BelgenTop 100 - Stripspeciaalzaak.be

49
KIEKEBOE 26: ALBUM 26
DATASHEET
Tekenaar:
Merho
(Robert Merhottein)
Scenarist:
Merho
(Robert Merhottein)
Uitgever:
Uitgeverij J. Hoste N.V.
Eerste druk: 1984
Uitvoering:
SC, zwart-wit
Plot:
Geen!
Topwaardering:
De totale afwezigheid van een
gestructureerd verhaal of slechts een
flinterdunne kronkelende storyline was
voor krantenlezers moeilijk te volgen in
1983. Temeer omdat Merho alle
stripconventies en stripclichés in vraag
stelde of op zijn kop zette. Daar moet je
als lezer een beetje je eigen kop
bijhouden. Gelukkig hielden de lezers
ervan. Het spervuur grappen en
absurditeiten doen nog het beste denken
aan de films van het trio Jim Abrahams
en de Zucker-broers David en Jerry die
successen oogstten met de twee FLYING
HIGH-films en het drieluik THE NAKED GUN.
Niemand gaf erom waar het verhaal over
ging, zolang er maar gelachen kon
worden. En dat is ook voor ALBUM 26 het
geval, een album dat zowel lezers, critici
als de auteur himself beschouwen als
één van de beste uit de KIEKEBOE-reeks.
Zou het kunnen omdat dit verhaal voor
een keertje het oerconservatieve en
doodbrave krantenstripwereldje verliet?
Aantal genomineerde albums van
Merho: 6
Weetjes:
De Amerikaanse absurde comedy HELLZAPOPPIN’ uit 1941 biedt inspiratie voor ALBUM 26.
In deze film blijven beelden hangen, duiken cowboys op onverwachte momenten op.
Merho jat er geen grappen uit, maar stelt op eenzelfde manier het stripgenre in vraag
en speelt 42 pagina’s lang met het medium en de clichés zoals nooit iemand hem
voordeed • De grap met de versnipperende rijkswachter op de eerste pagina is
ontleend aan een gag van Windsor McCays monumentale krantenstrip LITTLE NEMO uit
1912 • Het automerk Michelotti Lazer uit het eerste prentje komt van een schaalmodel
dat Merho bij de hand heeft bij het tekenen van de blitse sportwagen. Giovanni
Michelotti (1921-1980) is een autodesigner met naam en faam die onder andere voor
Triumph en Ferrari modellen ontwerpt. Op eigen houtje maakt hij eigen ontwerpen. De
Lazer is één van zijn broedsels, maar het prototype schopt het niet verder dan een
schaalmodel • In de albumversie staan een paar bijkomende grappen in vergelijking
met de krantenversie: Merho die struikelt over de strooknummering 24 en de auto die
uit strook 78 rijdt • Op pagina 11 ijvert Fanny voor een ander type vriendje. Ze toont
tekenaar Merho een tekening van Bakelandt door Hec Leemans die in dezelfde krant
HET LAATSTE NIEUWS publiceert. Merho ziet op papier de stijlbreuk niet zitten. Op het oog
van een potentiële verkoop in het buitenland wordt Bakelandt in de latere
kleureneditie ingeruild voor de internationaal beter gekende stripfiguur Tarzan,
vermoedelijk naar een tekening van wereldtalent Burne Hogarth • Merho herhaalt in
mindere mate dezelfde krachttoer in deel 50: AFGELAST WEGENS ZIEKTE (1991), deel 87:
DE SIMSTONES (2000) en deel 100: 99 PLUS (2004) • Het spelen en experimenteren met
de illustratiekaders zien we eerder al in strips van bijvoorbeeld Willy Vandersteen in
SUSKE EN WISKE, maar vooral ook DE VROLIJKE BENGELS, een reeks die loopt van juli 1946
tot september 1954 in ONS VOLKSKE. Vandersteen is de grote leermeester van Merho die
van 1970 tot 1976 een medewerker is bij Studio Vandersteen. Hij werkt er aan de JEROMproductie
voor Duitsland en aan TITS (de vroegere PATS) • In een filmkijktest voor het
ter ziele gegane maandblad TEEK (nummer 45, februari 1997) rangschikt Merho zijn
favoriete komieken als volgt: 1. Laurel en Hardy, 2. Buster Keaton, 3. W.C. Fields en 4.
Charlie Chaplin. Net van Buster Keaton herinneren wij ons een ‘stomme film’ dat het
nieuwerwetse film met geluid heerlijk op de korrel neemt en tegelijkertijd bespeelt
door bijvoorbeeld een ellenlange, uiteraard stomme monoloog te laten ondertitelen
door een acteur een bordje te laten opsteken met daarop slechts een paar woorden
‘ondertiteling’. Nu weet je ook waar onder andere Mark Uytterhoeven voor een scène
met een ratelende Japanner en zijn zwijgzame tolk in MORGEN MAANDAG (1993) vandaan
haalt. Kortom: het soort humor dat in ALBUM 26 niet zou misstaan • In 1983 ontvangt
Merho de Stripgidsprijs (= de Bronzen Adhemar), een gegeven waar hij naar verwijst
op pagina 23 door het beeldje in het decor te plaatsen • Het futuristische vliegtuig van
de viking in het begin van het verhaal is gemodelleerd naar een speelgoedvliegtuigje
• Hoewel het eerste album in kleur, deel 30: HET LOT VAN CHARLOTTE (1985), een jaar na
de zwart-wit publicatie van ALBUM 26 volgt, laat Merho de lezer van de oorspronkelijke
zwart-wit versie interactief én creatief deelnemen. In de zwart-wit versie heeft Fanny
op pagina 32 nog medelijden met de lezer die het “prachtige landschap” niet in kleur
kan zien: “Daar hebben de lezers niets aan! Deze strip is nog steeds ingekleurd”. In de
kleureneditie luidt het plots berispend: “Zouden we die voor één keer niet door de lezer
zelf laten bepalen?” waarna we aan de slag mogen met kleurpotloden, wasco’s of
stiften • De interactiviteit trekt Merho door op pagina 44 door de lezer opeenvolgende
cijfers aan elkaar te laten verbinden en zo zelf het decor te tekenen want de tekenaar
heeft er geen tijd voor • Deze laatste scène wordt in het album AFGELAST WEGENS ZIEKTE
aangevuld met een alternatieve scène van vijf pagina’s lang • Diverse verwijzingen
naar anders stripreeksen komen aan bod. Het begint al met het zoeken naar een
geschikte titel. SUSKE EN WISKEs DE VINNIGE VIKING, KUIFJEs DE SCEPTER VAN OTTOKAR en BLAKE
EN MORTIMERs HET GELE TEKEN passeren de revue. Op pagina 35 bezoeken Merho en
Kiekeboe het opleidingscentrum voor stripfiguren, eerbiedig het Hergé Instituut
genoemd. Op pagina 38 kruisen Kiekeboe en Konstantinopel het pad van de
verdwaalde cowboy Lucky Luke • Op pagina 14 is er beeld zonder geluid. Blijkbaar
worden in een strip tekstballonnen boven de personages gehangen aan touwen om ze
te doen spreken, tenminste als ze tekst krijgen. Identiek hetzelfde idee zien we twintig
jaar later terug in het extra Making Of-katern van de Franstalige editie van ROCK MASTARD
1: GESTAPO’S INHETNAUW door Boucq + Belkrouf • Alsof hij de toekomstige kritiek op
zogezegde sponsoring via snoepreisjes (zoals Namibië in DE HIMBAGODIN) en het
veelvuldig voorkomen van het automerk Ford kan voorspellen, knipoogt Merho op
pagina 21 naar dit soort publiciteit. Na een reeks reclame voor het fictieve
tandpastamerk Plizant weet Merho zogezegd van niets als Konstantinopel insinueert
dat hij geld zou krijgen voor de reclame. In zijn badkamer staat wel een gigantische
doos met tienduizend tubes tandpasta.
De Stripspeciaal-Zaak • BelgenTop 50 5