Richtlijn Niet-maligne pleuravocht Richtlijn Niet ... - Kwaliteitskoepel

. PleuRavoCht bij geneeSmiddelen
Veel medicijnen kunnen pleurale afwijkingen veroorzaken, waarvan pleuravocht het meest
voorkomt. 1 Over de pathogenese is weinig bekend. Pleuravocht is soms de enige bijwerking van
een middel, soms is het onderdeel van een geneesmiddelgeïnduceerde longaandoening of van
een gegeneraliseerd syndroom. 2,3
De meest voorkomende klacht bij presentatie is kortademigheid bij inspanning, die kan worden
toegeschreven aan de onderliggende pleuropulmonale aandoening, de pleuravochtophoping of
de progressieve pleurale fibrose. Hoesten, thoracale pijn en algemene symptomen zoals koorts,
malaise en gewichtsverlies zijn soms aanwezig. Uitgebreide navraag van medicijngebruik is
van groot belang. 2
Bij pleuravocht als bijwerking van een geneesmiddel worden, na het staken van het middel,
vaak steroïden voorgeschreven. De onderbouwing hiervoor ontbreekt echter. 2 3 Veel van de in de
literatuur beschreven casuïstiek heeft slechts een zwakke onderbouwing van de relatie tussen
het gebruik van het geneesmiddel en het ontstane pleuravocht.
Geneesmiddelgeïnduceerde pleurale afwijkingen zijn zeldzaam in vergelijking met de vaker
voorkomende interstitiële longafwijkingen. Eventuele pleuropulmonale bijwerkingen van een
geneesmiddel zijn na te zoeken op www.pneumotox.com.
nitrofurantoïne
In de literatuur zijn meer dan 2.000 casussen gepubliceerd van pleuropulmonale toxiciteit bij
het gebruik van nitrofurantoïne. 2 Men maakt onderscheid tussen de acute presentatie en het
chronische syndroom. 3 De acute presentatie wordt gezien binnen een maand na de start van de
medicatie. De symptomen bestaan uit dyspnoe, niet-productieve hoest en koorts. Pleuravocht
wordt gezien in 25- 30% van deze patiënten. 2,4 In het pleuravocht wordt een eosinofilie gezien. 5
Het chronische syndroom ontwikkelt zich tussen twee maanden en vijf jaar na start van de
medicatie. Klachten van dyspnoe en niet-productieve hoest ontstaan in de loop van de tijd.
Pleuravocht wordt bij minder dan 10% van de patiënten gezien en komt voor in combinatie
met infiltratieve afwijkingen op de thoraxfoto. 3
De pathogenese van de acute presentatie is waarschijnlijk een overgevoeligheidsreactie en is
niet dosisgerelateerd, bij het chronische syndroom wordt gedacht aan weefselbeschadiging
door zuurstofradicalen. 3,6
Na stoppen van de nitrofurantoïne treedt bij de acute presentatie binnen enkele dagen een
klinische verbetering op. Bij het chronische syndroom duurt dit veel langer en de longfunctie
kan zelfs chronisch gestoord blijven. 4