Verrekijker december 2009 - Vlaamse Milieumaatschappij

Raymond Bogaert (tweede van rechts) en zijn team.
Het bewaken van de luchtkwaliteit is vooral een bekommernis van de overheid. Maar bepaalde
wetgevingen verplichten ook bedrijven hun metingen te doen, zoals petroleumraffinaderijen en
elektriciteitsproducenten die hun eigen meetnetten installeerden.
Ondanks de inspanningen van de bedrijven verschilde hun aanpak
dikwijls met die van de overheid. Met name de computerinfrastructuur
vertoonde nogal wat verschillen. Dat is nu verleden tijd want
sinds 1 januari 2009 werkt de VMM heel nauw samen met de Belgische
Petroleum Federatie (BPF) en de elektriciteitsproducenten met
geïntegreerde meetnetten voor de luchtkwaliteit als resultaat.
schat aan inforMatie
Oorspronkelijk bewaakte de Belgische overheid vanaf 1967 de algemene
luchtkwaliteit met een zwavel-rookmeetnet op 230 meetplaatsen.
Die eerste metingen konden de luchtkwaliteit rond de
bedrijven niet onmiddellijk beoordelen. Daar kwam verandering in
met de uitbouw van een automatisch meetnet luchtverontreiniging
in 1978. En een betere spreiding van de meetstations zorgde er in
de jaren ’80 voor dat overal in Vlaanderen de luchtkwaliteit werd
gecontroleerd. Na vier decennia metingen beschikt Vlaanderen ondertussen
over een schat aan historische meetresultaten, waarop de
VMM trendanalyses kan doen. Dat is nodig om voorspellingen voor
de toekomst te kunnen doen.
industrie Meet eigen uitstoot
Maar metingen gebeuren niet alleen door de VMM. Volgens de
VLAREM (Vlaamse milieuwetgevingen) is de industrie verplicht
luchtmetingen uit te voeren. Ze moet de omgevingsconcentraties
van bepaalde stoffen die ze zelf uitstoten meten. Voor de petroleumsector
liggen de meetstations in de Antwerpse haven. De elek-
triciteitscentrales liggen verspreid in Vlaanderen. Daar wordt enkel
gemeten rond de centrales die met aardgas of steenkool stoken, dus
niet rond nucleaire centrales.
Om in de toekomst volledig vergelijkbare metingen op een kwalitatief
hoogstaande manier te kunnen uitvoeren, kwamen de Belgische
Petroleum Federatie (die vijf raffinaderijen vertegenwoordigt) en de
energieproducenten Electrabel, SPE en Vilvoorde-Langerlo met de
VMM overeen om de verschillende meetnetten te integreren. Omdat
de overheid uiteraard haar onafhankelijkheid wil bewaren, worden
die meetnetten door de VMM gecontroleerd en onderhouden,
op kosten van de BPF en de energieproducenten.
bewaken Van de luchtkwaliteit
Zo’n 120 VMM-meettoestellen, opgesteld in een veertigtal meetstations,
controleren vandaag de concentraties van voornamelijk zwaveldioxide,
stikstofoxiden, koolstofmonoxide, ozon en fijn stof. “Voor
de opvolging van incidenten zijn onze meetnetten minder geschikt”,
aldus Raymond Bogaert van de VMM. “De windrichting is daarbij een
te bepalende factor. Want bronnen van overschrijdingen kan je pas
echt lokaliseren als de wind goed zit. Daarom doet de VMM permanent
luchtmetingen zodat op langere termijn de luchtkwaliteit
uit elke windrichting gemeten wordt en er een goed beeld van de
luchtkwaliteit ontstaat. Zo kunnen we gemakkelijker bronnen van
verontreiniging ontdekken.” Naast het meetnet voor de controle van
de algemene luchtkwaliteit, heeft de VMM nog een twintigtal lokale
meetstations opgesteld in probleemgebieden.
© Jan Caudron
december 2009
5