BelgenTop 100 - Stripspeciaalzaak.be

17
GUUST FLATER R1: FLATERFESTIJN
DATASHEET
Tekenaar:
André Franquin /
Jidéhem (Jean De Mesmaeker)
Scenarist:
André Franquin
Uitgever:
Dupuis
Eerste druk:
1963 (FLATERFEEST)
1964 (FLATERS ALS WATER)
1970 (R1)
Oorspronkelijke titel:
GASTON LAGAFFE R1: GALA DE GAFFES
À GOGO
Uitvoering:
SC, kleur
Plot:
Guust Flater, het manusje van alles en
het kantoorhulpje van de ROBBEDOESredactie
beleeft zijn ‘eerste’ reeks gags
op halve paginaformaat.
Topwaardering:
De reeks rond de latex Guust (vanaf
gag 118) zijn steengoeie jokes die alvast
Kwabbernoot de grootste ergernissen
ontlokken en de grootste angsten
losweken, maar ook op een sadistische
manier Guust Flater aan het werk zetten.
Vele lezers kunnen de grappen
moeiteloos navertellen. Nog geen
Flaterfoon of andere memorabele
uitvindingen, maar de kiem is er al.
ROBBEDOES-lezers van het eerste, tweede
en misschien ook derde uur hebben
ontegensprekelijk een voetje voor om de
gagreeks naar waarde te schatten. Aan
nieuwere lezers is het moeilijk uit te
leggen wat het stripweekblad ROBBEDOES
is, zij missen de achtergrond. Zij vragen
zich misschien ook af hoe het komt dat
Guust überhaupt werk heeft en ervoor
betaald wordt.
Aantal genomineerde albums van
Franquin: 20
Weetjes:
Aanvankelijk, in 1957, is er nooit sprake van dat Guust in stripgags zou
optreden. De opzet is een figuur te maken die doelloos rondzwerft op de
redactionele pagina’s van ROBBEDOES en ze opvrolijkt met zijn gestuntel • Pas
later verschijnen er gags, bescheiden op twee bandjes onderaan de pagina •
Hoofdredacteur Yvan Delporte bepaalt het karakter van het personage en
doopt hem Gaston naar een oude kennis die steeds flaters begaat • Franquin
wil geeneens een nieuwe reeks opstarten. De bedoeling is dat Jidéhem, die
toen al aan de reeks ROBBEDOES meewerkt, GUUST FLATER zou overnemen. In de
eerste afleveringen tekent hij de decors en inkt de personages. Vandaar de
strakkere lijnvoering. Franquin ziet in dat Jidéhem perfect de decors tekent,
maar nooit het personage zal beheersen. Bovendien bedenkt hij nooit een
gag. Hierdoor beslist Franquin om toch maar zelf door te gaan met GUUST
FLATER. Jidéhem helpt wel mee aan GUUST tot in 1968 • In het album R1 zijn de
flaters opgenomen van de twee oblongalbums FLATERFEEST (deel 2) en FLATERS
ALS WATER (deel 3) • Guusts hoofd is gebaseerd op SNUFFY SMITH, een
Amerikaanse gagstrip die Franquin leert kennen tijdens zijn verblijf in de VS
met Will, Jijé en Morris. In een Mexicaanse krant merkt hij een stripje op over
een figuurtje dat te lui is om te werken en steeds een sigaret in zijn mondhoek
heeft bengelen. Franquin geeft toe dat GUUST FLATER een mengeling is van de
twee • Guusts creatieve brein spruit voort uit de figuren Ton en Felix (uit TON
EN TINEKE) die in 1955 het levenslicht zien in KUIFJE • Meneer De Mesmaeker, de
man met de contracten, maakt zijn eerste opwachting in gag 109.
De Mesmaeker is de familienaam van Jidéhem. Het in woede uitbarstende
figuurtje was al getekend toen Jidéhem opmerkt dat hij lijkt op zijn vader •
Reeksen gags worden gecreëerd rond Guusts kapsel, de rubberen stoel, een
deur met ongelukkig besvestigde springveren, de latex Guust, een egel en een
koe op de redactie • De koe op de redactie is echt gebeurd. Franquin zei tegen
Dupuis dat hij van plan is een serie te maken rond een koe op kantoor nadat
Guust het beest won op een tombola. Hij zou ervanaf geraken door ze als prijs
uit te loven in een wedstrijd. Dupuis vindt het een prima idee en koopt een
koe. Foto’s dienen als documentatie, maar het komt niet direct tot een strip.
Franquin vergeet de zaak een beetje. Maar na een tijdje vraagt Dupuis hoe het
met de koeiengrappen zit. Wanneer Franquin eindelijk begint aan de
koeienreeks, heeft Dupuis de koe al verkocht. Dupuis zoekt vervolgens een
nieuwe koe, met ongeveer dezelfde zwarte vlekken en koopt er nog één omdat
de wedstrijd loopt in zowel België als Frankrijk. Door de koe wordt Guust Flater
zogezegd ontslagen. Maar liefst zevenduizend lezers schrijven een brief en
pleiten voor zijn terugkeer. De commentaren op meneer Dupuis zijn niet mals
en van het grofste soort • In dit album vindt Guust een speelgoedraket uit,
een bureaukachel, de rubberen stoel, de machine-om-niet-meer-te-horensnurken,
de valluikdeur met springveren, de kauwguust, • Door de GUUST-strip
verandert het karakter van Kwabbernoot zienderogen: hoe gekker Guust doet,
hoe ernstiger Kwabbernoot wordt, ook in de ROBBEDOES-strips. Kwabbernoot is
in de Jijé-versie, die het personage creëert, trouwens zelf de Guust Flater van
de ROBBEDOES-redactie geweest • Deze editie wordt later opnieuw opgenomen
in de huidige chronologische reeks • Op de Waalse omroep RTBF en de Franse
zender A2 loopt in 1989/1990 het stripprogramma MERCI, GASTON dat zich
afspeelt op de kantoren van Dupuis en nieuws verschaft over nieuwe strips bij
de uitgeverij. Verschillende gags van GUUST FLATER, met Kwabbernoot en
Robbedoes, worden door vermomde acteurs met gigantische poppenhoofden
nagespeeld, bijvoorbeeld gag 71 (de vlieg op de lamp) uit dit album •
Ofschoon de gagreeks al jarenlang stilligt na het overlijden van André
Franquin en de uitgave van de allerlaatste restjes in album, behoudt uitgeverij
Dupuis de reeks in de leverbare catalogus. In het Frans doen ze daar
inventieve herdrukken bovenop waardoor het blijft verkopen. Meer dan dertig
miljoen exemplaren, alleen al in het Frans, zijn sinds het ontstaan aan de
man gebracht • Nog zes andere GUUST FLATER-albums raken in deze
BelgenTop genomineerd. Geen enkel haalt helaas de top 50 • Net zoals
The Beatles/Rolling Stones-voorkeur indertijd, bestond (en bestaat) er ook
een uitgesproken voorkeur voor ofwel Franquin of Hergé. In deze BelgenTop
zijn er 22 albums van Franquin genomineerd tegenover 19 van Hergé, maar de
albums van Hergé worden gemiddeld hoger ingeschat. In de BelgenTop 50
geeft dat bijvoorbeeld vijf albums van Hergé (die het met slechts één te
noteren serie moet doen) tegenover vier albums van Franquin uit drie
verschillende reeksen (ZWARTKIJKEN incluis).
De Stripspeciaal-Zaak • BelgenTop 50 37