H. DEKKING.

No. 544
Adres voor Redactie:
Flatgebouw Westzeedijk 128 b
Rotterdam (Telefoon 50538) H.
Algemeene vergadering op Zaterdag
2 April 1938,
te Amsterdam, in Krasnapolsky Warmoesstraat ;
des namiddags te half vier,
zoo noodig des avonds voort te zetten.
(Zie de wijzigingen in de agenda).
1. Openingswoord van den Voorzitter.
2. Notulen der Algemeene Vergadering van 23 October
1937.
3. Jaarverslagen van den Penningmeester over 1937.
(Zie De Journalist van 18 Februari).
4. Vaststelling van de bedragen:
a. over 1938 te storten uit de Kringkas in de
Weerstandskas (art. 23 H.R.). Het Bestuur
stelt voor het bedrag weder te bepalen op 20 %.
b . over 1938 te storten in de Kas van het Steunfonds
(weduwen en weezen). Het Bestuur stelt
voor het bedrag weder te bepalen op ƒ 100.
5. Benoeming eener Commissie voor het nazien der
Rekening en Verantwoording over 1938.
6. Jaarverslag van den Secretaris over 1937. (Zie
De journalist van 18 Februari).
7. Verkiezing van drie bestuursleden wegens periodieke
aftreding van de heeren J. J. F. van den
Bergh en G. Polak Daniels, en wegens de ontslag-
I aanvrage van den heer T. Cnossen. (De heer van
den Bergh stelt zich niet herkiesbaar).
8. Verkiezing van twee leden der Commissie van Advies,
wegens periodiek aftreden van Mej. E. J.
Belinfante en den heer P. Derjeu, die aan de beurt
van aftreding, doch herkiesbaar zijn.
9. Verkiezing van een redacteur van De Journalist
en van diens plaatsvervanger, inplaats van de heeren
H. Dekking en G. Polak Daniels, die herkiesbaar
zijn. Bespreking van het beleid der redactie.
| 10. De toekomst van de F.I.J. (ingevoegd agendapunt.
Zie het hoofdartikel).
11. Rondvraag.
Na afloop der middagvergadering biedt de Kring den
bezoekers der vergadering een eenvoudigen maaltijd aan,
welke eveneens in Krasnapolsky wordt gehouden.
Int. Instituut
Soc. Geschiedenis
Amste-aarr
Redacteur:
DEKKING.
24 Maart 1935
Adres voor Administratie:
Vaillantlaan 523
Den Haag
INHOUD: Algemeene vergadering. — Terwille van de opportuniteit
de persvrijheid geofferd? — Persvrijheid II. — Officieëie
Mededeelingen. — Verslagen. — Plaatselijke vereenigingen. —
Mededeelingen en wenschen uit den ledenkring. — Binnenland. —
Allerlei. — Buitenland. — Puzzle-rubriek.
Terwille van de opportuniteit de
persvrijheid geofferd ?
Met gemengde gevoelens — men zal dit aanstonds
begrijpen — hebben we kennis genomen van een rondschrijven,
verzonden aan de Journalisten-organisaties,
die tezamen de Federation Internationale des Journalistes
vormen en onderteekend door Carl. I. Eskelund president
en A. Kenyon vice-president van de F.I.J.
Beide heeren verklaren weliswaar dat hun landelijke
vereenigingen, het Journalistforbundet van Denemarken
en de National Union of Journalists van Groot Brittanje
over hun schrijven niet geraadpleegd zijn, doch zij zijn de
voornaamste leiders van de F.I.J. en benoemd op 12
Februari jl. te Londen om het onderwerp: de toekomst
van de F.I.J. te overdenken en daarover te rapporteeren.
Men moet daarmede rekening houden.
Ziehier hun overwegingen:
Reeds geruimen tijd is de toestand („la situation
morale") van de F.I.J. zorgelijk, met het uitzicht op een
crisis, die, naar men gevoelt, niet lang zal kunnen worden
verschoven.
In art. 2 der statuten staat:
Het doel van de F.I.J. is de ontwikkeling op internationaal
gebied van de activiteit der organisaties.
Vóór al bedoelt zij: te beschermen met alle middelen.-
de vrijheid van de pers en de journalistiek
onder de hoede van de wet.
In de twaalf jaren van het bestaan der F.I.J. zoo
gaan de heeren voort — zijn groote veranderingen ingetreden
met betrekking tot de persvrijheid in vele landen.
Deze waren in 1926 niet te voorzien en de F.I.J. is niet
in staat geweest om ze verhinderen.
De eerste verandering in het leven van de F.I.J. was
de totstandkoming van het nieuwe regime in Duitschland.
Het comité executief te Budapest heeft in 1933 de
relaties met het Reichsverband der deutschen Presse in
de F.I.J. verbroken. Men gevoelt dat dit een moeilijke

44 D E J OURNALIST
beslissing was, gedachtig aan de voortreffelijke diensten
door het Reichsverband in de eerste jaren van haar bestaan
aan de F.I.J. bewezen, maar ook dat er niet anders
kon worden gehandeld tegenover de besliste bepaling
omtrent de persvrijheid in onze statuten: de fundamenteele
basis van de internationale der journalisten.
Geen andere maatregel is sindsdien op dit stuk genomen,
ofschoon het een feit is, dat in verscheidene
andere landen — vooral in het afgeloopen jaar — min
of meer van denzelfden aard wijzigingen hebben plaats
gevonden.
Het is evident dat de strakke uitlegging van het artikel
in quaestie in onze statuten de toelating verhindert van
journalisten uit de z.g. totalitaire landen. We kunnen dus
leden als Rusland en Italië, evenmin als Duitschland
toelaten.
Het universeele karakter van de F.I.J. is daarmede
verbroken en het is ons bekend dat in enkele landen
het verlangen leeft de deur te openen voor alle landen.
Zwitserland allereerst heeft, tengevolge van de onmogelijkheid
daartoe, het voornemen geuit zich terug te
trekken uit de F.I.J., als dat niet verandert. Zonder
twijfel zal zijn voorbeeld door verschillende andere
landen worden gevolgd.
Het comité excécutief in Juni 1937 te Parijs heeft een
motie aangenomen om de mogelijkheid van samenwerking
tusschen leden en niet-leden in strikt professioneele
maatregelen te overwegen. Deze motie heeft de crisis
verdaagd maar niet opgeheven.
Naar onze meening willen Zwitserland en gelijkdenkende
landen de F.I.J. plaatsen op een terrein, waar
alle landen elkaar ontmoeten met volkomen eerbiediging
van eikaars rechten en bedoelingen.
De landen, die zulk een mogelijkheid beslist verwerpen,
willen het fundamenteeje principe onzer statuten
handhaven en weigeren officieele gedelegeerden te ontmoeten
van organisaties, uit landen die niet vrij zijn in
hun arbeid, politiek en bedoelingen.
Zoo staan we voor de vraag: zullen we onze statuten
handhaven o[ wijzigen?
In beide gevallen zal de F.I.J. wellicht leden verliezen
en als het er vele zijn, zal zij dan kunnen blijven bestaan?
Wij vragen daarvoor aandacht van de organisaties,
waarvan er enkele, door de verandering in het nationaal
regime, min of meer in de situatie van de groote totalitaire
landen zijn gekomen.
Tot de F.I.J. behooren: Oostenrijk, België, Brazilië,
Bulgarije, Denemarken, Estland, de Vereenigde Staten
van Noord Amerika, Finland, Frankrijk, Groot Brittanje,
Griekenland, Nederland, Hongarije, Litauen, Polen,
Roemenië, Zwitserland en Tsjecho-Slowakije.
f Van deze achttien landen zijn er, voor zoover wij
£ weten, slechts zeven, die een volkomen persvrijheid,
I overeenkomstig de bepalingen onzer statuten genieten.
1 In negen landen is de pers onderworpen aan min of
f meer ernstige restricties, in twee landen is de persvrij-
I heid afhankelijk van de inzichten van een bepaalde
I partij.
Met andere woorden: meer dan 50 pCt. van de nationale
organisaties voldoen niet meer, in strikten zin,
aan de bepalingen onzer statuten.
Moge nog worden opgemerkt dat enkele tot ons behoorende
vereenigingen van buitenlandsche correspondenten,
ook leden uit totalitaire landen hebben.
We staan dus voor twee mogelijkheden:
A. Onder de huidige statuten, die theoretisch
het lidmaatschap alleen aan landen met persvrijheid
vergunnen, voort te gaan, met landen die daar~
aan niet voldoen als toegetreden leden (membres
participants).
B. De F.I.J. plaatsen op zuiver professioneelen
basis en van haar een middel maken tot contact
onder alle journalisten voor het uitwisselen van informaties
omtrent salarissen, werktijd en andere arbeidsvoorwaarden,
ontslag, verzekeringen, pensioenen,
verzorging van weduwen en weezen, eerewetten,
auteursrecht enz. en ten slotte de handhaving
van de internationale perskaart.
Volgen we één dezer beide wegen, dan zal de F.I.J.
leden verliezen en in dezelfde mate aan representatieve
kracht en autoriteit inboeten. Indien, wat waarschijnlijker
is ,het verlies belangrijk zal zijn, dan zal de F.I.J,
ernstig verzwakt zijn en om financieele redenen de organisatie
van thans niet kunnen voortzetten.
Reeds zijn, naar wij weten, voor enkele organisaties
met financieele moeilijkheden de kosten voor de F.I.J.
reden tot bezorgdheid.
Er is nog een vierde mogelijkheid: een standpunt te
vinden, aanvaardbaar voor onze leden en vanwaar uit
de kosten grootelijks kunnen worden verminderd, n.1.
de F.I.J. te veranderen in een bureau, eenvoudig en zuinig,
dat door een klein bestuur wordt geleid en verantwoordelijk
is aan een eenmaal per jaar samen te roepen
algemeene vergadering van gedelegeerden in

die dus thans ook aan de algemeene vergadering van 2
April wordt voorgelegd:
De Nederlandsche Journalistenkring verklaart
geen prijs te stellen op het lidmaatschap van een
internationale journalistenorganisatie, die het beginsel
der persvrijheid, eenmaal in haar statuten
opgenomen, daaruit wil schrappen.
(Indien handhaving van dit beginsel mocht leiden tot
een aanzienlijke verzwakking van de geldmiddelen waarover
de F.I.J. beschikt ,dan ware, met behoud van
haar huidige doelstellingen, een zoodanige versobering
m het beheer te overwegen als de omstandigheden vereischen).
Persvrijheid.
II.
Het boek „The Washington Correspondents" door
Leo W. Rosten wordt door den heer Kircher in de
Frankf. Zeitung, naar gemakkelijk valt te begrijpen, met
bijzondere voldoening besproken, omdat hij er, met
voorbeelden uit Washington, graag mee zou bewijzen
dat den correspondenten te Berlijn eveneens niet wordt
gegund m hun bladen onpartijdig en eerlijk te schrijven
over Duitsche toestanden en dat er op de redactiebureaux
aan de correspondenties wordt geschaafd en gewroet, tot
zij de meening van het meerendeel der lezers uitspreken!
De antwoorden op de enquête onder de correspondenten
te Washington, die het boek vullen, werd aan
150 hunner gevraagd (er zijn er 500 in totaal). Er wordt
bij opgemerkt dat hun leeftijd van 23 tot 70 jaar is en
dat zij van 1500 tot 23000 dollars salaris genieten.
Van de correspondenten zijn 76 pCt. gekomen uit de
,,white-collar" (de witte boordjes) families, velen zijn
zonen van leeraren, juristen, artsen en journalisten; 47
pCt. heeft een academischen graad; 70 pCt. heeft een
academie bezocht. Velen ontvingen van de hoogeschool
onderscheidingen, dus in doorsnee een zéér gunstige
kring.
Typisch Amerikaansch is, dat van de gevraagde \ x /i
pCt. reeds op 13-jarigen leeftijd in hun onderhoud
moesten voorzien en 26 pCt. dit op 18-jarigen leeftijd
geheel zelfstandig deden. De meesten als journalisten.
Allen hebben een sterke perservaring, doch zijn niet
blind voor hun fouten. Meer dan 86 pCt. verzekerden:
„Ik moest veel meer weten, vooral over economische aangelegenheden."
.,Het koude zweet brak me uit, toen ik over Roosevelt's
geldpolitiek moest schrijven," merkt er een, roerend
openhartig, op.
„Overigens ben i'k geen leeraar, maar een reporter,"
schrijft een ander.
In de algemeene politiek voelen allen zich beter thuis,
maar — en nu wordt voor Kircher het boek pas goed
interessant — de vraag: Hoe ver gaat de vrijheid van
een journalist om zijn berichten zoo eerlijk als hij ze ziet
en begrijpt, weer te geven? stelt een muur tusschen hun
kunnen en willen en hun daden.
Er is tot Mr. Rosten vaak gezegd: „Iedereen weet
dat zij schrijven moeten wat de uitgevers willen." Of
„Zij vliegen er uit, als zij de redacties niet verzorgen
met wat die hebben willen."
Om dat te onderzoeken richtte Rosten een paar practische
vragen tot de correspondenten en hij verzekert
dat 60 pCt. bekenden: „Ik wil objectief de dingen mede
deelen, maar ik weet hoe mijn krant ze wil hebben
voorgesteld." Niet minder dan 55 pCt. der elite beklaagden
er zich over dat in hun correspondenties geknoeid
wordt, of dat ze geheel worden weggelaten.
De heer Rosten vroeg verder of de journalisten instemden
met de politieke en zakelijke leiding van hun
bladen. Een derde kon op deze vraag niet toestemmend
antwoorden. Een vierde zei kortweg: Neen. Rosten
DE JOURNALIST 45
merkt daarbij op: „Waar „vrijheid van keuze" een vriendelijk
gemeenplaats wordt, begrensd door de economische
realiteit, is een zuiver geweten een leuze, die
tot hen blijft beperkt die geld genoeg hebben om een
compromis ten koste van hun persoonlijke idealen te
weigeren."
Cynisch getuigde één der collega's: „Als ik bemerk
dat mijn blad met een zaak niet instemt, draai ik haar
zoo lang om, tot zij zoo is als men bij de redactie
wenscht."
De heer Kircher verzekert in de Frankf. Zeitung dat
hij niets tegen de Amerikaansche journalistiek heeft.
Trouwens, menig Franschman en menig Engelschman
b.v. zal z.i. na het lezen van dit merkwaardige boek
moeten toestemmen, dat veel voor zijn land precies zóó
geldt. „Het voorbeeld van Amerikaansche zelfcritiek
moge daar worden gevolgd.
* *
*
De correspondent van een groot buitenlandsch blad
te Berlijn met wien we dezer dagen over Rosten's enquête
in gesprek waren, zei ons, dat hij een trouw vaderlander
was gebleven, weinig of niets gevoelt voor
het Duitsche regime, allerminst voor het anti-semitisme,
evenmin voor de staatsjournalistiek, en dat hij terdege
inziet voor welke moeilijkheden zijn redactie staat als
zij voor binnenlandsch gebruik wat lastige copy van
hem krijgt, evenzeer als dat hij met die moeilijkheden,
althans tot op zekere hoogte, rekening moet houden.
Doch het was hem opgevallen dat volgens Rosten's
boekje overal op de wereld copy van correspondenten
die volkomen waar en objectief is, doch door directies
en redacties niet bruikbaar wordt geacht, uit binneniandsch-politieke
overwegingen, de drukpersvrijheid in
het gedrang brengt.
Wij merkten daartegenover op, dat waarachtig de
verzekeringen, beweringen, bedreigingen, redevoeringen
der Duitsche machthebbers in de bladen die wij lezen
(vooral de Nederlandsche) niet worden onderdrukt, integendeel
daar uitvoerig plaats vinden en dat hij nu
niet moest aankomen met de bewering — ook wel eens
van Duitsche zijde geuit — dat zulke publicaties slechts
dienen om landgenooten eens te laten zien hoe erg het
in Duitschland is!
„Toegestemd," zoo zeide hij, „maar we hebben 't
hier over de persvrijheid en dan zouden ik en zéker de
groote meerderheid mijner collega's-correspondenten in
Berlijn van ruim 25 staten, wenschen dat onze ware berichten
en beschrijvingen zoo mogelijk worden opgenomen
en desgewenscht van redactioneel commentaar
voorzien, maar niet de waarheid veranderd wordt of
weggegooid, zoodra die lezers of advertenties zoude
kosten. Dat is het probleem, óók naar de klachten van de
collega's in Washington: een dreigend journalistiek probleem.
Natuurlijk zouden we, als we in Parijs of Londen
woonden, veel minder over deze feiten zijn gevallen,
maar wij zijn er van overtuigd dat de collega's, daarginds
dezelfde ervaring zouden opdoen, als in Frankrijk
of Engeland een fanatiek fascistisch, anti-semitisch,
autoritair, anti-democratisch bewind kwam. Ik ben er dus
zeker van dat vrijheid van drukpers pas lastig wordt
als men ze op de proef gaat stellen! Ik ben nu eenmaal
„waarheid-fanatic.us".
Ons gesprek ging nog een wijle voort en de sympathieke
idealist besloot het aldus: „Ik gevoel dat een
meerderheid in uw en mijn land vijandig gezind is jegens
een staat, die inderdaad vele vrijheden heeft onderdrukt
op een wijze die alle vrijheidslievenden afkeurenswaardig,
ja, verderfelijk voorkomt. Maar men gooit
het kind met het badwater weg en vergeet bovendien,
dat er iets hoogers in de journalistiek is dan critiek,
haat en verontwaardiging = waarheidsliefde, desnoods
ten koste van de existentie onzer bladen, waarheidsliefde
met het edele doel ook daar, waar het ons moeite
kost, volken tot elkaar te brengen en tegenstelingen
te overbruggen."

46 DE JO U RNALIST
Officiëele Mededeelingen.
LEDENLIJST.
Het Secretariaat (Schierbaanstraat 15, den Haag)
verzoekt bij verhuizing opgave van het nieuwe adres.
Met het oog op het herdrukken van de ledenlijst
wordt ook mededeeling verzocht van wijziging in de
functie van onze leden.
Voorgedragen als gewoon lid:
J. W. Stremming, Opr. Haarl. Ct., Nw. Groenmarkt
24a, Haarlem.
C. W. van den Berg, Opr. Haarl. Ct., Engelszstr. 21.
Haarlem.
J. A. Steen, Opr. Haarl. Ct. en Tel., Zeestraat 52,
Zandvoort.
Mej. W. R. Hora Adema, Alg. H.blad, de Lairessestraat
3, Amsterdam.
A. Wiesehaan Jr., Dagbl. v. R'darn, Avenue Concordia
42b, Rotterdam.
Aangenomen als gewoon lid:
C. Huisman, Dbl. v. Gouda, IJssellaan 152, Gouda.
H. A. Winckel, Haagsche Ct., Waldeck Pyrmontlaan
22, Wassenaar.
A. H. Sieuwerts, N. Hoornsche Ct., Nieuwland 27,
Hoorn.
Bedankt als gewoon lid:
A. J. Sanders, Den Haag.
Bedankt als buitengewoon lid:
N. M. van der Roer, Amsterdam.
Mr. Dr. A. Goote, Utrecht.
Adresverandering i
G. J. Nijland naar Mr. Rendorplaan 10, Amstelveen.
J. de Nobel naar K. E. Borgerlaan 1, Meppel.
H. W. Eldermans naar Vroesenlaan 16, Rotterdam.
J. Veersema naar Tjikini 63, Batavia C.
Sj. Broersma naar Aleje Ujazdowskie 22m, Warschau
III.
Joh. B. Kuil naar Frieschestraatweg 24—2 C, Groningen.
A. E. Garf naar Hector Treubstr. 8, Bussum.
G. Koopmans naar Schoenmakersstr. 1, Zutphen.
W. Zijp naar Troelstralaan 91, Zaandam.
J. J. Zweeres naar Kon. Wilhelminakade 86,
IJmuiden.
F. K. A. Rombach naar Lijsterlaan 16, Eindhoven.
B. Hansen naar Bisschop Bottemannnestr. 30, Alkmaaar.
L. J. Groeneveld naar Vondelstr. 78, den Haag.
P. M. A. J. Vrijdal naar Daendelstraat 27a, den Haag.
BESTUURSVERGADERING.
Het Bestuur vergaderde op Zaterdag 12 Maart in
Den Haag.
Aanwezig alle Bestuursleden behalve de heer Biemond
(met kennisgeving) en alle gedelegeerden behalve de
heeren Hoyer en Voskuil.
Notulen. — De notulen van de vorige Bestuursvergadering
worden goedgekeurd.
Candidaturen. — Eenige nieuwe leden worden toegelaten
(zie elders in dit nummer).
Naar aanleiding van een ingekomen opmerking over
den groei van ons ledental en de vraag of wel voldoende
de hand wordt gehouden aan den eisch, dat
voor het gewone lidmaatschap slechts in aanmerking
komen zij, voor wie de journalistieke arbeid hoofdbezigheid
is, wordt besloten hierop nog eens de aandacht te
vestigen. Op het formulier voor aanmelding tot het lidmaatschap
worden trouwens alle eischen voor het lidmaatschap
vermeld. Bovendien heeft het Bestuur reeds
geruimen tijd geleden ingevoerd, dat ook als twee Kringleden
het adspirant-lid voordragen, het Bestuur van de
Plaatselijke of Gewestelijke vereeniging moet verklaren
tegen de aanvrage geen bezwaar te hebben.
Ingekomen stukken. — Een aantal ingekomen stukken
werd afgedaan.
Film- en Persbal. — Een nader ingekomen brief van
eenige vertegenwoordigers der Vereeniging voor Publicity-managers
inzake een te Scheveningen te organiseeren
film- en persbal heeft geen wijziging kunnen brengen
in de overtuiging van het Bestuur, dat het organiseeren
van zulk een feest niet op den weg van den N.J.K. ligt.
Klachten. — De reeds vroeger vermelde klacht van
een lid tegen een provinciaal blad is, dank zij onze bemiddeling,
tot een alleszins bevredigende oplossing gebracht.
Een klacht van een collega niet-Kringlid tegen een
collega niet-Kringlid wordt afgewezen, op grond dat
laatstgenoemde geen deel (meer) uitmaakt van den
Kring.
Een klacht over een artikel in een advertentieblad,
waardoor de aangevallene zich in zijn goeden naam
aangetast acht, doet het Bestuur besluiten schriftelijk
zijn meening aan dat blad kenbaar te maken.
Bestuursvacatures. — Ingekomen is een mededeeling
van het Bestuur der Amsterdamsche Pers, dat de ledenvergadering
dier vereeniging voor de a.s. Bestuursverkiezing
candidaat heeft gesteld collega G. Polak Daniels
(aftredend) en in de vacature-van den Bergh collega
G. P. J. van Overbeek.
De ledenvergadering van de Haagsche Journalistenvereeniging
heeft blijkens een ingekomen brief van haar
Bestuur in deze vacatures resp. de heeren G. Polak Daniels
(aftr.) en C. Wildenberg candidaat gesteld.
F.I.J. — De Voorzitter doet mededeeling van een ingekomen
brief van Voorzitter en Vice-Voorzitter van de
Federation internationale des Journalistes, waarvan in
het hoofdartikel een vertaling wordt gegeven. Over de
situatie van de F.I.J. ontstaat een breede discussie, waarvan
het resultaat is, dat een voorstel (zie onder helt
hoofdartikel) met 7 stemmen tegen 1 wordt verworpen,
waarna een beslissend voorstel zonder stemming wordt
goedgekeurd.
Daar de kwestie urgent is, wordt besloten het bestuursvoorstel
alsnog aan de agenda voor de algemeene vergadering
op 2 April a.s. töe te voegen.
Persbureau. — De heer Cnossen, voorzitter van de
Commissie voor de Persbureaux, overhandigt het Bestuur
het zoo juist vastgestelde rapport van die Commissie.
Hij brengt hulde aan collega J. D. Rempt, die
als rapporteur zich zeer veel moeite voor dit rapport
heeft getroost. De Voorzitter sluit zich namens het Bestuur
bij deze hulde aan.
Het rapport komt in een volgende bestuursvergadering
aan de orde.
Waarschuwing Contributie-achterstand.
Overeenkomstig art. 21 van het Huishoudelijk Reglement
deelt het Bestuur mede, dat het zich verplicht ziet
de namen der volgende leden, die ondanks herhaalde
waarschuwing, hun'contributie-achterstand niet regelden,
in het orgaan op te nemen:
J. Moerman Jzn., adres onbekend.
K. S. J. Vos, adres onbekend.
J. Koning, Voorburg.
G. Kramer, Enschede.
A. P. van Leeuwen, Amsterdam.
H. J. Peppink, Den Haag.
Mr. H. Scholte, Amsterdam.
S. S. D. Wehrens, Amsterdam.
A. G. H. Holslag, Den Haag.
J. G. A. van Zijst, Vence bij Nice.
Zij kunnen zich vóór 15 April a.s. met den Penningmeester
verstaan over de aanzuivering hunner schuld.
Is dit niet geschied, dan zullen zij worden geroyeerd.

ARBEIDSBEMIDDELING VAN DEN N.J.K.
Aan directeuren en hoofdredacteuren.
Mag ik door dezen nog eens weer Uw aandacht
vragen voor de door den Nederlandschen Journalistenkring
opgezette Arbeidsbemiddeling, door den Voorzitter
van de „Nederlandsche Dagbladpers", den Heer
J. W. Henny, bij U met aandrang aanbevolen?
In mijn bezit zijn de sollicitatie-stukken van een aantal
journalisten van allerlei aanleg en bekwaamheden,
zoowel voor eerste leidende functies als voor het meer
eenvoudige verslaggeverswerk. Ik stel die op Uw aanvrage
gaarne te Uwer beschikking en het zal mij zeer
verheugen, als U voor de vervulling van vacatures aan
Uw blad op deze wijze vakgenooten de hun toekomende
kansen zult willen geven. Natuurlijk verplicht
het aanvragen der sollicitatie-stukken U tot niets.
DE JOURNALIST 47
H. DEKKING
Westzeedijk 128
Rotterdam.
De Penningmeester verhuisd.
Het adres van penningmeester J. Schraver is van 28
Maart af niet meer Veelzigtstraat 2 doch flatgebouw
Kralingsche Plaslaan 184, Rotterdam-Oost.
Zijn telefoonnummer is 14844, het gironummer van
den Penningmeester (zonder naam) is 254336.
Kaart van de F.I.J.
Gewone leden, die een zegeltje-1938 voor hun blauwe
kaart willen ontvangen, kunnen dit aanvragen bij het
Kringsecretariaat, Schiefbaanstraat 15, den Haag (tel,
117029).
Aan het verkrijgen van het verlengingszegel zijn geen
kosten verbonden.
T. Cnosscn.
In een brief, gedateerd 15 Maart, heeft de heer T.
Cnossen medegedeeld, dat hij op dien dag ontslag neemt
als bestuurslid „ter wegneming van gebleken gevoeligheden".
Met groot leedwezen zal de Kring dit bericht ontvangen.
Het bestuur verliest in Cnossen een belangrijk
medewerker.
Door het dagelijksch bestuur is de vervulling van de
aldus ontstane derde vacature ingevoegd op de agenda
van de a.s. algemeene vergadering op 2 April. Het vertrouwt
daarvoor op instemming van de leden.
De literatuurlij st.
De zoo welwillend door collega Lievegoed aan ons
vorig nummer ter beschikking gestelde lijst van journalistische
uitgaven moest, door de vervroegde verschijning
van ons blad een enkele correctiefout bevatten.
Bij de algemeen oriënteerende werken moet nog worden
gevoegd:
Frank Luther Mott en Ralph D. Casey: Interpretations
of Journalisme 1937 (F. S. Crafts & Co., New-
York).
En in de Biografische af deeling:
Maurice Reclus: Emile de Girardin, Le Créateur de
la Presse moderne, 1934. Librairie Hachette, Paris.
Mrs. Fremont Older: William Randolph Hearst:
American. 1936. D. Appleton-Century Cy. New York-
Londen.
Benito Mussolini: Vita di Arnaldo (Mussolini) 1932.
Popolo d'ltalia, Milano.
VER. „DE AMSTERDAMSCHE PERS"
De Vereeniging „De Amsterdamsche Pers" heeft hare
jaarvergadering op Maandagavond 21 Febr. 1.1. gehouden
in Krasnapolsky. De aftredende bestuursleden:
D. Kouwenaar, voorzitter, en S. de Vries, secretaris,
werden herkozen; in de vacature van penningmeester,
ontstaan door het overlijden van coll. Klein, werd voorzien
door de verkiezing van coll. H. D. F. Meiners. De
door de benoeming van coll. Meiners tot penningmeester
vrijkomende plaats in het bestuur moest nu eveneens
worden bezet en in deze vacature werd zonder tegencandidaat
coll. J. C. Posch van het A.N.P. gekozen, die
als tweede secretaris zal optreden. De gedelegeerde en
plaatsvervangende gedelegeerde bij het Kringbestuur, de
colls. Van Overbeek en De Vries, werden herkozen.
Alvorens hier nu het jaarverslag van den secretaris
der A.P. te laten volgen, zij nog vermeld, dat coll. G.
P. J. van Overbeek op de jaarvergadering een belangwekkende
inleiding heeft gehouden over de zoo actueele
kwestie van het verschooningsrecht van den journalist,
een causerie, die ongetwijfeld verhelderend heeft gewerkt,
met aandacht gevolgd werd en aanleiding gaf
tot een korte en zeer zakelijke discussie. De voorzitter,
coll. Kouwenaar, bracht Van Overbeek hartelijk dank en
hulde voor zijn inleiding en na afhandeling der agenda
hebben de leden der A.P. volgens de traditie nog
eenigen tijd gezellig met allerlei spelen doorgebracht en
pogingen gedaan fraaie en smakelijke prijzen te veroveren.
Thans het jaarverslag der A.P. over 1937:
JAARVERSLAG DE AMSTERDAMSCHE
PERS ~ 1937.
Trof onze vereeniging in 1936 de zware slag van het
overlijden van collega Sand, in 1937 moesten wij opnieuw
een smartelijk verlies lijden en wel door het heengaan
van onzen vriend N. R. Klein, die ons in den ouderdom
van 37 jaar ontviel en een groote leegte achterliet, zoowel
in het bestuur, waar hij sinds kort de functie van
penningmeester op voorbeeldige wijze vervulde, als in
de rijen der Amsterdamsche verslaggevers. Zijn nagedachtenis
zal in onzen kring steeds in eere worden gehouden,
zijn naam nog vaak worden genoemd. Bij zijn
crematie heeft onze voorzitter, collega Kouwenaar,
namens de A.P. onzen vriend Klein een laatsten weemoedigen
groet gebracht.
Ook is in 1937 overleden coll. R. C. Verwyck. gepensionneerd
redacteur van De Standaard, die tot de
oprichters der A.P. heeft behoord.
In zake het vereenigingsleven der A.P. in het verslagjaar
1937 worde hier gememoreerd, dat er evenals in
1936 vier ledenvergaderingen zijn gehouden en vijftien
bestuursvergaderingen (in 1936 twintig). Ditmaal mag
men constateeren, dat de belangstelling in de ledenvergaderingen
veelal bevredigend is geweest, een bewijs
van medeleven, dat het bestuur op hoogen prijs stelt.
Daartegenover staat, dat wij teleurgesteld werden in
onze verwachting, dat er voldoende animo zou bestaan
voor de sociëteit in de „Roode Leeuw". Ook deze vierde
poging om iets te bereiken ter versterking van het collegiale
vereenigingsleven, moet als volkomen mislukt worden
beschouwd en het bestuur kon niet anders doen dan
op 23 April besluiten de sociëteit te likwiteeren. Den
commissieleden, die onder leiding van coll. v. d. Bergh
hun best hebben gedaan om de sociëteit op pooten te
zetten en clubavonden te organiseeren, komt in elk geval
een woord van erkentelijkheid en hulde toe. Inmiddels
is de kans niet groot, dat men binnen afzienbaren tijd
opnieuw een poging zal wagen!
Het ledental der A.P. steeg van 84 tot 88, 7 leden
werden afgeschreven, 11 nieuwe traden toe.
In de ledenvergadering van 29 Januari werd coll. J. H.
Rogge, die een lange reeks van jaren onze zoo bij uitstek
gewaardeerde penningmeester was geweest en nu als
zoodanig aftrad, tot eerelid benoemd en den zesden
Februari werd hem een huldigingsmaaltijd in „Lido"
aangeboden. Hierbij moge tevens vermeld worden, dat
coll. Rogge ons sindsdien nog herhaaldelijk ten aanzien
van het financieel beheer van advies heeft gediend,
waarvoor wij hem zeer dankbaar zijn. Als opvolger van
coll. Rogge werd coll. Klein tot penningmeester gekozen.
Helaas heeft hij deze functie, waarvoor hij zoo bij uit-

48 D E JOURNALIST
stek geschikt was, slechts kort mogen vervullen. Na
Kleins overlijden heeft ondergeteekende eenigen tijd het
penningmeesterschap waargenomen en daarna coll.
Meiners, beiden trouw terzijde gestaan door coll. Rogge
als adviseur. Op deze jaarvergadering moet nu in de
vacature Klein definitief worden voorzien.
Wat de samenstelling betreft van het bestuur, zij
vermeld, dat in 1937 coll. v. d. Bergh herkozen werd; in
de vacature-Bakker werd coll. v. Overbeek, in de
vacature-Rogge coll. mr. Leerink gekozen, van 22 Febr.
af vervult coll. Leerink de functie van 2en secretaris.
Gedelegeerde bij het Kringbestuur werd coll. van Overbeek,
plaatsvervangend gedelegeerde ondergeteekende.
Coll. van Overbeek vond gelegenheid bijna alle Kringbestuursvergaderingen
bij te wonen en geconstateerd
mag worden, dat de keuze van coll. van Overbeek als
gedelegeerde een alleszins gelukkige is geweest. In het
Kringbestuur werd onze coll. Schotting herkozen en in
de vacature-Kouwenaar werd coll. Cohen gekozen. Als
gedelegeerde der A.P. in het bestuur van het Nederlandsch
Persmuseum volgde coll. Posch coll. S. }. Hirsch
Rz. op. Laatstgenoemde vertrok naar het buitenland en
wij hebben hem onzen hartelijken dank betuigd voor het
vele werk dat hij ten bate van het Persmuseum verricht
heeft.
In zake de onderwerpen, welke onze bestuurs- en
ledenvergaderingen hebben bezig gehouden, worde
herinnerd aan het in Mei gevallen besluit tot tijdelijke
schorsing van een lid, dat hier de functie vervulde van
plaatselijk correspondent van het N.S.B.-dagblad en
wel in afwachting van de uitspraak eener ledenvergadering
van den Kring inzake het Kringlidmaatschap van
N.S.B.leden. Sindsdien is het geschorste lid uit de N.S.B,
getreden, terwijl de Kring tot nu toe geen principieele
uitspraak heeft gedaan.
Voorts werd o.a. veel aandacht gewijd aan het vraagstuk
van den organisatievorm van den Kring en op
voorstel der A.P. besloot de Kringvergadering deze
kwestie commissoriaal te maken. In de commissie voor
de herziening van Kringstatuten en -huishoudelijk
reglement nam voor Amsterdam coll. van den Bergh
zitting.
Met de Amsterdamsche tooneel-recensenten is een
bespreking gehouden naar aanleiding van een sterk persoonlijk
getinten aanval van den directeur der Amsterdamsche
Tooneelvereeniging Defresne op een der critici;
den heer Defresne hebben wij een scherp gesteld protest
gezonden en sindsdien zijn soortgelijke gevallen van den
heer Defresne achterwege gebleven.
Coll. Hansen in Den Haag, die gegijzeld werd in
verband met de bekende publicatie uit een geheime
raadsvergadering, werden telegrammen gezonden bij'
wijze van sympathiebetuiging en als gelukwensch bij
zijn invrijheidstelling.
* *
• *
Het aantal perspenningen bedroeg op 31 December
57 tegen 58 een jaar tevoren. De bladen werden in
totaal 61 maal voor branden, ongevallen, e.d., waarvoor
de brandweer was uitgerukt, gewaarschuwd (in 1936:
64 maal).
Het secretariaat heeft in 1937 ruim 200 brieven e.d.
ontvangen en verzonden; voorzitter en secretaris hebben
90 maal convocaties voor persconferenties aan de bladen
en dagbladcorrespondenten gezond'
Verder werd nog herhaaldelijk ten dienste van de
bladen belangrijke regelende en bemiddelende arbeid
verricht, o.a. in verband met het Koninklijk bezoek in
Juni, bij de te waterlating van H. M.'s „Tromp", de
sportvloot-revue bij de overdracht van de „Piet Hein"
aan Prins Bernhard en Prinses Juliana en de Vondelherdenking,
terwijl ook nog de voorbereiding van de
persregeling voor de blijde gebeurtenis te Baarn-Soestdijk,
welke wij in opdracht van den Kring ter hand
hebben genomen, in het verslagjaar viel. Voor deze
regeling werd een commissie gevormd, bestaande uit de
collega's Kouwenaar, voorzitter, Van den Bergh, Mei­
ners en ondergeteekende, terwijl coll. Rogge werd uitgenoodigd
te Baarn als perscommissaris op te treden. Vooruitloopende
op het jaarverslag over 1938 moge hier reeds
worden vastgelegd, dat de getroffen regelingen volkomen
aan de verwachtingen hebben beantwoord.
Bij tal van plechtigheden, recepties, e.d., en ook in
enkele commissies, is de A.P. in 1937 wederom officieel
vertegenwoordigd geweest. In verband hiermede dient
in de eerste plaats gewag te worden gemaakt van het feit
dat onze voorzitter heeft aangezeten aan het galadiner
ten hove in Juni; bij officieele diners ten huize van
den burgemeester en bij ontvangsten van buitenlandsche
journalisten door de K.L.M., is steeds een onzer bestuursleden
uitgenoodigd, evenals bij bet jaarlijksch diner
in de Groote Club; bij de viering van het jubileum van
het Olympisch Stadion was de A.P. vertegenwoordigd,
bij het jubileum van den chef van het Verkeerswezen,
commissaris Bakker, bij het afscheid van dokter Heyermans
als directeur van den G.G.D., bij de begrafenis
van den oud-commissaris van politie Reyinga, enz.
Den 8sten Januari hebben wij hier ter stede de buitenlandsche
journalisten ontvangen, die naar Nederland
waren gekomen ter gelegenheid van het huwelijk van
H.K.H. Prinses Juliana; het gezelschap, dat van het
gemeentebestuur een lunch en een rondrit aangeboden
kreeg, noodigden wij op een thee in „Couturier" en wij
gaven den dames en heeren typisch-Hollandsche en
-Amsterdamsche geschenken als souvenirs naar huis
mede. De A.P. heeft, wat verder nog het eigenlijke journalistieke
leven betrof, deelgenomen aan het huldeblijk,
dat collega Hans bij zijn aftreden als Kringvoorzitter
is aangeboden. Van zijn belangstelling gaf het A.P.bestuur
voorts o.a. blijk bij het afscheid van coll. Rogge
van het A.N.P., van coll. Ankersmit van Het Volk en
coll. van den Broek van De Telegraaf.
Bij voorkomende gelegenheden is steeds op de aangenaamste
wijze samengewerkt met de besturen der Amsterdamsche
Sportpers, der R.K. Journalisten Ver. Kring
N.H. en met de Buitenlandsche Persvereeniging; in het
algemeen werden ook met alle plaatselijke autoriteiten
de beste betrekkingen onderhouden en met voldoening
mag geconstateerd worden, dat men algemeen de A.P.
als representante van de journalistiek der hoofdstad
gaarne met welwillendheid tegemoet treedt en steeds
ons adres weet te vinden, als een beroep op de bladen
moet worden gedaan.
Tenslotte dient vermeld te worden, dat in de economische
positie der Amsterdamsche journalisten, voorzoover
ons dienaangaande gegevens ter beschikking staan, in
1937 geen verandering is gekomen. Derhalve moge hier
herhaald worden de wensch, neergeschreven in het
verslag over 1936, n.1. dat in den loop van het nieuwe
jaar de algemeene economische omstandigheden ertoe
zullen leiden, dat de terugslag, dien vele collega's van
de crisis ondervonden hebben in den vorm van salarisverlaging,
geredresseerd worde. En wij voegen er de
verwachting aan toe, dat onze leden al het mogelijke
zullen doen om de belangen der A.P. te dienen, haar
ledental op te voeren en ook daardoor onze positie in
de Amsterdamsche samenleving zoo sterk mogelijk te
maken!
S. DE VRIES.
* * *
Voor het lidmaatschap onzer vereeniging hebben zich
aangemeld de heeren B. Gobits, correspondent van het
Rotterdamsch Nieuwsblad" te Amsterdam, Victor H.
van Vriesland van de Groene Amsterdammer en W.
Stensen van het A.N.P.
HAAGSCHE JOURNALISTENVEREENIGING.
De Haagsche Journalistenvereeniging hield haar jaarvergadering
op Maandag 7 Maart in restaurant Bagatelle
onder leiding van den voorzitter mr. J. J. van
Bolhuis. De jaarverslagen van secretaresse en penningmeester
werden goedgekeurd en de penningmeester gedechargeerd.
In de kascommissie voor 1938 werden be-

noemd de heeren de Moor en Nitzowitsch en tot plaatsvervangend
lid de heer De Rot. De Voorzitter en de
bestuursleden Voskuil en Kroes werden bij acclamatie
herkozen, eveneens tot gedelegeerde en plaatsvervangend
gedelegeerde bij den Kring de heeren Voskuil en
Kroes.
De Kringagenda gaf geen aanleiding tot uitvoerige
bespreking, alleen over de vacatures in het Kringbestuur
werd eenigen tijd van gedachten gewisseld.
De Voorzitter stelde op den voorgrond, dat het wenschelijk
was, dat er weder twee leden uit Den Haag
zitting zouden krijgen in het Kringbestuur, en gaf als
advies van het bestuur den heer Polak Daniels te herkiezen
en den heer Wildenberg aan te wijzen in de vacature,
ontstaan door het aftreden van den heer v. d.
Bergh. Hij wees er voorts op, dat het in de toekomst
goed zou zijn weder een jurist in het Kringbestuur te
verkiezen.
Na eenige gedachtenwisseling, waarbij er verschil van
meening bleek, wat betreft de toekomstige verkiezing
van een jurist, en er opnieuw werd aangedrongen op
verjonging van het Kringbestuur, werd besloten, dat
Den Haag de heeren Polak Daniels en Wildenberg
candidaat zou stellen.
Tot afgevaardigden naar de Kringvergadering werden
benoemd de heeren Van Bolhuis en de Wit, en mejuffrouw
Belinfante, tot plaatsvervangende afgevaardigden
de heeren Van der Wielen, De Rot en Westerbaan.
Bij de rondvraag werd de politieregeling nog even
• aangeroerd.
De voorzitter stelde voor een paar leden aan te wijzen,
die het bestuur op de hoogte zouden houden van mogelijke
bezwaren of klachten en hiertoe werden aangewezen
de heeren Nitzowitsch en Van der Wielen.
. Vervolgens sloot de voorzitter de vergadering.
De Secretaresse EMMY J. BELINFANTE.
HAARLEMSCHE JOURNALISTENKRING.
De Haarlemsche Journalistenkring kwam in Café-
Restaurant „Centraal" aan het Plein te Haarlem in
jaarvergadering bijeen onder leiding van den heer F.
Primo, die een welkomstrede uitsprak. Er werden weer
drie nieuwe leden geïnstalleerd, niet alleen uit Haarlem,
maar ook uit IJmuiden. De Voorzitter sprak er zijn
blijdschap over uit, dat steeds meer journalisten uit de
omstreken van Haarlem zich tot den H.J.K. voelen aangetrokken.
De notulen van de vorige ledenvergadering en het
jaarverslag van den secretaris, den heer J. H. D. Kammeijer,
werden goedgekeurd.
De heeren Primo, Kammeijer, J. H. Voskuil en Drs.
Th. B. F. Hoijer werden bij acclamatie herkozen resp.
als voorzitter, secretaris, penningmeester en vice-voorzitter.
Laatstgenoemde tevens als gedelegeerde bij het
Bestuur van den Ned. Journalistenkring.
Besproken werd de agenda voor de vergadering van
den Ned. Journalistenkring op 2 April te Amsterdam.
Tot afgevaardigden naar deze vergadering werden gekozen
de heeren F. Primo, W. F. Beeremans en G.
N. Leenders.
Er werd een commissie voor ontwikkeling en verpoozing
benoemd, bestaande uit de heeren J. N. Tromp,
Drs. Th. B. F. Hoijer, F. C. Derks, B. S. Korsten en
F. Wildeboer.
Bij de rondvraag vestigde de heer Wildeboer er de
aandacht op, dat de burgemeester van Uitgeest van
oordeel is, dat de pers niet bij een brand moet worden
toegelaten. Dit achtte hij een aanranding van de beroepsvrijheid.
Besloten werd, dat het Bestuur zich te dier zake tot
dien burgemeester en tot de raadsleden zal wenden.
J. H. D. KAMMIJER, Secretaris.
DE JOURNALISE 49
GRONINGSCHE
JOURNALISTENVEREENIGING.
In de onder voorzitterschap van den heer J. Leeninga
gehouden jaarvergadering van de Gron. Journ. Vereeniging
werden de jaarverslagen goedgekeurd.
In een tweetal bestuursvacatures werd voorzien door
de benoeming van mej. T. v. Oosten en van den heer
Joh. B. Kuil.
Tot afgevaardigden naar de algemeene vergadering
van den Ned. Journ. Kring werden benoemd de heeren
N. v. d. Veen en J. Leeninga.
MEDEDEELINGEN EN WENSCHEN
UIT DEN LEDENKRING.
INDISCHE ERVARING.
Wie persrelaties met Indië heeft, kan daarin aangename
maar ook wel eens minder aangename ervaringen
opdoen. De mijne (die ik sedert vijf en dertig jaren
heb, zijn, over 't algemeen, van zeer goeden aard geweest
maar nu is mij toch iets overkomen waarvoor ik de
collega's even meen te moeten waarschuwen. Mij was,
door den vertegenwoordiger hier te lande van een
Indisch geïllustreerd tijdschrift, verzocht een artikel te
schrijven over een onderwerp ten aanzien waarvan ik
mij deskundig mocht achten omdat een werk van mij
te dier zake door deskundigen als een standaardwerk
was geprezen. Daarom was ik over het hooge honararium
dat werd geboden, niet te zeer verbaasd. Weldra
bleek dat de vertegenwoordiger in Nederland er op
rekende dat ik hem ook aan photo's zou helpen. Ik heb,
hoewel dat in zijn eersten brief niet was bedongen,
gedaan wat ik kon, maar moest mij buiten staat verklaren,
aan al zijn wenschen te voldoen. Het resultaat
is geweest dat ik, uit Indië, slechts veertig procent van
het aangeboden honararium heb ontvangen en dat men
op een aanbod van arbitrage niet is ingegaan. Men zij
dus voorzichtig en stipuleere vooraf duidelijk wat men
moet leveren en wat men zal ontvangen.
C. K. ELOUT.
P.S. Zelfs een present-exemplaar heb ik niet gekregen;
ik weet nog altijd niet, hoe het artikel er afgekomen
is.
JOURNALISTEN PENSIOEN EN DE FISCUS.
Een onzer leden schrijft ons:
Onlangs werd ik door de Belasting-inspectie opgeroepen,
teneinde nadere toelichting te verschaffen op
mijn voorloopig aanslag-biljet der „Inkomsten- en Vermogensbelasting
1937—1938"; waarbij mij bleek, dat het
den inspecteur om een uiteenzetting mijnerzijds was te
doen, aangaande het door mij, reeds enkele jaren regelmatig
opgegeven „Journalisten-Pensioen". Na een geannimeerd
onderhoud, deelde de inspecteur mij mede,
dat de zaak hem belangrijk genoeg voorkwam, om haar
nog eens op zijn gemak te bestudeeren. Gevolg daarvan
was eene schriftelijke mededeeling, welke ik hierbij laat
volgen:
„Zooals ik Ureeds meedeelde, zou ik over het door
U genoemde „pensioen" nog eens nadenken. De uitkeering,
uit te keeren bij uw overlijden is een zuivere levensverzekering,
zoodat de contante waarde van dit bedrag
behoort te worden aangegeven. Wanneer ik de wet vrijgevig
uitleg, kan ik tot de conclusie komen, dat de helft
van het „pensioen" inderdaad „pensioen" is, omdat dit
recht verkregen is door verplichte storting van den werkgever.
De andere helft werd evenwel verkregen door
vrijwillige storting Uwerzijds en is dus in wezen een
gewone „lijfrente". O hadt dit reeds 1 Mei 1935 en
op 1 Mei 1936 moeten aangeven, zoodat ik moet navorderen.
Alvorens deze navorderenden aanslag op te
leggen, verneem ik gaarne schriftelijk, dat U zich hier-

mede vereenigt. — Hoogachtend (w.g.) De inspecteur."
Hierop heb ik als volgt geantwoord:
,,Naar aanleiding van uw schrijven en de daarin gestelde
vraag, neem ik de vrijheid met U van meening
te verschillen aangaande uwe opmerking, dat het bedoelde
Journalisten-Pensioen te beschouwen ware als
levensverzekering; omdat zoowel de vroeger door mijne
Directies gestorte bedragen, evenals de door mij gelijkelijk
gestorte sommen wei-degelijk een ,,pensioen"-doel
beoogden, en zeer zeker verplicht waren tenopzichte van
de betreffende pensioen-verzekeringmaatschappij, welke
jaarlijksche stortingen eischte op straffe van verbeurdverklaring
der latere uitkeering. Bovendien kan ik niet
inzien, dat de andere helft (d.i. mijne stortingen) vrijwillig
zouden geacht kunnen worden, waar het immers
ging om een zorg voor den ouden dag, waarbij voor het
pensioen verplichtend behoorde te worden gespaard. In
elk geval ben ik voornemens deze aangelegenheid
onder de aandacht te brengen van het Bestuur van den
„Nederlandsche Journalistenkring", van welks standpunt
ik U t.z.t. onmiddellijk mededeeling hoop te mogen doen,
in verband zoowel met aanslag als navordering."
Hoogachtend."
Vermoedelijk boezemt deze fiscale aangelegenheid
onzen Kringleden genoeg belangstelling in, de zaak in
ons orgaan te behandelen?
Ook het bestuur meende dat dit een belangrijke aangelegenheid
is en het wendde zich dus tot de „Nationale",
die het volgende mededeelde:
Pensienen worden beschouwd als uitgesteld salaris en
worden daarom, evenals het recht op dat salaris zelf,
buiten de vermogensbelasting gehouden (art. 6d Wet
Vermogensbelasting).
Hieronder vallen pensioenen, welke door particuliere
werkgevers terzake van verrichten arbeid verschuldigd
zijn.
Een ruime toepassing hiervan brengt mede, dat daaronder
ook begrepen worden pensioenen, welke worden
uitgekeerd door een verzekeringmaatschappij ingevolge
een door een werkgever afgesloten polis.
Hetzelfde kan worden aangenomen, indien de werknemer
ingevolge arbeidsovereenkomst verplicht was,
een pensioen verzekering aan te gaan.
Het bovenstaande toepassende op het door U bijgevoegde
concrete geval, komen wij tot de conclusie, dat
in ieder geval vrij is het gedeelte van het pensioen, waarvoor
de werkgever de premie heeft betaald, derhalve
conform de opvatting van den Inspecteur.
Het gedeelte dat verkregen is door stortingen van den
werknemer, is slechts dan vrij, wanneer van een verplichting
tot storting sprake was.
Er was en er is thans nog een afspraak tusschen den
Nederlandschen Journalistenkring en de Directies van
de verschillende bladen, dat èn door laatstgenoemde èn
door de betrokken journalisten 5 % van het salaris gestort
zou worden voor pensioen.
Men kan deze regeling als één geheel opvatten in
dier voege dat wanneer de eene partij, bijv. de journalist,
zijn deel niet honoreerde, de andere partij van storting
ontslagen zou zijn.
Dit is o.i. echter niet voldoende om daarin een verplichting
in den zin van de wet te zien, aangezien de wet
toch op het oog heeft een verplichting welke een integreerend
deel van de arbeidsovereenkomst uitmaakt.
Hoe dit echter zij, dit laatste kan slechts aan de hand
van de practijk getoetst worden en ieder geval zal op
zichzelf beoordeeld dienen te worden.
Onjuist is in ieder geval de mededeeling van uw lid,
dat deze verplichting bestond ten aanzien van de verzekerende
maatschappij op straffe van verval van het
pensioen.
Wat betreft de uitkeering bij overlijden nog het volgende:
De Inspecteur onderscheidt twee verzekeringen, een
D E J OURNALIST 50
verzekering van pensioen en daarnaast de verzekering
van een uitkeering bij overlijden tot het bedrag van de
som der betaalde premiën. Dit laatste is een „kapitaal"verzekering
welke belast is volgens artikel 6 sub b der
Wet op de Vermogensbelasting, tenzij de daarvoor gestorte
jaarpremie niet méér bedraagt dan 8 % van het bij
overlijden verschuldigd bedrag.
Om na te gaan, of zulks al dan niet het geval is, dient
de premie gesplitst te worden in het deel dat voor het
pensioen en het deel dat voor de restitutie benoodigd is.
Deze reëel toepassende op de verzekering van het
betrokken lid, zijn wij tot de conclusie gekomen, dat de
waarde welke aan de uitkeering bij overlijden moet
worden toegekend, buiten de Vermogensbelasting valt,
aangezien voor deze uitkeering in geen enkel jaar van
den looptijd een premie is besteed welke 8 % daarvan te
boven gaat.
In dit opzicht kunnen wij dus de meening van den
Inspecteur niet deelen.
Uit de Journalist van 5 April 1935 schrijven wij het
volgende over wat wij daarin als penningmeester schreven,
toen blijkbaar een overeenkomstige questie aan de
orde was geweest:
,,Een inspecteur van de Belastingen deelde mede, dat
werkgevers verplicht zijn bij de formulieren tot loonopgave,
welke, krachtens artikel 106 der wet op de inkomstenbelasting
1914 zij behooren in te vullen, nog steeds
opgave te doen van bedoelde premie's aangezien die
formulieren vergezeld gaan van een strook van den
volgenden inhoud: Onder ,,in anderen vorm" afzonderlijk
op te geven hetgeen de werknemer genoten heeft
wegens door en voor rekening van den werkgever betaalde
premies voor pensioen of hetgeen ter zake daarvan
wordt goedgeschreven."
De Minister heeft thans echter medegedeeld, dat de
redactie van de boven weergegeven nota niet in overeenstemming
is met den inhoud van zijn circulaire, welke
hij op verzoek van Pensioen Risico op 5 Juni 1934 tot
belastingautoriteiten had gericht.
Hij vervolgde dan: „Opgave behoeft slechts te worden
gedaan van de in de tweede alinea van die circulaire
bedoelde bedragen, te weten van de bijdragen van een
werkgever in een spaar- of voorzieningsfonds voor zijn
eigen personeel, en van de premiën, welke door een
werkgever worden betaald voor een kapitaalverzekering
ten behoeve van zijn werknemers ,terwijl achterwege
kan blijven de vermelding van hetgeen een werkgever
bijdraagt in de kosten van een voor zijn werknemer of
diens weduwe of weezen getroffen pensioenregeling.
Officieel blijkt dus hieruit duidelijk, dat er principieel
in het standpunt van den Minister sedert het uitgaan
van zijn eerste aanschrijving, die wij in de aandacht
van heeren Inspecteurs aanbevelen, niets veranderd is.
Men kan dus gerust zijn. De premie door den werkgever
krachtens de arbeidsovereenkomst betaald voor de
pensioenverzekering van zijn arbeider of diens nagelaten
betrekkingen, wordt voor dezen niet als belastbaar inkomen
beschouwd; de nota van den inspecteur beoogt
alleen een nader overleg tusschen hemzelf en den werkgever
te bevorderen omtrent de vraag, of er van een
zoodanige bijdrage al dan niet sprake is.
Mijn voorganger-redacteur maakte daarbij de opmerking
dat het hoog noodig was dat er omtrent deze aangelegenheid
nu eindelijk eens een bindendvaste officieele
afspraak kwam, geldend voor alle belastinginspecteurs
in den lande. Het is onbillijk dat er van een eenstemmige
toepassing van de door den Minister blijkbaar gegeven
interpretatie geen sprake is en deze onbillijkheid springt
in het oog.
(De redacteur ontvangt gaarne over dit onderwerp
nog ervaringen en opvattingen van andere leden).

De Journalisten en hun salarissen.
Bespreking in de „Amsterdamsche Pers".
Naar aanleiding van de passage in het jaarverslag van
den Kring-secretaris over de financieele positie van de
Nederiandsche journalisten heeft collega Gerhard
Werkman in de laatstgehouden ledenvergadering van
De Amsterdamsche Pers eenige opmerkingen gemaakt
over het salarieeringsvraagstuk in het algemeen. Daar
dit onderwerp in de Kringvergadering ter sprake zal
worden gebracht, werd er van de vergadering uit op
aangedrongen, dat zijn mededeelingen ter voorbereiding
van de ter zake te verwachten beraadslagingen nog in
dit nummer van De Journalist zouden worden afgedrukt.
Zou het niet beter zijn, zoo zeide hij, het ten aanzien
van dit vraagstuk niet enkel te laten bij het maken van
een paar losse opmerkingen. Er is, dunkt mij, alle reden
eens een grondig onderzoek in te stellen naar de salarieering
van allen, die in ons land in de journalistiek
werkzaam zijn. Niet alleen van Kringleden dus. Een
jaar of vier geleden heeft het Kringbestuur een enquête
ingesteld, die zulk een onderzoek tot doel heette te hebben.
Zij heeft echter slechts tot resultaat gehad, dat de
penningmeester in de binnengekomen antwoorden aanleiding
vond de contributie van sommige leden te verhoog
en. Daar is het toen bij gebleven.
Daar moest het ook wel bij blijven, want die enquête
trad niet buiten het kader van den Kring. Een algemeen
inzicht in de salarieering van de Nederiandsche journalisten
gaf zij niet. Dat was ook onmogelijk, want de
ergste toestanden in dit opzicht betreffen collega's, die
buiten den Kring staan. Zoo is mij een geval bekend,
aldus vertelde hij, van een krant in een der groote steden
van ons land, waaraan tot voor kort tien journalisten
verbonden waren. Vier daarvan hadden een salaris,
waarvan zij ruimschoots 'n gezin konden onderhouden,
vier andere werden betaald met bedragen, varieerend
van 40 tot 110 gulden per maand, en twee verdienden
er heelemaal niets. Van de vier best betaalden is er
inmiddels één met pensioen gegaan en één is er ontslagen
met de mededeeling, dat hij voortaan als pennyliner
mocht blijven meewerken; van de tweede categorie
zijn er inmiddels twee vertrokken naar andere kranten,
die iets meer betaalden. De staf is aangevuld met volontairs
en leerlingen, wier werk en wier honoreering
uiteraard onder' de maat blijven. Zulk een toestand
moest toch eigenlijk onhoudbaar zijn! Een ander voorbeeld:
in een kleine stad, waar drie dagbladen verschijnen,
waren in 1937 vier vacatures. Alle zijn vervuld
door jongemenschen, waarvan er drie zeker niet meer
dan 100 gulden per maand ontvangen; van den vierde
ben ik niet heel zeker. Een van de nieuwelingen is een
gewezen H.B.S.-leerling, die de vierde klas niet heeft
kunnen halen en toen maar een baantje is gaan zoeken.
In nog een andere provinciestad heeft een dagblad de
twijfelachtige reputatie, dat een veelbelovende leerling
het er wel tot 25 gulden per maand kan brengen.
Zulke gevallen zijn er voor het oprapen, het heele
land door. Wie wel eens in de provincie komt en spreekt
met collega's van kleine bladen, weet, dat er in ons vak
een schrikbarend groot getal jonge menschen rondloopen.
die misschien slecht, maar in elk geval hard werken.
Hun salarieeringen echter is maar al te dikwijls van
dien aard. dat zij gedurende ettelijke jaren den steun
van de ouders niet kunnen missen. Dat is beschamend
en nadeelig voor de journalistiek. Beschamend, omdat
wij toestanden laten voortbestaan, die in kringen, waar
een strakke vakorganisatie is doorgevoerd, zeker niet
getolereerd zouden worden. Nadeelig, omdat die slechtbetaalden
door gemis aan financieele onafhankelijkheid
ook de journalistieke onafhankelijkheid niet weten te
bereiken, die voor een goede beoefening van ons vak
noodzakelijk is.
Het is dan ook, zoo ging hij voort, dringend gewenscht,
dat de Kring zich eens nauwkeurig op de
DE JOU R N A L I S T 51
hoogte stelt van den stand der salarieering. Wellicht
is het mogelijk een onderzoek in te stellen in samenwerking
met de R.K. Journalistenvereeniging en met de
directeurenvereeniging, waarmede de Kring immers blijkens
hetzelfde jaarverslag zulk een goede verstandhouding
onderhoudt. Aan de hand daarvan kan dan worden
nagegaan hoe groot het vermoedelijk erg schamele
restje nog is van de salarisregeling, die in 1924 tot
stand is gebracht. En waarschijnlijk zal er dan ook wel
aanleiding gevonden worden om na te gaan in hoeverre
het mogelijk is een nieuwe salarisregeling te ontwerpen,
die dan wel wat meer bindende kracht zou
mogen hebben dan de oude.
Tenslotte deed hij het voorstel den Kring te verzoeken
een onderzoek in te stellen naar den stand der salarieering
en een actie te beginnen tot verbetering der
salarissen. Dit voorstel vond algemeene instemming, nadat
zich daarover een uitvoerige gedachtenwisseling
had ontspannen.
Arbeidscontract voor Journalisten.
Formeel niet volkomen juist heb ik mij uitgedrukt in
ons vorig nummer, toen ik zei dat in ons land de quaestie
van het Arbeidscontract voor journalisten na 1908 niét
werd behandeld.
Dat is het wel.
In De Journalist van 1 Juli 1931 vindt men een „schema"
van een Arbeidscontract, door de Directeurenvereeniging
zelfs op 9 Juni van dat jaar aanvaard.
Een Arbeidscontract met Bemiddelingsraad. Doch niet
meer dan een schema, bedoeld als algemeene norm voor
een arbeidscontract, met de bepaling dat bestaande
gunstige bepalingen zouden gehandhaafd blijven.
Er wordt daarin o.m. vastgesteld dat benoemingen
zouden geschieden na overleg met den hoofdredacteur
van het betrokken blad; een opzeggingstermijn van 3
maanden, te verhoogen na 3, 6 of 9 jaar in respectievelijk
4, 5 of 6 maanden. Voorts bevatte het enkele bepalingen
voor ontslag, aanvaardde het de reeds vroeger
vastgestelde salarisregeling, evenals de pensioenovereenkomst,
stelde het de vacantie vast op tenminste twee
tot drie weken en bij onafgebroken nachtdienst van vier
weken; een rustdag zoo mogelijk op Zondag, regelde het
medewerking aan andere bladen in en stelde een Bemiddelingsraad
in, die geschillen uit het contract voortvloeiend
zou hebben te behandelen.
Waarom is het voorbij gezien?
Omdat het de facto nooit is ingevoerd. Reeds bij de
aanvaarding van het schema sprak het bestuur in een
motie als zijn meening uit, dat het schema op menig punt
aan gerechtvaardigde wenschen niet is tegemoet gekomen,
dat het slechts als een eerste stap naar een
volkomen-bevredigende regeling werd beschouwd. En
het sprak de verwachting uit dat de Directeuren-vereeniging,
na een toezegging van haar voorzitter, het algemeen
zou invoeren en bereid zou zijn in de naaste
toekomst aan de verbetering ervan mede te werken.
De Haagsche Journalistenvereeniging had het niet
meer dan ,,een begin van een regeling" genoemd.
Voor den Bemiddelingsraad — voor den Kring zitten
er thans de collega's Biemond en Schotting in — heeft
het contract al heel weinig werk gegeven, want mij is
van invoering ervan ergens niets bekend geworden. Of
vergis ik me daarin?
Als we zien wat in andere landen op dit stuk thans
tot stand kwam, mogen we zeggen dat ook het contract
van 1931 geen eenigszins voldoende gereglementeerde
zekerheid aan journalisten schonk. Het verwekte geen
instemming, erger, het werd vergeten.
Op één heel enkelen, in den Kringhistorie sterk doorkneeden
collega na, heeft geen lid onze aandacht op het
weinig bevredigende stuk van 1931 gevestigd.
Zou men in onzen Kring voor het arbeidscontract, na
het voorbeeld elders, nieuwe belangstelling mogen verwachten?
Een schema, een norm, is sinds 1931 opgesteld.

52 DE JOURNALIST
BINNENLAND.
R. K. Journalistenvereeniging.
In een vergadering van de Ned. R.K. Journalistenvereeniging
te Utrecht heeft de voorzitter, de heer G.
P. Bon, in verband met zijn vertrek naar Brazilië, afscheid
genomen.
Mr. H. F. A. Geise te Leiden werd in zijn plaats tot
voorzitter gekozen. Tot redacteur van het orgaan werd
de heer F. Schneiders benoemd.
Dr. Henri Polak 70 jaar.
Ons geacht buitengewoon lid Dr. Henri Polak vierde
zijn zeventigsten verjaardag. Het Kringbestuur heeft
hem een gelukwensch gezonden.
Henri Polaks carrière is „self made" als die van
weinig anderen. Zijn wilskracht — hij begon Latijn te
leeren toen hij 60 was! — is spreekwoordelijk, zoo lezen
we met instemming in Hollandsch Weekbl. Lid van den
Gemeenteraad van Amsterdam van 1902—1906, kreeg
hij later vele jaren zitting in die van Laren, waar hij tot
nog toe woont. Met korte onderbrekingen had hij zitting
in de Eerste Kamer van 1913—1937, na een Tweede
Kamer-debuut in eerstgenoemd jaar en behalve zijn leidende
functies in de socialistische beweging, hebben wij
Henri Polak leeren kennen als verdediger van natuuren
stedenschoon, dierenbescherming en taalzuivering.
Menige verandering die een verminking van het Gooi
beteekende .trachtte hij tegen te gaan. Dikwijls met succes,
(wij denken aan zijn geslaagden strijd tegen den aanleg
van een electrischen spoor- en tramweg door de mooiste
gedeelten van het Gooi), dikwijls niet. En, zooals hij
zelf typisch eens opmerkte: ,,ik vecht wel voor windmolens,
maar niet er tegen!" Talrijk zijn de publicaties
die van zijn hand verschenen en waarvan wij willen
herinneren aan: „Tusschen Vecht, Eem en Zee", „Amsterdam,
die groote stad...", „De zoom van het Gooi",
„De vakvereeniging". Een veelzijdige figuur, deze
zeventig-jarige, een „steen met tal van brillante facetten",
zooals hij ze een halve eeuw geleden zoo vele in
handen had
Bladen bijeengevoegd.
Dezer dagen zijn de aloude bladen Provinciale
NoordhoUandsche Courant en Schuitemaker's Purmerender
Courant (dateerend van 1845) in het nieuwsblad
De Waterlander, uitgave van de fa. Siezen en Smit te
Buiksloot, gem. Amsterdam, opgenomen.
Op 1 April a.s. zal de naam van de uitgave veranderd
worden in Provinciale NoordhoUandsche Courant
met bijnaam De Waterlander. Het gebied midden-
Noordholland wordt door deze krant, waarvan ons lid
C. Meyer redacteur is, bestreken.
In de aankondiging van deze voornemens lezen we:
„Reeds lang rijpte dan ook bij ons het plan ons blad
een anderen, meer passenden naam te geven. De moeilijkheid
is thans bij de overname van de twee hierboven
genoemde bladen eensklaps van het tooneel verdwenen.
Want welke naam zou beter bij de beteekenis en
het karakter van onze courant passen dan die der
Provinciale NoordhoUandsche Courant"? Een krant, die
tot de oudste bladen van ons land gerekend mag worden,
die van generatie op generatie is overgegaan en die
het lief en leed van bijna een eeuw in haar kolommen
heeft opgeteekend. Zoo'n naam te doen verdwijnen zou
ongetwijfeld beteekenen het vernietigen van een historisch
monument van Midden Noord-Holland.
De Minister van Justitie over het
ver schoonin gs recht.
De in elk opzicht voortreffelijke rede van collega
Wiardi Beekman in de Eerste Kamer, te uitvoerig om
hier in haar geheel af te drukken en te doorwerkt om
te exerpeeren (we moeten dus naar de Handelingen
verwijzen) werd door den Minister van Justitie, mr.
Goseling, als volgt beantwoord:
„Ten slotte, Mijnheer de Voorzitter, zijn er nog twee
onderwerpen, die ik, met uw welmeenen, nog even wil
bespreken, nl. het verschooningsrecht van den journalist
en de echtscheiding. Wat het eerste betreft, wil ik
erkennen, dat ik het betoog van den heer Wiardi Beekman,
ook door de wijze, waarop hij het voordroeg, met
genoegen heb gehoord. Zijn inleiding deed mij al aanstonds
sympathiek aan, waar hij erkende, dat hij deskundige
was, en dus ook potentieel belanghebbende. De
heer Wiardi Beekman ging uit van den stelregel: een
behoorlijk journalist noemt zijn zegsman niet; en hij
voegde daaraan toe: dat moet gij maar aanvaarden, want
daar kunt gij toch niet aan komen. Maar dat is als norm
toch niet voldoende. Dan had de heer Wiardi Beekman
moeten stellen: een behoorlijk journalist behoort onder
geen omstandigheden zijn zegsman te noemen. Pas als
men dat, met keur van redenen omkleed, - waar kan
maken, heeft men een uitgangspunt, dat als norm kan
dienen. Het andere is alleen een feitelijkheid, waaruit
men, dat geef ik toe, tot op zekere hoogte kan afleiden
hetgeen men in die kringen als behoorlijk beschouwt,
maar hetgeen te weinig is om te worden aanvaard als
grondslag voor een regeling. De omschrijving zou dus
moeten zijn: een behoorlijk journalist behoort onder alle
omstandigheden den naam van zijn zegsman te verzwijgen.
Ik leg den nadruk op „onder alle omstandigheden",
ook b.v. als hij die inlichtingen kennelijk gekregen
heeft door bemiddeling van iemand, die. die
inlichtingen gevende, een strafbaar feit pleegt? Dat is
de kwestie, waarom 't gaat. Daarom geloof ik, hoe strak
en duidelijk het betoog van den geachten afgevaardigde
ook was, dat men zonder meer zijn uitgangspunt niet
als norm kan aanvaarden. De heer Wiardi Beekman
heeft ons ook iets medegedeeld omtrent moeilijkheden,
die hij op dit gebied tweemaal in zijn eigen loopbaan
heeft gehad. Indien hij te mijner voorlichting — hij kon
dat hier moeilijk doen — eens rustig bij mij wil komen
opbiechten, dan zal hij mij welkom zijn! Een beoordeeling
door een eereraad voel ik eenigszins aan als een
Ersatz voor een regeling van den beroepsstand, die niet
streng genoeg is. Had men, zooals bij de advocatuur, een
raad van toezicht en discipline, en dezen opgebouwd op
een wettelijken grondslag, dan zou men waarschijnlijk
niet grijpen naar een eereraad. Daarom schreef ik reeds,
dat mede veel afhangt van den graad van rijpheid van
organisatie van een bepaalden beroepsstand, en dan
geloof ik, dat ik niemand uit de journalistieke wereld
te kort doe wanneer ik zeg, dat ik niet zie, hoe men
iemand kan beletten, zich „journalist" te noemen. Ook
daar ligt de zaak anders dan bij de andere beroepen.
Ten slotte heb ik in de Memorie van Antwoord niet
anders gedaan dan enkele factoren ter overweging geven,
om te toonen, ook uit deferentie tegenover de Kamer, en
omdat de zaak mij inderdaad interesseert, dat ik daaraan
mijn aandacht heb gewijd. Nu heeft de heer Wiardi
Beekman gezegd: aan die rechterlijke uitspraak, die
komen gaat, moet u niet te veel waarde hechten voor
een principieele beslissing, want daarin zitten zooveel
andere factoren, die u op een dwaalspoor kunnen
brengen. Ik ben natuurlijk dankbaar voor deze waarschuwing.
Ik zal — en de heer Wiardi Beekman zal dit
wel willen aannemen, dat ik het gedaan zou hebben ook
zonder deze waarschuwing — met oordeel des onderscheids
en critisch die beslissing bekijken, en daaruit
trachten te puren, welke meer algemeene waarheden zij
inhoudt. Maar juist uit deze waarschuwing, dat hier
zooveel factoren liggen, die de beoordeeling niet zuiver
maken, blijkt, dat mijn norm-stelling niet zoo fout was
toen ik zeide: alleen de feitelijkheid kan ik niet aanvaarden.
Ten slotte is juist de indruk van den heer Wiardi
Beekman, dat ik mij blijkbaar bevind in termen van
afwachtend beraad of beradende afwachting."

ALLERLEI.
De plaats van het Provinciale Dagblad in de
Nederlandsche Journalistiek.
Collega Tjeerd Adema, die eerst te Goes en nu te
Alkmaar de beteekenis van de provinciale pers heeft
leeren kennen, en verhoogen, zond aan de Nieuwe Gids
van Maart een belangwekkend artikel over boven vermeld
onderwerp.
Hij zegt het te waardeeren dat de Ned. Journalistenkring
(„die door zijn bemoeiingen met arbeidsvoorwaarden,
salarissen en pensienen voornamelijk aan zijn leden
aan de kleinere bladen onschatbare diensten heeft
bewezen") door het afstaan van twee bestuursplaatsen
aan de Provinciale journalistiek de beteekenis heeft
erkend van bladen welker gezamenlijk lezerstal niet voor
dat der groote pers onderdoet en die door hun eigen :
karakter in de Nederlandsche journalistiek een eervolle
en onmisbare plaats heeft ingenomen:
In zijn artikel bespreekt hij voornamelijk het redactioneele
werk aan een Provinciaal dagblad, waarvan het
bijvoegelijke naamwoord niets kleineerends beteekent
omdat hij hiermede op het oog heeft de bladen van een
zekeren leeftijd en een zekere standing, de organen, welke
hun rubrieken binnen- en buitenland zoo nauwkeurig
mogelijk verzorgen, maar welke zich daarnaast als het
ware gespecialiseerd hebben op de stad, de streek of de
provincie waarin zij hun lezerskring hebben gevonden.
„Men vindt hieronder meerdere honderdjarigen met
een merkwaardige levensgeschiedenis, couranten, welke
geslachten lang de dagelijksche huisvriend en de geestelijke
adviseur in duizenden gezinnen zijn geweest.
Grootvader en vader hebben die courant al gelezen
toen de redactie onder geheel andere omstandigheden
moest werken en de volwassen kinderen hebben zich
aangepast bij de gedaanteverwisseling welke de courant
door de volmaking der techniek in snel tempo de laatste
jaren ondergaan heeft.
De band tusschen de redactie van een Provinciaal dagblad
en de abonné's is nauwer — ik zou haast zeggen
inniger — dan die tusschen een groot dagblad en zijn
lezers. Er is meer direct contact, het blad kan zich inlaten
met gebeurtenissen, welke voor stad of streek van beteekenis
zijn, maar die in het algemeene landsgebeuren
op den achtergrond komen."
,,A1 is een Provinciaal dagblad niet meer wat het tien
jaren geleden was, al heeft ook hier de redactiestaf zich
uitgebreid en is er een specialisatie noodzakelijk geworden
waardoor verschillende rubrieken een eigen redacteur
of medewerker hebben gekregen, toch is een Provinciaal
dagblad nog altijd de plaats waar de beste
journalistieke opleiding wordt gegeven.
De allround-journalist moge een onbestaanbaar wezen
zijn geworden, een Provinciaal dagblad, kweekt bruikbare
journalisten.
„Een Provinciaal blad moet een courant met een eigen
cachet zijn. De crisis, welke in het winstsaldo van elke
courant tot uitdrukking komt, heeft meer dan vroeger
tot een samenwerking geleid waarbij het gevaar van een
zekere — ik wil het woord gelijkschakeling niet gebruiken
— maar een zekere gelijkvormigheid dreigt. Ik
laat het opslokken van kleine bladen door grootere en
het steeds meer verschijnen van kopbladen met gelijken
inhoud hier buiten beschouwing. Ik wijs slechts op de
gestencilde copie van een steeds grooter wordend aantal
persbureaux en op het steeds verder gaande systeem
van coöperatieven aankoop van bijdragen op elk gebied
door bladen welke niet in elkanders lezerskring vallen.
Ik weet wel, dat de plaatsing van de in den regel goede
en interessante copie der Locale Pers, — de vereeniging
van Provinciale dagbladen welke niet in elkanders lezerskring
vallen — anders voor vele bladen onmogelijk zou
worden, maar dit systeem brengt toch het nadeel van
een zekere gelijkheid in opzet en inhoud, welke in het
algemeen het eigen cachet zal kunnen schaden.
DE JOURNALIST 53
Persbureaux als het groote A.N.P. leveren thans per
telex ontelbare meters copie en zorgen dag en nacht voor
een stroom van berichten. Ik zal de laatste zijn om dit
technisch wonder niet te waardeeren, maar het is alweer
een stap nader tot de bladvulling vanuit een centraal
punt.
Was elke redactie tot dusver zelfstandig in het aannemen
of weigeren van diverse invitaties, een commissie
uit de Ver. De Nederlandsche Dagbladpers beoordeelt
thans elke uitnoodiging en geeft het advies er al dan
niet gebruik van te maken.
Theoretisch blijft elke courant natuurlijk vrij die wenken
op te volgen, maar practisch is de toestand al zoo,
dat men het advies min of meer als allen bindend gaat
beschouwen.
Het weigeren van journalistieke aandacht in gevallen
waar men zich anders moeilijk aan een invitatie zou
kunnen onttrekken wordt er natuurlijk door vergemakkelijkt,
maar toch beknot ook dit weer de autonomie der
redacties en werkt het er toe mede, dat de couranten
meer en meer vanuit een centraal punt geredigeerd
worden.
Gelukkig is de Provinciale pers, die, zich aanpassend
bij streek en bevolking, zich in het nieuws van stad en
omgeving gespecialiseerd heeft, in dit onderdeel van haar
taak zoo op handelen naar eigen inzicht aangewezen,
dat elke poging tot vervlakking en gelijkmaking hier
schipbreuk zal moeten lijden."
Buitenlandsche Correspondenten.
Dr. Van Blankenstein schrijft in het Brusselsche Hollandsche
Weekblad, onder den titel „Het zesde zintuig
van den journalist" over de buitenlandsche correspondenten.
Wij ontleenen er aan:
De krant heeft het voordeel, dat zij den vorm van een bericht
vastlegt. Variaties op de voorstelling zijn daarom altijd weer met
het origineel te vergelijken. Het geschrevene is ook gemakkelijk
te controleeren en de schrijver verantwoordelijk te maken voor zijn
bericht. Men kan er mee rondloopen en is steeds zeker van den
inhoud. Dit veroorlooft een toetsen, dat de opstellers van berichten
tot nauwkeurigheid verplicht. Dat alles valt echter weg, in een
land waar de feiten, die het meest de belangstelling wekken, slechts
den weg van mond tot mond kunnen gaan. „De natte krant", heette
dat in onze dorpstaai. En waarlijk, onze klompenmaker had gelijk.
Haar berichten schenen uit stopverf, zoo vatbaar waren zij voor
verandering.
De vreemde correspondenten in een dictatoriaal geregeerd land
moeten meesters zijn in het lezen van deze berichten. Niet slechts
het ontdekken ervan eischt ervaring en virtuositeit; cok de beoordeeling
ervan stelt heel bijzondere eischen. Dwalingen zijn met groot
gevaar verbonden. Ernstige fouten, lichtgeloovigheid kunnen, evenals
te groote ijver, met uitzetting worden gestraft. De dictatoriale
overheid is gauw gereed om den vreemden journalist, die onpleizierige
dingen vertelt, op de vingers te tikken. Hij meet er voor
zorgen, dat zijn critiseerende of onaangename dingen onthullende
mededeelingen onaantastbaar zijn. Eenige vrijheid kunnen zich
slechts de correspondenten van invloedrijke bladen uit groote landen
veroorloven. De berichtgeving van de „Times" uit Duitschland heeft
zoo jarenlang het volledigste kunnen zijn van hetgeen er over
Duitschland verscheen. Uit die berichten kon men zich b.v. eenigszins
een beeld vormen van den kerkstrijd, waarvan het groote Duitsche
publiek zoo weinig te hooren kreeg. Ware die berichtgeving
aantastbaar geweest, dan zou er spoedig een einde aan gemaakt
zijn. De bekwame correspondent, die over vele betrekkingen in
de Duitsche hoofdstad beschikte, heeft echter zijn werk kunnen
verrichten, tot een geschil over de verwijdering van Duitsche journalisten
uit Londen, die van een ongewenschte, onjournalistieke
werkzaamheid waren beschuldigd, de aanleiding werd van zijn
uitbanning uit Duitschland bij wijze van tegenmaatregel.
Het schijnt dus, met veel kennis van het land zijner vestiging
en van zijn vak, voor een correspondent mogelijk, op grond van
het loopende gerucht, toch betrouwbaar zijn blad te bedienen.
Het is echter een zeer inspannend, en, door de gestadige gevaren,
die het meebrengt, een zeer zenuwslocpend werk. Vele Europeesche
en Amerikaansene bladen hebben reeds om die reden hun vertegenwoordigers
te Berlijn of te Moskou moeten vervangen. Bovenbedoelde
Tt'mes-correspondent kreeg een ineenstorting, welke hij wel
nooit te boven zal komen, toen hij eindelijk van zijn taak onvrijwillig
ontheven was.
Het werk van den journalist is onder die omstandigheden zeer
ondankbaar. Men bedenke, dat vele der journalisten, die Zondag
door Hitler met de felste critiek, ja met dreigementen bedacht werden,
hun werk geregeld hebben verricht onder toezicht van de
Duitsche overheid. Natuurlijk komen er valsche berichten in omloop.
Hitler heeft er een reeks opgesomd. Onze regeeringspersdienst

54 D E J O URNA LIST
zou een niet stichtelijker collectie kunnen bijeenbrengen uit de berichten,
die vóór de blijde gebeurtenis in ons vorstelijk Huis, uit
de fantasie van journalisten geboren werden. Het is altijd het best
dergelijke uitwassen met humor te beschouwen. Zij zijn onaangenaam,
maar gevaarlijk zijn zij niet. Zij zijn berekend op een publiek,
dat dergelijke dingen gretig leest, maar ze ook zeer snel weer vergeet.
Wat Hitler opsomde was een carricatuur der berichtgeving
over Duitschland, maar waarover hij zich beklaagde, was niet de
caricatuur. Slechts de ernstige politieke berichtgeving heeft werkelijke
beteekenis, hetzij ten goede of ten kwade. In het algemeen
heeft Duitschland zich niet te beklagen over de internationale pers,
al ware het alleen al, omdat de correspondenten dezer pers onder
zeker toezicht staan en de bladen zelf voorzichtigheid moeten betrachten,
terwille van hun in Duitschland zich bevindende medewerkers.
Voor het overige heb ik persoonlijk aangename herinneringen
aan een ander tijdperk, waarin de censuur oppermachtig was in
Duitschland, gelijk in tal van andere landen: Dat was tijdens den
oorlog. Ook toen viel het verschijnsel waar te nemen, dat den
vreemden journalist in Duitschland een vrijheid van berichtgeving
veroorloofd werd, die den inheemschen journalist was ontzegd.
Slechts zelden had ik moeilijkheden met de censuur, in het eerste
half jaar en in het laatste jaar zelfs bijna heelemaal niet. De overheid
zag toe op een liberale censuur en met klachten van onzen kant
werd terdege rekening gehouden. Ik moest langzamerhand ontdekken
hoever ik gaan kon. En dat was zeer ver. Lezers uit die
dagen van de N.R.C, herinneren zich dat; dat is mij vooral in
België vaak nog gebleken. De Duitsche overheid ging er van uit,
dat een onaangename waarheid altijd nog minder schadelijk was
dan de onaangename onwaarheden, die de ronde deden in de wereld.
Daarom was een dreigement, de correspondentie te staken, veelal
van goede uitwerking. Maar slechts in zekere perioden kwamen
dergelijke conflicten voor. Als ik mij nu dit tijdperk herinner, moet
ik, de positie van vakgenooten te Berlijn en Hitler's critiek op hen,
vergelijkende, tot de erkentenis komen dat wij, ofschoon nu in
z.g. vrede levende, vooral niet in vreedzamer omstandigheden
verkeeren. Waar de taak van den journalist het dankbaarst kon zijn,
is zij nu het moeilijkst. Slechts een zesde zintuig, de journalistieke
flair, gepaard aan grondige kennis van zaken, kan het bestaan van
een vrijwel onaantastbare berichtgeving, waarvoor de inheemsche
pers noch gegevens, noch een houvast, noch mogelijkheid van
controle biedt, eenigszins bevredigend verklaren.
Onze weekbladen.
In de rij der regelmatige publicaties, die onze samenleving
tegenwoordig in hoofdzaak kent, nemen de weekbladen
tusschen de dag- en maandbladen een bijzondere
plaats in. De indeeling is maar globaal, terwijl men
op den enkelen naam niet steeds staat kan maken wat
de periode van verschijning betreft. Immers wij hebben
jarenlang een Weekblad van het Recht gehad, dat driemaal
per week het licht zag, terwijl het Twentsch Zondagsblad
langen tijd zijn naam oneer aandeed, door niet
alleen niet op Zondag, maar zelfs niet op Zaterdag te
verschijnen, doch op twee andere dagen der week. Anderzijds
bestaan er een groot aantal bladen, die wij tot
de rubriek der couranten pelgen te rekenen, doch die
slechts één-, twee- of driemaal per week worden uitgegeven.
Hierin hebben trouwens herhaaldelijk veranderingen
plaats, want alles is nu eenmaal aan een voortdurende
evolutie onderhevig hier op aarde. Zoo zijn er
juist in den laatsten tijd weer eenige driemaal in de
weeksche periodieken tot de rubriek der dagbladen overgegaan,
wat steeds een zeer belangrijke stap op de ladder
beteekent.
De plaats zelf, die het weekblad inneemt, is ook niet
steeds dezelfde. Het heeft meestal wel iets van het bezonkene
en literaire van het maandblad en van het actueele
en journalistieke van het dagblad, maar de verhouding
tusschen deze twee afdeelingen is aan sterke
veranderingen onderhevig. Het is nog maar enkele jaren
geleden, dat onze weekbladen dichterbij het maandblad
dan bij het dagblad stonden, d.w.z. het meerendeel der
pagina's wa.s gewijd aan belletrie, terwijl slechts een
paar bladzijden zaken van het oogenblik tot onderwerp
hadden. In den laatsten tijd is de actualiteit echter steeds
meer op den voorgrond getreden. Bij de groote Fransche
weekbladen is de overgang van het ééne naar het
andere systeem zelfs zeer scherp vast te stellen in Februari
1934. Sinds die roerige dagen in een groot deel
van Europa hebben de Parij sche weekbladen zich met
een waren hartstocht op de reportage van actueele politieke
gebeurtenissen geworpen en daarin journalistiek
werk van grootsch formaat gepresteerd. Dit voorbeeld
heeft uiteraard navolging gevonden en ook bij ons zijn
die symptomen, zij het in meestal nog gematigden vorm,
waar te nemen.
Naast de eigen, vaak zéér actueele reportage, die niet
zelden wordt verricht door letterkundigen van den eersten
rang met een goeden journalistieken neus, blijft de
taak der weekbladen om voor den lezer orde te scheppen
in den stroom van nieuws, dien de dagbladen slechts
kunnen opdienen naarmate de feiten zich van oogenblik
tot oogenblik aandienen. Uit de vele losse en niet zelden
tegenstrijdige berichten put het weekblad datgene
wat zeker is en wat voor de geschiedenis van belang
moet worden geacht. Door dat alles trekt het weekblad
een draad, zoodat de lezer de berichten, die het dagblad
in de volgende dagen brengt, ook weer beter kan begrijpen.
Zoo vullen dag- en weekblad elkaar aan en omgekeerd,
waardoor beider bestaansrecht niet alleen is
verklaard, maar ook verzekerd mag worden geacht.
Het compilatiewerk aan een weekblad moet natuurlijk
snel en nauwgezet geschieden, want men wil ,,bij"
zijn, terwijl het blad eenige dagen gelezen moet kunnen
worden zonder door de feiten achterhaald te worden op
straffe zich belachelijk te maken. Nu de factor actualiteit
bij het weekblad zoo sterk op den voorgrond is getreden,
worden aan de drukkerijen, die ze verzorgen,
zeer zware eischen gesteld. Een groot deel van den
inhoud kan nu pas op het laatste oogenblik gezet worden,
daar het copy is, die de redactie heet van de naald
langs vaak kostbaren weg eerst kort voor de sluiting
heeft gekregen. De ons allen zoo bekende spannende
momenten tegen het sluiten van de krant eiken dag. zijn
nu ook in het leven van de weekbladredactie getreden,
en ik zou haast zeggen: in nog sterkere mate dan bij
het dagblad. Want wat toch is het geval? Bij de tegenwoordige
kanaliseering der nieuwsbronnen ontvangen
alle kranten vrijwel op hetzelfde moment de belangrijkste
nieuwsberichten. Indien een bepaald bericht net
na het zakken van den laatsten vorm binnenkomt, kan
men het rustig tot de volgende editie laten liggen, want
bij de andere bladen is de situatie hoogstwaarschijnlijk
analoog. Maar het weekblad kan veelal een reportage
niet tot een volgend nummer laten overstaan, daar het
dan verouderd of zelfs achterhaald kan zijn. Zoo zien
wij het eenigszins paradoxale verschijnsel optreden, dat
de spanning tegen de sluiting van een weekblad tegenwoordig
menigmaal even groot is als, zoo niet grooter
dan bij een dagblad.
Hoezeer ook bij ons de actualiteit een element van de
eerste orde is geworden voor de weekbladen, blijkt wel
uit de maatregelen, die de Haagsche Post sinds eenigen
tijd genomen heeft om den inhoud van het blad sneller
onder de oogen der lezers in Nederlandsch-Indië te
brengen. Vroeger gingen de nummers uit Nederland
rustig per mail naar Indië, maar tegenwoordig worden
heele pagina's met actueele overzichten en reportages
elke week naar Indië getelegrafeerd, terwijl nog een
aantal andere bladzijden per vliegtuig worden overgestuurd.
In Batavia wordt daarvan een Indische H.P.
gemaakt, die daardoor verschillende rubrieken tegelijk
onder de oogen der lezers brengt als in Nederland, terwijl
andere met slechts één week vertraging worden gepubliceerd,
tegen drie a vier weken verschil vroeger.
Veel meer dan bij ons ons en ook nog in sterkere mate
dan in Frankrijk, is in Engeland en ook in Amerika
het weekblad populair in alle lagen der bevolking. De
verschillende Engelsche weekbladen geven tezamen dan
ook een vrij goed beeld van wat in den doorsnee-Brit
leeft. Het blijkt dan dat men ook hier te doen heeft
met een conglomeraat van menschensoorten, waaruit
tenslotte elk volk bestaat. Het meest typische voor de
Engelsche bladen is wel de groote plaats, die zij inruimen
aan de societyverhalen van allerlei aard. Voor
breede lagen der bevolking gaat er blijkbaar veel charme
uit van deze vertellingen. Aan boekbesprekingen,
kunst en zakelijke aangelegenheden wordt ook veel aandacht
geschonken, terwijl de sport, vooral de paardensport,
ook nog verscheidene kolommen pleegt te vullen,

a-l wordt daaraan wellicht tegenwoordig wat minder
ruimte gegeven sedert er zoovele speciale sportperiodieken
bestaan. De boven geschetste omwenteling in het
karakter der weekbladen heeft zich ook in Engeland
voltrokken. De politiek, en nog wel de zeer actueele
politiek, staan meestal op het eerste plan tegenwoordig.
De Engelschman heeft echt plezier in de politiek, getuige
ook de uitvoerige parlementaire overzichten. Dit is
juist wat de bezonken Engelschman behoeft, begaafd als
hij is met het noodige sceptiscisme, gepaard gaande met
een geciviliseerden geest en een sterk gevoel voor humor.
Zoo alleen is men bestand tegen alle uitwassen
onzer samenleving. Daarom vallen de Amerikaansche
weekbladen, die het wereldnieuws op zoo opvallend mogelijke
manier plegen samen te vatten, in Europa wat
uit den toon en behooren de navolgers dier methode in
Engeland niet tot de meest geslaagde publicaties.
Het Duitsche weekblad had vroeger om zijn groote
bijdrage tot de wereld-humoristiek een goeden naam.
Onder het nieuwe regime zijn er ook onder de weekbladen
verschillende publicaties gestaakt, terwijl onder
de gelijkschakelingsgedachte geen ruimte aanwezig is
voor bijzondere en kostbare reportages. De zakelijke toon
is er overheerschend.
v. BOETZELAER.
BUITENLAND.
Collectief arbeidscontract in Polen.
Aan een schrijven van den Poolschen Journalistenbond
is het volgende ontleend:
Op 11 Februari j.1. is op het Ministerie van Sociale
Zaken het collectief arbeidscontract tusschen uitgevers
en journalisten in Polen geteekend.
De uitgevers waren vertegenwoordigd door de Unie
van Poolsche directeuren van dagbladen en periodieken,
de journalisten door den Poolschen Journalistenbond.
Het contract omvat de bepalingen voor den arbeid
van beroepsjournalisten, verbonden aan één of tweemaal
per dag verschijnende bladen.
Onmiddellijk na de onderteekening van het contract
hebben beide partijen den minister verzocht verplichte
toepassing ervan voor alle Poolsche journalisten en de
minister verklaarde zich voorloopig bereid daartoe mede
te werken, ook voor de ondernemingen, waarvan de
directies niet bij de Vereeniging van directeuren zijn
aangesloten.
Gelijkschakeling van de wereldpers.
De Duitsche officieele instanties zijn thans doende
voor alle landen ('t onze is er tot dusver niet bij genoemd)
het muilbanden van de pers te eischen. 't Ergst
gingen zij tegen de Engelsche pers te keer, maar ook,
o.a. de Zwitsersche kreeg een veeg uit de pan.
Raak en schrander komt de Neue Ziircher Zeitung
daartegen op. Als volgt: ,,Men kan in Duitsche verantwoordelijke
kringen niet verwachten, dat eenigerlei nuttige
discussie voortkomt uit gebiedende en kwetsende
woorden.'' De Zwitsersche neutraliteit is geen gunst die
het Derde Rijk verleend heeft om haar eenzijdig weer
in te trekken. De Neue Berner Zeitung verklaart, dat
daar woorden als gedurfd tegen Zwitserland een tegengesteld
effect aan het door Berlijn bedoelde gewekt
hebben.
Bladen en Tijdschriften in Oostenrijk
In het blad van onze Oostenrijksche collega's vinden
wij een opgave van het aantal bladen en tijdschriften dat
in hun land verschijnt. Op dit oogenblik zal dit meerendeels
wel „geschiedenis" zijn geworden. Het waren, toen
de opgave verscheen:
Dagbladen:
Weenen 21
Stiermarken 3
Karnten 3
DE JOURNALIST 55
Oberösterreich
Voralberg
Tirol
Salzburg
den, tijdschriften
Weenen
Stiermarken
Karnten
Oberösterreich
Voralberg
Tirol
Salzburg
Niederösterreich
4
4
3
2
40
en va
1995
145
36
155
35
82
60
276
2767
Wat de laatste betreft zijn de 2767 bladen als volgt
verdeeld: Politiek 195, ambtelijk 113, handelindustrie en
financiën 417, beroepsbladen 173, land- en tuinbouw 48,
verkeer e.d. 123, kunst en literatuur 37, wetenschappen
78, religie: katholiek 220, evangelisch 36, verdere 13;
vrouw, mode, kind 248, algemeen 363, jeugd 110, sport
84, technisch 39, film, radio, theater 56, vereenigingen
413.
Uit Zuid Slavië gezet.
De correspondent van Reuter en van de New York
Times, Hubert Harrison, heeft van de prefectuur te Belgrado
het verzoek ontvangen, zijn verblijfsvergunning
in te leveren en Zuid-Slavië binnen drie dagen te verlaten.
Harrison, die reeds dertien jaar te Belgrado gevestigd
was, en vice-president van de Engelsch-Amerikaansch-Zuid-Slavische
club aldaar, heeft reeds in Juli
j.1. de kans geloopen uit het land te worden gezet. Men
had hem de verlenging van zijn verblijfsvergunning geweigerd,
doch kort daarna stemde Stoyadinovitsj er in
toe den maatregel in te trekken.
Het agentschap Avala deelt in verband met deze
kwestie mee, dat de autoriteiten Harrison gastvrijheid
hebben geweigerd wegens de tendentieuse en onjuiste
strekking van de berichten, die hij aan de Britsche openbare
meening voorlegde.
Ormsby Gore over de persvrijheid.
In een vergadering, welke te Londen was belegd door
de National Review heeft Ormsby Gore, de minister van
koloniën, Engeland geluk gewenscht met zijn persvrijheid.
„Indien gij de vrijheid van pers en de vrijheid van
spreken wegneemt, komt gij op de helling, welke voert
tot het proces van Moskou".
Ook zeide hij, dat geen buitenlandsche mogendheid
zich het recht zal kunnen aanmatigen invloed op de
houding van de Britsche pers uit te oefenen. Deze uitlatingen
zijn van beteekenis, omdat van Duitschen kant
herhaaldelijk te verstaan is gegeven, dat het breidelen
van de pers een der vereischten is om tot een Duitsch-
Engelsch vergelijk te komen.
Een journalistenschool te Londen vóór 60 jaar.
Sedert Maart van het vorig jaar (1879) bestaat te
Londen een vakschool voor aanstaande journalisten;
haar stichter, eigenaar, hoofd en voornaamste leeraar is
David Anderson, een journalist van ongeveer 50 jaar,
die 30 jaar in dienst van de pers is geweest. Vroeger
was hij medewerker aan de Weekly Dispatch, „Hornet,
Examined, en ook aan het familietijdschrift van Dickens
All the year round, in de laatste jaren schreef hij voor
den Daily Telegraph, welke courant er zich op beroemt
het grootste aantal abonnés te bezitten. Hij had in die
30 jaar gelegenheid genoeg om het mislukken van vele
schrijvers gade te slaan, die geen praktische voorbereiding
hadden gehad; en nu wil hij jongelieden van flinke
algemeene ontwikkeling met zijn ondervinding bijstaan,
opdat zij niet jaren lang met duizenderlei bezwaren te

56 D E JOURNALIST
kampen zullen hebben. Zijn cursus duurt een jaar en
daarvoor vraagt hij ƒ 1200.—-. De methode is als volgt:
Hij beschouwt zich zelf als redacteur van een groot blad,
zijn leerlingen vormen het redactiepersoneel. Elke morgen
komt hij om 10 uur op het bureau, ziet de ontvangen
brieven en couranten na ene geeft aan iedereen zijn dagtaak.
Tot den eersten zegt hij b.v.: „Vandaag is er
parade in Hyde-Park, zorg er om 11 uur te wezen en
breng mij om 3 uur een beschrijving in 500 woorden.
Een tweede, derde en vierde stuurt hij naar een schilderijtentoonstelling,
een schouwburg of een vergadering, een
vijfde moet een bericht van een halve kolom tot een
derde, of tot zes regels bekorten. Verder houdt de heer
A. voordrachten over alles wat met de pers samenhangt,
en waar hij zelf niet competent is laat hij onderwijs door
vakmannen geven. Zijne leerlingen moeten leeren hoe
men interviewt, hoe men nieuwtjes uitvorscht, hoe men
telegrapheert, welke boeken men kan opslaan, hoe men
de drukperswetten in acht moet nemen, hoe men met
politieagenten omgaat, enz. Natuurlijk gaat hij te rade
met de verschillende neigingen en voorstudiën, en onderwijst
een politicus anders dan een tooneelrecensent. Een
schrijver van hoofdartikelen moet zijns inziens nauwkeurige
kennis der geschiedenis van het land, van de staatsregeling,
het volkenrecht, de staathuishoudkunde en
bovendien voldoende algemeene ontwikkeling bezitten.
Hij moet van tijd tot tijd vermoeienissen kunnen verdragen,
in korten tijd veel kunnen schrijven en zijn persoonlijke
meening kunnen verzwijgen, ook moet hij takt
hebben en voorzichtig zijn, en weten wat „redactiepolitiek"
beteekent. De heer Anderson denkt dat diegenen
die zijn cursus gevolgd hebben, wekelijks wel van
ƒ 72.— tot ƒ 240.— verdienen kunnen, en nu zijne inrichting
één jaar bestaan heeft, verzekert hij dat van
de 6 leerlingen, die hij aflevert, 5 een goede plaats
erlangden. Onder zijne scholieren telde men tot dusver
een aantal gegradueerden en de universiteiten van Oxford
en Cambridge, en o.a. ook den Zoon van een
Lord.
(De Amsterdammer, Weekblad voor Nederland, onder Redactie
van J. de Koo en Justus van Maurik Jr.), No. 570, Rubriek
„Varia" A.o. 1888.
Haagsche correspondentie in 1672.
Op 19 Juli 1937 was het tweehonderd jaar geleden dat
de Oprechte Haarlemsche Courant voor de eerste
maal verscheen.
Er is te dier gelegenheid een tentoonstelling gehouden,
op de beginperiode van de geschiedenis van het blad
betrekking hebbende, die veel belangstelling vond.
In een artikel over het zeldzaam jubileum in de Oprechte
Haarlemmer vonden wij dit typische staaltje vermeld
van de 17de eeuwsche journalistiek, die,, naar de
redactie terecht opmerkt, in al haar beknoptheid toch
niet schroomde de dingen bij den naam te noemen. Het
betreft den moord op de De Witten.
De ruwart met een eeuwig bannissement gesententieert, is syn
broeder stetsieus gekomen om hem te halen, in een karos met vier
paerden, den burger over dit vonnis 't onvreden wesende, hebben
met een dolle drift op de deur van 't gevangen huys geschooten,
Jan de Wit, horende datter voor 't huys onraet was, is uytgekomen,
vraagde waiter gaande was, heeftter een of meer uyt den hoop op
hem geschoten, dat hy ter eerden viel: Ruwaart meende te scaperen,
maar wiert even so gehandelt, in 't leggen stack hy syn handen om
hoogh, isser een gekomen, en heeft hem syn vingers afgehouwen, nu
doot, of ontrent doot zijnde, hebbense dese lighamen na de wip
gesleept, een Oost-Indisch vaerder nam de sourasy om haer beyde
aen de benen vast te maecken: Daer 't gemeen rechters bennen, is
't landt gevaarlick, Gcdt geeft dat het met 't bloet van dese magh
ophouden, de klederen worden met stucken van 't lighaam gesneden
en voor een reliquie bewaert, onder de bloedende vingers houwen
se doecken om het bloeit te bewaren.
d' Een uyt genegenheyt, en den ander uyt passie: dus zieje dat
er niet bestendigh op de werrelt is, dit exempel syn ooghgetuygen
van de nietigheyt, hier siet men nu het bloet sprengen van de
zulcken, die scepter en kroon met de voet getreen heeft, hoe schicntigh
wort de pyle geschooten in 't herte van de Grooten, die voor
Godt en al d'inwoonderen gesworen hebben dese Oranje son te
doven, door een Euwigh Edict, Godt die al-een Eeuwigh is, wil
niet dat den mensch hem zal vooght maecken van syn Eeuwigheydt:
Doch ick wil niet seggen dat de burgers wel gedaen hebben, sulcken
vonnis aen die beyden te doen, onse jonge Vorst komt de wraack,
en niet haar.
De Grooten hebben macht en doet' er ymant spyt, sy weten oock
weerom te wreecken op'er tydt; als ons Out Burgers Kint syn Huys
opgeschrickt heeft, zalse de sulck dan wel vinden die een ander
Huys Heer zochten: Ick zalder noch een rymtjne door de Prins by
doen.
Gy dan te geringe leden, schaamt U
dat ghy hebt gestreden,
Met u Prinsje om de plaat, als t'
machteloose maats,
Ben ick niet u schilt en wanen,
en tot u bescherm geschapen,
Wild' ick na myn krachte doen, ick
pluckte u als een hoen,
Roemt eens wat ghy doch kont roemen,
sonder my daar by te nemen,
Roemt eens op, ten heeft geen val, legt
ik stil daar leyt het al.
Ick zie dat het nu soo gaat zonder hem, is 't niemendal, voor
my ick wou, dat het was als 't hoorden, en worden een party afgezet,
't is wereldts loop.
P.S. Het is ongehoort hoe miserabel dese twee heeren aen de
beenen ophangende, zyn gesneden en gekorven; indien het soo voort
gaat, soo zal der licht morgen van haer vleesch niet te vinden wesen:
sy hebben haer al de vingeren, toonen, ooren en neus afgesneden
en een lid van een vinger voor 12 stuyv., een vinger voor 15 stuyv.,
een stuck van een oor voor 25 stuyv. en een toon voor 10 stuyv.
en soo voorts alles verkoft, en haer kleederen zyn aan flarden gescheurt,
en niet als lappen overgeschoten, die van yder een tot een
gedenckteecken bewaert worden; het is droevigh dat sulcke gauwe
verstanden aldus haer leven hebben moeten eyndigen.
Uyt den Haegh
Den 20 Augusty, 1672, op
Saturdaghsavonts ten 6 uuren.
We moeten met elkaar eens piekeren hoe de Telex
en de Haagsche correspondenten, met „Onzen Specialen
Verslaggever" thans zulk een gebeurtenis zouden behandelen!
PUZZLE-RUBRIEK.
Een alles behalve flauwe puzzle uit het Februarinummer
van De Journalist:
,,...... Bezichtiging der beroemde zoutmijnen van
Wielickza, groote bezienswaardigheid, waar een
kapel, een meer, een restaurant, een dancing(!) en
verscheidene reusachtige zalen in het zout zijn
uitgehouden."
Vraag: Zouwen de leden van het Comité Exécutif
der F.I.J. het in deze zalen wel uithouwen?
Uit het Dagblad Het Oosten uit Vroomshoop.
Alhier hield de lijkwagen- en begrafenisvereeniging
hare jaarvergadering in het hotel Kiehlman
alhier. Aanwezig waren het bestuur (behalve de
heer A. Haarman) en 13 leden.
(Volgt een financieel verslag).
Vastgesteld wordt dan een reglement voor de
begrafenisver eeniging.
Nadat door het bestuur bekend was gemaakt, dat
een lijkauto aanwezig is, volgde sluiting.
Opgave: Beschrijf in eenigszins dichterlijk proza
de vreugd en de voldoening der Vroomshoopers over
deze laatste charmante aanbieding.
Uit de Telegraaf:
LOENEN, 27 Febr. — Naar wij vernemen, zal
de nieuwe brug over het Merwedekanaal te Loenersloot
deze maand nog niet gereedkomen.
Opgave: Toon aan dat terecht de Telegraaf verontwaardigd
is dat de lange tijdsduur die in Februari
nog restte door de technici niet beter werd besteed.
Uit de Ochtendpost:
Niemand is onfeilbaar. Maar dat iemand stelselmatig,
eerst zijn eigen ruiten stuk gooit, om er doorheen
te kunnen springen, om zijn eigen graf te
graven, en daarop zijn eigen beentje gaat lichten
om er gemakkelijker in terecht te komen zoo'n
tragi-comedie kun je maar één keer van je leven
meemaken.
Opgave: Tracht de redactie te overtuigen dat
iedereen zulke dingen een paar malen per dag meemaakt.