Lees meer - Rekall Mailer

INHOUD.
Man over woord 3
Aflevering 1 5
Aflevering 2 6
Aflevering 3 7
Aflevering 4 8
Aflevering 5 9
Aflevering 6 10
Man van het woord: Pieter Embrechts 11
Man over woord online 13
Het boek 14
Perscontact 16
Man over woord – persdossier www.canvas.be/manoverwoord 2

MAN OVER WOORD.
DE WONDERE WERELD VAN HET NEDERLANDS
Een zesdelige reeks met Pieter Embrechts
Vanaf vrijdag 18 november
Een programma over het Nederlands op de openbare omroep? Wordt het een litanie van
“Zeg niet... maar zeg...” in de traditie van Hier spreekt men Nederlands? Een moedig
offensief om de taal der Vlamingen te zuiveren van dialectklanken, verkavelingswoorden
en dt-fouten? Nee dus.
In Man over woord gaat Pieter Embrechts niet op zoek naar de regeltjes, maar naar de
schoonheid en de geheimen van onze taal. Waarom hebben de West-Vlamingen het zo
moeilijk met het verschil tussen de g en de h? Hoeveel woorden kent een mens en waar
halen we ze? Praten we in deze druk-druk-drukke tijden ook sneller dan vroeger, en
spreken Limburgers echt trager dan de andere Vlamingen?
Op zijn zoektocht ontmoet Pieter gewone mensen en topexperts, en ontdekt hij de gekste
dingen. Dat de allermoeilijkste zin die je in het Nederlands kan maken, slechts drie
woorden telt. Dat het Gents écht zo uniek is als die van Gent denken. En dat er een
verband is tussen het rare taaltje van onze Hollandse taalgenoten en ...
vrouwenemancipatie.
Het nieuwe programma over de wonderen van het Nederlands telt ook een paar rubrieken.
Zo onderzoekt Pieter elke week de onwaarschijnlijke reis die doordeweekse woorden als
gazet, stakker, piekeren hebben afgelegd voor ze in het Nederlands belandden. Zo blijkt
dat gazet helemaal niet zomaar uit het Frans komt, maar via Italië uit Perzië, en dat lang
voor iemand op het idee van een krant kwam. (en een rubriek was oorspronkelijk ‘een met
Man over woord – persdossier www.canvas.be/manoverwoord 3

ode letters aangegeven regel in een manuscript, met de bedoeling de titel van een
onderdeel onder de aandacht te brengen; afgeleid van het Latijn rubrica: rode aarde of
rode kleurstof’).
Een andere rubriek vertelt het boeiende, verrassende en soms hilarische verhaal van de
strijd die zelfbewuste Vlamingen enkele decennia geleden voerden om hun volksgenoten
Algemeen Beschaafd Nederlands te laten spreken.
En als afsluiter van elke aflevering brengen bekende en toch intelligente Vlamingen als
Dimitri Verhulst, Saskia Decoster, Frank vander Linden en Herman Decroo een ode aan
hun favoriete Nederlandse woord.
Man over woord heeft zelfs twee wereldprimeurs voor de Canvas-kijker:
Voor het eerst werd wetenschappelijk onderzocht hoe onze hersenen dronkenmanstaal
produceren.
En we horen ook voor het eerst hoe onze taal klonk in het jaar 1500, 1000 en zelfs 500 na
Christus. Handig voor wie ooit de teletijdmachine neemt.
Man over woord is een programma van Het Televisiehuis voor Canvas.
Man over woord: vanaf vrijdag 18 november om 20.40 u.
www.canvas.be/manoverwoord
Man over woord – persdossier www.canvas.be/manoverwoord 4

MAN OVER WOORD : AFLEVERING 1.
VRIJDAG 18 NOVEMBER
We kunnen er niet omheen: elk zichzelf respecterend taalprogramma verdient een item
over de meest gevreesde aller spelfouten: de dt-fout. In de eerste aflevering van Man
over woord is het al meteen prijs, maar Pieter Embrechts doet het zonder opgeheven
vingertje of venijnige tik der liniaal op onze knokkels.
DT-fouten vormen nog steeds een lucratieve bron van inkomsten voor de rode balpenindustrie,
maar in Man over woord vraagt Pieter Embrechts zich af of dat wel terecht is.
Wat gebeurt er onder onze hersenpan wanneer er zich weer zo’n vermaledijde instinker
aandient? En hoezeer we die verdomde regeltjes er ook instampen, hoe komt het toch dat
we steeds opnieuw diezelfde fouten schrijven of er vlotweg overlezen? Pieter Embrechts
ontrafelt het door generaties leerkrachten Nederlands nimmer onthulde geheim der dtfouten.
Onze spelling zal nooit meer dezelfde zijn.
Verder verklapt de eerste aflevering van Man over woord waarom een West-Vlaming in
een Limburgse frituur nooit krijgt wat hij heeft besteld, en zien we de eerste episode van
een vervolgverhaal over het ABN: misschien wel de grootste taalkruistocht ooit
ondernomen in onze contreien.
En als klap op de vuurpijl komen we ook nog te weten waarom het woord ‘pardon’ nooit
veraf is wanneer Elio Di Rupo Nederlands praat.
Man over woord – Aflevering 1
Vrijdag 18 november om 20.40 u.
Man over woord – persdossier www.canvas.be/manoverwoord 5

MAN OVER WOORD : AFLEVERING 2.
VRIJDAG 25 NOVEMBER
‘De Gulp van Hod’ en de ‘Geilige Heest’. Het zijn anno 2011 meer dan ooit gewaagde en
ietwat pijnlijke uitspraken. Toch nemen West-Vlaamse zielenherders ze nog geregeld in
de mond. In deze tweede aflevering van Man over woord verklaart Pieter Embrechts wat
er nu eigenlijk juist aan de hand is met de h- en de g-klank van de West-Vlamingen.
Al sinds mensenheugenis vallen West-Vlamingen inderdaad ten prooi aan ‘oongelach’
omdat hun h-klank niet ‘elemaal ‘and in ‘and gaat met de meer courante uitspraak. Maar
alsof dat niet erh henoeh is, hebben mensen uit West-Vlaanderen ook nog een probleem
met hun g-klank: daar maken ze dan weer een h van. Opperste verwarring regeert wanneer
de West-Vlaming zijn territorium verlaat, en daarom wil Pieter Embrechts nu eindelijk eens
weten wat er precies aan de hand is met die typische West-Vlaamse klanken. Man over
woord trekt een dagje naar zee in het gezelschap van dé expert op het gebied van West-
Vlaamse klanken en verzeilt uiteindelijk op de verkiezing van Miss West-Vlaanderen, waar
zich alweer een ander taalprobleem aandient…
Pieter kijkt in deze aflevering ook voorbij de eigen grenzen. Hij vertelt ons waarom we bij
een citytrip naar Moskou best een babbeltje in het Nederlands kunnen slaan met de lokale
matroesjka’s. Die begrijpen ons beter dan we zouden denken.
Pieter trekt ook naar Limburg, waar zich in de schaduw van de mijntorens een eigen street
slang taaltje heeft ontwikkeld.
En Man over woord doet, met de kundige hulp van Tomas De Soete en Linde Merckpoel,
de lange reis over van een woord dat via vele andere talen in het Nederlands is
terechtgekomen.
Man over woord – aflevering 2
Vrijdag 25 november om 20.40 u.
Man over woord – persdossier www.canvas.be/manoverwoord 6

MAN OVER WOORD : AFLEVERING 3.
VRIJDAG 2 DECEMBER
Bij elk EK of WK voetbal maakt een gevoel van opperste verbazing zich van ons meester
wanneer we zien hoe onze noorderburen compleet tilt slaan en hun huis schreeuwerig
oranje schilderen. Maar ook in het leven van elke dag én het taalgebruik groeit de kloof
tussen de Vlamingen en hun noordelijke broedervolk. Waarom zeggen Nederlanders
mordicus neij en sjuive wanneer het toch duidelijk om nee en zeven gaat?
In de rubriek Waarom praten die zo raar? vist Man over woord uit waarom een groep
mensen die nochtans Nederlands praat, zo raar klinkt in onze oren. De Hollanders moeten
er als eerste aan geloven, en achter hun rare taaltje zitten een paar verrassingen
verborgen. Want wat we vandaag Poldernederlands noemen, is niet zomaar een aberratie
van onze mooie taal, maar een bewuste keuze van enkele decennia terug. Een keuze
gemaakt door ambitieuze vrouwen uit de Randstad.
En we blijven nog even langer in Nederland: Pieter Embrechts gaat de uitdaging aan om
de Amsterdamse schoffies van De Jeugd Van Tegenwoordig te interviewen over hun
taalgebruik. Want al valt er in hun teksten al eens een slet of slettin te bespeuren, deze
jongens worden alom gerekend tot de meest creatieve gebruikers van het Nederlands
anno 2011. Een professor van de Leuvense universiteit legt uit waarom.
Man over woord onthult ook nu weer één van de grote mysteriën van onze taal: waarom
zingen Limburgers?
Tenslotte geeft Herman Decroo, gevierd bedenker van Decrooïsmen, zijn favoriete woord
mee.
Man over woord - Aflevering 3
Vrijdag 2 december om 20.40 u.
Man over woord – persdossier www.canvas.be/manoverwoord 7

MAN OVER WOORD : AFLEVERING 4.
VRIJDAG 9 DECEMBER
De vierde aflevering van Man over woord presenteert een wereldprimeur. Voor het
eerst horen we hoe onze taal klonk in de jaren 1500, 1000 en 500. En dat terwijl de
oudste bewaard gebleven geluidsopnamen dateren van amper een eeuw geleden. Hoe
dat kan? Man over woord vroeg een historische taalhistoricus om met behulp van oude
beschrijvingen van onze taal, gedichten en andere documenten een dialoog te
reconstrueren zoals die 500, 1000 en 1500 jaar geleden zou geklonken hebben. Het
resultaat wordt vertolkt door Pieter Embrechts en Reinhilde Decleir, en op muziek gezet
door Spinvis.
Deze aflevering van Man over woord staat dus in het teken van de geschiedenis van het
Nederlands. Het is een wonderbaarlijke reis geworden naar de zonder meer exotisch
klinkende fundamenten van onze taal. Want de oeroude versie van het Nederlands is
nauwelijks te herkennen, laat staan te verstaan.
De Nederlandse woordkunstenaar en topmuzikant Spinvis was zo gecharmeerd door dit
idee en het resultaat dat hij besloot een song te schrijven op basis van de
onderzoeksresultaten. Spinvis drapeerde zijn warmbloedige sound rond het verrassend
funky klinkende oud-Nederlands van Pieter Embrechts & Reinhilde Decleir en het
aanstekelijke resultaat krijgen we te horen in deze aflevering van Man over woord.
Pieter Embrechts permitteert zich tussen twee tijdreizen door uiteraard ook een uitstapje
naar het heden. Waarom kraaien hanen kukeleku in het Nederlands en cocorico in het
Frans, en klinken ze nog veel maffer in andere talen? Waarom loeit een sirene van een
ambulance in Japan anders dan bij ons? Elke taal heeft woorden die eigenlijk klanken
nabootsen, maar hoe kan het dat die woorden in elke taal anders zijn? Welkom in de
wondere wereld der onomatopeeën.
In deze aflevering krijgen we ook te zien hoe de verdedigers van het Algemeen Beschaafd
Nederlands de pedalen verliezen en de rubriek ‘Waarom praten die zo raar?’, neemt deze
keer stotteraars onder de loep.
Man over woord – Aflevering 4
Vrijdag 9 december om 20.40 u.
Man over woord – persdossier www.canvas.be/manoverwoord 8

MAN OVER WOORD : AFLEVERING 5.
VRIJDAG 16 DECEMBER
In de vijfde aflevering van Man over woord vertelt Pieter Embrechts onder meer het
ronduit fascinerende verhaal van Johannes Goropius Becanus. Deze in zijn tijd befaamde
geneesheer en taalkundige is anno 2011 eerder onbekend en dus onbemind in de
Scheldestad. En toch leverde hij een aanzienlijke bijdrage aan het prestige van ’t Stad. In
1572 rolde zijn levenswerk De Origines Antwerpianae van de persen. Het lijvige boek
bevat één van de meest verbazende, epische én komische taalverhalen aller tijden:
Becanus bewijst daarin namelijk dat het Antwerps de oudste taal ter wereld is, en dat
Adam en Eva in het Aards Paradijs … Antwerps spraken.
De bescheiden Antwerpse lijfspreuk ‘Antwerpen is ’t stad en al de rest is parking’ valt
misschien wel te verklaren door het werk van Becanus. In de 16 de eeuw genoot de man – in
feite een Nederlander – een bijzonder hoog prestige als geneesheer. Maar taal was zijn
andere passie en het was dus niet onlogisch dat hij de oprichting van de drukkerij van zijn
vriend Christoffel Plantijn mee financierde. Daar rolde in 1572 zijn De Origines
Antwerpianae van de persen. Man over woord vertelt het verhaal en de op het eerste zicht
krankzinnige theorieën van een man die volhardde in zijn stelling, erom werd beschimpt,
maar er wél het gezicht van de taalkunde voor altijd mee zou veranderen.
Naast het bij wijlen surreële verhaal van Becanus brengt Pieter ons wild gesticulerend het
belang van gebaren bij. Want die blijken haast even essentieel te zijn als woorden om iets
uit te leggen. Pieter neemt de proef op de som en bindt enkele vrijwilligers aan handen en
voeten om de grote rol van lichaamstaal te bewijzen in de communicatie.
Man over woord vertelt ook waarom het Nederlands van Marokkanen zo raar klinkt, en
Maaike Cafmeyer krijgt Vlaamse voordeuren tegen haar neus wanneer ze een Hollandse
grote boodschap wil doen.
Man over woord – Aflevering 5
Vrijdag 16 december om 20.40 u.
Man over woord – persdossier www.canvas.be/manoverwoord 9

MAN OVER WOORD : AFLEVERING 6.
VRIJDAG 23 DECEMBER
Pieter Embrechts begeeft zich in de laatste aflevering van Man over Woord op het
uiterst onstabiele en wazige pad des verderfs: dronkenmansklap! Een avond goudgele
bieren hijsen of net die fles wijn te veel ontkurken. Iedereen kent de gevolgen: je
schakelt over op de native speech van de Michel Daerdens van deze wereld en begint
ongecontroleerd te lallen. Man over woord onthult, voor het eerst in de geschiedenis,
wat er precies in de spraakgebieden van onze hersenen gebeurt wanneer we (te veel)
alcohol consumeren.
Daarvoor stelt Pieter persoonlijk zijn lever én zijn hersenen ter beschikking van de
wetenschap, voor een baanbrekend onderzoek over het effect van alcohol op onze spraak.
Samen met het team van de wereldvermaarde hersenspecialist Dirk De Ridder van het UZ
Antwerpen onderzoekt hij wat er precies gebeurt in je hersenen wanneer je lulkoek begint
te verkopen. Zo’n onderzoek, waarbij Pieter en dokter De Ridder met verve als proefkonijn
fungeren, werd nog nooit verricht en hun pionierswerk leverde een onthutsende conclusie
op: wie zichzelf bedrinkt, en dan nog niet eens met gevaarlijke hoeveelheden, bezorgt zich
niks minder dan een herseninfarct.
Verlost van alle katers en met een frisse kop trekt Pieter daarna ook naar Gent om het over
het niet alleen uiterst sappige maar ook volstrekt unieke Gentse dialect te hebben. Want
terwijl overal elders dialecten lijken op de dialecten van de buren en langzaam in elkaar
overvloeien, is het Gents totaal verschillend van het koeterwaals dat in het ommeland van
de stad wordt gesproken. Wat alle Gentenaars al wisten, wordt door Man over woord
wetenschappelijk onderbouwd.
Man over woord legt zijn oor ook te luister in het Vlaamse parlement: praten de heren en
dames politici nu sneller of trager dan vroeger?
En omdat het de laatste aflevering is, mag er ook eens stevig gevloekt worden. Dé grote
klassieker in dat genre is nog altijd “godverdomme”, en om in stijl af te sluiten onthult
Pieter Embrechts niet alleen de oorsprong maar ook de psychologisch heilzame effecten
van deze vloek.
Man over woord – Aflevering 6
Vrijdag 23 december om 20.40 u.
Man over woord – persdossier www.canvas.be/manoverwoord 10

MAN VAN HET WOORD : PIETER EMBRECHTS.
Man over woord wordt gepresenteerd door Pieter Embrechts, een echte man van het
woord, maar ook van het beeld en de muziek.
Pieter Embrechts (° 1972) studeerde in 1994 af als Meester in de Dramatische Kunsten aan
de Studio Herman Teirlinck. Hij werkt in het theater als acteur, auteur en regisseur; schrijft
en speelt muziek, acteerde in diverse langspeelfilms en talloze kortfilms, maakt vertalingen
en bewerkingen van filmteksten en spreekt geregeld animatiefilms in. Voor televisie
realiseerde hij het culturele reisprogramma W@=D@ (Ketnet) en hij speelt ook geregeld
mee in fictieseries en improvisatieprogramma’s.
Zo was hij samen met de andere leden van het theatergezelschap De Kakkewieten te zien
in De Liegende Doos en De Vliegende Doos en speelde hij mee in Het Peulengaleis, Recht
op recht, Sedes en Belli en De Rodenburgs. Hij dook ook geregeld op in de
improvisatieprogramma’s De Rederijkers en Mag ik u kussen? In de Sinterklaasintredeshows
Hij komt! Hij komt! op Ketnet is hij de viriele Spanjaard Ramon Iglesias.
In het theater werkte Pieter Embrechts voor diverse gezelschappen. Hij speelde
bijvoorbeeld mee in De Bezetenen (De Roovers), Bonte Blijdschap en weemoedzwangere
dingen (De Kakkewieten), Tartuffe (De Paardenkathedraal), Jeff Koons (De Trust) en
diverse producties van HETPALEIS (Sunjata, Kumari, Mixico Impossible). Als theaterauteur
schreef hij onder meer de teksten van Quón sert Theatral (HETPALEIS), Max T.
(Walpurgis), Snözje (De Kakkewieten) en Silent Siren (samen met broer Bert en zus Tine).
In het kader van de crossmediale W@=D@-cyclus schreef hij de muziektheatervoorstelling
Sunjata, die in 2007 bekroond werd als Beste Musical van het Jaar. Hij deed ook de regie
van die voorstelling en regisseert ook geregeld andere producties, onder meer voor
HETPALEIS, De Roovers en De Kakkewieten.
Man over woord – persdossier www.canvas.be/manoverwoord 11

Pieter Embrechts acteerde in enkele langspeelflms, onder andere Kaas (van Orloff Seunke
naar Willem Elsschot), Electra (van Rudolf Mestdagh) en TBS (van Pieter Kuijpers),
bekroond als Beste Film op het festival van Philadelphia. Hij speelde ook mee in kortfilms
van Stijn Coninx (Europa) en Pieter Van Hees (Big in Belgium) en in talloze
studentenproducties van filmscholen. Pieter is bovendien een veel gevraagde stem voor
het inspreken van animatiefilms.
Pieter Embrechts maakt ook muziek, onder andere voor alle Kakkewietenvoorstellingen,
voor Sunjata en Kumari (HETPALEIS), voor de kortfilm Bedtime Stories (van Kaat Beels) en
voor de productie Sangria! van Het Toneelhuis. In 2004 bracht hij de solo-cd Maanzin uit.
Hij treedt al jaren op met het mambo-orkest El Tattoo del Tigre, waarvoor hij songs schrijft
en zingt. De band bracht ook al drie cd’s uit. In 2009 stond Pieter mee aan de wieg van de
kleine bigband The New Radio Kings, waarmee hij nu al drie seizoenen met veel succes
door het land toert.
Man over woord – persdossier www.canvas.be/manoverwoord 12

MAN OVER WOORD ONLINE.
Online biedt Man over woord onder andere een originele dt-test aan en een
dialectenapp voor smartphones.
Ben je dt-specialist of dt-hooligan? Via een verrassende test op Canvas.be ontdek je hoe
het met jouw kennis van de dt-regels gesteld is. Je kan je meten met bekende spel(l)ers,
het resultaat delen met je vrienden en hen uitdagen om beter te doen.
De smartphone app van Man over woord gidst de gebruiker door het Vlaamse
dialectenlandschap. Een pintje bestellen in een andere regio of je kans wagen bij een lokale
schone? De app schiet je in vijftien verschillende dialecten te hulp met een reeks zinnen
voor cruciale situaties. Bovendien kun je in je eigen dialect nieuwe zinnen opnemen en
insturen. De beste inzendingen worden aan de app toegevoegd. Zo kan iedereen
meebouwen aan de Man over woord-dialectenapp, de eerste hulp bij alledaagse behoeften
in streken waarvan men het dialect niet machtig is.
Verder staan op de webpagina’s van Man over woord leuke videofragmenten en
aanvullende informatie bij de afleveringen.
De dt-test wordt na afloop van aflevering 1 gelanceerd via de website van Canvas.
De dialectenapp zal beschikbaar zijn in de Apple app store en de Android market, en zal je
daar gratis kunnen downloaden.
www.canvas.be/manoverwoord
Man over woord – persdossier www.canvas.be/manoverwoord 13

MAN OVER WOORD : HET BOEK.
Waarom krijgen wij geen kinderen meer
maar kids?
Waarom zitten we liever op hetzelfde
level dan op een ander niveau?
Dacht jij ook dat de nieuwe naam van
De Post Pipo’s was en niet bPost?
Waarom hebben we geen
burgermoeders?
Heeft de autocorrectie van jouw
smartphone je ook al parten gespeeld
bij het sms’en? We durfal te bedden van
Welsh!
Het Canvas-programma Man over woord
met Pieter Embrechts wordt een informatief
programma, maar is vooral ook leuk. Of
plezant, daar zijn ze nog niet helemaal uit.
Het gelijknamige boek slaat blij gezind en
bijdehand dezelfde weg in: verrassende
weetjes over taal staan er schouder aan
schouder met voorbeelden van hoe wij het
Nederlands dagelijks liefkozen, gebruiken,
verbuigen en misbruiken. Kortom: een
grappig en informatief boek voor al wie
houdt van de Nederlandse taal of iemand
kent die haar soms geweld aandoet.
Als je ergens leest ‘voor uw comfort’, kun je er zeker van zijn dat een en ander vooral
gebeurt voor het comfort van wie je dat wil wijsmaken. En als je in een interview iemand
hoort zeggen: ‘Dat kunt u wel zeggen, ja’, dan wil die dat vooral niet gezegd hebben.
Man over woord. Ja tarara en andere riteiten werd geschreven door Geert Stadeus en sluit
inhoudelijk en qua sfeer nauw aan bij de televisiereeks met Pieter Embrechts. Geert
Stadeus is hoofdredacteur van Snoecks en gebruikt de Nederlandse taal haast dagelijks.
Misbruiken doet hij haar met mate.
Man over woord. Ja tarara en andere riteiten is een uitgave van Canvas i.s.m. Uitgeverij
Van Halewyck. Het boek telt 212 pagina’s en ligt rond 15 november in de winkels.
Alvast een voorsmaakje:
Dialect
De enige manier om dialecten voor verdwijnen te behoeden is ze spreken, en bijna niemand
leeft in een situatie waarin hij zich dat kan veroorloven. Voor reanimeren is het veel
te laat, wie respect heeft voor het dialect kan maar beter overgaan tot palliatieve zorgen.
Er gaan heel veel mooie dialectwoorden verloren en ontelbare uitdrukkingen in streektaal
zouden we vandaag nog heel bijzonder vinden mochten we ze verstaan. Maar alle
nostalgie ten spijt, wat velen vandaag tot elke prijs willen bewaren, is hooguit wat overblijft
van de dialecten van weleer. Foutloos standaardtaal leren spreken is niet eenvoudig, maar
foutloos dialecten spreken is nagenoeg niet meer mogelijk.
Man over woord – persdossier www.canvas.be/manoverwoord 14

Letterlijk
Sommige woorden hebben hun nut allang verloren omdat ze altijd maar verkeerd worden
gebruikt en de essentie zoek is geraakt. Misschien dat je daarbij spontaan denkt aan
kwaliteitspers, alternatieve rock (alternatief waarvoor, in hemelsnaam?) en idool, dan zit je
al goed. Maar het meest mishandelde woord van vandaag is ‘letterlijk’. Letterlijk is door de
modder gesleurd, met knuppels murw geslagen en van zijn portefeuille beroofd
achtergelaten in een wc van een wegrestaurant. Wat zeg ik? Letterlijk is letterlijk door de
modder gesleurd, met knuppels murw geslagen en van zijn portefeuille beroofd achtergelaten
in een wc van een wegrestaurant. Zo dus. Letterlijk wordt meer verkeerd gebruikt
dan correct. Meestal zegt men letterlijk precies wanneer men figuurlijk bedoelt. Een
wielrenner wiens tong na aankomst letterlijk op de grond hangt, nadat hij zich letterlijk de
longen uit zijn lijf heeft getrapt, en letterlijk alle andere renners een pandoering van
jewelste heeft gegeven. Een student die letterlijk dood uit een mondeling examen komt.
Een directrice die letterlijk de personeelschef zijn neus heeft afgebeten. Letterlijk is bijna
nooit meer letterlijk. Nu ja, koffie is ook bijna nooit meer koffie.
Terug Plezant
Soms gooit iemand zich op de taal als een archeoloog die languit op een scherf van een
Romeinse vaas gaat liggen om de chauffeurs van de bulldozers te jennen. Je moet uitkijken
hoe je zoiets doet, of die scherf eindigt nog in stukken, en het is lang niet altijd even nuttig
of nobel. Zo bijvoorbeeld de beweging Terug Plezant. Die is vast ooit begonnen als een
plezant idee op café, maar is helaas bij het bestellen van het laatste rondje niet met het
spoelwater mee de afvoer ingezogen. De Terug Plezanters ijveren er al enkele jaren voor
om het woord plezant te beschermen als was het een in een prachtig gewaad gehulde
jonkvrouw die, vastgebonden aan een boom, wordt geconfronteerd met de hete en
onwelriekende adem van een vuurspuwende draak. De draak in kwestie, dat zijn dan de
Nederlanders, en het vuur dat zij spuwen, is het woord leuk, dat in geen tijd het Nederlands
dat in België wordt gesproken heeft besmet. Het woord leuk verbannen naar de Hollandse
gebieden is voor Terug Plezant bijna even belangrijk als terug plezant worden.
De moeder van alle oorlogen
Parafraseren werkt ook altijd goed. In 1991 haalde Saddam Hoessein het in zijn hoofd om
de Golfoorlog ‘de moeder van alle oorlogen’ te noemen. Het was één van de laatste dingen
die hij in zijn hoofd haalde, trouwens, maar sinds die dag was de uitdrukking maandenlang
niet uit de berichtgeving weg te denken. Als twee bandwerkers een stiptheidsactie
overwogen, was het direct de moeder van alle stakingen, als er een aanrijding was op de
snelweg, had die geheid de moeder van alle ochtendfiles tot gevolg, kortom, alles en
iedereen was wel de moeder van alle een of ander. Zoiets sterft gelukkig vroeg of laat uit
tot iemand het per ongeluk nog eens doet en zo ongewild de aandacht vestigt op zijn
leeftijd. Zoals ik nu.
Spreuken
Wat zijn de spreuken van vandaag en morgen? Mijn voorstel: ga op zoek naar de spreuken
van alledag, die vermomd als wenken en handleidingen op ons worden afgestuurd. Soms
zijn die onbedoeld mooi. Een van mijn favorieten is de geschreven boodschap van het
testgesprek op de telefoonwebsite Skype: ‘Bel me om uw geluid uit te proberen.’
Als dat geen fantastische uitnodiging is voor een goed gesprek! Dat zie je toch zo op een
tegeltje staan? Een zeer eervolle vermelding voor de VRT, overigens. Op het ticket met de
code waarmee je de slagboom opent van de bezoekersparking van de openbare omroep,
staat een korte uitleg over hoe je die code moet intikken. En daaronder prijken de
hoopgevende woorden: ‘Indien u een fout heeft begaan: begin opnieuw.’
Heerlijk toch? Het is de dubbelepunt die het doet, denk ik. De mooiste peptalk die ik in
jaren heb gelezen.
Contact
Lut Raymaekers – Uitgeverij Van Halewyck
0479/ 20 53 91 - Lut@vanhalewyck.be
www.Vanhalewyck.be
Man over woord – persdossier www.canvas.be/manoverwoord 15

MEER INFORMATIE
Tine Plasmans, perscoördinator Canvas - tel. 02 741 38 85
tine.plasmans@vrt.be
INTERVIEWS
Ilse Brinkman, interviewcoördinator VRT – 02-741 56 51
interviews@vrt.be
FOTO’S
Geert Van Hoeymissen, Fotoredacteur Canvas – 02-741 35 59
geert.vanhoeymissen@vrt.be
PERSPORTAAL
Persfoto’s en –teksten zijn beschikbaar op het Persportaal van
VRT Communicatie : pers.vrt.be
VRT Communicatie - Kamer 9L48, 1043 Brussel - tel. 02-741 35 66 pers@vrt.be
Man over woord – persdossier www.canvas.be/manoverwoord 16