Officiëele Mededeelingen. Locale en Gewestelijke Vereenigingen.

N^ 445
Adres voor Redactie en Administratie
Van Slingelandtstraat 70 Den Haag
INHOUD. Ofücieele Mededeelingen: Kringbestuur; Kringraad;
Ledenlyst. — Plaatselyke en Gewestelijke Vereenigingen:
Haagsche Journalisten Veraeniging, — Algemeene belangen:
De Minister en dÉe vorming van journalisten; Wat kunnen
colleges in journalistiek gfven?; Wetenschappelijke colleges;
Konfektie-joumalistiek; Ijfternationaal Persmuseum III ; Socialistische
pers; Het Batfgsche voorbeeld; Dagblad en taalwetenschap;
Kalender-hervorming. — Personalia en berichten.
Officiëele Mededeelingen.
Kringbestuur.
Het Kringbestuur vergaderde Zaterdag 30 Nov. in Hotel
Victoria te 's-Gravenhage. Aanwezig waren Mr. PLEMP VAN
DUIVELAND, eere-voorzitter, de bestuursleden HANS, VAN
DER HOUT, KOUWENAAR, POLAK DANIELS, SCHOTTING,
SANTCROOS, VAN OOSTEN en de gedelegeerden VAN OVERBFF.K,
SCHOTEL, LUIKINGA, HOLSBOER.
Bij de opening der vergadering wees de Voorzitter op het
conflict, dat gerezen is tusschen de Nieuwe Rott. Crt. en
den Bioscoopbond te Rotterdam. Algemeen was men van
oordeel, dat het hier een belangrijke journalistieke kwestie
betrof en besloten werd daarom dat het Bestuur deze uitspraak
zal doen :
„Het bestuur van den Nederlandschen Journalisten-Kring
heeft in zijn j.1. Zaterdag gehouden vergadering met algemeene
stemmen besloten, zijn groote sympathie uit te spreken
voor de wijze, waarop de hoofdredactie van de N. Rott. Crt.
in een conflict met den Bioscoopbond te Rotterdam is opgetreden
ten bate van de zuiverheid en de onafhankelijkheid
der pers, en tot handhaving van een der hoogste beginselen
in de journalistiek."
In het afgeloopen jaar is door toevallige omstandigheden
de najaars-ledenvergadering ter behandeling van een journalistiek
onderwerp niet doorgegaan. Het Bestuur besloot
tijdig voorbereidingen te treffen dat die vergadering in 1930
wel zal plaats hebben. Het besloot met het oog daarop aan
een drietal journalisten te verzoeken om — onafhankelijk
van elkander — praeadvies uit te brengen over de vraag,
wat, uit een oogpunt van journalistieke moraal en journalistiek
belang, het standpunt van den journalist behoort te
zijn ten aanzien van het publiceeren van vertrouwelijke
stukken en van mededeelingen uit vertrouwelijke besprekingen.
Deze praeadviezen zullen dan in de najaars-buitengewone
algemeene vergadering van den Kring worden behandeld.
De wenschelijkheid is gebleken om in plaatsen waar geen
plaatselijke of gewestelijke vereeniging bestaat een correspondentschap
van den Kring te vestigen. Eén der daar
woonachtige leden zou zich bereid kunnen verklaren het
Kringbestuur zoo noodig mededeeling te doen van gebeurtenissen
enz. in die plaats en bij voorkomende gelegenheden
zou deze correspondent belast kunnen worden met vertegenwoordigenden
arbeid voor den Kring.
Besloten werd dat het Dag. Bestuur dit punt nader overwegen
zal, dat het zal nagaan welke plaatsen daarvoor in
aanmerking komen en hoe de taak der correspondenten dient
te worden omschreven.
Van de N.V. Arbeiderspers was ingekomen een ontwerpregeling
voor de medezeggenschap van het personeel der
N.V. Gevraagd werd het oordeel te mogen vernemen van
het Kringbestuur.
Na ampele bespreking sprak het bestuur uit, dat de kwestie
Redacteur:
W. N. VAN DER HOUT
18 December 1929
Dit blad verschijnt ten minste
éénmaal per maand
der medezeggenschap een aangelegenheid is waaromtrent de
Kring nimmer een oordeel uitsprak en waaromtrent het bestuur
dus in speciale gevallen zeker niet een oordeel kan
uitspreken. Besloten werd aan de N.V. Arbeiderspers te adviseeren
het ontwerp met de Vereeniging van Journalisten
verbonden aan de Arbeiderspers zelf te behandelen en het
aan die vereeniging om advies te zenden.
Kringraad.
Zaterdag 30 Nov. werd in Hotel Victoria te den Haag
de vergadering van den Kringraad gehouden ter bespreking
van de vragen nopens de opleiding.
Alle plaatsel. en gew. vereenigingen waren vertegenwoordigd.
De Amsterdamsche Pers door de heeren TERSTEEG,
DE VRIES, KNAP, de R. J. V. door de heeren Mr. SWART
en SCHRAVER, de H. J. V. door de heeren Mr. VAN BOLHUIS,
VAN DE POL en LIEVEGOED, de O. P. door de heeren
WANSINK en RUGAART, de Haarl. J. K. door de heeren
BEEREMANS, SARLET DE SOIRON en LUNSHOF, de Gron. J. V.
door den heer PERSON (de beide andere Groningsche afgevaardigden
waren door beroepsbezigheden verhinderd).
Van het Kringbestuur waren aanwezig de eerevoorzitter,
de leden HANS, VAN DER HOUT, KOUWENAAR, SCHOTTING,
POLAK DANIELS, VAN OOSTEN en SANTCROOS en de gedelegeerden
SCHOTEL, HOLSBOER, LUIKINGA.
De vragen werden namens de verschillende vereenigingen
toegelicht waarna een levendige discussie onderling plaats had.
Het Kringbestuur zal thans 4 Januari a.s. zijn advies over
deze aangelegenheid vaststellen.
Ledenlijst.
Voorgedragen als gewoon lid:
Mej. H. VAN DER BURG, Lange Haven 111, Schiedam.
Bezwaren binnen acht dagen bij den Kringsecretaris.
Aangenomen als gewoon lid:
G. OSNOWICH, Voorwaarts, Singel 133, Dordrecht.
D. J. F. DE MAN, Haagsche Volk, Borneostraat 8, Dèn Haag.
M. W. ETTY LEAL, Versch. il., Thomsonlaan 229, Den Haag.
(thans buitengewoon lid).
G. K. KROP, Voorwaarts, Diergaardelaan 13b, Rotterdam.
S. WITTEBOON, Voorwaarts, Manpad 17, Rotterdam.
Adresver ander ing:
L. BOCHARDT, Nieuwe Binnenweg 240°, Rotterdam.
J. C. EVERS, Duinoordstraat 17, Haarlem.
TH. L HARLAAR, Bilderdijklaan 98. Rijswijk (Z.H.)
C. NANNES GORTER, Hotel Cornel, Roermondsplein, Arnhem.
J. P. VERMEULEN, Wilhelminapark 18, Haarlem.
L. M. VAN STRIF.N, Linnaeusparkweg 68, Amsterdam O.
J. WERKMAN, Langestraat 92, Alkmaar.
Locale en Gewestelijke Vereenigingen.
Haagsche Journalisten Vereeniging.
Het bestuur heeft tot penningmeester benoemd collega
D. J. LAMBOOY.
Als buitengewoon lid heeft zich aangemeld Dr. S. GARGAS.
Bezwaren bij de secretaresse
EMMY J. BELINFANTE
2e Schuytstraat 172

76 DE JOÜRNA LI S T
Algemeene belangen.
De Minister en
wetenschappelijke vorming van journalisten.
De Minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen
heeft toevallig en terloops een uitspraak gedaan die voor ons
van veel belang is. Het was bij de afd. Hooger Onderwijs
van zijn begrooting dat de Minister deze woorden sprak:
„Op zichzelf schuilt er naar mijn meening ook niets verkeerds
in dat het hooger onderwijs ten dienste wordt gesteld
aan het bekleeden van maatschappelijke betrekkingen. Ik kan
niet zien, dat het verkeerd is, dat een handelsman een
wetenschappelijke opleiding wenscht ten einde later zijn taak
in het maatschappelijk leven beter te kunnen vervullen.
Het is bekend, dat ook — om iets te noemen — in journalistenkringen
gevraagd wordt een wetenschappelijke opleiding
aan de universiteit. Ik zou willen vragen wie daartegen uit
wetenschappelijk oogpunt overwegetid bezwaar zou maken."
Uit deze passage mogen wij tot ons genoegen wel dit
concludeeren dat de oprichting van een leerstoel in de journalistiek
bij den Minister geen bezwaar zal vinden.
Wat kunnen colleges in journalistiek geven?
In de vergadering van den Kringraad is de vraag gesteld
of het niet mogelijk ware een eenigszins omlijnd schema
te verstrekken van de lessen, die men meent, dat eventueel
aan een hoogeschool gegeven zouden kunnen worden wanneer
een leerstoel voor journalistiek is opgericht. Voor zoover
die vraag mijn motie raakt, wil ik wel trachten daarop
zooveel mogelijk te antwoorden, maar verder dan tot algemeene
trekken kan ik natuurlijk niet gaan.
Vooraf een opmerking. Men dient er zich goed rekenschap
van te geven wie de eventueele hoorders zullen zijn. Het
zijn geen journalisten, die min of meer eenige opvatting over
hun vak hebben; het is geen willekeurig publiek, dat eens
komt luisteren naar iemand, die wat over de krant vertelt
maar het zijn jongelui, alle in het bezit van diploma Gymnasium
of Staatsexamen en waarschijnlijk ook reeds van diploma
van het candidaatsexamen misschien zelfs doctoraal
examen aan één der academische faculteiten. Het zijn altegader
jongelui, die een wetenschappelijke studie wenschen
en die uit eigen wil komen om kennis te vergaren omtrent
de pers, welke kennis voor hun latere loopbaan van gewicht
kan zijn. Bij het opstellen van het programma dient met
deze omstandigheden ernstig rekening te worden gehouden,
zoo goed als met dit feit, dat in den regel de meest elementaire
kennis omtrent het dagbladwezen ontbreekt.
Het lijkt mij, dat een eventueel college tweejarig zou
moeten zijn; ieder jaar worden ongeveer 25 uren gegeven
en het is wel zeker, dat in 50 uren een afdoende behandeling
van de geheele materie is te krijgen. Twee afdeelingen
zouden daarbij te onderscheiden zijn. De éene is meer van
informatorischen aard, waarbij de pers van heden, in het
buitenland in het algemeen en in ons eigen land in het bizonder
het object der beschouwing zal zijn. De anatomische
bouw der dag- en vakbladen dient onderzocht te worden;
de physiologie, de werking hunner levensverrichtingen dient
geanalyseerd. De toestanden en de verhoudingen in de dagblad-wereld,
de gezindheid der bladen, hun gebruiken, zeden,
opvattingen, de concentratie en verdeeldheid, de gansche
constructie worde bekeken en vergeleken, onderling —
maar stellig ook met de buitenlandsche, voornamelijk met
die uit de ons naast gelegen landen — waarbij natuurlijk een
kort historisch overzicht niet mag ontbreken. Onmisbaar is
bij deze besprekingen en onderzoekingen natuurlijk een zeer
nitgebreid aanschouwelijk materiaal. Alleen op die wijze
wordt het beeld verhelderd van de vormen waarin de pers
tot ons komt.
Dit gedeelte is meer het praktische waarbij allerlei vraagstukken
aan de orde zullen komen omtrent het beroep en de
werkwijze van de journalisten, hun positie in de maatschappij
en in het bedrijf. Gedeeltelijk maar allicht in een anderen
vorm komen vele van deze onderwerpen weer terug bij de
tweede afdeeling die meer van theoretischen en analyseerenden
aard is.
Het uitgangspunt bij die tweede afdeeling is de pers als
maatschappelijk instituut, haar plaats en functie in het openbare
leven, haar beteekenis, haar nut, haar tendenzen. De
krant als middel van berichtgeving, als didactisch instituut,
als kritische voorlichtster, als controleerende buitenstaander,
als fourth estate.
Hierbij zal vóór-op dienen te gaan een analyse van het
vraagstuk der openbare meening, de wisselwerking tusschen
deze en de pers. We zouden daarmede op meer psychologisch
terrein komen en het onmiddellijk effect der pers op de
lezers moeten beschouwen. Dit vraagstuk is ook, los van de
pers, te allen tijde diepgaand behandeld en het is zeker
van belang, dat hij, die belangstelt in de journalistiek, daaromtrent
een helder inzicht krijgt.
De verhouding van de pers tot de overheid en de geestelijke
leiders komt hierbij aanstonds ter sprake, wijl het propagandistisch,
politiek, min of meer eenzijdig georiënteerde
karakter van de partijpers in de eerste plaats deze beide
groepen zal raken. Als de invloed der kritiek wordt onderzocht
komt het kritische element zelf in het geding; zijn
doel, zijn begrenzing, zijn goede en kwade kanten.
De aanraking van pers en maatschappij doet diverse vraagstukken
ontstaan : persvrijheid, persverantwoordelijkheid, verschooningsrecht,
anonymiteit, perswetgeving ïn het algemeen,
waarbij het verschil met andere landen zoo zeer opvalt wijl
ons land één der zeer weinige is, die geen speciale perswetgeving
kent. De beveiliging van de burgers tegen eventueele
ongewenschte tendenzen van de pers, de sensatie-pers; het
recht der maatschappij op haar pers, de gewenschte samenwerking,
de somtijds zich uitende tegenstelling in einddoel,
zoowel als in aard en wezen, de eerbiediging van bepaalde
grenzen door de pers, de erkenning van de pers door de
maatschappij, 't zijn alle vraagstukken, die behandeld kunnen
worden en in het universitair milieu behandeld moeten worden.
Tal van andere onderwerpen komen vanzelf ter sprake:
het dualistisch karakter van de pers door de commercieele
grondslagen en de reclame voor particuliere doeleinden; het
vóór en tegen van openbaarheid in verschillende aangelegenheden;
publicatie van abnormaliteiten, van rechtzaken, vertrouwelijke
stukken enz. .
In den loop der laatste jaren zijn in ons blad herhaaldelijk
de programma's van buitenlandsche faculteiten vermeld
en men zal daar uit gezien hebben hoe de wetenschappelijke
besfudeering voortgang vindt. Het terrein is uitgestrekt en
een deel daarvan moet nog ontgonnen worden; ieder land
heeft een eigen gebied maar de bestudeering daarvan kan
alleen geschieden door een vergelijking met andere landen,
die ons trouwens alle vóór, sommige zelfs vèr vooruit zijn.
Bij de. behandeling der onderwerpen en vraagstukken dient
vooral het doel scherp voor oogen te worden gehouden n.1.
om jongelui, die binnen enkele jaren belangrijke functies in
het openbare leven zullen bekleeden, op de hoogte te brengen
van het wezen en werken der pers, waarmede zij alle vroeg
of laat in contact zullen komen. Wanneer enkele der hoorders
door de colleges het verlangen in zich voelen ontwaken
om zich aan de journalistiek te gaan wijden dan kan deze
voorbereiding hun slechts nuttig zijn, wanneer er mochten
zijn die zich geroepen gevoelen een der vele vraagstukken
wetenschappelijk dieper te onderzoeken dan kan dat slechts
ons vak ten goede komen. Dat dit onderwijs zoowel veelzijdig
als objectief moet zijn ligt voor de hand; allicht geven
de colleges aanleiding tot onderlinge besprekingen welke
slechts tot verheldering kunnen leiden en waarbij de gelegenheid
zal bestaan op details nader in te gaan en de vragen
te beantwoorden, die ongetwijfeld gesteld zullen worden,
vragen gelijk die ons journalisten ook thans zoo vaak worden
gedaan en waaruit het gemis zelfs aan elementair begrip
omtrent de pers duidelijk blijkt. Dat gemis aan te vullen
bij de studeerende jongelui vóór zij de maatschappij intreden
is een uiterst belangrijk element naast de beide andere, die
een universitair college in zich vat.
v. d. H.
Wetenschappelijke colleges.
In samenwerking met het Syndicat national des Journalistes
en de Federation internationale, zal het College libre
des sciences sociales te Parijs voor het jaar 1929-1930 een
leergang voor journalistieke sftidie openen, onder leiding van
Stephen Valot, den secretaris generaal der Federation internationale
des Journalistes.
Deze leergang is niet een journalisten-school. Men stelt
zich niet voor journalisten te vormen maar volgens de methode
die ook bij andere sociale verschijnselen wordt gevolgd,
de plaats van de journalistiek in de huidige samenleving
aan te wijzen, haar verhoudingen tot andere elementen die
haar samenstellen, den invloed dien zij oefent of dien zij
ondergaat. Dit is de eerste poging in Frankrijk gedaan om

de grondslagen van deze wetenschap van de pers te leggen,
waaraan andere landen en met name üuitschland reeds
sedert vele jaren stelselmatig arbeiden.
Het programma voor 1929-1930 is als volgt:
ie college. De journalistiek als sociale macht. De openbare
meening onder democratisch bewind, de wederkeerige
invloed van deze meening en de pers, analyse van eenige
tijdvakken, Dreyfus-zaak, oorlogsverklaring, vredesconferentie
ten einde de rol en den invloed van de pers aan te wijzen.
Spreker STEPHEN VALOT.
2e college. Wat is een journalist. Hoe wordt men journalist,
hoe werkt hij, zijn psychologie en moraal, ontwikkeling
van het beroep, journalisten en journalistiek in verschillende
landen. Spreker GEORGES BOURDON.
3e college. De berichtgeving. De bronnen voor de berichtgeving,
directe en indirecte berichtgeving, reporters, correspondenten,
speciale berichtgevers, agenten, middelen tot verspreiden
van berichten, telefoon, telegraaf, radio, beeldtelegrafie.
Spreker DENOYER.
4e college. De berichtgeving. Kritiek op de berichten,
onderkenning van valsche berichten, studie van typische gevallen,
objectieve en tendentieuse berichten, onpartijdigheid,
wie is eigenaar van het bericht, verschillende journalistieke
methoden om de berichtgeving te exploiteeren en toe te
passen. Spreker LEON GROC.
5e college. Hoe ontstaat een krant. Hoe wordt een krant
gemaakt en geadministreerd, redactie, directie, de „steen",
het opmaken, hoofdjes, illustraties. Spreker JEAN PIOT.
6e college. Hoe leest me?i een krant. Hoe leest men zijn
krant, waarom verandert men, de abonnés, algemeen nieuwsblad
of didactisch blad, Parijsche bladen, provincie-, ochtend,
avondbladen, Politiek en Gemengd Nieuws. Spreker JEAN PIOT.
7e college. Overheid en Pers. Vrijheid van drukpers, wetgeving
op de drukpers, verhouding overheid en pers. Spreker
MIRKINE GUETZEVITCH.
8e college. De journalistiek en het geld. Voorwaarde voor
exploitatie van het pers-bedrijf, pers en kapitaal, concentratie,
de prijs van de krant, verkoop onder kostprijs.
Spreker FRANCIS DELAISI.
9e college. Advertenties. Verantwoordelijkheid van de krant
voor de advertenties, gewaarborgde betrouwbaarheid, kleine
advertenties, invloed van advertentiewezen op vrijheid der
redactie. Spreker FRANCIS DELAISI.
10e college. De vakver-eenigingen in de pers-wereld. Journalisten,
directeuren, de toekomst. Spreker GEORGES BOURDON.
ne college. De huidige ontwikkeling van de journalistiek.
De nieuwe vormen en de toekomstige vormen. De politiek
gegrondvest op de hypothese van een vrije en betrouwbare pers.
Is die hypothese te verwezenlijken. Spreker STEPHEN VALOT.
Konfektie-journalistiek.
In nr. 443 van „De Journalist" klaagt kollega D. H. over
de uitbreiding van de konfektie-journalistiek. Hij keurt af
de kontrakten tusschen Hollandsche en Indische bladen,
waardoor laatstgenoemde kranten den inhoud der eerstgenoemde
kunnen overnemen, buiten voorkennis van de
Hollandsche journalisten en zonder dat dezen er ook maar
iets van profiteeren.
Ik begrijp onzen kollega D. H. niet recht, dien ik heb
leeren kennen als een reéelen politikus, als een man, die
vast zich plant op den bodem der werkelijkheid.
Die werkelijkheid nu is o.a. deze, dat krachtens de auteurswet
de kopy van een journalist eigendom is van den direkteur,
in wiens loondienst hij werkt. Deze direkteur mag met
de kopy doen, wat hij wil. Hij heeft daartoe juridisch volkomen
de vrijheid. Hij laat niet na, van die vrijheid gebruik
te maken, als dat hem voordeel bezorgt. Uitzonderingen op
dezen regel zijn mij niet bekend.
Ik herinner mij, dat in een Kringvergadering een kollega
heeft verklaard, dat dit niet in den haak was. Hij betoogde,
dat er een zedelijk recht is, hooger dan het geschrevene;
dat een journalistiek arbeidsprodukt iets anders is, dan een
produkt van handenarbeid, vooral omdat vele journalistieke
arbeidsprodukten van dien aard zijn, dat de maker er een
stuk van zijn geest, van zijn ziel, in legt; dat daarom de
positie van een journalist ten opzichte van zijn werkgever
anders is, dan bijvoorbeeld die van een typograaf; en dat
het strijdig is met het moreel recht, wanneer een direkteur
over alle kopy van den journalist, ook over die, welke een
persoonlijken stempel draagt, naar welgevallen beschikt, ze
verkoopende aan of ze plaatsende in andere bladen, dan het
blad, waaraan de journalist zich heeft verbonden.
De kollega, die zoo sprak, leed onder een betreurens­
DE JOURNALIST 77
waardig misverstand. Hij was een idealistisch droomer. Hij
zag niet in, dat geenerlei principieel verschil bestaat tusschen
een geestelijk arbeidsprodukt en een voortbrengsel van
handenarbeid. In het onderhavige geval bestaat geen
onderscheid tusschen het bakken van een broodje en het
bakken van een krantenartikel. Weliswaar kan een broodje
maar éénmaal worden opgegeten en een artikel ontelbare
malen vermenigvuldigd en gelezen. Maar hoe dikwijls een
artikel zal worden vermenigvuldigd en in welke organen het
verschijnen zal, bepaalt de werkgever. De journalist mag
zich daarmede niet bezig houden. Hij is de eenvoudige werkman,
die zoo bescheiden behoort te wezen, zich te bepalen
tot de plaats, waarop hij gesteld is. De zonderlinge fantast,
die in bovengenoemde Kringvergadering het woord voerde,
zag ook over het hoofd, dat het niet alleen niet noodig is,
dat een journalistiek arbeidsprodukt den stempel drage van
zijn maker, maar dat dit in vele gevallen hoogst ongewenscht
is. De journalist heeft niet zoo zelden zijn artikeltjes te bakken
uit het materiaal, dat zijn direkteur te zijner beschikking
stelt, en volgens de aanwijzingen, welke deze geeft. Het deeg
is wel wat klef; de krenten zijn wat duf; wat zou dat? Er
zijn kóópers! En van hen moeten ook de journalisten eten,
Dies leggen uit welbegrepen eigenbelang velen hunner zich
toe op het bakken van zoete broodjes. Doen zij dat recht
ijverig volgens het aangegeven recept, dan kunnen zij het
ver brengen. Hoofdzaak is, dat het debiet zoo uitgebreid
mogelijk zij. Een warenwet op geestelijk voedsel is niet
mogelijk en ter vergrooting van de winst moet van die onmogelijkheid
ter dege worden geprofiteerd. De journalist passé
er voor op, niet het oor te leenen aan overdreven beschouwingen,
als in meergenoemde Kringvergadering werden voorgedragen.
Immers, het idealisme, waarvan die beschouwingen
getuigenis aflegden, leidt, gelijk vaak met idealisme het geval
is, ten slotte tot opruiing. Laat de journalisten willige werklui
blijven, dankbaar dat zij in staat gesteld worden, hun
boterham te verdienen. Dat deze boterham in onderscheidene
gevallen eenigszins sober is. mag hun de tevredenheid, dat
kostelijk goed, niet benemen. Want wat gebeurt, als journalisten
in een oogenblik van onverstand de verzenen tegen
de prikkels slaan en hun deel opeischen van de winst, welke
de verkoop van hun kopy aan, of de terbeschikkingstelling
daarvan voor andere bladen, dan waaraan zij oorspronkelijk
zijn verbonden, mogelijk maken? Die overmoedigen meenen
dan, door solidariteit iets te kunnen bereiken. Maar er zijn
direkteuren, die zich uitnemende taktici toonen met betrekking
tot de handhaving van de rechtmatige oppermacht,
waarover zij beschikken. Zij werpen dan bij voorbeeld één
dier journalisten een paar honderd gulden loonsverhooging
toe. Dan verklaart de beweldadigde, die eerst parmantig
mede op de bres stond, niet te kunnen begrijpen, hoe
een journalist bezwaar kan maken tegen een zoo
overvloedig mogelijk gebruik van zijn kopy, aangezien daardoor
zijn denkbeelden des te meer verspreid geraken. Merkwaardig,
hoe die simpele paar honderd gulden een plotselinge
gedachtenverheldering bij den betrokkene kunnen bewerkstelligen
! Bovendien hebben zij het goede gevolg, dat de
solidariteit van de journalisten gebroken is, hun overmoed
een einde neemt en zij weder een juist begrip krijgen van
den aard hunner positie mitsgaders van de bescheidenheid,
waartoe deze hen verplicht.
Het bevreemdt mij eenigszins, dat onze nuchtere, scherpzinnige
kollega D. H., over den verkoop van kopy aan Indische
bladen klagende, dezen werkelijken toestand een wijle
uit het oog schijnt te hebben verloren. Wanneer de Hollandsche
bladen hun kopy aan Indische verkoopen, hebben de
schrijvers van die kopy geen reden tot rechtmatige klacht.
Bij nadere overweging zal onze intelligente kollega D. H.
dat wel inzien. Hij wachte ook met gerustheid af de konsekwentie
van zoodanigen verkoop, de fusie van de ondernemingen.
Welk een grootsche gedachte, een fusie, zich uitstrekkende
over den oceaan! Daarbij gaan de desbetreffende
personeelen in handen van een nieuwen eigenaar over. Een
nieuw verschijnsel is dit niet. Het doet zich herhaaldelijk
voor, bij den verkoop van een boerderij, met den veestapel.
Ook voor het geval van een fusie behoeft onze kollega D. H.
zich niet ongerust te maken. Ik ben overtuigd, dat de ondernemers
er rekening mede zullen houden, dat een journalist
geen stuk vee is, maar een mensch en dus een met rede
begaafd wezen. Ik stel mij voor, dat zij hem dan bij
voorbeeld een keurige cirkulaire thuis zullen sturen, waarin
hem van het voldongen feit dier fusie mededeeling wordt
gedaan en hij er vriendelijk op gewezen wordt, dat hij, als
hij er bezwaar tegen heeft, eigendom van een ander te
blijven, in de gelegenheid is, daarvan kennis te geven. Maakt

78 DE JOURNALIST
hij van deze gelegenheid gebruik, welnu (wij leven gelukkig
in een vrij land), het is hem mogelijk, zijn dienstbetrekking
te doen beëindigen en verder te leven van de lucht, welke
zijn werkgever wel zoo vriendelijk is, te zijner beschikking
te laten.
Neen, de journalisten hebben geen reden tot klagen en
onze vriend D. H., toch geboren optimist, heeft een oogenblik
last gehad van een sombere stemming. Wanneer de
journalisten zich slechts geen overdreven verlangens in het
hoofd halen en niet trachten, hooger te reiken, dat hun staat
hun veroorlooft, kunnen zij moedig en blijmoedig, frank en
vrij hun loopbaan vervolgen, gelukkig door hun nobele
roeping, trotsch op hun blazoen, roemruchtige telgen als zij
zijn uit het heldhaftige geslacht van Labbekak !
Den Haag, 17 Nov. LUIKING A.
Internationaal Persmuseum. III
Behalve de vakbibliotheek en de collectie kranten is er
nog heel wat, dat een beeld kan geven van de pers en de
journalistiek. Gedeeltelijk zijn dit curiosa, die al dan niet
rechtstreeks van beteekenis, toch bijdragen tot het verkrijgen
van een overzicht, maar daarnaast zijn er eenige afdeelingen,
welke wel direct nut hebben. In de eerste plaats de krantenartikelen
over de pers, waarin hetzij algemeene onderwerpen
worden behandeld hetzij speciale gevallen zijn besproken.
Voor de kennis van de binnenlandsche zoowel als de buitenlandsche
pers valt uit deze artikelen het een en ander te
putten. Vaak gaven de correspondenten in het buitenland
hun besprekingen en beschouwingen over de pers in het
land waar zij vertoeven, ten beste in de Nederlandsche
bladen. Wanneer men overziet wat in den loop der jaren
uit alle landen geschreven is dan krijgt men daaruit een
interessant beeld van de pers in die landen, ontworpen door
Nederlandsche collega's die allicht geneigd zijn met Nederlandsche
toestanden en verhoudingen te vergelijken.
In de tweede plaats zijn er de verslagen van journalistieke
gebeurtenissen in ons land: verslagen van ons Gongres in
1920, van vergaderingen, feestelijkheden, uitstapjes, bezoeken.
Ten nauwste hieraan verbonden zijn de personalia, karakterschetsen,
jubileum-artikelen, biografieën, necrologieën, die te
zamen een kenschetsing geven van de figuren der journalisten,
hun leven en werken. Hierbij behoort de collectie
foto's, portretten van journalisten, van bepaalde journalistieke
gebeurtenissen. Zoowel in het binnen- als het buitenland.
I)e onthulling van den gedenksteen voor de Blovvitz, het
standbeeld voor den Zweedschen journalist Hierta, idem van
Theophraste Renaudot, foto's van Reuter, Shaw, Northcliffe,
Wolff, Franciscus van Sales, Sévérine, Stead, enz.
Niet zelden zijn caricaturen van journalisten geteekend en.
in krant en tijdschriften verschenen. Ook hiervan is er een
merkwaardige collectie. In de „Groene Amsterdammer",
„De Notenkraker", „De Houten Pomp", „De Hofstad" zijn
herhaaldelijk platen voorgekomen die op de pers betrekking
hadden. Dr. Kuyper in caricatuur, de pers in de oorlogsjaren,
de „Dag"-misere, we noemen in willekeurige volgorde op.
Allerlei kleinere prentjes en zelfs „moppen" op de pers
zijn er gemaakt, evenals een zeer groot aantal liederen,
waarin op lovende of spottende wijze over journalisten en
de pers wordt gedicht. Van die journalistieke poëzie zijn
wel een zestigtal nummers te vinden. Men herinnert zich
wellicht, dat de H. J. V. er indertijd een vijftal uitgaf; in
„De Journalist' zijn er af en toï verschenen, waaronder ook
„echte" gedichten. De lectuur van deze poëzie en de dossiers
met curiosa is al genoeg om iemand een uurtje aangenaam
bezig te houden ! Waarschijnlijk is dat alles slechts een deeltje
van wat er op dit gebied is geproduceerd maar het geeft
een kijkje op het vak en de personen, dat anders niet zoo
gemakkelijk is te krijgen. Het zelfde is het geval met allerlei
antiquiteiten uit de Kring-geschiedenis, waarvan veel in
de nummers van ons orgaan ligt verborgen maar dat hier
soort bij soort bijeengebracht is en nu overzichtelijk is geworden.
In het eerste artikel is reeds gezegd, dat het zoowel de
bedoeling is de krant in haar ontwikkeling te doen zien
als ook de figuren van de kranten-menschen in het licht
te stellen en hun „strijd" te teekenen. Daarvoor zijn de
kleinere bijkomstigheden dikwijls van veel belang. Andere
rubrieken zijn weer meer ter illustratie en ter opluistering:
een collectie perskaarten, passe-partouts, vignetten van kranten,
ex-libris, medailles, sluitzegels.
Hiermede naderen wij een onderdeel van het krantenwezen
dat gepaard is aan de journalistiek n.1. de reclame
voor de kranten. Tal van malen zijn kleine reclameboekjes
uitgegeven, miniatuur-reproducties van kranten, reclameplaten
en prenten. Onder de miniatuur-krantjes zijn vele
oude; er is een tijd geweest dat dit een geliefd reclamemiddel
was; de reclameboekjes geven foto's van redactie en
directie-bureaux, kijkjes in drukkerijen en zetterijen en expeditie,
afbeeldingen van nieuwe gebouwen, nieuwe persen;
onder de reclameplaten zijn er van uitstekende teekenaars
en schilders, van Raaymakers, Hahn Sr. en Jr., Toorop en
Konijnenburg; zeer vele van de Pressa in Keulen, één van
de tentoonstelling in Praag enz.; verder ansichten, boekenleggers,
vloeipapier, raamtransparanten.
Weer een andere rubriek die wel klein maar interessant
is, omvat reproducties van schilderijen waarvan het motief
ontleend is aan de pers. Op mijn boekje „Over de Krant"
staat er een van Adriaan van Ostade. Zoo zijn er van
Wilhelm Leibl, Bakker-Korff, Walther Püttner, Adolf Menzel,
Honoré Daumièr, Gord, Hayner King, Wilkie e.a. meest
reproducties waarvan de origineelen in musea te vinden zijn.
Hiermede zijn wij vrijwel aan het eind van de opsomming.
Natuurlijk zijn er nog meer kleinere „snuisterijen", die op
zichzelf alleen maar „aardig" zijn en van weinig beteekenis
maar die toch niet ter zijde gesteld mogen worden. Persinsignes
bij bizondere gelegenheden, menu's en feestprogramma's
bij de viering van jubilea van de kranten en de journalisten
e.d., altegader herinneringen die voor de betrokkenen
beteekenis hebben maar die ook in een algemeene verzameling
niet mogen ontbreken. Het grootste deel is natuurlijk
van de latere jaren en juist van vroeger tijden zou het belang
daarvan nog grooter zijn omdat die op alle punten
gebrekkig vertegenwoordigd zijn. Vele collega's hebben reeds
„gedoken" in hun archieven en er heel wat uit opgediept,
dat thans veilig ligt opgeborgen; mijn erkentelijkheid daarvoor
uit te spreken ook aan. hen, die mij nog geregeld bedenken,
is bij deze opsomming niet misplaatst.
Sedert eenige jaren ruil ik uit met buitenlandsche verzamelingen,
zoodat dubbele exemplaren mij indirect weer
aanwinsten uit het buitenland bezorgen. Het moeilijke is natuurlijk
op de hoogte te blijven van wat er verschijnt, ook
hier te lande, maar volharding en waakzaamheid hebben mij
op den duur wel middelen aan de hand gedaan om bij te
blijven. Voldoening was het dikwijls collega's ter wille te
kunnen zijn, die over het een of ander onderwerp inlichtingen
wenschten en mijn hoop is er op gevestigd, dat op
den duur het geheel ter beschikking zal komen van de
Nederlandsche journalisten. Het is met het oog daarop, dat
ik de collecties in de welwillendheid van allen aanbeveel,
vooral omdat er natuurlijk allerlei gapingen zijn, die alleen
aangevuld kunnen worden door hen, die om welke reden
dan ook, diverse stukken bewaarden als herinnering, als reliquie,
als curiosum, welke stukken echter te eeniger tijd onnaspeurlijk
verdwijnen.
In het buitenland bestaan op vele plaatsen verzamelingen
als deze, thans meestal als onderdeel en hulpmiddel voor
ondeiwijs in de journalistiek. Het is ook van beiang, dat in
die verzamelingen Nederland vertegenwoordigd is. Voor zoover
in mijn vermogen was heb ik getracht hulp te verleenen
om daar collecties op ons land betrekking hebbende, aan te
vullen en karakteristiek voor onze pers te maken. Aan een
langdurig bezoek aan de Keulsche Pressa mocht ik vele gegevens
en materiaal danken èn vele connecties tevens. Het
heeft mij meer dan ooit tot de overtuiging gebracht, dat
mijn verzameling op den duur nuttig zal kunnen zijn, ook
als onderdeel van onderwijs en het heeft mij er ook toe doen
overgaan, gezien wat men elders bijeenbracht, om het mijne
meer bekend te maken. Misschien verdwijnt op den duur het
ironische glimlachje waarmede sommige collega's hun opmerkingen
over deze „manie" gepaard plachten en plegen
te laten gaan.
v. D. IL
Socialistische pers.
In de laatste jaren zijn verschillende werken over de
socialistische pers verschenen. Van de geschiedenis, den ontwikkelingsstrijd,
de opkomst, den bloei, het karakter van
deze pers wordt diepgaande studie gemaakt. Te allen tijde
heeft men getracht een goed-functioneerenden socialistischen
Pressedienst te organiseeren en deze bestaat thans, in vele
opzichten een voorbeeld. Een gansche staf berichtgevers in
alle groote steden van Duitschland en alle Europeesche centra
werkt samen om de verschijnselen van het politieke,
economische en sociale leven waar te nemen en in telegrammen,
telefoongesprekken, korte en langere berichten en

artikelen naar de Zentralstelle van den Pressedienst in Berlijn
over te brengen. In dezen dienst wordt de stof geschift en
in persberichten en artikelen doorgezonden. De dienst is een
eigen maatschappij die de berichtgeving beoogt•• als een
noodzakelijk middel bij den strijd der pers van de arbeidende
klasse.
Wie omtrent dezen dienst het een en ander wil weten
leze de uiteenzetting van Paul Kampffmeyer „Der Sozialdemocratische
Pressedienst", uitgegeven bij Verlag J. H. W.
Dietz, Berlijn.
* : • • • :
Op een dissertatie „Die Hamburger sozialistische Presse
im Weltkrieg" promoveerde Hartwig Koch aan de Greifswalder
universiteit. In dit werk wordt de houding der socialistische
bladen .tegenover de problemen oorlog en vrede geteekend.
De Hamburger Echo, het partijblad van Hamburg,
heeft gedurende den oorlog zich op de rechtervleugel deisocialistische
partij gesteld en meegedaan aan de opwekking
tot alle partijgenooten om den strijd voor de vrijheid van
het vaderland te voeren.
Het vóór- en nadeel van die houding wordt door den
schrijver uitvoerig aangegeven en hij spaart daarbij kritiek
niet. Hij betreurt het, dat de houding der leiders en der
pers tweeslachtig is geweest en dat men reeds in het eerste
oorlogsjaar met een noodlottige vredespropaganda is begonnen.
Voor een deel wijt de schrijver het mislukken van den oorlog
van Duitschland aan de socialistische pers, die niet wist
een eigen partij-doel ondergeschikt te maken aan het algemeen
belang.
De gang van zaken in de socialistische pers en haar overgang
naar de internationale pers wordt in deze uitvoerige
dissertatie zeer breed uiteengezet. Natuurlijk is het vol-op
politiek in dit boek maar alles gezien in het licht der pers,
de Hamburgsche in het bizonder.
Een zeer interessant boek en als studie van het wezen
der pers en haar beteekenis in belangrijke tijden een knap
stuk wetenschappelijk werk.
De dissertatie is in den handel; ze wordt uitgegeven bij
Emil Koch te Elmshorn.
Het Haagsche voorbeeld.
Juist voor het verschijnen van „De Journalist" kreeg ik
een brief van Mr. G. F. Steward, den perschef der Britsche
delegatie ter Haagsche conferentie. Ofschoon het een particulier
epistel was, meende ik toch de redactie van ons
Kringorgaan te mogen vragen om plaatsruimte voor een gedeelte
van dezen brief, dat zeker vele collega's zal intresseeren.
Wij hopen dat ons aller vriend Steward mij deze
welgemeende indiscretie zal vergeven. Ziehier het fragment
van den brief:
„You will be interested to know that we have managed
to secure press rooms in St. James's Palace and, miracle of
miracles, we shall have installed 50 telephone boxes for the
press alone, and we shall have cable machines direct into
the Palace. So you see the power of the press and the
facilities we can get when we really try to follow the good
example you set us at The Hague! I imagine this will be
the first time in history that a Royal Palace will be in direct
communication with the entire world and certainly the first
time one wing of the Palace has been given over to the
exclusive use of newspaper men. You will be interested to
know that one of the rooms which has been put at your
disposal is actually the room in which King Charles I spent
his last night, and from which he went out early one
morning to be executed!"*)
„Hearty greetings to you and to all old friends. See to it
that you bring over a good contingent of Dutch journalists
for the London Conference. We shall do our best then to
repay the kindness which we received from you when at
The. Hague."
Het is zeer jammer, dat uit bedoelden brief ook blijkt,
dat het zeer twijfelachtig is of de voorbereiding van dé
Vlootconferentie Mr. Steward de gelegenheid zal'laten om
tijdens de tweede conferentie naar den Haag te komen.
M. VAN BLANKENSTEIN.
*) In den Haag was het bureau der journalisten in de zaal
waarin Johan van Oldebarneveldt ter dood veroordeeld werd en
was de sociëteit in den kelder waarin eenmaal een krankzinnige
graaf van Holland opgesloten werd!
D;E JOURNALIST 79
Dagblad en taalwetenschap.
In De Tijd stort Dr. L. J. C. van Gorkom zijn hart uit
over vele slordigheden in de taal der kranten.
Het onderwerp staat dikwijls in den vierden naamval: Dat
is heel slecht.
Verder komt hij in opstand tegen het oude en nieuwe
misbruik van de begrippen tragisch en dramatisch.
„Lang niet iedere moord of andere vreeselijke gebeurtenis
is een drama, ook al sterven er vele menschen tegelijk.
Lang niet elke treurige samenloop van omstandigheden kan
met groote of kleine letters tragisch worden genoemd. Aldus
werd onlangs in een dagbladbericht ten onrechte tragisch
genoemd het sterven van een grijsaard in zijn eigen woning,
enkele uren nadat de voorgevel van die woning door een
vracht-auto gedeeltelijk stuk was gereden."
„Wij hebben ons, aldus dr. v. G., toch al zoo veel te
ergeren aan technische verschijnselen in de tegenwoordige
dagbladpers, waar we niets tegen doen kunnen en waar ook
de dagblad-directies blijkbaar niets tegen doen kunnen
Wij ergeren ons aan de reclame-aankondigingen midden
in den tekst der artikelen. Wij ergeren ons aan de mode
van het willekeurig verdeelen en splitsen der artikelen, waarbij
de oude monolithische rust der kolommen roekeloos
wordt gestoord.
Wij ergeren ons aan het roekeloos navolgen der brutale
methode van het vluchtigheid en oppervlakkigheid in het
gevlei komen met de beruchte „kopjes" en de interlineaire
opmerkingen en aanduidingen, waaraan zich onze geheele
Nederlandsche dagblad min of meer schijnt te moeten verslaven.
Wij ergeren ons . . . Maar dan willen we ons vooral
met ergeren aan fouten, die een goed onderlegd Nederlandsch
dagbladschrijver behoort te vermijden."
Vervolgens komt dr. v. G. op tegen het gebruiken van
vreemde woorden.
„Menige overigens voortreffelijke verslaggever schrijft nog
geregeld met de meest oprechte bedoeling: „daarna weidde
thee geserveerd", of aan de recipieerende vereeniging werd
door het gemeentestuur een diner geoffreerd".
In de schatting van den gemiddelden dagblad-verslaggever
schijnt het ouderwetsche Fransche woord nog altijd het
waardige, het aanzienlijke, het niet-alledaagsche aan te duiden.
Terwijl toch in alle maatschappelijke geledingen behoort
door te dringen het begrip van het oprecht eenvoudige,
rechtstreeksche en wezenlijke in de onderlinge verhouding
der noodzakelijke groepen, waaraan het blanke, gave Nederlandsche
woord in de uiterlijke vormen zoo volkomen beantwoordt."
Dr. v. G. eindigt zijn boetpredikatie als volgt:
„De Nederlandsche dagbladpers moet leiding en voorbeeld
geven in dit alles, liefst niet door theoretische bewustheid
van buitenstaanders, maar door de smaakvormende kracht
van het vanzelf sprekende in haar eigen overtuiging en
houding. Leiding en voorbeeld, ook aan middenstand en
zakenwereld, die met de dagblad-administraties in veelvuldige
aanraking komt en die zonder bedenken haar reclamekracht
pleegt te zoeken in het kosmopolitische taalgebruik van den
„goed ingevoerden" handelsreiziger."
Kalender-Hervorming.
Belang voor de journalistiek.
Zooals bekend is, heeft ondergeteekende als vertegenwoordiger
van de journalistiek zitting genomen in de op initiatief
van minister SLOTEMARER DE BRUINE in het leven geroepen
Nationale Commissie inzake Kalender-hervoriniug, waarvan
prof. dr. A. A. NIJEAND voorzitter is, welke commissie advies
zal hebben uit te brengen aan den Volkenbond.
Persoonlijk ben ik van een ingrijpende kalender-hervorming
— voorzoover ik die op het oogenbhk kan beoordeelen
geen voorstander, omdat de (beweerde) nadeden van den
tegenwoordigen toestand niet zoo sterk tot mij spreken,
evenmin als de (verwachte) voordeden van de nieuwe situatie!
Ik heb van dit standpunt in de eerste vergadering der commissie
getuigenis afgelegd en ik mocht daarbij van meer dan
één zijde instemming ondervinden. Men zal hierbij echter
onderscheid dienen te maken tusschen de fixeering (het op
een vast tijdstip stellen) van Paschen en (dus) van Pinksteren,
waartegen niet veel bezwaren zijn aan te voeren, en een
ingrijpende wijziging van den geheelen kalender.
Echter, wat ik hier zeide geeft mijn persoonlijke meening
weer.
De leden der commissie hebben nu echter afgesproken,

80 DE JOURNALIST
dat zij zich met bepaalde vragen tot hun organisatie zullen
wenden, teneinde of van deze in haar geheel of van haar
leden afzonderlijk een antwoord daarop te bekomen en alzoo
een overzicht' te krijgen van de tegen kalender-hervorming
bestaande bezwaren. Hieronder volgt dus een en ander, dat
officieel van de Nationale Studie-commissie uitgaat.
Inleiding.
Eerst moge hier dan volgen een korte inleiding inzake
het betrokken onderwerp:
De voornaamste fouten, die onzen tegenwoordigen Gregoriaanschen
kalender aankleven, zijn :
1. de ongelijke lengte der maanden;
2. het feit, dat het jaar telkens met een anderen weekdag
begint: er is eene opschuiving van één dag, in een schrikkeljaar
van twee dagen ;
3. de schommeling van het Paaschfeest tusschen 22 Maart en
25 April.
Hoewel men vrij algemeen de nadeelen van deze onregelmatigheden
voelt, is het de vraag, of het wegnemen dezer gebreken,
met name der beide eerste, praktisch uitvoerbaar is, en of misschien
niet andere dan zakelijke overwegingen zich tegen een
wijziging zouden verzetten. De Nationale Commissie inzake
Kalenderhervorming tracht er zich een oordeel over te vormen,
welk standpunt de Nederlandsche samenleving in deze kwestie
inneemt. Zij zal het op prijs stellen, Uw antwoord op de volgende
vragen te ontvangen, zoo mogelijk onder mededeeling der motieven,
die dat antwoord bepalen. Het zal gewenscht zijn. hierbij
de normalisatie van den kalender (punten 1 en 2) en de fixeering
van het Paaschfeest (punt 3) afzonderlijk te behandelen.
De vragen inzake hervorming.
De vragen, die betrekking hebben op de algemeene kalender-hervorming,
luiden :
lo. Is U van oordeel, dat aan den tegenwoordigen kalender
practische bezwaren zijn verbonden ?
2o. Is U voor of tegen kleine vereffeningen van den kalender?
(Rubriek 1).
3o. Is U op zakelijke overwegingen voor of tegen een blanco
dag (Rubriek II en III) ?
4o. Is U op zakelijke overwegingen voor of tegen eene schrikkelweek
(Rubriek IV) ?
5o. Is U op zakelijke overwegingen voor
a. 12 maanden in 4 gelijke trimesters (Rubriek II, respectievelijk
IV)
b. 13 maanden van 28 dagen (Rubriek III, respectievelijk IV) ?
6o. Indien tot invoering van een blanco dag mocht worden overgegaan,
waar zou U dien dag dan in het jaar willen plaatsen?
7o. Indien een groot deel van de Nederlandsche burgers den
blanco dag niet kan aanvaarden en dus bij invoering van
rubriek II of III een eigen kalender zou moeten aanhouden,
zou U daarin dan een groot bezwaar zien?
8o. Heeft U wellicht ook andere bezwaren dan die van practischen
aard tegen kalenderhervorming?
Toelichting. — De voorstellen tot normalisatie van een
kalender kuunen in vier rubrieken worden verdeeld.
Rubriek I beoogt de kwartalen zooveel mogelijk van gelijken
duur te maken, door elk kwartaal op 91 dagen te stellen (bestaande
uit 2 maanden van 30 dagen en 1 maand van 31 dagen).
De overschietende dag wordt aan een der kwartalen toegevoegd,
dat dan één maand van 30 dagen en twee maanden van 31 dagen
telt. In dit systeem zal Februari voortaan 30 dagen tellen. Bij
dit stelsel blijft dus de weekorde intact, doch een standvastige
kalender wordt hierdoor niet bereikt.
Rubrieken II en III brengen mede de invoering van een dag
zonder datum en buiten de weekorde (blanco dag), in schrikkeljaren
van twee blanco dagen. Het jaar heeft dus 364 gedateerde
dagen en telt precies 52 weken; het wordt daardoor mogelijk
den kalender te stabiliseeren, zoodat een bepaalden datum in elk
jaar op denzelfden dag der week valt.
Rubriek IIverdeelt de 364 dagen (52 weken) in 4 gelijke kwartalen,
elk bestaande uit twee maanden van 30 en één maand van 31 dagen.
Rubriek III verdeelt de 364 dagen in 13 gelijke maanden elk
van 4 weken. De nieuwe maand (genaamd Sol) zou in het midden
van het jaar, dus tusschen Juni en Juli, geplaatst worden.
Rubriek IV laat de blanco dagen (inclusief de schrikkeldagen)
oploopen tot eene geheele week. Hierbij blijft, evenals bij rubriek I
de weekorde intact; men krijgt dan jaren van 52 weken, op bepaalde
tijden gevolgd door een jaar met eene extra week. Het
schrikkelen geschiedt dus nu niet meer volgens de Gregoriaansche
tijdrekening.
Ik vestig hierbij ook uitdrukkelijk de aandacht op vraag 8.
Immers, de andere vragen bepalen zich tot de practische
voor- en nadeelen, doch vraag 8 — die op initiatief van
enkele leden, waaronder ook ondergeteekende, is opgenomen
— geeft gelegenheid principieele bezwaren tegen de kalenderhervorming
in het midden te brengen. (De Israëlieten over
de geheele wereld zijn er b.v. fel tegen gekant. Ook een
groot deel van de orthodox-Protestanten).
Vragen inzake het Paaschfeest.
Deze luiden:
lo. Is U van meening, dat er practische voordeelen verbonden
zouden zijn aan het vaststellen van het Paaschfeest op een
bepaaldelijk aan te wijzen Zondag (b.v. den eersten of den
tweeden Zondag van April, of den eersten Zondag na den
tweeden Zaterdag van April) ?
2o. Is U van meening, dat aan deze vaststelling practische nadeelen
zouden zijn verbonden?
3o. Indien U van meening is, dat de fixeering van het Paaschfeest
aanbeveling verdient, aan welken Zondag zou dan naar
Uw oordeel op practische gronden de voorkeur moeten worden
gegeven?
Toelichting. — Bij normalisatie van den kalender, als bedoeld
in de rubrieken II, III en IV van punt A. zou het mogelijk
zijn het Paaschfeest te stabiliseeren, m.a.w. daarvoor aan te
wijzen een bepaalden onveranderlijken datum, die in elk jaar
op een Zondag moet vallen. Zonder deze normalisatie is het alleen
mogelijk een bepaalden Zondag aan te wijzen, waardoor de
schommelingen van het Paaschfeest, die zich nu over een tijdperk
van 35 dagen uitstrekken, beperkt zouden blijven tot eene week.
Uitteraard zouden als gevolg van het fixeeren van het Paaschfeest
ook Goede Vrijdag, Hemelvaartsdag en Pinksteren gefixeerd
zijn.
* *
*
De bedoeling is dus, om — met uitzondering van de bovenbesproken
vraag 8, die het principe raakt — de zaak te
toetsen aan het belang van de journalistiek, van de journalisten,
van de bladen, van het beroep, dus om na te gaan
welke practische nadeelen (voordeelen) eventueel voor ons, ons
werk, onze bladen uit ae hervorming zouden voortvloeien.
Antwoorden op de vragen zal ondergeteekende gaarne
vóór 15 Januari ontvangen. D. HANS.
Personalia en Berichten.
L. P. A. M. van den Broeke.
Gedrukt bij A. de la Mar Azn. Amsterdam
Onze Amsterdamsche collega L P. A. M. VAN DEN BROEKE
heeft 11 Dec; jl. den dag van zijn zilveren jubilé gevierd.
Op Zaterdag 14 dezer heeft een zeer hartelijke huldiging
plaats gehad in het bureau van „De Tijd", waaraan de
jubilaris zoovele jaren verbonden is. VAN DEN BROEKE is bij
zijn collega's zeer gezien en wordt algemeen als journalist
gewaardeerd, getuige de vele vriendelijke hartelijke woorden,
die op dezen dag tot hem gericht zijn.
Als raadsoverzichtschrijver, als tooneelcriticus, als verdediger
der Amsterdamsche belangen en als krachtig propagandist
zijner overtuiging heeft hij zich doen kennen als een vaardig,
bekwaam journalist, als een strijder, maar ook als een goed
kameraad.
Het Huldigingscomité heeft bij monde van zijn voorzitter,
collega D. KOUWENAAR, uiting gegeven aan die vriendschappelijke
gevoelens, ook van de waardeering die zijn arbeid
vond. Als ondervoorzitter van de Ver. De Amsterdamsche
Pers neemt hij in het vereenigingsleven met veel ijver deel.
De Kringvoorzitter heeft niet minder erkentelijkheid geuit
voor de groote toewijding die VAN DEN BROEKE aan de
belangen van zijn collega's steeds getoond. De heer VESTERS
sprak nog namens de R. K. journalisten, de deken van
Amsterdam en de wethouder DOUWES voerden eveneens het
woord.
Als geschenk bood de heer KOUWENAAR den jubilaris een
biljet voor een ontspanningsreis aan. Een album bevatte de
namen der velen die daaraan bijdroegen. Talloos was het
aantal gelukwenschen, persoonlijk of schriftelijk gebracht, en
het aantal bloemstukken dat aangeboden werd.
De jubilaris heeft in hartelijke woorden zijn erkentelijkheid
betuigd.
— In het Diaconessenhuis te Leiden is 71 jaar oud,
overleden de heer C. SIJTHOFF. De overledene was in 1884
directeur geworden van het Rotterdamsch Nieuwsblad, dat
aan zijn leiding zijn opkomst te danken heeft gehad. Hij
vervulde deze functie tot 1920, toen hij haar verwisselde
voor die van president-commissaris. Hij vestigde zich toen
te Wassenaar, waar hij tot aan zijn overlijden gewoond heeft.
— Collega L. M. VAN STRIEN te Amsterdam is sinds
eenigen tijd ook verbonden aan Cetem-Zondagavond als muziek -
verslaggever.
— Op 18 November vierde collega JAC VAN TERM te
Maastricht en op 22 November collega HENRI BOREL te Den
Haag zijn 6o en verjaardag. Beide ontvingen tal van gelukwenschen
w. o. een van het Kringbestuur.
— Tot hoofdredacteur van de Bussumsche Crt. is met
ingang van 1 Januari benoemd collega R. J. BRANDENBURG,
thans aan Philips' Bureau te Eindhoven verbonden.