PSK - Hogeschool Zuyd

1 Inleiding
Vanuit de maatschappij, zorgverzekeringen en overheid neemt de druk toe om uitkomsten van de zorg
inzichtelijk te maken (Epstein et al, 2004). Daarbij is er veel aandacht voor kwaliteit en efficiëntie van
de gezondheidszorg en de keuzemogelijkheden en rechten van de patiënt (BIG-wet 1 , WGBO 2 ).
Daarnaast blijkt uit onderzoek dat patiënten meer in de diagnosestelling en besluitvorming betrokken
willen worden (Verbeek, 2004). In het beroepscompetentieprofiel worden evalueren, diagnosticeren,
plannen en behandelen als belangrijke competenties van de fysiotherapeut als zorgverlener genoemd
(SROF, 2005). Kennis van klinimetrie en het inzetten van de juiste meetinstrumenten op de juiste tijd
zijn onlosmakelijk verbonden aan de ontwikkeling van deze competenties.
Dat de fysiotherapeuten zelf het belang van meetinstrumenten onderschrijven komt duidelijk naar
voren uit de resultaten van een enquête onder de Beroepsinhoudelijke Verenigingen van het KNGF.
Het Wetenschappelijk College Fysiotherapie (WCF) heeft dan ook het onderzoek ter bevordering van
de implementatie van meetinstrumenten als een van haar speerpunten gekozen.
De implementatie van het gebruik van meetinstrumenten gebeurt, tot op heden, veelal op een
passieve manier. De leden van het KNGF krijgen de richtlijnen toegestuurd, waarbij de
meetinstrumenten in de bijlagen staan en in sommige richtlijnen op een CD-rom. Het adviseren van
het gebruik van meetinstrumenten in richtlijnen leidt echter niet vanzelf tot het gebruik van deze
instrumenten.
Implementatie kan gezien worden als een procesmatige en planmatige invoering van vernieuwingen
of verbeteringen (van bewezen waarde) met als doel dat deze een structurele plaats krijgen in het
(beroepsmatige) handelen, in het functioneren van de organisatie(s) of in de structuur van de
gezondheidszorg (Grol & Wensing, 2006). Dit betekent in dit geval dus niet alleen maar het bekend
maken van bijvoorbeeld richtlijnen en daarbij verwachten dat dit automatische tot gebruik leidt. Deze
vorm van implementatie is passief en dit is meestal niet effectief (Grimshaw et al, 2001).
Bij implementatie van veranderingen in de zorg wordt gewezen op het belang om rekening te houden
met de verschillende kenmerken van de doelgroep. Tevens zal rekening gehouden moeten worden
met setting-specifieke belemmerende en bevorderende factoren. Voor een effectieve implementatie
van verandering in de gezondheidszorg zijn tal van modellen beschikbaar (Grol & Wensing, 2006;
Haines, Kuruvilla & Borchert, 2004). Het laatste decennium is er veel onderzoek gedaan naar
implementatie van richtlijnen en innovaties in de gezondheidszorg. Er bestaat nog geen
wetenschappelijke onderbouwing voor bepaalde principes van implementatie. Sommige studies
bevestigen de meerwaarde van meervoudige interventieprogramma‟s (Bekkering et al, 2003;
Grimshaw et al, 2001) terwijl andere overzichtstudies dit niet bevestigen (Grimshaw et al, 2004). Een
actieve implementatiestrategie die gebaseerd is op een analyse van belemmerende en bevorderende
factoren, en die eveneens specifiek is voor de situatie en de doelgroep, heeft het meeste effect
(Berwick 2003; Bosch et al, 2006; Garland et al, 2003; Grimshaw et al, 2001; 2003; Grol & Grimshaw,
1 In de Wet BIG zijn een aantal handelingen voorbehouden aan de daartoe bevoegde beroepsbeoefenaren. Deze
bevoegdheidsregeling voorbehouden handelingen is in de wet opgenomen om te voorkomen dat door ondeskundig handelen
de patiënt onaanvaardbare risico's loopt.
2 Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO), 1995
Implementatie PSK en 6-MWT in de eerstelijns fysiotherapiepraktijk 3