Download - VOTB

elastingen samengedrukt worden. Dit heeft maaiveldzakking tot gevolg. Zo is
bekend dat veenpolders enkele millimeters per jaar zakken, mede als gevolg van
onderbemalingen. Dit proces gaat alsmaar door. Ook wegen en dijken die op
zachte gronden liggen, ondergaan zettingen. De zettingsnelheid is vooral groot
vlak na de aanleg van ophogingen voor dijken of wegen of voor het bouwrijp
maken van terreinen. In het eerste jaar na ophoging kan deze in extreme gevallen
één tot twee meter bedragen. Na verloop van tijd nemen de zettingen af en ontstaat
uiteindelijk een min of meer stabiele situatie.
Het zettingtempo neemt in de loop der tijd af, doordat het poriënwater de
spanningsverhoging direct na het aanbrengen van een belasting opneemt. Het
water kan maar langzaam wegstromen door de slechte waterdoorlatendheid van
samenhangende grond. Heel langzaam wordt de belasting overgenomen door de
korrels. Als de waterspanning zijn vroegere waarde heeft bereikt, is het zettingproces
vrijwel afgelopen. Dit proces wordt de primaire zetting genoemd. De praktijk
leert echter dat de zettingen ook daarna nog doorgaan. Dit komt vermoedelijk
door het afstromen van water dat chemisch aan de grondkorrels is gebonden. Dit
worden de secundaire of seculaire zettingen genoemd.
De duur van het zettingproces is, behalve van de waterdoorlatendheid, ook
afhankelijk van de weg die het overspannen grondwater moet afleggen, in feite de
laagdikte. De consolidatietijd is evenredig met het kwadraat van de af te leggen
weg. Om de weg te bekorten kan verticale drainage worden aangebracht. Door de
weg te halveren, gaat het zettingproces dus vier maal zo snel.
Om van tevoren inzicht te krijgen in het zettinggedrag van een gebied dat
opgehoogd moet worden, kunnen zettingberekeningen worden uitgevoerd. De
berekeningen zijn te maken aan de hand van ervaringscijfers of in het laboratorium
uitgevoerde samendrukkingsproeven. Uit zetttingsberekeningen en de daaruit
afgeleide zettingprognose kan worden afgeleid wanneer met bouwen kan worden
begonnen of wanneer de aansluitingen van de nutsbedrijven (gas, water, kabels)
kunnen worden gemaakt.
Fundering op staal
Voor de fundering van een gebouw zal in het algemeen in eerste instantie aan een
fundering op staal worden gedacht. Onder een staalfundering wordt de belasting
van een bouwwerk via een plaat, een strook of een poer op de ondergrond overgebracht.
Om een zettingvrije fundering te krijgen, mogen onder de fundering geen
samendrukbare lagen voorkomen. Als tussen de onderkant van de fundering en de
bovenkant van de draagkrachtige lagen nog samendrukbaar materiaal aanwezig is,
dan wordt dit meestal ontgraven en vervangen door verdicht zand of ander slecht
GRONDMECHANICA
83