BelgenTop 100 - Stripspeciaalzaak.be

12
SAMBER 1: MINDER IS MEER...
DATASHEET
Tekenaar:
Yslaire (Bernard Hislaire)
Scenarist:
Balac (Yann = Yannick Lepennetier)
Uitgever:
Glénat
Collectie:
Prestige
Eerste druk: 1986
Oorspronkelijke titel:
SAMBRE 1: PLUS NE M’EST RIEN...
Uitvoering:
HC, kleur
42
De Stripspeciaal-Zaak • BelgenTop 50
Plot:
De onmogelijke liefde tussen Bernard
Samber, zoon van een gegoede maar
gestoorde familie, en Julie, een
uitgestoten, zigeunerachtige
stropersdochter met bloedrode ogen in
het Frankrijk van de 19de eeuw.
Topwaardering:
Daar waar Hislaire in het weekblad
Robbedoes nog de zwart-wit reacties “Ik
hou er niet van” of “Ik vind dit enorm
goed” losweekt bij de lezers met zijn
romantische Frommeltje en Viola, slaat hij
onder het pseudoniem Yslaire bij het
verschijnen van het romantischdramatische
Samber 1 een heipaal van
jewelste in het striplandschap. Zijn
tekenstijl schaaft hij voor dit
hooggewaardeerde liefdesepos bij tot
een meer realistische variant. De
historische context en de karaktervolle
typering van de personages zorgen voor
een grote geloofwaardigheid... of
tenminste voor een grote bereidheid tot
geloofwaardigheid. Het doordachte
kleurgebruik is dan nog niet het laatste
compliment dat we bij dit album kunnen
plaatsen.
Aantal genomineerde albums van
Yslaire/Hislaire: 5
Aantal genomineerde albums van
Yann: 2
Weetjes:
Aanvankelijk zetten Yslaire en Balac (= Yann) de serie SAMBER op als een project voor 120 pagina’s. Bij
de uitwerking van dit eerste deel merken ze dat de geplande start veel meer in beslag zal nemen. De
auteurs opteren dan maar voor een vier- of vijfluik, maar dat zal anders evolueren • Zowel Yslaire (in
1975) als Yann (in 1974) debuteren in ROBBEDOES met een VRIJ VEL, twee pagina’s waarin debutanten min
of meer carte blanche krijgen voor een eigen stripverhaal. Ook Conrad, Frank en bijvoorbeeld
Kamagurka zien we op deze pagina’s debuteren • Tussen FROMMELTJE EN VIOLA (waarvan het vierde
verhaal nooit is voorgepubliceerd in ROBBEDOES en later — EEN SCHANDE! — ook nooit in een
Nederlandstalig album) en SAMBER ligt de concipiëring van twee andere projecten. LULU CHINE is een
triest, magisch-realistisch en zelfdestructief verhaal over een jonge vrouw die koste wat het kost naar
China wil. (A SUIVRE), de Franse variant van WORDT VERVOLGD, aan wie LULU CHINE wordt aangeboden,
weigert het verhaal. De 4,5 uitgewerkte pagina’s duiken later op in de albumpublicatie LA BANDE À RENAUD
bij uitgeverij Guy Delcourt. Het andere project is de gewelddadige en barokke ridderstrip TANNENBAUM
dat bedoeld is voor het geplande stripblad L’AVENTURE. Aan het blad zouden ook Yann en Conrad, Cossu,
Berthet, André Geerts, Frédéric Jannin, Yves Schlirf en Alain De Kuyssche deelnemen. Het project raakt
nooit van de grond • De zwart/rode kleurschakeringen staan respectievelijk voor de dood en de liefde.
In de compleet heringekleurde en deels hertekende versie in 2003 wordt het contrast nog sterker
doorgetrokken • Het antropologische essay “De Oorlog der Ogen” van het personage Hugo Samber
sluit nauw aan bij de werkelijke racistische theorieën uit die tijd • Yann is geen Belg en is een vreemde
eend in deze bijt. Hij is geboren in Marseille, maar woont al vele jaren in Brussel • De samenwerking
tussen Yslaire en Yann duurt niet langer dan het eerste deel en de pagina’s 1 tot 3 en 26 tot 46 van deel
2, dat Yann drie of vier keer heeft moeten herschrijven van Yslaire. De reden voor het stopzetten van
hun gebundelde krachten is omdat ze allebei anders tegen de serie aankijken. Yann ziet het eerder als
een feuilleton en Yslaire als een roman • De 19de eeuw is volgens kunst- en andere cultureel verheven
middens de Eeuw van de Romantiek • Het personage Bernard heeft dezelfde voornaam als de tekenaar
Bernard Hislaire, een ideetje van Yann • Samber is doordrongen van de sfeer van de Franse schrijver
Victor Hugo, de auteur van onder andere LES MISÉRABLES en DE KLOKKENLUIDER VAN DE NOTRE DAME en een
favoriet van Yslaire. Verschillende zinnen komen rechtstreeks uit de boeken van Hugo, maar ook uit
romans van de Franse schrijvers Lamartine en Nerval • Het pseudoniem Balac koos Yann om in de
eerste plaats geen verwarring te scheppen met zijn andere werk voor bijvoorbeeld DE ONNOEMBAREN, de
homo-parodie BOB MARONE en ander humoristisch werk. Balac lijkt op Balzac, alweer een Franse
schrijver, en is bovendien de familienaam langs moederskant • De naam van het geslacht Samber kwam
er door de geplande titel: Sang (bloed), maar dat vonden de auteurs te expliciet. Yslaire laat zich
meeslepen en rijmelt er op los, eerst met behulp van het woordenboek, later door
gedachtensprongetjes: sang... sans... cendre... sombre... Sambre! • Het huis van de Sambers is
gebaseerd op het huis van Yslaires toenmalige vriendin in de versie van Yann of het huis van Yslaires
kindertijd volgens hemzelf • In Yanns alternatieve versie van deel 4 zouden Bernard en Julie sterven op
het kerkhof van Père Lachaise, gefusilleerd door revolutionairen van de Commune. Ze zouden gelukkig
sterven omdat ze eindelijk samen zijn na een bijna hopeloze, dramatische zoektocht in deel 2 en 3 met
de drie Franse revoluties op de achtergrond • Op aangeven van Yann kleurt Yslaire de ogen van Julie
aanvankelijk groen. Maar dankzij het zwart/rood gekleurde album DE KAKKERLAKKENKILLER van Jacques
Tardi ontwikkelt Yslaire een fetisj voor de kleur rood • De titel MINDER IS MEER is een regel uit een gedicht
van Alfred de Musset dat hij schrijft na zijn scheiding van George Sand • Je zou het niet durven
vermoeden als je originele schetsen of reproducties ervan ziet, maar Yslaire werkt voor zijn figuren nooit
naar model, altijd alles uit het hoofd • In een speciale stripfigurenreeks staat ook Julie in 1987 of 1988
te pronken in de Franse PLAYBOY. Bernard houdt op de achtergrond een oogje in het zeil • Is het je ooit
opgevallen dat Sambers en Julie’s ogen en haarkleur elkaars negatief zijn? • Het SAMBER-epos zou
volgens planning uit maximum twaalf delen bestaan (de vier verschenen delen van de eerste cyclus en
acht delen van de huidige, tweede cyclus), met parallel daaraan misschien een verhaal over de jeugd
van Hugo Samber • In UN HAREM DE PAPIER uit 2004 bekent Yann het volgende: “In het midden van de
eerste episode leed Hislaire lange tijd aan een depressie. (...) Hij verdween twee weken lang zonder
een teken van leven te geven, terwijl de voorpublicatie van SAMBER al liep in VÉCU. Filippini kwam steeds
vaker langs in het atelier. Hij zocht nieuwe pagina’s omdat de voorpublicatie al begonnen was. Van vier
pagina’s per maand moest hij overschakelen naar twee, vervolgens één... Woedend dreigde hij ermee
het verhaal te onderbreken. Ik wist niet wat te antwoorden. Christian Darasse, die de decors tekende,
was er ook en gelukkig had Bernard nogal wat potloodtekeningen en half geïnkte prenten gemaakt.
Darasse en ik hebben dan samen twee pagina’s gemaakt naar zijn tekeningen. Het was een scène op
een kerkhof en omdat Darasse er al decors voor had getekend, volstond het om deze te monteren,
voorgaande prentjes te kopiëren en te herschikken. Zelf heb ik de kiezelstenen op de grond getekend
om Darasse te helpen en verder heb ik de armen van Julie afgeknipt en ze uit een grafkelder laten komen
om de held te grijpen, enzovoort. We hebben de platen zo ingediend. Toen Bernard terugkeerde,
ongelukkig, overtuigd van het onvermijdelijke en de stopzetting van SAMBER, hebben we hem gezegd
dat de serie werd voortgezet alsof er niets geburd was. De bewuste pagina’s staan nog steeds in het
album...” Yslaire omschreef hij eerder in het boek als een fascinerende, geniale tekenaar die toen onder
andere een jeans droeg in roze fluo. Yann beweert ook dat het zijn idee was om voor SAMBER de
realistische toer op te gaan met een sober kleurenpalet, bleke aangezichten, rode kleurtoetsen,...
Niettemin, de pagina’s met het knip- en plakwerk waarvan sprake zijn de platen 22 en 23.