijdragen van de partners, liggen aan de
basis van onze voorstellen.
Qua efficiëntiewinst spitste het Veranderplan Beleid zich in 2012 onder meer toe op de
kapmachtiging, de opmaak van het sjabloon adviezen RO (opgenomen onder OOD 1.4A) en acuut
gevaarlijke bomen.
Vereenvoudigingsprocedure voor bebossen in agrarisch gebied.
Het op 20 april door de Vlaamse Regering bekrachtigde Verzameldecreet 2011 stelt de afdeling
beleid in staat op verschillende punten efficiënter te gaan werken. Zo onder meer voor het
Bosdecreet artikel 87: Adviesverlening voor bebossing in agrarisch gebied. Voor bebossing van
agrarisch gebied waren er tot nu toe drie verschillende ‘toestemmingen’ nodig voor privéeigenaars:
1. Vergunning van de gemeente (Veldwetboek),
2. Gunstig Advies van ANB,
3. Gunstig advies van ADLO.
Door de wijzigingen in het Bosdecreet ten gevolge van het verzameldecreet 2011 is het advies van
ADLO niet langer bindend en wordt het helemaal geïntegreerd in de vergunning van de gemeente
(de gemeente vraagt het advies binnen 20 dagen). De privéeigenaar die wenst te bebossen in
agrarisch gebied heeft dus nog slechts 1 vergunning nodig. Dit is zowel voor de privéeigenaar, als
voor het ANB een administratieve vereenvoudiging en brengt ook tijdswinst met zich mee.
Beperking van plicht tot opmaken van toegankelijkheidsregeling
Ook voor het Bosdecreet art.12.: Toegankelijkheid : het opstellen van een
toegankelijkheidsregeling is ingevolge het verzameldecreet 2011 niet langer nodig bij principiële
toegankelijkheid (het bos is enkel toegankelijk op de wegen voor voetgangers.)
Stopzetten adviesverlening in agrarische gebieden
In het kader van het ‘Veranderplan Beleid’ wordt nagegaan bij welke stedenbouwkundige
vergunningsdossiers het advies van het Agentschap opportuun is.
In een eerste stap hebben we gemeentebesturen een brief verstuurd waarbij we aangaven vanaf
januari 2012 enkel nog te adviseren indien dit door het huidige juridische kader is omschreven
en/of waarvan het belang het lokale niveau overstijgt.
118

Vanuit de overtuiging dat gemeentebesturen als vergunningsverleners het best geplaatst zijn om
bij zaken van lokaal belang af te wegen of er geen vermijdbare schade aan natuurwaarden kan
ontstaan, maken wij vanaf 1 januari 2013 voor stedenbouwkundige vergunningsaanvragen een
onderscheid tussen standaardadviezen en adviezen ten gronde. In de overige gevallen waar een
advies van het ANB verplicht is, leveren wij een standaardadvies met verwijzing naar de
helpdesktest op de website. Concreet geeft ANB in de toekomst enkel advies ten gronde voor
bepaalde handelingen binnen ‘ruimtelijk kwetsbare gebieden’ (zoals bepaald in art. 1.1.2 van de
Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening), de agrarische gebieden met bijzondere waarde en in de
speciale beschermingszones (SBZ) en binnen de leefgebieden van Europees te beschermen
soorten.
Binnen de adviesperimeter wordt de dienstverlening bij de begeleiding van stedenbouwkundige
dossiers verstevigd, d.w.z. door te anticiperen op vergunningsaanvragen, door een intensifiëring van
de samenwerking met gemeenten en een betere opvolging van de door ANB geleverde adviezen.
Buiten de adviesperimeter zal de stad of gemeente grotere autonomie krijgen voor het verlenen van
natuurvergunningen en van natuurvergunning vrijgestelde stedenbouwkundige vergunningen in het
agrarisch gebied. Dat betekent niet dat de natuurwaarden in deze gebieden daarmee ineens ‘vogelvrij’
zullen worden. Het is niet de bedoeling om komaf te maken met de natuurvergunning of de
natuurtoets (wanneer een vrijstelling van natuurvergunning geldt in het kader van een
stedenbouwkundige vergunning) in het agrarisch gebied. Het is louter de bedoeling om de inzet van
de ANB medewerkers te focussen op die gebieden waar we echt het verschil kunnen en moeten
maken.
Op deze manier wil het Agentschap meer als compagnon naar buiten treden en de beschikbare VTE
inzetten in functie van meer ‘natuurwinst’.
Nieuw formulier boscompensatievoorstel
Aanpak:
De aanvrager van een ontbossing moet een formulier met een boscompensatievoorstel bij zijn
aanvraag voor een stedenbouwkundige vergunning of een verkavelingsvergunning voegen. De
vergunningverlener legt dan het dossier voor advies en voor goedkeuring van het
boscompensatievoorstel voor aan het ANB.
Naar aanleiding van het Besluit van de Vlaamse Regering van 10 juni 2011 houdende de
loskoppeling van formulieren uit de sectorregelgeving van het intern verzelfstandigd agentschap
zonder rechtspersoonlijkheid Agentschap voor Natuur en Bos werd ook het formulier voor het
boscompensatievoorstel volledig herwerkt en in overeenstemming gebracht met de
formulierenrichtlijn van de Vlaamse Overheid. Dit is gebeurd in overleg met de dienst Taaladvies,
die instaat voor de toekenning van een kwaliteitslabel.
Zichtbare/becijferbare efficiëntiewinst:
Terwijl er tot nu toe twee formulieren waren (één voor een verkavelingsvergunning en één voor
een stedenbouwkundige vergunning), zal er nu met één formulier gewerkt worden.
Door een meer doordachte vraagstelling en toevoegen van informatie bij bepaalde vragen hopen
we tot beter ingevulde formulieren te komen, wat moet leiden tot tijdswinst en stijgende efficiëntie
bij het behandelen van de ontbossingsaanvragen. Het ANB behandelt jaarlijks ca. 1000 dossiers. 5
minuten tijdswinst per dossier betekent in totaal dus ca. 83 uur, of ruim 10 werkdagen. Deze
becijfering maakt abstractie van het feit dat wordt verwacht dat door gebruik van dit formulier er
minder vaak ontbrekende gegevens zullen zijn. Ook dit levert een tijdswinst op voor het ANB en
laat een vlottere dossierbehandeling toe voor de aanvrager.
De kostprijs per ha voor het beheer van de gronden in eigendom van het ANB.
Hoge ambities bij de realisaties op terrein, gecombineerd met minder beschikbare middelen en
toenemende oppervlaktes die beheerd worden, verplichten een organisatie om werkwijzen aan te
passen. Als het ANB dezelfde kwaliteit wil realiseren, betekent dit dat naar efficiëntere werkwijzen
119

moet gezocht worden. De afname in de kostprijs per ha is een maat voor die efficiëntiewinst. De
kwaliteit van het beheer wordt afzonderlijk gemonitord. De combinatie van de kwaliteitsmonitoring
en de efficiëntiewinst zal toelaten om de effectiviteit van de genomen maatregelen te beoordelen.
Resultaat indicator 2011
Maat 2008 2010 2011
120
Evolutie
totaal
Evolutie
laatste
jaar
Inzet
middelen
beheer € 33.433.687 31.306.067 31.952.279 -4,43% 2,06%
Personeel VTE 499 441 455 -8,89% 2,99%
Opp ha 71.947 73.644 75.284 4,64% 2,23%
Eenheidskost €/ha 586 520 504 -13,93% -2,99%
opp/BW ha/VTE 740 737 769 3,97% 4,42%
opp/arbeider ha/VTE 172 206 201 16,84% -2,26%
De toename aan 'inzet middelen beheer' in 2011 is niet te verklaren door een stijging in
beschikbare budgetten, maar door het verschuiven van budgetten van 'investeringskost' naar
'onderhoudskost'. Onder andere door de brand in de Kalmthoutse heide werden meer middelen
besteed aan de begrazing die dringend nodig was in functie van het herstel (hier meegeteld als
onderhoud). Bijgevolg werd de opdracht voor architectuurstudie voor een nieuwe loods uitgesteld
(hier niet meegeteld omwille van investering).
De toename aan personeel voor beheer is het gevolg van interne verschuivingen binnen het ANB in
kader van het personeelsbeleid. De stijging in VTE situeert zich deels bij arbeiders en deels bij
ondersteuning terreinbeheer.
De toename in oppervlakte te beheren terreinen is het gevolg van de aankoop van ruim 700 ha.
Sinds 2010 worden de patrimoniumgegevens in een nieuwe databank bijgehouden.
Kwaliteitscontroles op dit systeem hebben het voorbije jaar ook geleid tot verbeteringen in het
bijhouden van de gegevens.
IVANHO
Op 30 maart 2012 is de volledige versie van het opvolgsysteem in gebruik genomen. Nu is het
mogelijk om het volledige traject van de houtverkoop (hameren, indeling van de loten, catalogus
opmaken, Verkoop en Kapmachtiging) met deze nieuwe toepassing op te volgen.
De ontwikkeling van de applicatie IVANHO, opvolging van het proces houtverkoop en een deel
exploitatie, die efficiëntiewinst zal opleveren. Er werd ingeschat dat deze applicatie een
efficiëntiewinst van meer dan 15% inhoudt van de inzet van het administratief personeel, wat een
totaal van 0,75VTE zou oplevert. Ook voor de boswachters en regiobeheerders levert de nieuwe
toepassing van het opvolgsysteem tijdswinst op.
De applicatie werd dit jaar gelanceerd in provincies West en Oost Vlaanderen en in regio
Groenendaal in Vlaams Brabant, dus reeds in zes regio’s. De tijdswinst is momenteel nog beperkt
omwille van het feit dat slechts enkele regio’s met het systeem werken en dat er ook nog een
aantal laatste aanpassingen voor optimalisatie moeten gebeuren, maar de reacties van de huidige
gebruikers zijn positief tot zeer positief.
Digitale meetklem
In het KOBEproject H10 ‘digitale meetklem’ werden de praktische en technische aspecten van het
opmeten van bomen (omtrek/diameter) verkend, meer bepaald het gebruik van digitale
meetklemmen. De gebruiksvriendelijkheid van digitale meetklemmen op het terrein werden
nagegaan en ook de mogelijkheden om hun software aan te passen naar de noden en eisen van de
eindgebruiker (boswachters) en het opvolgingssysteem voor de houtverkopen ‘IVANHO’, in gebruik
door het Agentschap voor Natuur en Bos.

Gevolgen voor de werkorganisatie - tijdswinst
De traditionele werkgang op het terrein (i.e. 1 boswachter noteert en 2,3 tot meer boswachters
meten en roepen gegevens door) kan bij het gebruik van digitale meetklemmen sterk
vereenvoudig worden. De grootste tijdswinst op het terrein kan pas ten volle gerealiseerd worden
als elke boswachter beschikt over een digitale meetklem. Het verminderen van het aantal
boswachters van bijvoorbeeld 4 naar 3 in een meetploeg , betekent een tijdswinst van ongeveer
30%. 30 dagen schalmwerk betekent voor één meetploeg dan al vlug een besparing van 0,175 à
0,2 VTE of 35 à 40 mandagen.
Het resultaat van dit project is een aanbeveling tot het aankopen van specifiek bepaalde
meetklemmen. In de loop van 2013 zullen de nodige meetklemmen aangeschaft worden en zal van
start gegaan worden met de nieuwe werkwijze
Databank Plannen en Opvolgen Beheerwerken (POBW)
Het ANB Bos beheert momenteel ongeveer 54.400 ha natuurgebieden waar allerlei werken worden
uitgevoerd door eigen arbeiders en/of derden.
Sedert half 2011 wordt binnen ANB een uniform systeem gebruikt voor het registeren van alle
werken uitgevoerd in deze domeinen: de databank POBW (Plannen en Opvolgen Beheerwerken).
Het gebruik van POBW kadert in het groter verhaal van overheidsperformantie. Hierbij wordt
nagegaan of de doelstellingen op een kosteneffectieve manier worden gehaald. Dit wordt
schematisch weergegeven in onderstaande figuur.
Relatie beheerevaluatie, kostenevaluatie en kosteneffectiviteit.
De gegevens uit POBW zullen gebruikt worden voor:
Beheerevaluatie:
De databank is een instrument om het gevoerde beheer op een gestandaardiseerde manier te
documenteren.
Om de resultaten van beheermonitoring goed te kunnen interpreteren is het belangrijk om de
121

eheergeschiedenis van het terrein te kennen. Bv. wanneer de beheerdoelstelling niet gehaald
wordt, is het belangrijk te weten welke werken al dan niet zijn uitgevoerd in het verleden.
Kostenevaluatie:
De databank is een instrument waarmee de organisatie van het beheer geëvalueerd en
geoptimaliseerd kan worden.
Om mensen en middelen efficiënt te kunnen inzetten moet men zicht hebben op: Aan welke
werken wordt het meest tijd/geld besteed ? Hoe evolueert dit over de jaren ? Welke werken
worden meestal in eigen regie/door aannemers gedaan? Zijn daarin verschillen tussen de
regio’s/provincies ?
Kosteneffectiviteit
Worden de doelen op de meest zuinige manier gerealiseerd ?
Dit is een evaluatie die de informatie uit de 2 voorgaande niveaus combineert.
Normkosten:
De databank moet gegevens aanleveren om een gemiddelde kostprijs per terreintype te
berekenen.
Een dergelijk normkost geeft de gemiddelde kostprijs per ha per jaar weer voor het beheer van
een bepaald terreintype (bos, heide, grasland/ruigte, duinen, moeras/rietland, park, akker,
infrastructuur).
Een gemiddelde kostprijs per terreintype houdt echter geen rekening met de doelstellingen. De
doelstellingen kunnen voor een zelfde terreintype sterk verschillen. Wat maakt dat een
gemiddelde kostprijs per terreintype niet kan gebruikt worden voor het bepalen van de nodige
middelen op niveau van een domein of een regio.
Een dergelijke normkost kan wel gebruikt worden als verdeelsleutel voor de budgetten voor
beheer over de provincies heen, in de veronderstelling dat de verschillen in doelstellingen zich
uitmiddelen op niveau van een provincie.
Werking ondersteunen:
De databank moet een administratief hulpmiddel worden.
- Vanuit de lange termijnplanning zal automatisch een eerste aanzet tot jaarplanning en
opmaak begroting gegenereerd kunnen worden.
- De databank moet toelaten overzichten te genereren van uit te voeren werken op basis
waarvan kan beslist worden: welke werken in eigen regie gebeuren, welke werken
uitbesteed worden, welke werken gegroepeerd worden op regionaal of provinciaal niveau.
- Daarnaast kunnen de rapporten gebruikt worden om de inzet van materiaal en mensen te
organiseren en aan te sturen op korte termijn.
Verkoop van dienstwagens
Door het verkopen van de afgeschreven dienstwagens via Kapaza werd een veel grotere opbrengst
verworven dan tijdens een reguliere verkoop via de federale overheid.
Optimalisaties van de werking van het IT-GISteam
122

Het ANB is al jaren bezig om naar aanleiding van BBB een aantal efficiëntiewinsten te boeken via
een slimme IT-ondersteuning.
Een eerste externe analyse in 2009 leidde tot enkele optimalisaties van de werking van het IT-
GISteam. Een nieuwe externe analyse leerde dat het IT-GISteam kwaliteitsvolle producten
(toepassingen) aflevert, maar dat de manier waarop de producten gemaakt worden, verder kan
geoptimaliseerd worden. Op korte termijn worden de volgende acties ondernomen:
- de uitbreiding van de rol van de procesbeheerder. De procesbeheerder zal “end-to-end”
verantwoordelijk zijn voor het hele automatiseringstraject van een proces, van procesdefinitie tot
oplevering;
- de rol van de PMB (Project Management Board) zal verder worden geoptimaliseerd. De
taakstelling en de operationele beslissingsbevoegdheden van de PMB worden uitgebreid en
verduidelijkt. Het PMB wordt het forum van overleg tussen de gebruikers en de ITGIScel. De PMB
zal de kwaliteit van alle tussenstappen en beslissingsmomenten, vanaf het opstellen van de
business case van elk project tot en met het accepteren van de toepassing permanent dienen op te
volgen;
- een inhaalbeweging in verband met het up to date brengen van de documentatie voor de
toepassingen en de testscenario’s; dit is een conditio sine qua non om de ICT-medewerkers te
kunnen vrijstellen om aan nieuwe toepassingen onder meer i.f.v. de maatschappelijke wensen en
de vragen van de doelgroepen te werken.
- het opstarten van initiatieven in verband met de standaard methodiek voor het programmeren en
de migratie van de Access toepassingen naar de standaard IT- omgeving.
De korte termijn acties worden samen met de lange termijnacties in een strategisch ICTplan
opgenomen. Het ICTplan zal verder verfijnd worden in een meerjaren operationeel plan.
De efficiëntiewinsten omvatten:
- een besparing op het ITbudget wellicht vanaf 2014. De inhaaloperatie kan naar schatting 6 – 12
maanden sneller gerealiseerd worden;
- (vanaf 2012) een betere kwaliteit van dienstverlening aan derden (doelgroepen, burgers, andere
overheden);
- (vanaf 2012) het kwaliteitsvoller uitvoeren van extra vragen vanuit de maatschappij en extra
taken voor het ANB.
Afslanken van financiële dossierstroom
Met als doelstelling een vlottere dossierstroom wordt het aantal personen dat betrokken wordt bij
de goedkeuringsstroom van financiële dossiers, zowel de vastleggings- als de
ordonnanceringsdossiers, sterk ingeperkt. Daarmee samenhangend zijn er duidelijker afspraken
rond kwaliteitsbewaking van de dossiers.
Het project kadert in een herstructurering ANB-breed waarbij een duidelijker onderscheid gemaakt
wordt tussen de strategische processen en de operationele processen. Het budgetplan van het
ANB, als onderdeel van het ondernemingsplan, omvat de strategische keuzes m.b.t. de besteding
van de middelen. Het voeren van een aanbestedingsprocedure, en de daarop volgende vastlegging
en ordonnancering, worden als operationele processen in uitvoering van het ondernemingsplan
beschouwd. De provinciale diensten nemen een sterkere verantwoordelijkheid op voor de
afhandeling van de dossiers.
De goedkeuringsstroom van de financiële dossiers wordt ingeperkt. De provinciale dienst wordt
verantwoordelijk voor de eigen kwaliteitscontrole. Op de centrale diensten wordt de interne
controle aangescherpt. Enkel personen met een duidelijke rol inzake goedkeuring en/of controle
worden in de goedkeuringsstroom opgenomen.
Aanpak:
• Kwalitatieve baten: Eenduidige afspraken rond kwaliteitscontrole en verantwoordelijkheid. Er
wordt een eind gemaakt aan de zogenaamde “parafencultuur” waarbij de ene persoon erop
rekent dat de vorige of de volgende in lijn wel de noodzakelijke controle uitvoert;
• Kwalitatieve baten: Een duidelijker onderscheid tussen kwaliteitscontrole en interne controle
zal de kwaliteit van de dossiers op inhoudelijk en administratief vlak doen verhogen en de
123

nodige garanties bieden inzake correcte toepassing van het wetgevend kader en interne
richtlijnen van het ANB.
Zichtbare/Becijferbare efficïentiewinst:
• Efficiëntiewinst: Minder personen die betrokken worden in de goedkeuringsstroom betekent dat
er minder tijd in geïnvesteerd wordt en dat de doorstroomtijd vermindert.
5.3 Het agentschap stimuleert elke medewerker om zijn of haar taken
en werkmethode en die van haar of zijn dienst, in vraag te stellen en
verbetervoorstellen te doen.
Link met Beleidsnota Leefmilieu en Natuur 2009-2014:
SD 120: We maken werken van slagkrachtige, efficiënte en effectieve processen en procedures.
(onderstaande komt niet uit beleidsnota maar is opgenomen in Beheersovereenkomst)
Het Agentschap voor Natuur en Bos zal elke medewerker stimuleren om zijn taken en
werkmethode en die van zijn of haar dienst, in vraag te stellen en verbetervoorstellen te
doen. Het zichzelf en de eigen werking in vraag stellen, zeker ook op het vlak van taken
die niet langer relevant zijn, moet ook elke entiteit zich stellen los van besparingen of
andere externe druk.
> Specifieke werking: projecten
Project Proj09.1 Procesmanagement
Projectsponsor: Bert Vanholen
Projectleider: Bart Barbier
Situering
Sedert 2008 is men bezig met de documentatie van de processen bij het ANB. Er is nood aan
een standaardbenadering of – methodiek om alle in gebruik zijnde processen te beschrijven, te
documenteren, te analyseren en waar mogelijk te optimaliseren. In het licht van de
organisatiebeheersing dient ervoor gezorgd dat de methodiek ook in de komende jaren toelaat
dat bedrijfsprocessen continu kunnen afgestemd worden op veranderende prioriteiten en
doelstellingen. Vanuit het standpunt van kwaliteitsmanagement en klantgericht werken wil het
ANB haar processen doorlopend optimaliseren en verbeteren.
Sinds 2012 is dit project gekoppeld aan het ‘kapproces’. Ten einde duidelijkheid te krijgen en de
organisatie van centrale en provinciale diensten hierop af te stemmen, wordt deze opsplitsing
verder geëxpliciteerd op het niveau van de processen. Er moet per proces enerzijds aangegeven
worden wat de bevoegdheid is van het MC en de DR, anderzijds wordt de rol van centrale en
provinciale diensten omschreven.
Korte omschrijving
Door de veelheid aan uiteenlopende processen is de opdracht vrij omvangrijk. Daarom zal
beroep gedaan worden op een gespecialiseerd consultancybureau zodat naast de vereiste
124

egeleiding ook de nodige kennisoverdracht gegarandeerd wordt. Bij het beschrijven,
documenteren, analyseren en optimaliseren van processen zal bijzondere aandacht besteed
worden aan uniforme toepassing van de processen, risicoanalyse en -beheersing,
bedrijfscontinuïteitsmanagement, documentmanagement, interne controlemaatregelen en
relevante indicatoren voor het sturen en opvolgen.
Input
Naast de personeelsinzet worden geen middelen voorzien.
Resultaat
Indicator Maat Status
Totaal aantal geformuleerde
verbetervoorstellen in het kader van
procesmanagement
Aantal processen die deel uitmaken van
een procesmanagementoefening
aantal ANB: 104
aantal ANB: 17
In uitvoering van deze doelstelling werd binnen het Agentschap voor Natuur en Bos het project
procesmanagement opgestart. Via een gestructureerde aanpak beoogt dit project om:
1. De processen te beschrijven
2. De processen te optimaliseren en winsten te realiseren
Het eerste betreft een inhaalbeweging die kadert binnen de verdere professionalisering van het
agentschap. Het tweede is een continu gegeven, dat na afloop van het project structureel in de
organisatie moet ingebed zijn.
In het kader van het kapproces was het belangrijk dat iedereen over dezelfde proceslijsten
beschikte. Daarom was de eerste stap de opmaak van een allesomvattende proceslijst. De ‘oude’
proceslijst werd onder handen genomen. Dit resulteerde in een kortere en meer representatieve
proceslijst omdat alle activiteiten uit de oorspronkelijke lijst gefilterd werden. Deze activiteiten
bemoeilijkten de focus en de vooruitgang van het project. Daarnaast werden er, rekening houdend
met de koppeling aan het kapproces, prioritaire processen geselecteerd, deze zullen voorrang
krijgen binnen het verdere verloop van het project.
Tijdens de procesbeschrijving wordt getracht, vanuit de principes van maximale responsabilisering,
de uitvoering van de processen maximaal bij de provinciale diensten te leggen en de coördinatie,
kwaliteitscontrole en opvolging van de resultaten maximaal bij centrale diensten.
Procesmanagement wordt hier dus als instrument gehanteerd.
Door het afwijking van de oorspronkelijke focus werd het vooropgestelde doel van 30, in 2012
opgestarte en gefinaliseerde, processen niet gehaald. Door de koppeling aan het kapproces heeft
het procesmanagement wel een doorstart gekregen en is het doel om in 2013 alle processen te
beschrijven.
groen: prioritaire processen
:procesbeschrijving zit in opstartfase of moet nog opgestart worden
: afgewerkt
Proces Procesnaam
Staf
STAF1.4 Organiseren, opvolgen en rapporteren van klachtenbehandeling
FIN
FIN 1.2 Voorbereiden, coördineren en opvolgen van de begroting en
begrotingswijzigingen. Aansturen budgettaire cyclus
125
status

FIN 2.1 Beheren van de uitgavenboekhouding
FIN 2.2 Beheren van de ontvangstenboekhouding
FIN 3.1 Opvolgen van administratieve aspecten inzake overheidsopdrachten
HRM
HRM 2.1 Beheren van aanwervingen
HRM 3.2 Beheren vormingsaanvragen
HRM 3.4 Beheren van het onthaal van nieuwe medewerkers
HRM 4.3 Beheren van materies inzake ziekte en arbeidsgeneeskunde
HRM 4.4 Beheren, opvolgen en rapporteren van personeelsgegevens
HRM 7.2 Beheren van salarissen en maaltijdcheques
HRM 7.3 Beheren en controleren van dienstreizen en woon-werkverkeer
NAC
HH 1.1 Opmaken van een handhavingsplan
HH 1.3 Opmaken van een handhavingsrapport
HH 6.1 Uitvoeren van toezicht en opsporing, inclusief georganiseerde acties
HH6.4 Behandelen van meldingen inzake mogelijke delicten
HH 7.1 Vaststellen en opvolgen van delicten in toepassing van het
ICT 2.1
milieuhandhavingsdecreet
Ontwikkelen en beheren van applicaties en databanken
LOG 1.1 Aankopen en beheren van gebruiksgoederen
LOG 1.2 Aankopen en beheren personenwagens, terreinwagens, lichte
LOG 1.3
bestelwagens
Aankopen en beheren van uitrustingsgoederen
LOG 1.4 Aankopen en beheren van kantooruitrusting
LOG 1.5 Aankopen en beheren van GSM en vaste telefonie
LOG 1.6 Aankopen en beheren van andere goederen
SEC 1.2 Interne administratieve ondersteuning
SEC1.3 Ticket on-line (elektronische bestelling treintickets)
BELEID
AVES 1.1 Adviseren van ruimtelijke planningsprocessen
AVES 1.2 Adviseren van R.O. vergunningsaanvragen incl. beroepsdossiers en
boscompensatie
AVES 1.3 Adviseren in het kader van de milieueffectrapportage
AVES 1.4 Adviseren in materies in de wetgeving voorzien (niet vermeld in andere
processen in deze lijst)
126

AVES 1.5 Adviseren van milieuvergunningen incl. beroepsdossiers
AVES 1.6 Adviseren van beheerplannen geïnitieerd door andere beleidsdomeinen
AVES 1.7 Adviseren in wetgeving voorzien inzake natuurvergunningen, inclusief
beroepen
AVES 1.8 Adviseren mbt toegankelijkheid en recreatief medegebruik
AVES 1.9 Adviseren inzake boscertificering en het gebruik van duurzaam
AVES 1.10
geproduceerd hout
Adviseren inzake ligging van percelen in VEN of bos
AVES 2.1 Behandelen van aanvragen tot ontheffing op verbod tot ontbossen
AVES 2.2 Beheren van compensaties in het kader van ontbossingen op
AVES 2.3
administratief en financieel vlak
Goedkeuren en opvolgen van bermbeheerplannen
AVES 2.4 Behandelen van aanvragen tot afwijkingen bermbesluit
AVES 2.5 Goedkeuren en opvolgen van beheerplannen van andere dan
AVES 2.6
domeinbossen
Afleveren, goedkeuren en opvolgen van diverse machtigingen m.b.t.
bos, andere dan domeinbossen
AVES 2.7 Beheren van machtigingen i.v.m. acuut gevaarlijke bomen
AVES 2.8 Beheren van passende beoordelingen
AVES 2.9 Beheren van ontheffingen van de maatregelen van toepassing in het
VEN
AVES 4.1 Beheren van subsidies in het kader van het bosdecreet
AVES 4.3 Beheren van subsidies voor particulieren en verenigingen voor
beleidsondersteunende werking
SB 1.1 Opmaken van soortspecifieke programma's/
soortenbeschermingsplannen voor soorten van internationaal belang
SB 1.2 Ondersteunen en opvolgen van de opmaak van soortspecifieke
programma's/soortenbeschermingsplannen voor kritische soorten van
regionaal belang
SB 1.3 Coördineren en opvolgen van de uitvoering van
SB 2.1
soortenbeschermingsplannen en -programma's
Beheren van vergunningen, afwijkingen, meldingen inzake gebruik van
soorten
SB 2.2 Beheren van erkenningen en subsidies
SB 2.3 Adviseren inzake opmaak van wildbeheerplannen
SB 2.4 Opmaken en opvolgen van begroting en boekhouding visserijfonds en
ondersteunen Centraal Comité en Provinciale Visserijcommissies
SB 2.6 Organiseren van jachtexamens
SB 3.1 Behandelen van schadedossiers (beschermde soorten en jachtwild)
SB 3.2 Beheren van meldingen voor bestrijding door derden
SB 3.3 Opmaken, ondersteunen en opvolgen van beheerregelingen en
SB 3.4
projecten inzake overlast
Coördineren en opvolgen van de uitvoering van beheerregelingen en
projecten inzake overlast
SB 4.1 Bewaking van ziekten bij in het wild levende dieren (surveillance)
127

SB 4.2 Preventie- en controlebeheer van ziekten bij in het wild levende dieren
GGB 4.1 Uitwerking van IHD op terrein
GGB 4.2 Beheren van erkenning en subsidiëring van bosgroepen
GGB 4.3 Beheren van erkenning van terreinbeherende verenigingen en van de
erkenning en subsidiëring van de natuurreservaten
GGB 4.4 Beheren van erkenning en subsidiëring van regionale landschappen
GGB 4.5 Beheren van de erkenning en subsidiëring van de bosreservaten (private
bossen)
GGB 4.6 Beheren van subsidies inzake HPG-projecten parken, openbaar en
stedelijk groen
GGB 4.10 Opvolgen van de uitvoering van projecten van natuurinrichting
BEHEER
COB 2.3
BEH 1.1
Rapportering m.b.t. beheer
Opmaken beheerrichtlijnen
BEH 2.1 Aanwijzen Vlaamse natuurreservaten
BEH 2.2
BEH 3.1
BEH 3.3
Aanwijzen en erkennen bosreservaten
Opmaken beheerplannen
Goedkeuren beheerplannen
BEH 4.1 Uitvoeren van toezicht in domeinen in beheer bij ANB
BEH 4.2 Plannen en voorbereiden van werken
BEH 4.3 Uitvoeren van werken in eigen regie
BEH 4.4 Opvolgen van werken in eigen regie
BEH 4.5 Registreren van werken
BEH 5.1 Monitoring beheer
BEH 5.2 Bosinventarisatie en natuurinventarisatie
BEH 5.3 Beheren groepscertificaat boscertificering
OND 1.1 Opmaken bestekken
OND 1.2 Toewijzen opdracht
OND 1.3 Opvolgen van de uitvoering van aanbestedingsdossiers
OND 1.4 Behandelen van aanvragen voor vergunningen allerhande in het kader
van uitvoering van werken
OND 2.1 Beheren van indienststellingsverslagen
OND 2.2 Beheren van instructiekaarten
OND 3.1 Beheren van dienstgebouwen
OND 3.2 Onderhouden en beheren van het machinepark
OND 4.1 Beheren van administratieve aspecten verbonden aan kuddes
PAT1.1 Beheren van houtverkoop
PAT1.2 Beheren van erkenningsregeling voor exploitanten en kopers van hout
PAT 1.3 Beheren van biomassa en andere beheerproducten
PAT 1.4 Beheren autochtone bomen en struiken
128

PAT 1.5 Beheren van kwekerijen
PAT 2.1 Beheren van het patrimonium
PAT 2.2 Beheren van topografische opmetingen
PAT 2.3 Beheren van de administratieve en juridische aangelegenheden inzake
grondbeheer
PAT 2.4 Beheren van overeenkomsten en concessies
PAT 3.1 Beheren van aankopen gronden ANB
PAT 3.2 Beheren van vervreemdingen gronden
PAT 4.1 Beheren en coördineren van de maatschappelijke promotie, exploitatie
en toegankelijkheid van ANB domeinen
PAT 4.2 Behandelen van aanvragen voor allerhande activiteiten in domeinen in
beheer bij ANB
129

130