Bisaurin (deel 2)

Rondom de Bisaurin
DEEL 2 Pico de la Cuta vanop de gaart van de Sierra de Gabas
Zou ik een aanbidder hebben?
Donderdag 12 maart 2009. Het is nog vroeg
wanneer we vertrekken uit de Lizara-hut.
We hopen heimelijk toch nog de Bisaurin te
beklimmen. De zon schijnt stralend en er is
geen greintje wind. Voor ons loopt de rare
snuiter die gisteren namiddag met zijn auto
is toegekomen. Hij gaat te voet, zelfs zonder
sneeuwschoenen, de berg op. Gisteravond
zat hij me voortdurend aan te staren, ik werd
er gewoon ongemakkelijk van. Toen hij
hoorde dat wij van plan waren over te
steken naar Gabardito, heeft hij zijn plan om
in Lizara te blijven gewijzigd en ook in
Gabardito gereserveerd. Zou ik een aanbidder
hebben? Of valt hij op Fernando?
Waarschijnlijk meer op de ervaring van
Fernando! Die schat hem in als een volslagen
beginneling.
Bisaurin voor volgend jaar
Het begin van de klim valt wondergoed
mee. Het ligt dan ook nog in de schaduw.
Hogerop brandt de zon echter ongenadig.
Het is nog geen 10 uur en de sneeuw wordt
al wak. Op de Collado del Foratón (2043
m) pauzeren we en werpen een blik op de
flank van de Bisaurin. Die ligt al pal in de
zon en zal voor de rest van de dag geen
schaduw zien. Het vooruitzicht om nog 700
meter te moeten stijgen in die brandende
zon, zonder één zuchtje wind, en daarna
nog veel meer hoogtemeters te moeten
afdalen in papsneeuw en lawinegevaar,
doet ons beslissen om de plannen voor de
Bisaurin op te bergen tot volgend jaar. We
keren hem de rug toe en gaan zuidwaarts
de Foratón (2157 m) op. Dan volgen we de
kam westwaarts.
Wat is dat aangroeiende geluid?
Dit is een fantastische beslissing. Hier lopen
we de hele tijd op een graat, waardoor we
van een fris briesje kunnen genieten. Ook
de sneeuwkwaliteit is buitengewoon goed
zolang we niet te ver naar de zuidelijke flank
uitwijken. We rijgen de topjes aaneen met
als hoogtepunten de Punta Gabas (2146
m) en de Pico de la Cuta (2152 m). Op de
graat tussen deze twee horen we het voor
het eerst... Wat is dat aangroeiende geluid?
Het komt mij bekend voor. Ja inderdaad, in
het zuiden, uit de vlakte bij Zaragoza zien
we in de lucht een prachtige V naderkomen.
De kraanvogels!!! We blijven staan, als ze
dichterbij komen. Dan krijgen we een
ongelooflijk schouwspel te zien. Links van
ons, bij de eerste bergen, zoeken zij de thermiek
op en stijgen in een gigantische
werveling tot hoog boven onze hoofden.
Daar vormen zij terug de V-formatie en
verdwijnen over de Bisaurin naar het noorden.
“Groetjes aan het Belgenland!”
Zo kruisen er nog een drietal groepen ons
pad. De lente is inderdaad in aantocht.
360° indrukwekkend panorama
De kraanvogels zijn niet het enige
schouwspel. Wij hebben hier 360° indrukwekkend
panorama. In het zuidoosten piekt
onze huisberg, de Peña Oroel en verderop
de eveneens nog besneeuwde toppen van
de Sierra de Guara. In het oosten zien we
de fiere top van de Collarada, iets dichter bij
de Aspe en zijn broers Llena de la Garganta
en Llena del Bozo. In het noordoosten
kijken we nu recht op de Bisaurin. Wat een
mooie berg is dat toch (uitgesteld, maar
zeker niet afgesteld). In het noorden volgt
het Circo de Secús met de Pico Agüerri
(2447 m). Verder naar het noordwesten zie
ik de rotsflank van de Chipeta Alto (2175 m),
die ik in de zomer al enkele keren beklommen
heb. Op de achtergrond, in dezelfde
richting, ontwaar ik de grensbergen Pic
d’Anie (2504 m) en de Mesa de los 3 Reyes
(2444 m). Als we verder draaien naar het
zuidwesten zien we de besneeuwde toppen
van Navarra. Maar het spectaculairste zicht
ligt pal in het zuiden. Het beeld doet me
sterk denken aan Japanse prenten. Boven
de nevel lijken de besneeuwde toppen van

Zuidflank van Bisaurin vanop de Foratón
de Moncayo (2314 m) wel te drijven. In
vogelvlucht ligt deze berg wel meer dan 100
km van ons vandaan.
En daar gebeurt het!
Teveel tijd om van dit schouwspel te genieten
gunnen we ons niet. We willen nog
zoveel mogelijk op goede sneeuw afdalen.
Bij de top van de Pico de la Cuta halen we
de vellen van de ski’s en duiken we noordwaarts
in de gelijknamige barranco. We
spreken af dat we onze lunchpauze pas
houden als we in de papsneeuw terecht
komen. Maar zover komen we niet... Na een
leuke afdaling in de zalige sneeuw van een
noordwest flank moeten we, om geen
hoogte te verliezen, doorsteken naar de
noordoost flank van de vallei. En daar
gebeurt het! Ik kom luidop genietend
afgeskied en neem een kleine schuss om
naast Fernando uit te komen. Bijna in stilstand
raak ik even zijn rugzak en verlies mijn
evenwicht. Om mijn evenwicht te herstellen
breng ik teveel druk op mijn dalbeen, dat
wegzakt in de pap en ik val bovenop mijn
gezel. Ik hoor een krak in mijn rechterbeen -
... jaja, gebroken!
We proberen GSM - geen bereik! De
radiofrekwentie van de hutten - geen bereik!
De radiofrekwentie van de civiele
bescherming - geen bereik! Het kleine zijdalletje
is blijkbaar te nauw. Fernando
installeert me dan maar op mijn én tegen
zijn rugzak. Mijn been leggen we in een
sneeuwgoot, zodat het onbeweeglijk en koel
blijft. Dan daalt hij verder af naar de
Gabardito-hut met zijn GPS en GSM in de
aanslag.
Dios te salve
Voor mij begint het wachten. Gek genoeg lig
ik in de buurt van de hut “Dios te salve” (God
moge je redden), erg betekenisvol!!!
Nu ben ik blij dat het zo warm is. Ik lig lekker
in het zonnetje en heb een goed boek bij de
hand. Na een tijdje hoor ik een geluid, het
lijkt wel het schuiven van vellen over de
sneeuw. Komen ze me op ski’s halen?... Ik
kijk om me heen, maar zie niemand. Ik hoor
het geluid nog enkele keren en besef dan
dat het bewegingen in de sneeuw zijn. Even
speelt de gedachte in mijn hoofd dat ik hier
eigenlijk onder een flank lig die in de namiddag
wel eens lawinegevaarlijk kan worden.
Fernando bevestigt later dat hij ook met die
angst zat. Daarom heeft hij dus die lawineschop
naast me neergezet. Zijn
ongerustheid groeide nog meer toen de
helikopter zo lang op zich liet wachten. Rond
16 uur (ik lig hier sinds 14h15 ) hoor ik de
helikopter van de Guardia Civil. Zij vliegen
onder mij voorbij. Even later verschijnen ze
terug, toeren eventjes rond om het lawinegevaar
in te schatten en landen dan pal
aan mijn voeten. Een lieve, maar ietwat
onhandige guardia, probeert me in de
helikopter te tillen, maar onderschat mijn
breuk... en mijn gewicht ... We vallen beiden
om. Dan valt zijn euro dat mijn been heus
wel gebroken is. Ze laden de rugzakken en
al het materiaal in en vertrekken dan weer
om de dokter op te halen, die iets lager,
buiten de lawinegevaarlijke zone zit te
wachten. De lieve, onhandige guardia houdt
mij gezelschap en gaat, in een poging om
mij te beschermen tegen de helikopterwind,
pardoes op mijn been zitten. Ai ai ai!!!
Enkele minuten later zijn zij terug met de
dokter, zetten hem af en verdwijnen weer.
Hij geeft me een spuitje tegen de pijn, stelt
de breuk vast en ontdekt dan dat de spalk
nog in de helikopter ligt!... Dus roepen ze de
heli terug, spalken mijn been en tillen me
met z’n tweeën in de machine. Dit keer zonder
pijn.
Ik geniet van de vlucht
We landen nog even bij Gabardito om
Fernando op te pikken en vliegen naar de
Academia Militar de Alta Montaña in Jaca,
waar zij Fernando en de lieve guardia droppen.
Ik geniet van de vlucht, raar, maar
waar. Ik bekijk het landschap onder me en
hou ondertussen een gezellige babbel met
de dokter. Hij kreeg zijn bergopleiding van
niemand minder dan Fernando en is een
goede vriend van hem. Wij vliegen door
naar het Cuartel van de Guardia Civil in
Huesca, waar een ambulance op mij wacht
om mij naar het ziekenhuis San Jorge (50
m verderop) te voeren. Daar trekt de dokter
(ondertussen “Kike” voor de ladies), mijn
kleren en mijn skischoenen uit. Allemaal
heel voorzichtig, hij heeft me geen seconde
pijn gedaan, de gipsploeg legt mijn been in
de plaaster. Terwijl ik lig te wachten tot ze
me komen halen voor de radiografieën, bel
ik - zo opgewekt mogelijk - mijn man op. Hij
ging sowieso zaterdag naar hier komen voor
een weekje gezamenlijke vakantie. Ik overtuig
hem ervan dat ik wel tot zaterdag kan
wachten. Na de radiografie deelt Kike me
het verdict mee: een onstabiele scheenbeenbreuk,
operatie noodzakelijk.
Bergredding is in Spanje volledig gratis
Na overleg met mijn man en met Europe
Assistance besluiten we om de operatie hier
te laten gebeuren. Dan begint het getelefoneer
met alle mogelijke verzekeringen,
Europe Assistance, hospitalisatieverzekering,
ziekenfonds en VBF. Zijn wij niet een

eetje oververzekerd? Zeker als je achteraf
hoort dat het helemaal niets kost.
Bergredding is in Spanje volledig gratis!
Voor leden van de Belgische ziekenfondsen
is ook de verzorging in een openbaar
ziekenhuis gratis.
Fernando is ondertussen met de auto naar
het ziekenhuis gekomen en regelt alles voor
me. Ook vrijdag komt hij me nog uitgebreid
bezoeken en zaterdag haalt hij in Pau Fred,
mijn man, van de luchthaven. Op de terugweg
halen ze nog samen mijn auto op.
Een goede bergkameraad is goud waard!
Donderdag namiddag is het ongeval
gebeurd, dinsdag nadien volgt de operatie,
‘s vrijdags mag ik terug naar Jaca en
zondag repatrieert Europe Assistance me.
Oververzekerd of niet, Europe Assistance
heeft alles prachtig geregeld: van de opvolging
in het ziekenhuis, over ambulancevervoer
naar de luchthaven, assistentie in
Bilbao en Zaventem, vlucht in eerste klasse
met Brussels Airlines (ik had 4 stoelen voor
mij alleen), tot en met ambulancevervoer tot
thuis.
Tekst en foto’s: Vera Verdickt-De Bruyn
Voorbereiding voor de afdaling op de top van de Pico de la Cuta

Rond de Bisaurin
Praktische informatie
Situering
Deze toer speelt zich af tussen de hoge Vallée d’Aspe (Pyrénées
Atlantiques, Frankrijk), en de Valles Occidentales (Aisa, Aragües
del Puerto en Echo, Aragon, Spanje).
De bedoeling was dat op vrijdag de waard van Refugio Gabardito
(1370 m) ons naar het einde van de Valle de Echo (ongeveer op
1150 m) zou brengen. Van daaruit stond een klim op het programma
naar de Collado del Palo (Col de Pau) (1944 m) en een
afdaling door de vallei van Labrenère, via de cabanes Bonaris,
Ponot en Itchaxe, terug naar de auto.
Hoe bereiken
Auto: Vanuit België via Bordeaux of Toulouse naar Pau, Oloron-
Ste-Marie (N134) naar de Col du Somport.
Trein: tot Oloron-Ste-Marie, vandaar met de TER-bus tot de Col
du Somport.
Vliegtuig: Ryan-Air vliegt driemaal per week van Charleroi naar
Pau.
Logies
Hutten
- Refugio de Lizara
Hut van de Federación Aragonesa de Montañismo (FAM).Bevindt
zich op 9 km noordwaarts van Aragües del Puerto, bereikbaar met
de auto.
Tel.: +34- 974-348-433
Web: www.refugiodelizara.com
E-mail: info@refugiodelizara.com
- Refugio Gabardito
Calle Gabardito, s/n, E-22720 Echo (Huesca)
Tel.: +34-974-375-387 Fax: +34-974-375-086
In de vallée d’Aspe
- Gîte-Camping du Lauzart
F-64490 LESCUN
Tel: +33-559-345-177
E-mail: campinglauzart@wanadoo.fr
- Gîte de Lhers
Quartier Lhers
F-64490 ACCOUS
Tel: +33-559-347-727, +33-559-347-110
Kaarten
Frankrijk
IGN Top 25 - 1547 OT Ossau, Vallée d'Aspe, Parc
National des Pyrénées (1:25.000)
RANDO EDITIONS - Pyrénées carte n°3 Béarn, Parc National
des Pyrénées (1:50.000)
Spanje
EDITORIAL ALPINA
Op hun website www.editorialalpina.com (gedeeltelijk ook in het
Engels) vind je een "geographic searcher" (kaart waarop je een
gebied kan aanklikken) en een "toponimic searcher" waar je de
naam van bijvoorbeeld een berg in kan geven. Dan krijg je een
lijstje van gidsen en kaarten met hun foto en beschrijving. Je kan
ze online bestellen. Volgende artikelen zijn interessant voor deze
toer (talen Spaans, Engels en Frans):
- La Senda de Camille: gids met kaarten op
1:25.000
- Valles de Ansó y Echo: gids met kaarten
op 1:25.000 (niet in het Frans)
EDITORIAL PIRINEO - Valles de Ansó, Echo y Aragüés
(1:40.000)
EDITORIAL SUA - Belagua, Ansó, Echo (1:35.000)
- Bisaurín, Aspe, Collarada (1:50.000)
Interessante adressen
OFFICE DE TOURISME DE LA VALLÉE D’ASPE
Place Sarraillé
F-64490 Bedous
Tel : +33-559-347-148
Web: www.aspecanfranc.com
E-mail: aspe.tourisme@wanadoo.fr
ASOCIACIÓN TURÍSTICA DE LA COMARCA DE LA JACETANIA
Calle Ferrocarril, s/n
E-22700 Jaca (Huesca)
Tel: +34-974-355-580
Web: www.jacetaniaturismo.es
E-mail: contactar@jacetaniaturismo.es
ARAGÓN AVENTURA
C/ Pablo Iglesias 12
E-22700 Jaca (Huesca)
Tel.: +34-974-362-996 en +34-629-437-669
Web: www.aragónaventura.es
E-mail: informa@aragónaventura.es
TER AQUITAINE - trein- en busverbindingen in Frankrijk
Tel.: +33-800-872-872
Web: www.ter-sncf.com
METEO FRANCE
Web: www.meteofrance.com heeft een zeer goede afdeling
Montagne met lawineberichten. Kies hiervoor Pyrénées Ouest,
Pyrénées Atlantiques, Le Somport.