Multidisciplinaire richtlijn Angststoornissen - GGZ-richtlijnen

18
SOCIALE ANGSTSTOORNIS (SOCIALE FOBIE)
3.2 Keuze farmacotherapie, psychologische interventies of
een combinatie
Bij patiënten met een ongecompliceerde sociale fobie kan gestart worden met cognitieve
gedragstherapie Bij patiënten met sociale angststoornis met een comorbide depressie,
wordt een behandeling gestart met antidepressiva. Na de evaluatietermijn
wordt bij restklachten het antidepressivum gecombineerd met cognitieve gedragstherapie.
3.3 Psychologische en psychotherapeutische interventies
Verschillende interventies zijn effectief gebleken bij de behandeling van sociale fobie.
De volgende stappen kunnen worden overwogen:
Bij het gegeneraliseerde subtype kan doorgaans het beste worden gestart met hetzij
exposure in vivo (met name wanneer vermijding centraal staat) of cognitieve herstructurering
(met name wanneer disfunctionele cognities centraal staan). Wanneer
de gekozen behandeling onvoldoende effect heeft kan de behandeling worden gecombineerd
met sociale vaardigheidstraining (met name wanneer gebrekkige sociale
vaardigheden centraal staan) of met taak concentratie training (met name wanneer
overbetrokkenheid op het eigen functioneren centraal staat). Wanneer nog steeds
onvoldoende resultaat wordt bereikt, kan in de hoofdinterventie worden ‘geswitcht’
van exposure naar cognitieve herstructurering of andersom.
Bij het specifieke subtype sociale fobie worden dezelfde beslisprocedures toegepast,
zij het dat sociale vaardigheidstraining doorgaans geen ondersteunende interventie
zal zijn naast exposure in vivo en/of cognitieve herstructurering.
Sociale vaardigheidstraining
Sociale vaardigheidstraining kan als behandeling aangeboden worden aan patiënten
met een sociale fobie. In eerste instantie zal dit gedaan worden bij patiënten waarbij
duidelijk sprake is van vaardigheidstekorten. Echter, ook bij patiënten zonder duidelijke
vaardigheidstekorten kan een sociale vaardigheidstraining de sociale fobie reduceren.
Exposure in vivo
Exposure in vivo kan als behandeling aangeboden worden aan patiënten met een sociale
fobie in het algemeen, zolang er geen redenen zijn om een behandeling te geven
die specifiek is gericht op vaardigheidstekorten of disfunctionele cognities. Ook in die
gevallen echter kan exposure in vivo de sociale fobie reduceren.
Cognitieve herstructurering
Cognitieve herstructurering kan als behandeling aangeboden worden aan patiënten
met een sociale fobie wanneer disfunctionele cognities een belangrijk kenmerk zijn
van de klachten. Ook in gevallen echter waar dat minder duidelijk het geval is kan
cognitieve herstructurering de sociale fobie reduceren.
Sociale vaardigheidstraining, exposure in vivo en cognitieve herstructurering kunnen,
waar mogelijk, het beste worden aangeboden in een groepsformat.
Taakconcentratie training
Taakconcentratie training kan als aanvullende interventie worden toegepast naast
exposure in vivo, cognitieve herstructurering en/of sociale vaardigheidstraining bij
sterk op het eigen functioneren gerichte sociale fobieën als bloosangst, trilangst of
zweetangst. Taakconcentratie kan daarbij fungeren als een copingrespons.