meer - Certis Europe
meer - Certis Europe
meer - Certis Europe
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Glashelder<br />
Nieuwsmagazine van <strong>Certis</strong> <strong>Europe</strong> B.V. voor ondernemers in de glastuinbouw Jaargang 8 - Nr. 19 - Mei 2010<br />
GOED UIT DE<br />
STARTBLOKKEN<br />
Na een koude en donkere winter begint het<br />
weer te kriebelen. Het is voorjaar! 2009 was<br />
voor velen een moeilijk jaar. Het is te hopen<br />
dat 2010 betere prijzen brengt voor tuinbouwproducten.<br />
<strong>Certis</strong> helpt u om goed uit de startblokken te<br />
komen met een hernieuwde toelating voor<br />
Scomrid tegen stambotrytis in tomaat en met<br />
de introductie van BotaniGard WP spuitpoeder<br />
tegen trips en wittevlieg in tomaat en gevoelige<br />
siergewassen. Goed nieuws is er eveneens van<br />
het biologische front: sinds 1 januari zijn de<br />
biologische bestrijders van <strong>Certis</strong> BCP namelijk<br />
ook verkrijgbaar bij Horticoop. Hierdoor<br />
kunnen <strong>meer</strong> telers ervaring opdoen met ons<br />
groeiende assortiment natuurlijke vijanden.<br />
Met de komst van Bas van Diemen zijn wij<br />
daar goed op voorbereid. Al onze producten<br />
en adviezen dragen bij aan een gezondere<br />
teelt. Dat is en blijft onze drijfveer, want alleen<br />
tuinbouwproducten die vrij zijn van ziekten en<br />
plagen kunnen renderen.<br />
Dennis Eekhoff, Product manager glastuinbouw<br />
ER II maakt<br />
wittevlieg vleugellam<br />
(pagina 2)<br />
De nieuwe Scomrid heeft één werkzame stof<br />
minder, waardoor het niet langer effectief is<br />
tegen vruchtboomkanker. Om die reden is het<br />
niet teruggekeerd in de fruitteelt en boomkwekerij.<br />
De resterende stof imazalil is echter<br />
onverminderd werkzaam tegen Botrytis. Pas<br />
Scomrid toe zodra u een aantasting waarneemt<br />
op wonden of kwetsbare plekken op de stam.<br />
De handige spuitbus geeft een mooi en<br />
gericht spuitbeeld, waardoor bestrijdingsrondes<br />
snel en effectief verlopen.<br />
Het bespaart tijd en werkt perfect<br />
Tomatenteler Paul van Paassen in Bleiswijk<br />
heeft Scomrid de afgelopen jaren node<br />
gemist. “We hebben er doorgaans weinig<br />
last van, maar bij een zware plantbelasting<br />
kan stambotrytis problemen geven. In het<br />
Frupica scoort<br />
tegen Meeldauw<br />
en Botrytis<br />
(pagina 4-5)<br />
SCOMRID TERUG TEGEN<br />
STAMBOTRYTIS IN TOMAAT<br />
Paul van Paassen: “Bij een zware plantbelasting kan stambotrytis problemen geven.”<br />
Rozen tripsvrij met<br />
BotaniGard WP<br />
(pagina 8)<br />
Drie jaar geleden verloor Scomrid zijn toelating, maar sinds dit voorjaar is deze aerosol weer<br />
inzetbaar als wondafdekmiddel in de tomatenteelt. Veel tomatentelers hebben deze snelle<br />
en effectieve bestrijder van stambotrytis alweer in huis.<br />
voorjaar doen we eens per drie weken een<br />
bestrijdingsronde. Met Scomrid is dat altijd<br />
snel gebeurd en het werkt perfect.”<br />
Van Paassen gebruikte de afgelopen jaren<br />
verschillende alternatieven, maar die waren<br />
volgens hem minder effectief. “Bovendien<br />
kostte de behandelingen <strong>meer</strong> tijd, omdat je<br />
de plekken moest uitschrapen. Bij Scomrid<br />
volstaat een druk op de knop van de spuitbus.<br />
Het is veilig voor het gewas, maar je moet<br />
niet op de vruchten richten. Bij een ernstige<br />
aantasting die de stam helemaal omringt, spuit<br />
ik het op een kwastje en s<strong>meer</strong> ik de plek in.<br />
Spuiten brengt de vloeistof er vrij dik op en<br />
de plant verdraagt dat dan minder goed. Als<br />
je toch spuit, loop je het risico dat de plant<br />
boven de aantasting verwelkt en afsterft. Zo’n<br />
aantasting komt hier echter zelden voor.” n<br />
Glashelder 1
Gerberateler Simon Zwarts over ER II tegen wittevlieg:<br />
AL NA DE EERSTE BESPUITING WAS IK ENTHOUSIAST<br />
Toen gerberateler Simon Zwarts in januari<br />
de eerste wittevlieg zag, raadde adviseur<br />
Tom Konijn van Horticoop hem ER II<br />
aan. Twee proefbespuitingen overtuigden<br />
Zwarts van de werking. Hij gebruikt het in<br />
de winter, wanneer de biologische bestrijders<br />
weinig actief zijn.<br />
Simon Zwarts plant op grond van een exclusieve<br />
samenwerking met Florist iedere zomer<br />
nieuwe rassen aan, die hun waarde nog moeten<br />
bewijzen. Collegatelers uit het hele land komen<br />
regelmatig kijken wat het nieuwe assortiment te<br />
bieden heeft. “Na één jaar worden alle planten<br />
gerooid, hoewel ze zonder problemen langer<br />
mee kunnen”, zegt de Mijdrechtenaar.<br />
Bij Zwarts staan Phytoseiulus tegen spint en<br />
Diglyphus tegen mineervlieg aan de basis van<br />
een gezond gewas. Dat beperkt hem in de<br />
middelenkeuze.<br />
Eén bespuiting doodde ruim 80% van de wittevlieg<br />
Op advies van Tom Konijn (l) zette Simon Zwarts ER II in.<br />
Proefbespuiting<br />
Begin augustus werden de voorgekweekte gerbera’s<br />
met bloemknoppen geplant. In september<br />
druppelde Zwarts een insecticide tegen<br />
wittevlieg en werd Phytoseiulus uitgezet. “In<br />
januari zag ik de eerste wittevliegjes”, vertelt<br />
Zwarts. “Voor druppelen was het nog te vroeg.<br />
Vanwege Phytoseiulus en de beperkte werking<br />
van veel middelen adviseerde Tom ER II. Ik<br />
voerde eerst een proefbespuiting uit.”<br />
Lage dosering<br />
De teler gebruikte een lage dosering van<br />
1 liter per 100 liter water, aangevuld met<br />
Admiral tegen de eieren en larven. “Al na de<br />
eerste bespuiting was ik enthousiast”, zegt de<br />
sierteler. “Minstens 80% van de vliegen lag<br />
dood op de bladeren en in de paden. Van<br />
eventuele nadelen voor Phytoseiulus heb ik<br />
niets gemerkt, waarschijnlijk omdat ze weinig<br />
actief waren vanwege de lage spintdruk. In heb<br />
het hele gewas nu drie keer op rij onderlangs<br />
gespoten. Zo raak je de meeste vliegjes. Nu<br />
neemt de wittevliegpopulatie weer iets toe,<br />
maar binnenkort kan ik weer druppelen.”<br />
Toepassen in de winter<br />
Zwarts, Tom Konijn en technisch adviseur Bas<br />
van Diemen van <strong>Certis</strong> bespreken de mogelijke<br />
rol van ER II in de gerberateelt. “Het streven<br />
is om schoon de winter in te gaan”, zegt<br />
Konijn. “Daarvoor kun je vanaf eind november<br />
een onderhoudsschema hanteren met drie ER<br />
II-bepuitingen om de drie tot vier weken.”<br />
Zwarts: “Ik spuit sowieso door met Trigard<br />
tegen mineervlieg. In februari neemt Diglyphus<br />
die rol over. Je moet tijdig een populatie<br />
opbouwen om de teelt vrij van mineervlieg<br />
te kunnen eindigen. Anders zitten er overal<br />
poppen en begin je de nieuwe teelt direct met<br />
een hoge mineervliegdruk. Om de biologie te<br />
ontzien zet ik na januari liever geen ER II in.<br />
“De meeste gerberatelers zetten vanaf het<br />
voorjaar ook swirskii in”, zegt Konijn tot besluit.<br />
“In de winter kun je met ER II echter goed uit de<br />
voeten. Spuiten bij sterk drogend weer werkt<br />
het beste.”<br />
Na drie bespuitingen met ER II zag Zwarts wel<br />
roetdauw op de bladeren; blijkbaar gedijt dat<br />
op het zetmeel. Hij vindt dat geen groot probleem,<br />
omdat er bij hogere plaagdruk zonder<br />
inzet van ER II ook roetdauw ontstaat.<br />
Bas van Diemen: “Ook ER II moet je na enige<br />
tijd afwisselen, zodat het gewas schoon kan<br />
worden. Omdat je in gerbera altijd het hele<br />
gewas raakt, heeft de lage dosering de voorkeur.”<br />
n<br />
ER II NU IN<br />
NIEUWE VERPAKKING<br />
Glashelder 2
ROEP OM ROCKET EC IN<br />
KOMKOMMER STEEDS LUIDER<br />
In 2008 werd bekend dat Rocket door een <strong>Europe</strong>se cut-off zijn toelating zou kwijtraken.<br />
Komkommer- en gerberatelers verloren daarmee hun basismiddel tegen echte meeldauw.<br />
Voor beide teelten diende LTO Groeiservice in oktober 2009 een verzoek in om Rocket EC<br />
als Dringend Vereist Gewasbeschermingsmiddel beschikbaar te krijgen. De PD erkende alleen<br />
een knelpunt in de komkommerteelt vanaf 15 juni. De verwachting is dus dat Rocket EC vanaf<br />
15 juni in deze teelt weer inzetbaar is.<br />
Volgens Jeannette Vriend van LTO<br />
Groeiservice neemt het CTGB hierover binnenkort<br />
een besluit. “We rekenen op groen<br />
licht, maar 100% zekerheid is er niet”, licht zij<br />
toe. “15 juni is al laat genoeg, want vanaf half<br />
maart hebben komkommertelers met meeldauw<br />
te kampen.” Volgens Vriend staat of valt<br />
de komkommerteelt met de beschikbaarheid<br />
van Rocket EC. “Zo simpel is het gewoon. Dat<br />
telers nu afhankelijk zijn van een vrijstelling is<br />
TUREX MAAKT TUTA ABSOLUTA BETER BEHEERSBAAR<br />
Amper vier jaar na zijn introductie vanuit<br />
Zuid-Amerika vormt de minuscule mineermot<br />
Tuta absoluta de grootste bedreiging voor de<br />
tomatenteelt in Europa. Effectieve bestrijding<br />
vergt naast strikte bedrijfshygiëne een afgewogen<br />
strategie met inzet van feromoonvallen,<br />
natuurlijke vijanden en – in uiterste nood<br />
– chemie. Turex, het biologische preparaat<br />
met Bacillus thuringiensis, ondersteunt de<br />
bestrijding van larven.<br />
Preventie<br />
Beheersing van Tuta absoluta begint met<br />
strikte bedrijfshygiëne en het voorkomen of<br />
vertragen van de populatieopbouw. Delta<br />
feromoonvallen zijn daarbij onmisbaar. Zodra<br />
3<br />
Na het (tijdelijk) wegvallen van Rocket zoeken vooral komkommer- en gerberatelers<br />
geschikte vervangers. Fungaflor – waarmee al regelmatig werd afgewisseld – is eveneens<br />
een zachte en effectieve bestrijder van meeldauw in diverse vruchtgroenten en<br />
siergewassen.<br />
Fungaflor’s actieve stof imazalil werkt langdurig<br />
preventief tegen echte meeldauw.<br />
Het is zachter dan andere middelen, waardoor<br />
het zich bij uitstek leent voor meeldauwbestrijding<br />
in jonge gewassen en<br />
onder minder gunstige groeiomstandig-<br />
ronduit beangstigend, vooral onder de huidige<br />
marktomstandigheden.”<br />
Weer op Annex 1<br />
Inmiddels staat Rocket weer op de Annex<br />
1 lijst, zodat de oorspronkelijke toelating<br />
kan terugkomen. <strong>Certis</strong> heeft de procedure<br />
daarvoor direct in gang gezet, maar<br />
die kost veel tijd. Hernieuwde toelating in<br />
2010 is daarom niet aan de orde. Dit jaar<br />
FUNGAFLOR EEN GOED ALTERNATIEF IN HET VOORJAAR<br />
heden. Dat maakt Fungaflor tot een goed<br />
alternatief in het voorjaar.<br />
Toepassing via LVM of foggen werkt alleen<br />
preventief. Bij bestaande meeldauw heeft<br />
spuiten de voorkeur.<br />
er binnen een week drie of <strong>meer</strong> motten per<br />
hectare worden waargenomen, dienen er<br />
20 deltavallen per ha te worden geplaatst.<br />
Daarmee is <strong>meer</strong> dan 50% van de mannelijke<br />
motjes weg te vangen, wat de populatieopbouw<br />
aanzienlijk vertraagt.<br />
kan Rocket EC alleen als Dringend Vereist<br />
Gewasbeschermingsmiddel voor de komkommerteelt<br />
beschikbaar komen.<br />
n<br />
Roofwantsen en Turex<br />
Verschillende roofwantsen predateren op eieren<br />
en larven van Tuta absoluta. Voor West-<br />
Europa is Macrolophus de meest geschikte<br />
kandidaat. Ook Turex (Bacillus thuringiensis)<br />
is effectief tegen larven die net uit het ei zijn<br />
gekropen en zich nog niet in het gewas hebben<br />
gevreten. Omdat Turex ingrijpt in een<br />
zeer specifieke levensfase van de mot, wordt<br />
een wekelijkse bespuiting aanbevolen.<br />
In Spanje is ook de massale inzet van de sluipwesp<br />
Trichogramma aecheae naast roofwantsen<br />
succesvol. Hoewel hiermee in Nederland<br />
nog geen ervaring is opgedaan, is deze aanvullende<br />
maatregel bij verhoogde plaagdruk<br />
het overwegen waard.<br />
n<br />
Glashelder
FRUPICA HOUDT ROZENSTRUIKEN BINNEN EN BUITEN SCHOON<br />
Frank Coenders uit Grubbenvorst kweekt<br />
rozenonderstammen en een keur aan<br />
rozenstruiken op pot. Dit gebeurt zowel in<br />
de kas als buiten. Vanwege de grote diversiteit<br />
aan cultivars en het niet geringe areaal<br />
zijn de ondernemer en adviseur Dirand<br />
van Wijk zeer alert op schimmelbestrijding.<br />
Met Frupica hebben zij goede ervaringen<br />
opgedaan tegen meeldauw.<br />
“Frupica is een relatief zacht middel en werkt<br />
goed tegen echte meeldauw”, zegt teeltadviseur<br />
Dirand van Wijk van Cultus Agro Advies.<br />
“Bovendien komt de werkzame stof uit een<br />
nieuwe chemische groep. De toelating heeft<br />
het beschikbare pakket fungiciden tegen<br />
echte meeldauw werkelijk verbreed.”<br />
Binnen vroeg, buiten laat<br />
Op aanraden van Van Wijk heeft rozenteler<br />
Frank Coenders het middel vorig jaar direct<br />
na toelating toegepast in de kasteelt. “Daar<br />
gebruik ik Frupica bij voorkeur in het begin<br />
van het seizoen, omdat jong gewas het middel<br />
goed verdraagt”, verklaart Coenders. “In de<br />
buitenteelt zet ik het juist later in het seizoen<br />
in, omdat het middel ook effectief is tegen<br />
Botrytis en sterroetdauw.”<br />
“Tot de komst van Frupica was dithianon het<br />
enige middel dat tegen sterroetdauw werd<br />
ingezet”, vult Van Wijk aan. “Nu zijn er twee<br />
effectieve middelen beschikbaar, zodat telers<br />
kunnen afwisselen.”<br />
Alleen preventief<br />
Hoewel Coenders Frupica pas later inzette,<br />
startte hij al vroeg met een preventief<br />
schema tegen meeldauw. “Het is een noodzakelijk<br />
kwaad”, merkt hij op. “Zodra er<br />
een aantasting van echte meeldauw in het<br />
gewas zit, ben je feitelijk te laat. Je kunt<br />
Frank Coenders (l) en Dirand van Wijk zijn blij met de effectiviteit en zachtheid van Frupica.<br />
Frupica dan eigenlijk niet <strong>meer</strong> toepassen,<br />
omdat het vooral preventief werkt.<br />
Het grootste deel van de teelt is gelukkig<br />
schoon gebleven, zodat het middel zijn<br />
werk heeft kunnen doen.”<br />
VELDPROEF IN AARDBEI: MIDDELEN NOG<br />
STEEDS EFFECTIEF TEGEN MEELDAUW<br />
Ook sterk tegen Botrytis<br />
Lianne van Wijk: “Frupica heeft zich al volop<br />
bewezen als botrytisbestrijder. Ook bij rozen<br />
die in het najaar worden gerooid voor opslag<br />
tot het voorjaar biedt Frupica het plantgoed<br />
een goede bescherming tegen Botrytis.” n<br />
In 2009 was de meeldauwdruk in aardbeiden<br />
erg hoog. In het najaar voerde <strong>Certis</strong> een meeldauwbestrijdingsproef<br />
uit in een wachtbeddenteelt<br />
met Frupica en andere veelgebruikte<br />
meeldauwmiddelen.<br />
Frupica + ER II<br />
Frupica is gespoten in een dosering van 0,9<br />
l/ha. In één object gebeurde in combinatie<br />
met 5 l/ha ER II, dat actieve meeldauwvlekken<br />
onderdrukt. ER II zorgt ook voor een betere<br />
uitvloeiing en bladbedekking. Deze combinatie<br />
liet het beste resultaat zien.<br />
Glashelder 4
Peter Zwinkels, KZ Flowers:<br />
FRUPICA VOORKOMT SMET EN IS GEBRUIKSVRIENDELIJK<br />
In de chrysantenteelt is Frupica inmiddels<br />
een gevestigde naam tegen Botrytis.<br />
Afhankelijk van de rasgevoeligheid past<br />
Peter Zwinkels van KZ Flowers het middel<br />
één of twee keer toe in de kortcyclische<br />
teelt. “Wat me zeer aanspreekt is de<br />
gebruiksvriendelijkheid van Frupica”, zegt<br />
hij.<br />
Gewasbespuitingen vinden bij KZ Flowers<br />
plaats via een mechanische spuitboom met<br />
Dosatron doseerunit. In een kleine tank op de<br />
boom bevindt zich een zeer geconcentreerde<br />
spuitoplossing. Met een doseerpompje wordt<br />
de oplossing meegegeven aan het water, dat<br />
via een uitrolbare slang vanuit de kraan wordt<br />
aangevoerd.<br />
“Het is een handig systeem, omdat je geen grote<br />
volumes hoeft te verslepen”, merkt de chrysantenteler<br />
op. “De geconcentreerde spuitoplossingen<br />
kunnen echter beperkingen hebben.”<br />
Spuittechniek<br />
In de proef is <strong>meer</strong> water gebruikt (700 l/ha)<br />
dan op het praktijkveld (350 l/ha met lucht<br />
ondersteuning). Het weekschema werd ook<br />
strakker gehandhaafd, wat resulteerde in<br />
een extra bespuiting. “Het verschil tussen<br />
beide velden op hetzelfde perceel was<br />
opvallend”, zegt adviseur Nol Jochems van<br />
Handelsonderneming C.J. Klep B.V. “De proefveldjes<br />
waren veel schoner. Bij hoge meeldauwdruk<br />
wordt er wel eens getwijfeld aan<br />
de werking van meeldauwmiddelen. De proef<br />
toont aan dat ze nog steeds effectief zijn. Naast<br />
5<br />
Mede-eigenaar Jack Kuyvenhoven van KZ Flowers (midden) leidt Lianne van Wijk en adviseur Richard van<br />
Spronsen door het gewas. Bloemsmet is niet te bekennen.<br />
De teler verwijst naar de spuitkorrel die hij in knopjes zich begonnen te openen. “Dat is<br />
het verleden inzette tegen Botrytis. “In combi- een belangrijk moment voor tripsbestrijding”,<br />
natie met andere middelen loste dat product verklaart hij. “Ik heb het gebruikt in combina-<br />
moeilijk op. Dat is lastig wanneer je het gewas tie met Mesurol tegen trips. In smetgevoelige<br />
met verschillende middelen wilt schoonspui- rassen pas ik Frupica een week voor de oogst<br />
ten en het bemoeilijkt het reinigen van de<br />
installatie na afloop.”<br />
een tweede keer toe.”<br />
Enthousiasme gerechtvaardigd<br />
Eén of twee bespuitingen<br />
Volgens adviseur Richard van Spronsen van Van<br />
Met Frupica heeft de teler dergelijke proble- Iperen heeft het gros van de chrysantentelers<br />
men niet ervaren. “Het lost perfect op en het Frupica inmiddels opgenomen in het bestrij-<br />
middel werkt prima”, zegt hij. “Ik heb geen dingsschema. “Ik ken maar weinig telers die het<br />
bloemsmet gezien. Het andere middel kreeg niet gebruiken en hun enthousiasme is tot nu<br />
bloemsmet deze winter niet helemaal weg, toe gerechtvaardigd”, merkt hij op. “In potger-<br />
maar dat was door het koude en donkere bera zijn er eveneens goede ervaringen mee<br />
weer ook geen gemakkelijke opgave.”<br />
opgedaan. De dubbele werking tegen meel-<br />
De eerste bespuiting met Frupica vindt plaats wan- Zwinkels paste Frupica voor het eerst toe rond dauw en Botrytis is natuurlijk een sterk punt.<br />
neer de prille bloemknopjes open gaan (‘breken’). 1 maart, op het moment dat de kleine bloem- Bovendien is het zacht voor het gewas.” n<br />
afwisselen zijn een goede spuittechniek en de<br />
juiste frequentie belangrijk voor het resultaat.”<br />
Eén werkzame stof<br />
Jochems vindt Frupica een goed en zacht<br />
middel, dat bovendien vruchtrot voorkomt.<br />
“Een mooi product om laat in het schema<br />
in te zetten”, concludeert hij. “Bovendien<br />
heeft Frupica slechts één werkzame stof. Dat<br />
is gunstig, omdat er in het handelskanaal<br />
maximaal vijf residuen mogen worden aangetroffen.<br />
En geloof me, ze zijn bijna altijd<br />
te traceren.”<br />
n<br />
mate van meeldauwaantasting<br />
5<br />
4,5<br />
4<br />
3,5<br />
3<br />
2,5<br />
2<br />
1,5<br />
1<br />
0,5<br />
0<br />
Onbehandeld<br />
Frupica 0,9<br />
l/ha<br />
Frupica 0,9<br />
l/ha + Silwet<br />
Gold 0,2 l/ha<br />
8-okt<br />
14-okt<br />
Frupica 0,9<br />
l/ha + ER II<br />
5 l/ha<br />
Glashelder
BAS VAN DIEMEN<br />
NIEUWE ADVISEUR<br />
BIOLOGIE<br />
Het areaal geïntegreerde en biologische<br />
glasteelten groeit, evenals het assortiment<br />
biologische bestrijders van <strong>Certis</strong>. Vanaf 1<br />
april versterkt Bas van Diemen het team<br />
als technisch adviseur glastuinbouw en biologie.<br />
Bas (36) kwam 15 jaar geleden in aanraking<br />
met geïntegreerd telen. Hij bouwde ervaring<br />
op bij een potplantenbedrijf dat deelnam aan<br />
het project SIGNatuur. Tegelijkertijd volgde<br />
hij de deeltijdopleiding Tuinbouw aan de HAS<br />
in Delft. Na zijn studie werkte Bas 7 jaar als<br />
adviseur gewasbescherming bij Horticoop. De<br />
afgelopen 3,5 jaar was hij als redacteur gewasbescherming<br />
verbonden aan het Vakblad voor<br />
de Bloemisterij.<br />
Nu stelt Bas zijn kennis en ervaring namens<br />
<strong>Certis</strong> beschikbaar aan afnemers en eindgebruikers.<br />
Als technisch adviseur vertegenwoordigt<br />
hij het groeiende assortiment natuurlijke<br />
vijanden van <strong>Certis</strong> BCP. Hij is verantwoordelijk<br />
voor de technische informatievoorziening, verzorgt<br />
presentaties en geeft adviezen op maat.<br />
Bas is bereikbaar op 06 – 53 73 05 35 en<br />
vandiemen@certiseurope.nl.<br />
n<br />
IN EEN STRAK SCHEMA HOUDT<br />
CUCUMERIS TRIPS OP AFSTAND<br />
Barry van Os van BN Roses uit de De<br />
Lier heeft goede ervaringen met biologische<br />
bestrijders in zijn gewas. “Phytoseiulus<br />
houdt spint onder de duim, terwijl cucumeris<br />
trips de kop in drukt. Cucumeris moet<br />
je wel frequent blijven uitzetten, want hij<br />
bouwt in rozen geen populatie op. We hebben<br />
nog geen trips gezien. Voor cucumeris<br />
is dat geen probleem, want die lust ook wel<br />
een spintje.”<br />
In augustus startte de biologische bestrijding<br />
in een jong gewas. Vanwege de geringe meeldauwgevoeligheid<br />
van het ras Red Naomi had<br />
Barry van Os vertrouwen in een goed verloop.<br />
“Onze vorige teelt was Grand Prix en daarin<br />
konden we met geïntegreerde bestrijding niet<br />
goed uit de voeten”, verklaart hij. “Om het wit<br />
voor te blijven moesten we veel zwavelen en<br />
spuiten, wat roofmijten niet erg waarderen.”<br />
Cucumeris en Phytoseiulus<br />
Voor Red Naomi is zwavelen niet nodig en<br />
hoeft de teler ook minder te spuiten. “De<br />
beestjes kunnen hun werk dus goed doen”,<br />
concludeert hij.<br />
In de vierde week na het planten werd er<br />
cucumeris uitgezet in een dichtheid van één<br />
zakje per strekkende meter bed. Met drie<br />
weken interval gebeurde dit vervolgens nog<br />
twee keer. Daarna verlaagde Van Os de<br />
frequentie tot eens per vijf weken. Nu de<br />
zomer nadert en de tripsdruk buiten de kas<br />
weer oploopt, denkt de teler erover om de<br />
frequentie weer op te voeren tot eens per vier<br />
weken. “Cucumeris bouwt in roos geen populatie<br />
op, dus je moet wel in een strak schema<br />
blijven werken”, licht adviseur Pieter Bos van<br />
Horticoop toe. “Meestal zijn de zakjes na vijf<br />
tot zes weken leeg en moet je voor aanvulling<br />
zorgen. Bij lage tripsdruk pakt cucumeris ook<br />
een spintje mee, dus je doet het nooit voor<br />
niets.”<br />
Tegen spint zet Van Os primair Phytoseiulus<br />
in. Zeven weken na het planten strooide hij<br />
een hoge concentratie van 50 stuks per m2 ,<br />
twee weken later gevolgd door nog eens 30<br />
per m2 . “Er was een behoorlijke spintdruk,<br />
maar met deze overkill was het probleem snel<br />
onder controle. Het loopt nog steeds goed;<br />
de spintdruk is laag en we hebben nog geen<br />
tripsje gezien.”<br />
Handige zakjes<br />
Sinds 1 januari, toen leverancier Horticoop<br />
het dealerschap verwierf voor de biologische<br />
bestrijders van <strong>Certis</strong> BCP, gebruikt de rozenteler<br />
de cucumeriszakjes van <strong>Certis</strong>. Hoe<br />
bevallen ze?<br />
Barry van Os: “De zakjes zijn aan de grote<br />
kant, maar zijn ook slim ontworpen. Dankzij<br />
de geïntegreerde clip hang je ze makkelijk in<br />
het gewas. Bovendien hoef je de zakjes niet<br />
van elkaar los te scheuren. Opengescheurde<br />
zakjes behoren dus tot het verleden. En omdat<br />
je er niet in hoeft te knijpen, komen de roofmijten<br />
ook niet in de verdrukking. De kwaliteit<br />
is prima, de zakjes zijn goed gevuld en erg<br />
gebruiksvriendelijk. Afgezien van het formaat<br />
valt er weinig op aan te merken.” n<br />
Barry van Os en adviseur Pieter Bos inspecteren het gewas. “Ik zie hier en daar wel wat spinteieren”, merkt Bos<br />
op. “Een aanvullende dosering Phytoseiulus zou geen kwaad kunnen.”<br />
Glashelder 6
CERTIS BCP ONDERZOEKT<br />
STRATEGIEËN VOOR TRIPSBESTRIJDING<br />
<strong>Certis</strong> BCP, producent van biologische<br />
bestrijders in Engeland, heeft vorige zomer<br />
in komkommer verschillende bestrijdingsstrategieën<br />
onderzocht met Amblyseius<br />
cucumertis en A. swirskii. Er zijn twee<br />
typen zakjes met cucumeris vergeleken,<br />
die na respectievelijk zes (quick release)<br />
en acht weken (slow release) zijn uitgewerkt.<br />
Beide varianten zijn gecombineerd<br />
met los gestrooide cucumeris (150/m2 ) en<br />
swirskii (30/m2 ). Het doel was te bekijken<br />
met welke strategie de aanwezige tripspopulatie<br />
het snelste onder controle was<br />
te krijgen.<br />
Quick release zakjes (1 per plant) in combinatie<br />
met 150 stuks losse cucumeris per m2 werkte het beste. Bij tellingen op verschillende<br />
momenten leverde deze combinatie de<br />
meeste roofmijten per blad op en de laagste<br />
aantallen volwassen trips en tripslarven.<br />
7<br />
16<br />
1 4<br />
1 2<br />
10<br />
8<br />
6<br />
4<br />
2<br />
0<br />
ABS Q + cucumeris<br />
Figuur: Aantallen Amblyseius- en tripslarven<br />
per blad twee weken na planten<br />
Q<br />
S<br />
Amblyseius<br />
Trips<br />
= quick release<br />
= slow release<br />
ABS Q + swirskii ABS S + cucumeris ABS S + swirskii<br />
CERTIS CHLOOR IPC NU FLEXIBELER TOEPASBAAR<br />
De driftreducerende maatregelen voor toepassen<br />
van <strong>Certis</strong> Chloor IPC 40% vloeibaar<br />
zijn sterk vereenvoudigd. Het gebruik van<br />
driftarme spuitdoppen of luchtondersteuning<br />
is voortaan voldoende. Hierdoor is <strong>Certis</strong><br />
Chloor IPC 40% vloeibaar eenvoudig toe te<br />
passen met de beschikbare apparatuur en<br />
spuitdoppen. De vereenvoudigde beperkingen<br />
zijn al van kracht, ook als deze nog niet<br />
op het etiket staan.<br />
Brede werking<br />
Chloor IPC is belangrijk voor de bestrijding van<br />
een breed scala onkruiden in vele gewassen in<br />
o.a. de akkerbouw, vollegrondsgroenten, bloembollen,<br />
bloemen, boomkwekerij en vaste planten.<br />
De actieve stof chloorprofam werkt voornamelijk<br />
systemisch na opname door de ondergrondse<br />
delen van de onkruiden. Vanwege zijn brede<br />
werking wordt Chloor-IPC in boomkwekerijgewassen<br />
en vaste planten vooral in de winter en<br />
het vroege voorjaar ingezet.<br />
n<br />
De onderzoekers concluderen dat deze strategie<br />
van snelle overkill zich goed leent voor<br />
de derde komkommerteelt, wanneer de aanvankelijk<br />
hoge tripsdruk geleidelijk afneemt<br />
door seizoensinvloeden. Zij adviseren om in<br />
relevante teelten direct na het planten 100<br />
tot 150 stuks cucumeris of 50 stuks swirskii<br />
per m2 te strooien. Een week na het planten<br />
kunnen de quick release zakjes met cucumeris<br />
worden uitgehangen. Uiteraard dient<br />
de teelt bij een zo laag mogelijk tripsdruk te<br />
starten en moet het gebruik van chemische<br />
middelen worden vermeden om de biologische<br />
bestrijding snel te laten aanslaan.<br />
Het onderzoek loopt door in verschillende<br />
voorjaarsteelten. n<br />
Glashelder
ROZEN GEDIJEN BETER MET BOTANIGARD ® WP<br />
Op advies van Geert van Wijllick (links) beproefde Kick van der Voort met succes BotaniGard WP.<br />
Rozen- en tomatenteler Kick van der Voort van Kick Roses in Belfeld deed als één van de eerste<br />
ervaring op met BotaniGard WP. “De oude vloeibare formulering werkte perfect en ontzag<br />
de biologie, maar gaf bladverbranding”, zegt hij. “De poederformulering is veel zachter voor<br />
het gewas. Het bevalt prima.”<br />
8<br />
BotaniGard ® ES en WP tegen trips,<br />
wittevlieg en wantsen<br />
BotaniGard is een gewasbeschermingsmiddel<br />
van natuurlijke oorsprong met<br />
sporen van de parasitaire schimmel<br />
Beauveria bassiana. De sporen kiemen<br />
op insecten die met de vloeistof in contact<br />
komen. De kiembuis boort zich in het<br />
insect, waar de schimmel zich verder ontwikkelt.<br />
Geïnfecteerde insecten – vooral<br />
larven, nimfen en poppen – sterven na 5<br />
tot 7 dagen.<br />
BotaniGard ® ES is een nieuwe formulering<br />
op basis van plantaardige olie.<br />
Deze is nog effectiever dan de oude<br />
formulering, zakt minder snel uit en is<br />
twee jaar houdbaar. BotaniGard ES kan<br />
roofwantsen schaden, maar laat andere<br />
biologische bestrijders, bijen en hommels<br />
ongemoeid.<br />
BotaniGard ® WP is een in water oplosbaar<br />
spuitpoeder. Het is iets minder effectief<br />
dan de vloeibare formulering, maar<br />
veel zachter voor het gewas. BotaniGard<br />
WP heeft nauwelijks effect op roofwantsen<br />
en leent zich perfect voor tomaten en<br />
gevoelige siergewassen.<br />
Van der Voort teelt de rozen Tiara en Heaven<br />
op twee bedrijven (biologisch en gangbaar).<br />
Naast één van de kwekerijen staat een aangekocht<br />
tomatenbedrijf. “Vanwege de slechte<br />
marktsituatie heb ik opnieuw tomaten geplant,<br />
die warmte krijgen vanuit de rozenkwekerij”,<br />
vertelt de teler aan adviseur Geert van Wijllick<br />
van Mertens en Lianne van Wijk. “Zodra de<br />
tijd rijp is ga ik ook daar rozen telen. Ik ben nu<br />
eenmaal een rozenman.”<br />
Met succes getest<br />
De teler gebruikte vorig jaar een keer<br />
BotaniGard vloeibaar tegen trips in de rozen:<br />
“Het werkte goed, maar gaf bladverbranding.<br />
Geert vertelde me laatst dat er ook een poederformulering<br />
is, die veel zachter is voor<br />
het gewas. Ik heb het met succes getest op<br />
het gangbare bedrijf. Inmiddels is BotaniGard<br />
WP ook toegepast in de biologische teelt. We<br />
spuiten drie keer om de vijf dagen, daarna<br />
wekelijks. Omdat het vooral larven doodt,<br />
moet je het <strong>meer</strong>dere keren inzetten. Met<br />
Silwet Gold als uitvloeier krijg je geen zichtbaar<br />
residu.”<br />
Ook in gangbare teelt<br />
Geert van Wijllick: “BotaniGard is ideaal voor<br />
biologische bedrijven. Het doodt niet alles,<br />
maar ondersteunt de natuurlijke vijanden op<br />
piekmomenten. Bovendien is er geen gevaar<br />
voor resistentie. Ook daarom is de poederformulering<br />
een uitkomst voor gevoelige gewassen,<br />
zoals roos.”<br />
Lianne van Wijk zegt dat BotaniGard ook in<br />
gangbare teelten wordt toegepast als afwisselmiddel<br />
met chemische middelen tegen<br />
volwassen insecten. “En in combinatie met<br />
chemische middelen zijn zowel larven als volwassen<br />
trips effectief te bestrijden.”<br />
Van der Voort: “Op het gangbare bedrijf blijf ik<br />
het ook gebruiken. Je moet regelmatig afwisselen<br />
om resistentie. Ik ben zuinig op de paar<br />
producten die nog zijn toegelaten. Wanneer<br />
het nodig mocht zijn, zal ik het ook in de tomatenteelt<br />
toepassen.”<br />
n<br />
C o l o f o n<br />
Glashelder Nieuwsmagazine van <strong>Certis</strong> <strong>Europe</strong> B.V.<br />
voor ondernemers in de glastuinbouw<br />
Redactie: Dennis Eekhoff, <strong>Certis</strong><br />
Jan van Staalduinen, Rotterdam<br />
Vormgeving: Comm Unity, Capelle a/d IJssel<br />
Beeld: <strong>Certis</strong>-BCP/Ward Stepman,<br />
Jan van Staalduinen<br />
<strong>Certis</strong> <strong>Europe</strong> B.V. biedt systeemoplossingen voor<br />
milieubewuste, geïntegreerde gewasbescherming.<br />
<strong>Certis</strong> levert de kennis en producten, zoals biologische<br />
en chemische middelen, natuurlijke vijanden, feromonen<br />
en vangtechnieken. <strong>Certis</strong> ondersteunt hiermee<br />
telers van specialistische, hoogwaardige gewassen bij<br />
de ontwikkeling van een gezonde en duurzame teelt.<br />
Postbus 1180 3600 BD Maarssen<br />
Safariweg 55 3605 MA Maarssen<br />
T +31(0)346 29 06 00<br />
F +31(0)346 29 06 01<br />
E info@certiseurope.nl<br />
www.certiseurope.nl<br />
Technisch adviseurs:<br />
Lianne van Wijk: 06-516 057 79<br />
Bas van Diemen: 06-537 305 35<br />
Glashelder