Multidisciplinaire richtlijn Angststoornissen - GGZ-richtlijnen

Exposure in vivo met responspreventie
OBSESSIEF-COMPULSIEVE STOORNIS
Exposure in vivo in combinatie met responspreventie dient standaard psychotherapeutische
behandeling te zijn bij obsessief-compulsieve stoornis.
Neem voor de sessies waarin exposure en responspreventie wordt toegepast voldoende
tijd zodat de angst van patiënt tot een aanvaardbaar niveau is gereduceerd. Zorg
ervoor dat patiënt daarbij geheel afziet van zijn dwangrituelen.
Pas indien mogelijk graduele exposure in vivo toe en doe dat bij voorkeur in groepsverband
om vervolgens huiswerkopdrachten mee te geven betreffende exposure en
responspreventie door de individuele patiënten zelf thuis uit te voeren.
Maak bij cognitieve dwang onderscheid tussen angstverwekkende en angstreducerende
gedachten. Stel bloot aan de eerste en voorkom de tweede. Ook nadat aanvankelijke
resultaten beperkt blijven, dient de behandeling met exposure en responspreventie
te worden voortgezet. Speciale aandacht dient te worden besteed aan het motiveren
van patiënten voor de behandeling en een behandeling dient te worden afgesloten
met een terugvalpreventieprogramma.
Cognitieve therapie
Gezien het feit dat de resultaten van cognitieve therapie veelbelovend zijn verdient
het aanbeveling cognitief therapeutische elementen toe te voegen aan de standaardbehandeling
van obsessief-compulsieve stoornis. Interventies gericht op het doen
afnemen van de overschatting van risico’s en gevaren kunnen de patiënt over de
drempel helpen bij de behandeling met exposure en responspreventie en aldus motiverend
werken.
Bij de groep patiënten met uitsluitend obsessies en/of mentale rituelen betekent de
cognitieve therapie een welkome aanvulling op het standaard pakket. De effecten
ervan zijn echter nog onvoldoende onderzocht
Cognitieve therapie bij obsessief-compulsieve stoornis kan worden gegeven in betrekkelijk
kortdurende behandelingen van tien tot vijftien zittingen, waarbij overwogen
kan worden om de behandeling in een groepsformat te geven.
Het gebrek aan gegevens over de lange termijn effecten van cognitieve therapie is
vooralsnog geen reden om de interventie niet toe te passen bij obsessief-compulsieve
stoornis. Het is wel een extra reden om grote zorgvuldigheid te betrachten bij afspraken
met betrekking tot het voorkómen van terugval en met betrekking tot maatregelen
indien terugval zich heeft voorgedaan.
4.4 Farmacotherapie
Onvoldoende onderzocht: TCA’s – niet clomipramine, Venlafaxine, Mirtazapine, Nefazodon
Niet effectief: Desipramine, Buspiron, Lithium
Algemeen
De volgorde van voorkeur wordt bepaald door de bijwerkingen/risico’s.
Voorlichting over bijwerkingen.
Bij afbouw onderscheid maken tussen:
Onthoudingsverschijnselen → langzamer afbouwen.
Recidive → laagst werkzame dosering langer handhaven.
29