BelgenTop 100 - Stripspeciaalzaak.be

31
DEOGRATIAS
DATASHEET
Tekenaar:
Jean-Philippe Stassen
Scenarist:
Jean-Philippe Stassen
Uitgever:
Dupuis
Collectie:
Vrije Vlucht
Eerste druk: 2000
Oorspronkelijke titel:
DÉOGRATIAS
Uitvoering:
HC, kleur
Plot:
De berooide Hutu Deogratias nam tijdens
de genocide in Rwanda tegen zijn zin deel
aan moordpartijen tegen hun vijand, de
Tutsi’s, hoewel hij aanvankelijk zijn Tutsivrienden
probeert te verbergen. Na de
oorlog bestaat zijn leven uit het zoeken
van manieren waarop hij Urwagwa, het
lokale bananenbier, kan bekomen. Enkel
met voldoende bier om zichzelf dronken te
kunnen voeren, kan hij de vreselijke
herinneringendie in zijn gedachten telkens
opduiken vergeten. Als hij niet dronken
genoeg is, gedraagt Deogratias zich
letterlijk als een hond. Minder
verschrikkelijke episodes uit Deogratias’
leven dwalen eveneens in zijn verknipte
hoofd. Vóór de oorlog was de jongeling
namelijk verliefd op de mooie Appolinaire
die evenwel niet verliefd was op hem. Haar
zus Benigne daarentegen wel. Deogratias
nam genoegen met haar. Maar de zusjes
zijn allebei Tutsi’s.
Topwaardering:
Mede door Deogratias’ transformaties in
een hond, die niet bedoeld zijn als een
hallucinatie, krijgt het aangrijpende
verhaal een magisch-realistisch
standpunt. Goed gevonden want niet
alleen is de bloedserieuze ernst daardoor
beter te behappen, het album wordt
daardoor ook geen semi-politiek pamflet
met opgeheven vinger. Het
terechtwijzende vingertje naar de domheid
van de mensen (zowel extremisten als
kolonialen) en de domheid van een oorlog
in het bijzonder moet elke lezer met
rechtvaardigheidsgevoel maar maken.
Verbazend hoe de geloofwaardigheid van
het verhaal er niet door wordt aangetast.
Sterker zelfs, Stassen treedt in dit album
op als een betrokken reporter ter plaatse
zonder dat het dus in een droge
reportagestijl gemaakt is. DEOGRATIAS toont
de aanloop naar en de gevolgen direct na
de genocide voor de mensen die er
wonen, elkaars buren zijn, dan vijanden en
tenslotte opnieuw als buren moeten
samenleven. Stassen benadrukt trouwens
dat hij in de eerste plaats een album wilde
maken over mensen en niet over een
continent, een land of een oorlogssituatie.
Aantal genomineerde albums van
Stassen: 2
Weetjes:
Eind 1996 verblijft Stassen zes maanden in Rwanda, twee jaar na de nutteloze
genocide volgend op de moord van de gematigde Hutu, president
Habyarimana, dat uiteindelijk bijna één miljoen burgers (hetzij Hutu’s of
Tutsi’s, maar allemaal mensen) het leven kost. Het aantal trauma’s voor het
leven en de miljoenen uiteengerukte gezinnen is ontelbaar. De totale
bevolking van Rwanda telde zeven miljoen inwoners. Stassen bezoekt er zijn
Rwandese vrienden die hij moest achterlaten. Niet allemaal overleefden ze de
oorlog. Stassen komt er locaties bezoeken en grafstenen plaatsen.
Aanvankelijk wil Stassen geeneens een strip maken over het gebeuren, maar
hij verzamelt er niettemin getuigenissen, maakt schetsen en illustraties die
zullen leiden naar de creatie van DEOGRATIAS • In 1999 bezoekt hij de
vluchtelingenkampen in Burundi en Tanzania en begint het scenario te
schrijven. Op dat moment smeult de oorlog nog steeds in het noorden van
Rwanda. Stassen is er getuige van dat elke dag mensen uit de kampen de
grens oversteken om in Rwanda vijanden te doden. Stassen vindt het
onverdraaglijk dat de westerse pers laat uitschijnen dat de kampen er voor
slachtoffers zijn terwijl miljoenen dollars, bestemd voor de kampen,
onrechtstreeks de moordpartijen in stand houden • DEOGRATIAS is het derde
solo-album na Stassens samenwerking met Lapière voor hun monumentale
klassieker BRIEVEN UIT DE BAR • Een zoveelste waargebeurd feit is helaas de via
de radio gepredikte haat dat medeverantwoordelijk geacht wordt voor het
escaleren van de burgeroolog. De Italiaanse Belg Giorgio Ruggio riep indertijd
op het radiostation Mille Collines (= duizend heuvels) de Hutu’s op deTutsi’s
af te slachten • De radiopropaganda stuurt ook aan op verkrachtingen, een
wapen in vele genocides. Een Tutsi-vrouw die verkracht is, heeft volgens het
Tutsi-geloof een ontheiligd lichaam en kan/mag bijgevolg geen Tutsi-kinderen
meer ter wereld brengen. In DEOGRATIAS ‘valt’ het dan wel mee, maar in het echt
was het schering en inslag • Hoewel de etnische situatie tussen de Hutu’s en
de Tutsi’s extreem gelijkaardig is met de burgeroorlog in voormalig
Joegoslavië (lees de info over SARAJEVO-TANGO hiernaast), negeert de
internationale gemeenschap het hulpbehoevende Afrikaanse land volkomen
• 85% van de Tutsi’s vindt de dood, een ‘geslaagde’ uitroeiingsoperatie.
Stassen beweert dat er een Canadees rapport bestaat dat het dodencijfer van
de Hutu’s noemt, maar door voornamelijk de Franse pers verzwegen wordt.
Volgens deze bron zouden er ‘slechts’ 50.000 Hutu’s vermoord zijn • De
passage waarin Deogratias in een lijk bijt, heeft Stassen ook niet uitgevonden.
De Rwandese honden vreten inderdaad de achtergebleven kadavers op na
slachtpartijen. Om die reden is het hondenbestand na de genocide drastisch
gedaald want de lijkenschennende vierpoters worden bijna allemaal
afgemaakt • DEOGRATIAS wint in 2001 de prijs voor het Beste Scenario in
Angoulême.
De Stripspeciaal-Zaak • BelgenTop 50 23