Nieuwsblad juli 2008 - Bouman GGZ

Cliëntenraad
Nieuwsblad
Adviesprijs D 1,95
Jaargang 1, nummer 4

2
Colofon
IN opdrACht vAN:
Cliëntenraad BoumanGGZ
redACtIe, vormGevING, INtervIews,
fotoGrAfIe, lAyout:
freddy l. oosterwolde
erik van ravenberg
Joost loendersloot
wil Zijlmans
eINdredACtIe:
Cliëntenraad
oplAGe:
1.000 exemplaren
rotterdam, juli 2008
redactieadres:
Cliëntenraad BoumanGGZ
postbusnummer 8549
3009 Am rotterdam
tel. 010 – 272 33 46
fax 010 – 272 33 90
e-mail clientenraad@boumanggz.nl
voorwoord:
u heeft het eerste nieuwsblad van de Cliëntenraad in handen. waarom een Nieuwsblad?
er gebeurt heel veel binnen de Instelling. de Cliëntenraad was op zoek naar een middel om alle cliënten te
bereiken met als doel het geven van informatie en voorlichting. door de vele veranderingen binnen de instelling
is het nodig de cliënten naar behoren te informeren.
een van onze beoogde doelen is om door middel van dit blad meer informatie te verstrekken betreffende het
wel en wee van de Cliëntenraad en alles daaromtrent. Gezien het feit dat het werk binnen de cliëntenraad
geheel op vrijwillige basis is, is ook dit nieuwsblad gemaakt door vrijwilligers die (nog) totaal geen ervaring
hebben in het maken van een blad. Gezien dit feit staan we dan dus ook open voor opbouwende kritiek die
je doormiddel van de antwoordcoupon op het laatste blad kunt invullen en aan ons kunt retourneren.
verder proberen we er ook gewoon grappig “leesvoer” van te maken.
veel lees plezier.
de redactie.

3
Nieuwsblad
rotterdam, juli 2008
Inhoudopgave
wissel trofee “Kikker” ...................................................4
Agressie training .........................................................5
pauluskerk ..................................................................6
Kwaliteitsonderzoek .....................................................8
puzzelrubriek en mop van de maand .............................. 10
medische rubriek: depressie ......................................... 12
voeding: water, zouten en vitamine A ........................... 14
Antwoord kaart Cliëntenraad ........................................ 15
Volgende uitgave
Interview organisatie voedselbank
Interview directie deurwaarderskantoor flanderijn
Aanvraag openen nieuwe bankrekening
voeding: vitamine B en een recept
puzzel - rubriek
het verhaal van een cliënt

“Cliëntenraad Bouman wint wisseltrofee tot “beste” cliëntenraad.
tweemaal per jaar komen de cliëntenraden van alle
instellingen voor verslavingszorg vanuit het hele
land bij elkaar. het doel is elkaar te informeren, van
elkaar te leren.
de cliëntenraad van het BoumanGGZ heeft op 29 - 05
- 2008 “de Kikker” gewonnen.
de kikker is een wisselprijs die op de eerste plaats
bedoeld is als aanmoediging om door te gaan met
het goede werk en bovendien als middel om zowel
binnen als buiten de instelling meer bekendheid te
geven aan (de inspanningen van) de cliëntenraad.
de ‘kikker’ wordt elk half jaar aan een van cliëntenraden
binnen de verslavingszorg uitgereikt, en kan
alleen worden verdient als er aan bepaalde criteria
worden voldaan.
4
de jury sprak zich lovend uit over onze cliëntenraad:
• Inspanningen op breed gebied,
• de constante inspanningen van de groep,
• bezig met cliëntparticipatie,
• empowerment en vernieuwingen.
de komende tijd gaat de kikker langs de verschillende
locaties binnen de BoumanGGZ, om daar een
tijdje te pronken.
ook dit half jaar zal de cliëntenraad er alles aan doen
om de “kikker” te behouden, en zich maximaal in
te zetten, ten behoeve van de clienten van de BoumanGGZ.
Trots nemen (v.l.n.r.), Charlon Wijman Sylvia Kroes, Willem van den Bergh en Patrick Deliën de kikker in ontvangst.

“2 daagse training Cliëntenraad agressieregulatie en communicatie, in het
DITOG-opleidingcentrum (DELTA)”
de cliëntenraad van de BoumanGGZ heeft een 2-daagse cursus agressieregulatie en communicatie genoten in
het dItoG - opleidingscentrum op het deltA terrein.
trots nemen (v.l.n.r.) , Charlon wijman sylvia Kroes, willem van den Bergh en patrick deliën de kikker in ontvangst.
door ervaringen in het verleden, is duidelijk geworden, dat ook de leden van de cliëntenraad zo nu en dan blootgesteld
worden aan verschillende vormen van agressie. door dit voor ons moeilijk, maar ook begrijpelijk gedrag,
kregen wij de mogelijkheid aan deze cursus deel te nemen.
het doel van de cursus is uiteindelijk, dat wij als raad, nog beter onze werkzaamheden kunnen uitvoeren, in een
veilig klimaat voor iedereen, en dat wij ondanks de (herkenbare) moeilijke en pijnlijke fasen van de cliënten
tijdens de opnamen, een onafhankelijk oor kunnen zijn voor klachten en ontevredenheid.
5

ons tien koppig team, leerde door middel van droge maar interessante theorie, afgewisseld met soms hilarische
rollenspelen, verschillende vormen van agressie kennen, deze te signaleren, en hier met de nodigende inlevingsvermogen
en “professionaliteit” op te reageren. het was soms confronterend en erg herkenbaar, dit mede dankzij
een erg overtuigende actrice, die zich erg goed in situaties en menselijke gedragingen in kon beelden.
het was erg leerzaam te zien, hoe wij als mensen en als team reageerden , ons zelf en de ander leerden kennen,
ondersteunden en een team vormden. de dank aan de twee trainers, die zich met inspanning, passie en
knowhow, ons begeleid hebben.
deze 2 dagen waren erg gezellig, goed verzorgt, en lieten ons zien dat “niet menselijks ons vreemd is”. het was
een ware spiegel voor ons, en beseften, dat dit soort scholing, voor ons als cliëntenraad een belangrijk element
in ons werk is. we waren het er dus allen over eens: “dit soort trainingsdagen moeten vaker georganiseerd
worden”. het stelt ons in staat bepaalde gevoelens, gedachten en gedragingen van onszelf , als van de clienten
beter te begrijpen, en daarmee om te gaan.
wij zijn geen hulpverleners of maatschappelijk werkers, maar wij stellen ons (vrijwilligers) werk wel ten behoeve
van de clienten van de BoumanGGZ. de cliëntenraad is een belangrijke factor binnen de BoumanGGZ.
veranderingen kunnen we alleen bereiken, door in gesprek te gaan met elkaar: de cliëntenraad, de clienten en
de directies.
de Cliëntenraad bestaat uit in- en uitbehandelde vrijwilligers, die in verbinding staan met het bestuur, directies
en andere zorgverlenende instanties.
6
Pauluskerk
dat de pauluskerk nu gesloten is, is niet echt meer een actueel onderwerp. Je kon het laatste jaar zowat geen
krant of tijdschrift openslaan, of er stond hier wel iets over geschreven. dominee visser heeft volgens mij alleen
al een Burn-out gekregen van alle afgelegde interviews en heeft z’n pensioenrust alleen al de eerste jaren nodig
om hiervan bij te komen. de meningen zijn zoals gebruikelijk verdeeld betreffende de sluiting. de één is er blij
mee, terwijl de ander een traantje weg moet pinken. Na het maken van wat foto’s voor dit blad stapte ik net
in m’n auto toen ik werd aangesproken door iemand die duidelijk nog geen gebruik maakte van de alternatieve
opvanglocaties die de gemeente heeft aangeboden ter compensatie. hij vroeg mij om wat kleingeld omdat hij
niets te eten en geen onderdak had. Ik vroeg aan hem: “Ben je dan niet door de ttC van Co gekomen wat gevestigd
is bij de sozawe?” hij keek mij wat verward aan en ik gaf hem maar een euro om m’n eigen wellicht iets
te sarcastisch grapje weer enigszins recht te zetten. echter in plaats van een vriendelijk bedankje zodat ik weer
voldaan van de goede daad naar huis kon gaan, begon hij een iets wat boze discussie over het feit dat 1 euro
te weinig was en hij er ook wel een bakkie koffie erbij wilde hebben.

Nieuwe locatie:
7
Overwin het kwade door het goede
Pauluskerk Rotterdam
pauluskerk aan de mauritsweg is gesloten en wordt gesloopt, en in het nieuwe complex dat er voor terug komt
zullen geen verslaafden meer worden opgevangen. een kerkgebouw waarin hulp werd geboden aan mensen met
specifieke problemen. de pauluskerk was echt een sociaal menselijk multiculturele opvang voor o.a. daklozen,
zwervers, asielzoekers, verslaafden, vluchtelingen enz. enz.
de nachtopvang van de pauluskerk is verplaatst naar het havengebied.
In het centrum van rotterdam de Couwenburg 69 is een nieuw gebouw uit de grond gerezen in opdracht van
de Gemeente rotterdam. het gaat om een tijdelijke dagopvang aan verslaafden voor een periode van 5 jaar. In
de telefoonboek staat deze nieuwe vestiging vermeld onder de naam “diaconaal Centrum pauluskerk”, en biedt
opvang aan 150 personen, (cliënten) die in het bezit zijn van een pasje. Bezoekers kunnen gebruik maken van
wasmachines en drogers, de gebruikersruimte, en ook de mogelijkheid om te douchen. uit de keuken en tevens
winkeltje kun je dagelijks een kopje soep, tosti’s, drinken, koek en snoep kopen.
Cliënten worden ook bezig gehouden met o.a. creativiteit, spelletjes, en op donderdag film kijken.
we mogen spreken van een prachtig pand. het pand wordt grotendeels onderhouden door enkele bezoekers. Binnen
een straal van 500 meter rondom het gebouw mag niemand blijven rondhangen,
het surveilleren door enkele bezoekers voor de handhaving van orde en tegen het rondhangen en veiligheid is
waarneembaar.
Jammer dat er maar 150 mensen per dag gebruik kunnen maken van deze voorziening. hoe moet het met de rest
van de verslaafden en de andere hulpbehoevende? Komen er nog meer voorzieningen als deze?

op dit moment kan je ze weer tegengekomen op één
van de BoumanGGZ locaties: leden van de Cliëntenraad
met een stapel vragenlijsten onder de arm. voor
het derde jaar zijn we gestart met het onderzoek. In
2006 zijn we gestart met het onderzoek binnen de
ambulante en klinische voorzieningen, dit noemen
we de nulmeting.
Na de ambulante en klinische voorzieningen waren in
het voorjaar van 2007 de woonvormen aan de beurt.
het initiatief voor deze onderzoeken is vanuit de
raad zelf gekomen. Cliënten vinden het belangrijk om
betrokken en gehoord te worden. Zij zijn immers ervaringsdeskundig:
ze ondervinden aan den lijve wat
het is om behandeld te worden.
het onderzoek is een enorme klus, waar door alle
raadsleden aan wordt gewerkt. de Cliëntenraad
neemt een groot deel van de vragenlijst persoonlijk
af. daarbij is een gedegen voorbereiding noodzakelijk.
eerst wordt per locatie geïnventariseerd welke
groepen op welk tijdstip draaien. dan volgt een periode
van plannen, afspraken maken met de locaties,
opnieuw plannen en aankondigingen versturen. ten
opzichte van het eerste jaar bleek onder hulpverleners
de bekendheid van het tevredenheids onderzoek
groter en de medewerking was duidelijk verbeterd.
moest de Cliëntenraad het eerste jaar nog moeite
doen om “binnen” te komen, nu vragen sommige locaties
zelf of ze weer wilden langskomen.
8
Kwaliteitsonderzoek
In een periode van 5 weken bezoekt de Cliëntenraad
52 groepen op 20 locaties. een grote inspanning,
maar met resultaat: de respons ligt op 97% tot 98%.
daarnaast zijn er 400 enquêtes per post verstuurd
naar mensen in de outreachende zorg o.a. in leerdam
en Gorinchem. verder zijn er in totaal 350 enquêtes
verspreid op de pieter de hoochweg en metroplein,
waar de receptie een vragenlijst meegeeft en de behandelaar
ingevulde formulieren weer inneemt.
de raad is druk bezig geweest met het verwerken
van de enquêtes. Alles moet worden ingevoerd en
geanalyseerd. de Cliëntenraad bespreekt de uitkomsten
van het onderzoek met het bestuur en de directeuren
en op basis daarvan worden verbeterplannen
gemaakt. want het uiteindelijke doel is natuurlijk:
vanuit cliëntenperspectief de kwaliteit van de zorg
verbeteren.
Inmiddels zijn wij voor het laatste jaar met het tevredenheids
onderzoek in deze vorm bezig.
wij van de raad hopen dan weer op jullie enthousiasme
en medewerking te kunnen rekenen .want uit
eindelijk gaat het om jullie mening.
wil Zijlmans, ondersteuner Cliëntenraad.

het onderzoeken van tevredenheid levert veel informatie
op. deze informatie wordt omgezet in een 4 tal
rapportage’s, namelijk:
1. Klinische voorzieningen
2. Ambulante voorzieningen
3. overzicht ambulant en klinisch
4. Begeleid en beschermde woonvoorzieningen.
de rapporten zijn door de Clientenraad met de raad
van Bestuur besproken. de Cr heeft een aantal
speerpunten aangedragen waarop de directies verbeterplannen
heeft geschreven en waar op de werkvloer
aan gewerkt wordt.
de punten waarop de BoumanGGZ het slechts scoorde
zijn als eerste aan bod. dit zijn: de modules, het
activiteiten aanbod en de informatie stromen. om
binnen de zorg een aantal zaken veranderd te krijgen
kost dit veel tijd. de resultaten van de veranderingen
zijn niet altijd direct zichtbaar.
9
Kwaliteitsonderzoek
In de visie van de cliëntenorganisaties in de GGZ / verslavingszorg is kwaliteit van zorg nauw verbonden
met een menswaardig bestaan, een menswaardige bejegening/behandeling, evenwichtige machtsverhoudingen,
een sterkere rechtspositie en met een volwaardige medezeggenschap van cliënten.
Inloopspreekuur
Acties die voortgevloeid zijn van het onderzoek:
- modules krijgen meer vorm.
- clienten krijgen een certificaat als ze een therapie
hebben gevolgd.
- er wordt gewerkt aan meer/beter aanbod activiteiten.
- de informatie map is in een vergevorderd stadium
- personeel wordt beter geschoold (professionalisering)
- de methadon tap is een poli centrum
deze veranderingen brengen ook onrust met zich
mee. we zagen tijdens het onderzoek dat de klinische
locaties in het tweede onderzoek lager scoorde dan
in het eerste onderzoek. dit terwijl het op de ambulante
hulpverlening een punt gestegen was.
wil je meer weten over het resultaat van het onderzoek,
neem dan contact op met de cliëntenraad. ook
op het internet is het verslag te lezen, www.boumanggz.nl
onder publieksinformatie/Cliëntenraad.
wij hopen weer op jullie steun te mogen rekenen.
In januari zijn wij gestart met het houden van openspreekuren. Als pilot starten wij op drie locaties van de Bouman
namelijk; pieter de hoochweg, hoornbrekerstraat en Kuipershaven in dordrecht. er wordt nu een evaluatie
gehouden en wellicht volgen er ook op andere locaties inloopspreekuren. wordt vervolgd.

Horizontaal
1, Geestelijke stoornis. 9, Bloem. 14, te overwinnen weerstand. 15, straallicht. 16, steen. 17, Jongensnaam. 18, ptt verhuisservice.
19, Nomen Nescio(de naam weet ik niet). 20, Aan het genoemde of bedoelde. 22, Adelaar(engels). 26, stichting Ideële reclame.
28, Kenmerkende gesteldheid. 30, Astronomische eenheid. 31, Algemeen dagblad (afk.) 33, Zeer dringend. 37, schoeisel. 40, Knap.
41, Kleverige natte massa. 43, Beoefening van de danskunst. 45, Groot rotterdams Jongeren Koor. 47, meisjesnaam. 48, recht van
voren (van gezichten). 49, Kopie. 51, Buurtschap ten Z.o. van Assen. 53, Karakter. 54, spaar Bank. 56, Kegeldragende naaldboom.
59, Beddengoed. 61, tijdperk. 63, onderdelen van een boom. 65, stad in Italië. 66, stand die de puntenscore van een set aangeeft.
68, Gallium. 70, In de zelfde richting. 71, Algemeen dagblad. 72, Zo openen dat er een opening ontstaat. 78, speciaal paasgebak.
79, Aanstootgevend.
Verticaal
2, paradijs. 3, Zoon binnen een vorstenhuis. 4, muzieknoot. 5, vat voor het vervoeren van water. 6, Kinderen activiteit. 7, muziek
teken in de psalmen. 8, meisjesnaam(boerin). 9, terzijde gelegen. 10, spaans. 11, Been(engels). 12, Ingenieur. 13, loofboom.
21, plaats in marokko. 23, muzieknoot. 24, om uit te eten. 25, vruchtenvocht. 27, land. 29, Zuur middel. 32, Jongensnaam.
34, openbaar ministerie. 35, deel van het lichaam. 36, hoogtepunt bereiken. 38, Begin. 39, Geheim(engels). 42, vullen van de longen.
44, tiener. 46, Zonder haar. 50, tegenwerping, bedenking. 52, Kostuum. 55, Gemeente in Nederland. 58, muzieknoot.
60, plaatst in gemeente Berkelland. 62, Astatium. 64, Boot die men met een peddel voortbeweegt. 67, Als noodsein. 69, omhoog.
73, persoonlijk Begeleider. 74, historisch merk van motorfietsen(Keller dorian). 75, persoonlijk voornaamwoord (frans).
76, Algemeen Nederlands(afk.) 77, penitentiaire Inrichting.
10
P U Z Z E L R U B R I E K

11
P U Z Z E L R U B R I E K
Oplossing puzzel
vul de letters in de vakjes, dan ontstaat een zin. stuur vóór 1 oktober 2008 je oplossing op de antwoordkaart
(zie achterste pagina) naar de redactie van de cliëntenraad, en maak kans op een prijs.
mop van de maand!
de prijzen worden verloot tussen de goede inzenders en uitgekeerd in bonnen.
Los onderstaande rebus op:
Pastoor op sterfbed
een pastoor lag op zijn sterfbed en hij riep een dokter en advocaat. deze kwamen en de pastor zei tegen de
advocaat ga aan de rechterkant zitten en de dokter aan de linkerkant . de dokter vroeg hem waarom. de pastoor
zei: Jezus stierf tussen 2 misdadigers en dat wil ik ook.

de medische rubriek zal meer benut worden door artsen
voor het geven van voorlichting en adviezen met
betrekking van middelen gebruik(drugs). Als ex-cliënt
van Bouman en ervaringsdeskundige wil ik vanuit
mijn ervaring een veelkomende psychische stoornis
omschrijven, namelijk Depressie.
depressie wordt gekenmerkt door langdurige somberheid,
neerslachtigheid en gedachten aan de dood.
12
Medische rubriek: “Depressie”
we onderscheiden verschillende typen depressie zoals
de manisch-depressieve stoornis en de winterdepressie.
mensen met een milde depressie hebben hooguit
enkele van de hieronder beschreven verschijnselen.
mensen die aan een zware depressie lijden hebben
last van veel van de hieronder genoemde klachten.
Behandeling loopt uiteen van het gangbare alternatieven
als antidepressiva en cognitieve therapie tot
lichttherapie, ”elektroshocks” en sint-janskruid. hoe
gaat dat in zijn werk en wat kun je zelf doen om uit
je depressie te komen?
Belangrijkste verschijnselen:
• Somberheid
• Gebrek aan interesse en plezier
• Concentratieproblemen, vergeetachtigheid en besluiteloosheid
• Schuldgevoelens, zelfverwijten en het gevoel niets waard te zijn
• Gevoelens van leegte, machteloosheid, wanhoop, angst en onzeker
• Grote vermoeidheid
• Sterke neiging tot piekeren
• Huilen zonder dat het oplucht of graag willen huilen en dat niet kunnen
• Traagheid in praten, denken en bewegen of lichamelijke onrust
• Eetlustverandering met duidelijk gewichtsverlies of juist overdreven eetlust en gewichtstoename
• Moeite met slapen of doorslapen of juist niet uit bed kunnen komen
• Weinig of geen zin in vrijen
• Lichamelijke klachten als hartklopping, duizeligheid, verstopping, mond- of rugpijn.
Verschillende typen depressie
de ene depressie is de andere niet. een belangrijk
onderscheid is of een depressie uniepolaire of bipolaire
is.
een uniepolaire depressie is een ‘gewone’ depressie,
waarbij iemand zich langere tijd zeer somber voelt.
In de groep uniepolaire depressies zijn er twee specifieke
soorten depressie die worden onderscheiden
omdat ze een afwijkende oorzaak (en behandeling)
hebben. de eerste is de seizoensgebonden depressie.
vaak gaat het hier om mensen die juist in de
winter depressief raken, om in de lente weer op te
knappen. Zomerdepressies komen ook voor, maar zijn
zeldzamer.
een bipolaire depressie worden deze perioden van
somberheid afgewisseld met periode waarin iemand
zich extreem energiek, opgewekt en rusteloos voelt.
dit noemen we ook wel een manische episode, vandaar
dat iemand met een bipolaire depressie vaak
manisch-depressief wordt genoemd.
een postnatale depressie, ook wel post-partum depressie
genoemd. dit type komt voor bij vrouwen die
net een kind hebben gekregen. sommige psychologen
denken dat dit komt door de grote hormonale
veranderingen die een vrouw net na de geboorte
meemaakt. dit kan tot neerslachtigheid leiden, die
bij een kleine groep vrouwen langdurig wordt en zich
tot depressie ontwikkeld.

De oorzaken van een depressie
een depressie kan een duidelijke oorzaak hebben (een
dierbare overlijdt, een echtscheiding of ontslag). In
dat geval spreken we van ‘omgevingsfactoren’ die leiden
tot een depressie. deze omgevingsfactoren hebben
één grote gemene deler: ze leiden tot stress. In
een stressvolle situatie maakt je lichaam zich klaar
om te vechten of weg te rennen. Na een tijdje komt
je lichaam weer tot rust. Bij mensen die depressief
worden gebeurd dat niet: zij blijven ‘hyper van de
stress’. duurt dit te lang, dan ontwikkelt zich een depressie.
ook erfelijkheid speelt een belangrijke rol bij
het ontstaan van een depressie. onderzoekers denken
dat depressie voor ongeveer 40% erfelijk bepaald
wordt. het ‘zit in je genen’. ook zijn er aanwijzingen
dat persoonlijkheid een rol speelt.
De behandeling van depressie
Bij veruit de meeste depressies zijn er twee mogelijke
behandelingen, die zowel los als samen worden toegepast:
cognitieve therapie en het slikken van zogenaamde
antidepressiva.
Bij cognitieve (gedrag’s)therapie is dat anders. hierin
wordt iemand met een depressie geholpen bij het
doorbreken van het negatieve gedachtepatroon dat
hoort bij het hebben van een depressie. praten of
pillen? Beide behandelingen hebben hun voor- en
nadelen, en worden soms gecombineerd om depressie
tegen te gaan. Bij lichttherapie wordt iemand
(meestal een half uur per dag) blootgesteld aan extra
licht door middel van een lichtbak. Bij 80% van
de mensen met een winterdepressie is lichttherapie
effectief. In zeer uitzonderlijke gevallen wordt depressie
in Nederland nog behandeld met elektroconvulsietherapie
(ECT), beter bekent onder de engelse
term (‘electroshocktherapy’).
Antidepressiva omschreven door een andere wetenschapper.
Antidepressiva zijn medicijnen die de verschijnselen
onderdrukken die bij een depressie horen. wie depressief
is, heeft te weinig serotonine, het stofje dat
zorgt voor de prikkeloverdracht in onze zenuwen.
13
Antidepressiva zorgen ervoor dat serotonine langer
in de zenuw blijft en dus langer prikkels kan overdragen.
tot slot kan de behandeling van depressie ondersteund
worden door het innemen van sint-Janskruid.
dit plantje heeft in de vorm van thee of pillen een
antidepressieve werking. een nadeel is dat het ook de
werking van de anticonceptiepil en sommige andere
medicijnen vermindert.
heeft u naar aanleiding van dit stuk vragen of denkt
u hiervan last te hebben? Neemt u dan kontact op
met uw huisarts of hulpverlener.

Waarom het geven van voorlichting over voeding? Door het gebruik van middelen zoals hard- en softdrugs,
maken wij ons geestelijk en lichamelijk erg kwetsbaar. Door het gebruik wordt de voeding van de
eerste plaatst verschoven waardoor het lichaam niet de juiste brand,- bouw,- en beschermentstoffen kan
beschikken met alle gevolgen van dien. “Gezonde voeding is het beste geneesmiddel.” Het lijkt mij zinvol
om in elke uitgaven van het nieuwsblad een bepaalde voedingstof te behandelen. Vanaf de volgende
editie van het nieuwsblad gaan wij ook kookrecepten behandelen. Het worden recepten over gezonde
voeding en die door iedereen te volgen moet zijn.
In deze uitgave willen wij het hebben over: water, zouten en vitamine A.
Water, is een bouwstof. het lichaam is voor 80% uit water opgebouwd. dorst betekent dat het lichaam water
nodig heeft. door te drinken of waterrijke voedingsmiddelen, zoals vruchten, te gebruiken wordt het tekort
aangevuld.
Zouten, ook wel mineralen genoemd, behoren tot de bouwstoffen. het lichaam heeft vele mineralen nodig
zoals; kalk, ijzer, natrium, kalium, jodium en fluor.
Kalk Kalkzouten heeft het lichaam nodig voor de vorming van het bot en dus van het skelet.
Bronnen; bruin brood, havermout en peulvruchten.
IJzer IJzerzouten heeft het lichaam nodig voor de vorming van het bloed. Bronnen; lever, vlees, eidooier,
tomaten, bladgroenten en appelstroop.
Natrium een van de in het lichaam voorkomende natriumzouten is keukenzout. Als de nieren niet goed
werken is minder zout belangrijk. Bronnen; zoute pinda’s, zoute haring, rookvlees kaas en zuurkool.
Kalium Kaliumzouten komen in alle lichaamcellen voor. Bronnen; vlees, bouillon, soep, groenten, fruit en
vruchtensappen.
Jodium een kleine hoeveelheid jodium is nodig voor de goede werking van de schildklier.
Bronnen; jodium is toegevoegd aan al het broodzout.
fluor fluor is nodig voor de vorming van tandemail; het wordt toegevoegd aan het drinkwater.
Vitamine A.
vitamines zijn stoffen die in zeer kleine
hoeveelheden nodig zijn voor het goede
verloop van de stofwisselingsprocessen.
een gebrek aan vitamine A kan tot gevolg
hebben; oogziekte, groeistoornissen bij
kinderen en verhoogde vatbaarheid voor
infectie. Bronnen; lever, eidooier, melk,
room, boter, vette kaas en levertraan.
In plantaardige voedingsmiddelen komt
een stof voor die geel van kleur is en
caroteen genoemd wordt. In het lichaam
wordt uit caroteen vitamine A gemaakt.
Bronnen; groene groenten, wortelen, tomaten,
abrikozen en sinaasappels.
14
Voeding: “Water, zouten en vitamine A.”
Foto: De dode zee

15
moeilijk Iets moeilijker
hier valt niets mee te verdienen, maar leuk om te doen.
Antwoorden op de laatste pagina.
> hier knippen <
oplossing puzzel:
Naam:
Adres:
postcode: plaats:
telefoon:
dit was ons eesrte “maandblad”. Graag zien we uw reactie tegemoet. wilt u ook iets opsturen, een gedicht,
verhaaltje of anders, stuur het naar ons adres. Alle suggesties zijn welkom. de redactie behoudt het recht te
bepalen wat ze publiceren.

16
Cliëntenraad
oplossing sudoku puzzel:
moeilijk Iets moeilijker
> hier knippen <
Cliëntenraad Bouman GGZ
Antwoordnummer 858
2900 WB Capelle a/d IJssel
een
postzegel
is niet
nodig