Letselschade en de Fiscus Enige fiscale aspecten ... - Stichting PIV

mr. r.ph. elzas
Ingeval van de vergoeding van personenschade wordt veelal uitgegaan van een concrete
en niet van een abstracte wijze van schadebegroting. Er wordt gekeken naar de
specifieke en individuele omstandigheden van het geval. 27 Dat neemt niet weg dat bij
de begroting ook abstracte gegevens van belang zijn, bijvoorbeeld in het kader van
de inschatting van de kansen op veranderingen bij de hypothetische ontwikkeling
terzake van de aanwending van de arbeidscapaciteit, het ongeval weggedacht.
Door het toebrengen van het letsel is – vaak ook de toekomstige – arbeidscapaciteit
aangetast. Voor de vaststelling en begroting van die schade zullen gegevens beschikbaar
moeten komen en zullen de uitgangspunten voor met name de berekening van
de toekomstschade moeten worden vastgesteld.
Ingeval van een begroting van een duurschade – bijvoorbeeld de weggevallen of verminderde
arbeidscapaciteit – wordt eerst de netto consumptieve jaarschade vastgesteld
en vervolgens de geleden schade (afgezien van voorschotbetalingen), vermeerderd
met de wettelijke rente nominaal vergoed en de toekomstschade gekapitaliseerd.
Bij de begroting van een nog niet ingetreden, dus toekomstige schade, beschikt de
rechter over de verschillende mogelijkheden van art. 105 Boek 6 BW. De rechter kan
de schadebegroting uitstellen en dus – telkens – na afloop vaststellen, of na afweging
van goede en kwade kansen bij voorbaat begroten. In het laatste geval kan de rechter
de keuze maken uit een betaling van een bedrag ineens (een lumpsum) of een betaling
van periodiek uit te keren bedragen.
Bij die laatste mogelijkheid moet worden onderkend dat een verplichting tot het periodiek
uitkeren van schadebedragen conform art. 6:105 niet, en zeker niet zonder
meer, een ‘periodieke’ uitkering oplevert in fiscale zin. Volgens A-G Mok in zijn
conclusie vóór Hoge Raad 13 december 1985 NJ 1986, 246 wordt onder een periodieke
uitkering in fiscale zin verstaan, een uitkering die van tijd tot tijd wordt betaald,
zodat een zekere regelmaat aanwezig is, zonder dat men kan eisen dat de periodes
of de uitkeringen gelijk zijn en waarbij onzekerheid over het totale bedrag van
de uitkering wezenlijk is. 28 Telkens zal in het concrete geval moeten worden beoordeeld
of een schadevergoeding wordt gevorderd in de vorm van een periodieke uitkering
in fiscale zin. In zijn conclusie merkt Mok op dat de schadegerechtigde is gehouden
mee te werken aan beperking van de schade. Een onnodige brutering van de
schade leidt tot een onnodige verhoging van de schade. Een dergelijke additionele
schade is voor rekening van de gelaedeerde zelf.
De wijze van schade begroten is van invloed op het tijdstip van opeisbaarheid (Asser-Hartkamp
I, no. 419). Op zichzelf valt niet uit te sluiten, dat de totale omvang
27 Louter fictieve aspecten spelen geen rol, HR 1 februari 2002, RvdW 2002, 34.
28 Vóór 1 januari 2001 was een periodieke uitkering in fiscale zin belastbaar op grond van art. 25 IB.
35