2.4.6 Onderling toezicht van ambtsdragers.pdf - Diaconaal Steunpunt
2.4.6 Onderling toezicht van ambtsdragers.pdf - Diaconaal Steunpunt
2.4.6 Onderling toezicht van ambtsdragers.pdf - Diaconaal Steunpunt
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Inhoud Kerkenraad en kerkverband <strong>Onderling</strong> <strong>toezicht</strong> <strong>van</strong> <strong>ambtsdragers</strong> p 1<br />
<strong>Onderling</strong> <strong>toezicht</strong> <strong>van</strong> <strong>ambtsdragers</strong><br />
1. EEN WAAR GEBEURD VERHAAL..................................................................................................... 1<br />
2. TERUG NAAR NU ............................................................................................................................ 2<br />
3. VERSCHILLENDE VORMEN VAN ONDERLING TOEZICHT.............................................................. 2<br />
3.1 <strong>Onderling</strong>e omgang tijdens de vergadering – censura fraterna ............................................... 3<br />
3.2 Innerlijke omgang met de Heer................................................................................................. 3<br />
3.3 Toezicht op de ambtsdienst <strong>van</strong> de <strong>ambtsdragers</strong>..................................................................... 4<br />
3.4 Toezicht rondom de avondmaalsviering – censura morum...................................................... 5<br />
3.5 Handelingsplan ........................................................................................................................ 6<br />
4. ZOEKEN NAAR REGULIERE VORMEN VAN OVERLEG.................................................................... 8<br />
5. AFSLUITING .................................................................................................................................... 9<br />
1. Een waar gebeurd verhaal<br />
Kerkenraadsvergadering. Het was de vergadering waarin de wisseling <strong>van</strong> de wacht had<br />
plaatsgevonden: <strong>van</strong> aftredende <strong>ambtsdragers</strong> was afscheid genomen, nieuw aangetredenen werden,<br />
nadat ze het ondertekeningsformulier <strong>van</strong> een handtekening hadden voorzien, welkom geheten.<br />
Allerhande regelingen voor het nieuwe seizoen werden getroffen. Wijken werden ingedeeld,<br />
classisafgevaardigden werden aangewezen. Het was een hele agenda.<br />
De komende zondag zou avondmaal gevierd worden. Dat betekende dat de agenda ook nog het punt<br />
Censura Morum bevatte. De preses pakte de presentielijst en begon op alfabetische volgorde de<br />
namen <strong>van</strong> de broeders ambtsdrager op te noemen: “Broeder A.?” “Geen bezwaar, preses!”, “Broeder<br />
B?” “Geen bezwaar, preses!”. En zo ging het door. Op het gezicht <strong>van</strong> de nieuw aangetreden broeder<br />
D, hij was voor het in het ambt, tekende de toenemende verwondering zich af. Bij hem aangekomen<br />
vroeg de preses: “En u, broeder D, hoe is het met u?”<br />
Misschien herkent u het verhaal <strong>van</strong> vroeger. Misschien gaat het bij u ook nog zo. U mag wel<br />
weten, broeder D vroeg gelukkig ook waar het over ging. En hem werd uitgelegd wat voor<br />
ritueel hier aan de gang was. ‘Geen bezwaar’ bleek te betekenen dat de desbetreffende<br />
ambtsdrager geen bezwaar had tegen de ambtsdienst <strong>van</strong> één <strong>van</strong> zijn mede‐<strong>ambtsdragers</strong>.<br />
Als dat voor iedereen gold, dan kon met een gerust hart het avondmaal gevierd worden.<br />
Gemeente Vandaag © <strong>Steunpunt</strong> Gemeenteopbouw 2006
Inhoud Kerkenraad en kerkverband <strong>Onderling</strong> <strong>toezicht</strong> <strong>van</strong> <strong>ambtsdragers</strong> p 2<br />
2. Terug naar nu<br />
Het is een goede zaak dat binnen de kring <strong>van</strong> de <strong>ambtsdragers</strong> er onderling op elkaar wordt<br />
toegezien. De kerkorde geeft dat in artikel 81 als volgt aan:<br />
De predikanten, ouderlingen en diakenen zullen onderling christelijke censuur oefenen en<br />
elkaar inzake de bediening <strong>van</strong> hun ambt aansporen en vriendelijk terechtwijzen.<br />
In onze tijd zouden de begrippen ‘censuur’ en ‘terechtwijzen’ waarschijnlijk niet meer<br />
worden gebruikt. Ze hebben iets weg <strong>van</strong> strafoefening, terwijl de strekking <strong>van</strong> het artikel<br />
juist opbouwend bedoeld is.<br />
In artikel 81 KO wordt <strong>toezicht</strong> geregeld. Je kan zeggen: dat is de formele regeling om te<br />
borgen dat er onderling <strong>toezicht</strong> is.<br />
Toezicht, aansporen, vriendelijk terechtwijzen zijn onderdelen <strong>van</strong> ‘goed omgaan met<br />
elkaar”. Het is een goede zaak als de broeders die met elkaar de raad <strong>van</strong> oudsten vormen er<br />
veel aan doen om goed met elkaar om te gaan. Daarmee is persé niet gezegd dat harmonie en<br />
vrede voor alles gaan. Het gaat er om samen te staan voor het werk, elkaar opscherpend, met<br />
elkaar de dingen te doen en ook daarin elkaar een hand en een voet te zijn.<br />
In artikel 81 wordt geregeld wat wel wordt aangeduid als censura fraterna (het broederlijk<br />
vermaan) en de censura morum (het vermaan dat de zeden, de levensstijl betreft). Het censura<br />
morum kan het interne vermaan, binnen de kerkenraad, betreffen, maar ook de geestelijke<br />
stand <strong>van</strong> zaken binnen de gemeente. Dit laatste is niet aan de orde in art.81, toch willen we<br />
enige aandacht aan geven in deze bijdrage. Dat geldt ook voor andere vormen <strong>van</strong> <strong>toezicht</strong><br />
en omgang met elkaar.<br />
3. Verschillende vormen <strong>van</strong> onderling <strong>toezicht</strong><br />
In deze bijdrage worden de verschillende vormen <strong>van</strong> het onderlinge <strong>toezicht</strong> besproken.<br />
Zoals aangegeven, niet elke vorm wordt besproken in art.81 KO. Voor het functioneren <strong>van</strong><br />
de raad, maar ook voor de individuele leden daar<strong>van</strong> is het nuttig dit <strong>toezicht</strong> in een breder<br />
kader te plaatsen. Een kerkenraad kan alleen goed functioneren als er goede instrumenten<br />
Gemeente Vandaag © <strong>Steunpunt</strong> Gemeenteopbouw 2006
Inhoud Kerkenraad en kerkverband <strong>Onderling</strong> <strong>toezicht</strong> <strong>van</strong> <strong>ambtsdragers</strong> p 3<br />
bestaan voor feedback, <strong>toezicht</strong>, als er sprake is <strong>van</strong> transparante communicatie met elkaar,<br />
maar vooral ook, als duidelijk is waar je basis ligt en waar je met elkaar je inspiratie zoekt.<br />
Daarom worden hier meer vormen besproken dan in artikel 81 bedoeld.<br />
3.1 <strong>Onderling</strong>e omgang tijdens de vergadering – censura fraterna<br />
Tijdens een kerkenraadsvergadering, maar ook tijdens de meerdere vergadering als classis,<br />
PS of GS, wordt wel intensief met elkaar gesproken. Denk maar aan een brede vergadering<br />
waar onderwerpen besproken worden die <strong>van</strong> meer algemeen belang zijn, maar waar vaak<br />
ook een grote betrokkenheid bij gevoeld wordt. Denk ook maar aan de smalle<br />
kerkenraadsvergadering waar wordt gesproken over de pastorale aanpak <strong>van</strong> een zorgadres,<br />
of aan de diaconievergadering waar de ondersteuning <strong>van</strong> één of meer adressen aan de orde<br />
is. In elk <strong>van</strong> die besprekingen is het <strong>van</strong> belang hoe er met elkaar wordt gesproken.<br />
Was er een nadrukkelijk zoeken naar wat God vraagt? Is er naar elkaar geluisterd, kon<br />
iedereen een inbreng geven? Werd er op de juiste toon gesproken? Was er liefde voor de<br />
betrokken adressen of gemeenteleden in de bespreking? Waren er broeders die teveel aan het<br />
woord waren? Of waren er misschien ook wel die helemaal niet aan bod kwamen, om wat<br />
voor reden dan ook.<br />
Het is een goede zaak om aan het einde <strong>van</strong> de vergadering de tijd te nemen en de<br />
vergadering kort te evalueren. Kort.<br />
Misschien wil je zelf iets recht zetten of aangeven dat je in je emotie misschien wel even kort<br />
door de bocht ging. Misschien heb je ergens een ergernis over en wil je dat op respectvolle<br />
manier uit de wereld hebben. Kortom, even tijd nemen voor gezamenlijke reflectie. Zodat er<br />
niets hoeft te blijven zitten en dat op oprechte wijze met elkaar gebeden en gedankt kan<br />
worden. Wat dat betreft: misschien is dit ook het moment om even stil te staan bij de dingen<br />
die in de vergadering besproken zijn of in de gemeente aan de orde zijn, die aan de Here in<br />
het gebed voorgelegd mogen en moeten worden. Tijdens dit agendapunt is het ook nuttig<br />
dat de voorzitter zijn eigen wijze <strong>van</strong> leiding geven aan de vergadering aan de vergadering<br />
voorlegt. Was hij niet te dominant, heeft hij iedereen recht gedaan, etc.<br />
3.2 Innerlijke omgang met de Heer<br />
De ambtdragers als gezamenlijkheid vormen binnen de gemeente de ‘richtingwijzers’. Ze<br />
zorgen voor de toerusting binnen de gemeente voor de dienst aan de Heer (vgl. Ef.4,12)<br />
Daarom liggen we bij de <strong>ambtsdragers</strong> ook taken op het gebied <strong>van</strong> onderwijzen,<br />
terechtwijzen en vermanen. Op die terreinen wordt geestelijk leidinggeven verwacht. Dit<br />
leidinggeven is alleen mogelijk als de <strong>ambtsdragers</strong> zich zelf volledig afhankelijk weten in<br />
hun doen en laten <strong>van</strong> de Here. De Here kennen. De Here liefhebben. Het zijn zaken die niet<br />
alleen op het bordje liggen <strong>van</strong> de individuele <strong>ambtsdragers</strong>, maar het is <strong>van</strong> belang dat de<br />
Gemeente Vandaag © <strong>Steunpunt</strong> Gemeenteopbouw 2006
Inhoud Kerkenraad en kerkverband <strong>Onderling</strong> <strong>toezicht</strong> <strong>van</strong> <strong>ambtsdragers</strong> p 4<br />
broeders in gezamenlijkheid zoeken naar de de Here. Hoe kun je op de adressen spreken<br />
over bijvoorbeeld “jouw leven voor de Heer”, als je daar zelf met elkaar en naar elkaar toe<br />
niet open over bent. De Bijbel zal op de kerkenraadtafel niet alleen open gaan voor de<br />
formele opening <strong>van</strong> de vergadering (art. 29 KO), maar vooral ook voor de gezamenlijke<br />
bezinning. Zo kan het goed werken om bij toerbeurt de opening <strong>van</strong> de vergadering door<br />
één <strong>van</strong> de <strong>ambtsdragers</strong> te laten verzorgen. Dat kan met een gezamenlijke bijbelstudie of –<br />
overweging. Maar vooral: praat met elkaar over hoe jij, hoe jullie, leven voor de Heer.<br />
Wees daarin ook eerlijk. Hoe kun je in de gemeente het gesprek aangaan over het kijken naar<br />
pornogeoriënteerde tv‐programma’s of het bezoeken <strong>van</strong> verkeerde internetsites als je daar<br />
zelf ook een valkuil hebt maar dat niet kan of weet te belijden naar anderen. In Kolossenzen<br />
3 wordt hebzucht een afgod genoemd, velen vallen daarvoor, maar hoe sta jij daar in? Of<br />
wel: praat met elkaar op open wijze over hoe jij, hoe jullie verhinderd worden in het dienen<br />
<strong>van</strong> de HEER. Maar zie ook hoe je juist bij de HEER mag komen met al je moeite. Bid met<br />
elkaar, zing met elkaar, rouw met elkaar, wees blij met elkaar: laat het bestaan voor Gods<br />
gezicht!<br />
Ruim tijdens je kerkenraadsvergaderingen voldoende tijd in voor dit onderdeel.<br />
3.3 Toezicht op de ambtsdienst <strong>van</strong> de <strong>ambtsdragers</strong><br />
Waar de eerste vorm <strong>van</strong> onderling <strong>toezicht</strong> het functioneren tijdens de vergadering betreft,<br />
is het ook <strong>van</strong> belang om regelmatig te bespreken hoe de ambten functioneren binnen de<br />
gemeente. Eenmaal per jaar wordt er kerkvisitatie gehouden. Dat wordt doorgaans aan de<br />
hand <strong>van</strong> een vragenlijst voorbereid. Elke classis kent een eigen regeling. Maar in iedere<br />
regeling komt elk <strong>van</strong> de verschillende ambten aan de orde. Een kerkenraad zou er voor<br />
kunnen kiezen om tijdens iedere brede vergadering de visitatievragen voor een<br />
ambtscategorie te behandelen.<br />
Laat in ieder geval binnen de brede kerkenraadsvergadering aan de orde komen of de<br />
ambten trouw en liefdevol bediend worden binnen de gemeente.<br />
In verschillende gemeenten is het zo dat de brede kerkenraadsvergadering niet een hoge<br />
vergaderfrequentie kent. Maar ook is een brede kerkenraadsvergadering, indien voltallig<br />
aanwezig, vaak niet de juiste plaats om de goede aandacht te hebben voor uitoefening <strong>van</strong><br />
het ambt.<br />
In verband daarmee kan worden afgesproken dat binnen de smalle kerkenraadsvergadering<br />
de ambtsdienst <strong>van</strong> predikant en ouderlingen geagendeerd wordt. Bijvoorbeeld de ene<br />
maand de dienst <strong>van</strong> de predikant(en), de andere maand de ambtsdienst <strong>van</strong> de<br />
ouderlingen.<br />
Gemeente Vandaag © <strong>Steunpunt</strong> Gemeenteopbouw 2006
Inhoud Kerkenraad en kerkverband <strong>Onderling</strong> <strong>toezicht</strong> <strong>van</strong> <strong>ambtsdragers</strong> p 5<br />
Laat ieder aangeven hoe hij zijn ambt uitoefent, spoor elkaar aan indien nodig, schroom niet<br />
om moeilijkheden of drempels te benoemen maar zorg er voor dat er openheid bestaat.<br />
Benoem ook belemmeringen 1 . Het is de zorg <strong>van</strong> de voorzitter dat er een zodanige sfeer is,<br />
dat in alle openheid binnen de beslotenheid <strong>van</strong> de vergadering gesproken kan worden en<br />
dat er ruimte is voor onderlinge aansporing.<br />
Evenzo kunnen de diakenen binnen hun vergadering het element <strong>van</strong> onderling <strong>toezicht</strong> en<br />
aansporen aan de orde laten komen.<br />
Neem voor dit agendaonderdeel ruimschoots de tijd. Vergeet ook niet om het besprokene in<br />
gebed aan de Here voor te leggen. (En dat hoeft echt niet pas aan het eind <strong>van</strong> de<br />
vergadering.)<br />
Als een kerkenraad een grote om<strong>van</strong>g kent en dat ook geldt voor de smalle en diaconie<br />
vergadering, laat dan dit agendaonderdeel in bijvoorbeeld de wijkraad plaatsvinden.<br />
Spreek met elkaar af wat je rapporteert aan bijvoorbeeld de brede vergadering. Laat weten<br />
dat er sprake is <strong>van</strong> onderling <strong>toezicht</strong>. Vergeet daarover ook niet op tactvolle wijze te<br />
communiceren in het kerkblad.<br />
Vergeet ook niet, als sprake is <strong>van</strong> (een) kerkelijk of pastoraal werkers, deze functionaris(sen)<br />
te betrekken in deze vorm <strong>van</strong> onderling <strong>toezicht</strong>.<br />
Voor de duidelijkheid: wat hier beschreven staat onder 2. en 3. valt formeel niet onder de<br />
werking <strong>van</strong> art. 81 KO. Wel kan wat daarin beschreven is dienstbaar zijn aan het onderling<br />
op elkaar toezien.<br />
3.4 Toezicht rondom de avondmaalsviering – censura morum<br />
Er gaan verhalen dat in het Genève <strong>van</strong> Calvijns tijd voorafgaand aan de avondmaalsviering<br />
op alle adressen huisbezoek gebracht. Dit was misschien wel de praktische verhindering om<br />
Calvijns wens om iedere week dit sacrament te bedienen niet ten uitvoer te brengen.<br />
Overigens is het maar de vraag was of dit de werkelijke situatie in Genève was.<br />
Dat in die tijd deze vorm <strong>van</strong> huisbezoek werd gebracht of gebracht zou moeten worden had<br />
veel te maken met de aard <strong>van</strong> de gemeente. Het gemeentelid zijn werd immers bepaald<br />
1 Het kunnen benoemen <strong>van</strong> belemmeringen is <strong>van</strong> groot belang. Belemmeringen kunnen liggen in de agenda <strong>van</strong><br />
een ambtsdrager. Maar belemmeringen kunnen ook veroorzaakt worden door bijvoorbeeld spanningen in het<br />
huwelijk, een verslaving, internet‐ en televisie ge‐ of misbruik, problemen in het werk etc.<br />
Gemeente Vandaag © <strong>Steunpunt</strong> Gemeenteopbouw 2006
Inhoud Kerkenraad en kerkverband <strong>Onderling</strong> <strong>toezicht</strong> <strong>van</strong> <strong>ambtsdragers</strong> p 6<br />
door het burgerlidmaat zijn <strong>van</strong> de stad. In Genève was sprake <strong>van</strong> een volkskerk. Ook<br />
wordt wel een link gelegd met het regelmatig te biecht gaan in de roomse kerk. Dat was men<br />
zo gewend. En dat was misschien wel nuttig ook.<br />
Toch is het in onze tijd evenzeer zinvol om rond de avondmaalsviering na te gaan op welke<br />
adressen mogelijk een bezoek zinvol is. Overigens dient bedacht te worden dat het nog niet<br />
lang geleden is dat in de meeste gemeenten er naar het kerkordelijk minimum eens in de drie<br />
maanden avondmaal werd gevierd, terwijl dat in deze tijd vaak een hogere frequentie kent.<br />
In ieder geval is het evenzeer een kerkordelijk gegeven dat het avondmaal plaatsvindt onder<br />
<strong>toezicht</strong> <strong>van</strong> de ouderlingen.<br />
Het pastoraal <strong>toezicht</strong> zal vooral plaatsvinden in de periode voorafgaand aan de viering. Dat<br />
wil zeggen dat de ouderlingen goede aandacht hebben voor zorgadressen. Dat op die<br />
adressen in voorkomende gevallen ook de deelname aan de avondmaalsviering onderwerp<br />
<strong>van</strong> gesprek is. Een belangrijk aspect daarin is dat het element <strong>van</strong> zelfbeproeving. Laat het<br />
pastoraal gesprek daarover gaan.<br />
Natuurlijk zal bekend zijn of met betrekking tot gemeenteleden sprake is <strong>van</strong><br />
censuuroefening.<br />
Van belang is dat de zorgadressen en de situaties waar sprake is <strong>van</strong> censuuroefening<br />
vooraan in het bewustzijn staan <strong>van</strong> de betrokken ouderling en <strong>van</strong> de smalle vergadering cq<br />
wijkraad. In die situaties zal vermoedelijk ook een “handelingsplan” bekend zijn. Het kan<br />
nuttig zijn dat met regelmaat af te stemmen.<br />
Minder nuttig is het om, wanneer een avondmaalsviering aanstaande is, het handelen alleen<br />
daarop af te stemmen.<br />
3.5 Handelingsplan<br />
In het vorige onderdeel werd gesproken over ‘handelingsplan’ in situaties <strong>van</strong><br />
censuuroefening. Als een kerkenraad overgaat tot het zetten <strong>van</strong> stappen in het kader <strong>van</strong><br />
kerkelijke censuur, dan moet ze in principe ook overtuigd zijn dat de zonde waarin het<br />
kerklid leeft ook, indien geen sprake is <strong>van</strong> bekering, zal leiden tot afsnijding uit de<br />
gemeente. Art. 76 KO spreekt niet voor niets <strong>van</strong> excommunicatie als uiterste remedie. Een<br />
eerste stap kan niet zomaar gezet worden bijvoorbeeld om een maatregel te nemen, of om<br />
een punt te maken, of wat dan ook. Ben je overtuigd dat de eerste stap gezet moet worden,<br />
dan ben je ook overtuigd <strong>van</strong> de noodzaak <strong>van</strong> de laatste stap.<br />
Censuurmaatregelen kunnen dan ook niet voor onbepaalde tijd voortduren. In verband<br />
daarmee verdient het aanbeveling om de acties die door de <strong>ambtsdragers</strong> genomen moeten<br />
worden zoveel mogelijk “in kaart” te brengen. Zet alle stappen die gezet moeten worden op<br />
Gemeente Vandaag © <strong>Steunpunt</strong> Gemeenteopbouw 2006
Inhoud Kerkenraad en kerkverband <strong>Onderling</strong> <strong>toezicht</strong> <strong>van</strong> <strong>ambtsdragers</strong> p 7<br />
papier. Laat daarin ook duidelijk zijn op welk moment er bezoeken worden gebracht, wat<br />
het doel is <strong>van</strong> die bezoeken, wanneer er aan de raad gerapporteerd wordt (NB: niet elke<br />
smalle vergadering!), wanneer vervolgstappen voorzien worden, welke classisvergadering<br />
advies gevraagd met betrekking tot het zetten <strong>van</strong> de tweede stap, maar vooral ook hoe de<br />
communicatie met de gemeente loopt. Als de gemeente opgeroepen wordt tot gebed, wat<br />
wordt dan aangegeven. Wanneer censuur aan de orde is in de gemeente, bestaat het gevaar<br />
dat veel vergadertijd ingenomen wordt met de bespreking <strong>van</strong> juist deze situatie, zeker als<br />
de zaak ook in de gemeente leeft. Een kerkenraad kan dan het risico lopen daardoor aan<br />
andere zaken te weinig aandacht te geven, waardoor gaten kunnen vallen in de reguliere<br />
pastorale zorg in de gemeente. Wanneer gewerkt wordt met een plan zoals hier beschreven<br />
weten de direct betrokken <strong>ambtsdragers</strong> wat hun opdracht is, maar ook wanneer er<br />
kerkenraad breed stappen gezet moeten worden.<br />
In art.77 KO wordt aangegeven dat de classis instemming moet verlenen wanneer<br />
overgegaan wordt tot de tweede afkondiging, wanneer de naam genoemd wordt <strong>van</strong> de<br />
zondaar. Voordat de classis hier instemming verleend zal de betreffende kerkenraad<br />
gevraagd worden over het verloop <strong>van</strong> de censuuroefening tot dan toe, maar ook wat naar<br />
verwachting het (tijd)verloop is <strong>van</strong> de verder te nemen maatregelen. Het handelingsplan<br />
kan hierin, maar ook voor het bewaken <strong>van</strong> het proces in de eigen gemeente, een goede,<br />
documenterende, rol vervullen.<br />
In het kader <strong>van</strong> dit onderdeel komt ook naar voren het contact met derden. Het gebeurt niet<br />
zelden dat wanneer sprake is <strong>van</strong> censuuroefening, de pastorant zich bij een andere<br />
gemeente of een ander kerkgenootschap wil voegen. In dergelijke situaties is een goed<br />
contact met “de ont<strong>van</strong>gende” kant <strong>van</strong> goed belang. Hoe ont<strong>van</strong>gen ze daar deze broeder of<br />
zuster? Hoe wordt omgegaan met de lopende censuuroefening? Welke dingen moet en mag<br />
men weten over deze broeder / zuster? Over dit soort communicatie moet goed worden<br />
nagedacht, maar verzuim vooral niet vast te leggen wie hierin de actie onderneemt en met<br />
welk doel. In veel gevallen leek het tot dusverre haast <strong>van</strong>zelfsprekend dat predikanten<br />
onderling hierover het contact onderhielden. Het lijkt meer voor de hand liggend als de<br />
verantwoordelijke wijkambtsdrager daarvoor wordt aangewezen. Wel moet bedacht<br />
worden, bij kerkgrens overschrijdend verkeer, dat in verschillende kerkgenootschappen<br />
verschillende culturen kunnen heersen ten aanzien <strong>van</strong> de clerus.<br />
Gemeente Vandaag © <strong>Steunpunt</strong> Gemeenteopbouw 2006
Inhoud Kerkenraad en kerkverband <strong>Onderling</strong> <strong>toezicht</strong> <strong>van</strong> <strong>ambtsdragers</strong> p 8<br />
4. Zoeken naar reguliere vormen <strong>van</strong> overleg<br />
Het bevestigingsformulier voor ouderlingen beschrijft dat zij ook toezien op de predikant.<br />
Dit <strong>toezicht</strong> krijgt vorm in de preekbespreking die elders op deze site besproken wordt. Maar<br />
het toezien gaat verder dan dat. In verschillende gemeenten bestaan vertrouwenspersonen<br />
die met regelmaat het functioneren <strong>van</strong> de predikant in al haar facetten met hem<br />
doorspreken. Dergelijke vertrouwenspersonen hoeven geen kerkenraadsleden te zijn. Wel<br />
kan worden vastgesteld dat er naar aanleiding <strong>van</strong> de gesprekken summiere rapportage aan<br />
de kerkenraad plaatsvindt. Functioneringsgesprekken met predikanten vinden nog maar<br />
mondjesmaat plaats.<br />
Van belang is dat de kerkenraad belang hecht en ruimte maakt voor het gesprek en de<br />
feedback over de verschillende taakgebieden <strong>van</strong> de predikant. Eerder al werd hiervoor<br />
aangehaakt bij de vragen uit de visitatieregeling.<br />
De predikant is vaak een eenling in zijn werk. In de meeste gevallen is er geen sprake <strong>van</strong><br />
directe samenwerking met een beroepsgenoot. In verschillende situaties regelen predikanten<br />
in collegiale kring intervisie, ook vindt wel overleg plaats binnen de classicale coetus (=de<br />
gezamenlijke predikanten). Dit laatste lijkt wel eens wat opleving te hebben bij binnenkomst<br />
<strong>van</strong> nieuwe collega’s of als er duidelijke verschillen <strong>van</strong> opvatting zijn tussen collega’s.<br />
Voor predikanten lijkt het <strong>van</strong> groot belang om regelmatig overleg te hebben met<br />
beroepsgroepen en in dat overleg een bepaalde structuur te brengen. Daarbij kan het ook zijn<br />
dat ervaren collega’s als een soort <strong>van</strong> natuurlijke mentor voor jongeren kunnen optreden.<br />
Het siert kerkenraden als zij de eigen predikant(en) enthousiasmeren voor dit soort <strong>van</strong><br />
collegiaal overleg.<br />
Gemeente Vandaag © <strong>Steunpunt</strong> Gemeenteopbouw 2006
Inhoud Kerkenraad en kerkverband <strong>Onderling</strong> <strong>toezicht</strong> <strong>van</strong> <strong>ambtsdragers</strong> p 9<br />
5. Afsluiting<br />
<strong>Onderling</strong>e aansporing en het toezien op elkaar is <strong>van</strong> groot belang voor het functioneren<br />
<strong>van</strong> de <strong>ambtsdragers</strong> en de ambten. Het is daarom ook <strong>van</strong> belang dat daar tijd en aandacht<br />
voor is.<br />
Dat is de essentie <strong>van</strong> KO art. 81.<br />
Het is aan een plaatselijke kerkenraad om daarvoor de vormen en gebruiken te ontwikkelen.<br />
Van belang is het om dat niet te laten verworden tot rituelen zoals beschreven in het begin<br />
<strong>van</strong> deze bijdrage.<br />
Het is een goede zaak als binnen een raad er een zodanige sfeer is dat <strong>toezicht</strong> en aansporing<br />
daadwerkelijk kunnen bestaan. Daar wijst Psalm 133 ook op. Als die sfeer er is, dan is er<br />
leven in de raad! En dat is goed voor een levende gemeente.<br />
Rien <strong>van</strong> Dongen<br />
Naar boven<br />
Psalm 133<br />
1 Een pelgrimslied <strong>van</strong> David.<br />
Hoe goed is het, hoe heerlijk<br />
als broeders bijeen te wonen!<br />
2 Goed als olie op het hoofd<br />
die neervalt op de baard,<br />
de baard <strong>van</strong> Aäron,<br />
en neervalt op de hals <strong>van</strong> zijn gewaad,<br />
3 als de dauw <strong>van</strong> de Hermon<br />
die neervalt op de bergen <strong>van</strong> Sion.<br />
Daar geeft de HEER zijn zegen:<br />
leven voor altijd.<br />
Gemeente Vandaag © <strong>Steunpunt</strong> Gemeenteopbouw 2006