PSK - Hogeschool Zuyd
PSK - Hogeschool Zuyd PSK - Hogeschool Zuyd
4 Ontwikkelen implementatiestrategieën Op basis van de bevindingen in de analysefase zijn vervolgens implementatiestrategieën ontwikkeld. Vanuit de literatuur zijn er vele strategieën bekend om veranderingen in de gezondheidszorg te implementeren. Op basis van literatuurbevindingen en in samenwerking met de klankbordgroepen is nagegaan welke strategieën het beste aansluiten bij de factoren die in de analysefase gevonden zijn. De methode van ontwikkelen wordt in de eerste paragraaf van dit hoofdstuk beschreven. Vervolgens worden de resultaten van deze methoden en de uiteindelijke uitgewerkte strategieën in de tweede paragraaf gepresenteerd. 4.1. Methode 4.1.1. Literatuurstudie Een belangrijke stap in het ontwikkelen van implementatiestrategieën was het zoeken in de implementatieliteratuur. Er is uitgebreid gezocht naar implementatie van richtlijnen en meetinstrumenten. Hierbij werd gebruik gemaakt van diverse databases (o.a. Pubmed en Cochrane) en werd Nederlandse literatuur op dit gebied bestudeerd. Verder werd gezocht in de referenties van de gevonden artikelen en boeken. 4.1.2 Klankbordgroep Om een goede afstemming tussen project en praktijk te waarborgen werd in deze fase met de projectgroep en klankbordgroep (geformeerd uit de geïnterviewde fysiotherapeuten) overleg gevoerd over de te ontwikkelen strategieën. De resultaten van de interviews werden gepresenteerd en er werd in kleinere groepen gediscussieerd over de meest haalbare strategieën om de meetinstrumenten te implementeren in de dagelijkse praktijk. 4.2 Resultaten 4.2.1 Literatuurstudie Uit de literatuurstudie bleek dat er geen eenduidigheid bestaat over wat nu de beste implementatiestrategie is en of de implementatiestrategieën op velerlei gebieden moet gebeuren (Bekkering et al, 2003; Grimshaw et al, 2001; Grimshaw, 2004; Haines et al, 2004). Doch is men het er in het algemeen over eens dat implementatie aan moet sluiten bij de bevorderende en belemmerende factoren en op deze manier dus maatwerk moet zijn (Bosch et al, 2006; Shaw, et al, 2005). Hierbij is het van belang dat men rekening houdt met de doelgroep waarop de implementatie betrekking heeft (Berwick, 2003; Garland et al, 2003; Grol & Grimshaw, 2003). De doelgroep hulpverleners kan op deze manier dus worden onderscheiden in verschillende subgroepen die kunnen verschillen in behoeften, kenmerken en bevorderende en belemmerende factoren. Rogers (1983) maakt onderscheid binnen de doelgroep tussen innovators, early adopters, early majority, late majority Implementatie PSK en 6-MWT in de eerstelijns fysiotherapiepraktijk 11
en laggards. De „innovators‟ zijn sterk gericht is op nieuwe ideeën. De „early adaptors‟ zijn een actieve groep, die vaak al enige status heeft binnen de doelgroep en als referentiepunt voor de meeste innovators fungeert. De „early majority‟ bestaat niet uit leiders, maar heeft nauw contact met en laat zich leiden door early adators. De „late majority‟ is sceptisch ten aanzien van verandering en is weinig gevoelig voor informatiebronnen, zij vertrouwen meer op de publieke opinie of druk van collega‟s. De „laggards‟ is een traditionele groep die veel weerstand geeft tegen verandering. Naast de segmentatie in de doelgroep is het ook van belang rekening te houden met de verschillende fasen van gedragsverandering waarin een hulpverlener verkeert. Individuele hulpverleners kunnen zich in verschillende fasen van gedragsverandering bevinden. In elke fase spelen waarschijnlijk andere factoren een rol. Dit betekent dat in elke fase ook andere strategieën wenselijk zijn bij de implementatie van een bepaalde werkwijze. Binnen de gezondheidsvoorlichting wordt vaak het „stages of readiness to change model‟ van Prochaska et al. (1997) gebruikt. Dit is een theorie over gedragsverandering waarin onderscheid gemaakt wordt in de verschillende stadia in de motivatie om te veranderen: precontemplatie (nog niet gemotiveerd zijn), contemplatie (overweging om te veranderen), voorbereiding (voorbereiden plannen om te veranderen), actie (uitvoeren van het gewenste gedrag) en gedragsbehoud (behouden van het gewenste gedrag en voorkomen van terugval). Dit model wordt gebruikt om fasen van gedragsverandering te verklaren bij patiënten en cliënten van de gezondheidszorg. Grol en Wensing (2006) hebben op basis van literatuur en ervaringen een model opgesteld waarin soortgelijke verschillende fasen in het veranderingsproces van hulpverleners worden onderscheiden. Deze fasen, met de daaraan gekoppelde implementatiedoelen zijn weergegeven in tabel 2. Oriëntatie Inzicht Acceptatie Verandering Behoud van verandering Bewustwording Kennis en Positieve houding, Invoering in de Integratie in van innovatie begrip motivatie praktijk bestaande routines Interesse en betrokkenheid Inzicht in bestaande werkwijze Intentie, besluit om te veranderen Bevestiging van het nut Tabel 2: Fasen van gedragsverandering met specifieke implementatiedoelen Verankering in de organisatie In de implementatiestudies werd verder aanbevolen om de interventies eerst op kleine schaal uit te proberen en deze dan geleidelijk aan breder in te zetten. Er bestond geen meest effectieve methode voor de implementatie, maar tegelijkertijd een variëteit aan strategieën bewandelen, gericht op barrières, geeft het meest optimale resultaat (Grimshaw et al, 2001; Grol en Grimshaw, 2003). Actieve scholing, verplichte vermelding en professionele ondersteuning bleek de attitude van fysiotherapeuten ten aanzien van het gebruik van meetinstrumenten te bevorderen (Abrams et al, 2006). 3.2.2 Klankbordgroep In de eerste bijeenkomst van de klankbordgroep werd gediscussieerd aan de hand van de resultaten van de interviews. Tevens werd er besproken welke strategieën het beste aansluiten bij de praktijk. Diverse suggesties werden geopperd en in een latere fase verder uitgewerkt. In de discussies gaven Implementatie PSK en 6-MWT in de eerstelijns fysiotherapiepraktijk 12
- Page 1 and 2: Bevorderen van het gebruik van meet
- Page 3 and 4: Inhoudsopgave Samenvatting ........
- Page 5 and 6: Summary Objective: The physiotherap
- Page 7 and 8: 2003; Haines et al, 2004, Shaw et a
- Page 9 and 10: 3 Analysefase 3.1 Methode Om een go
- Page 11 and 12: 3.2.2 Interviews Algemeen Alle (sch
- Page 13: Ideaalbeeld implementatie Bij de vr
- Page 17 and 18: Deze strategieën sluiten aan op de
- Page 19 and 20: werden aangesproken op hun eigen ve
- Page 21 and 22: 6 Evaluatie en bijstellen plan In d
- Page 23 and 24: 7 Conclusie en discussie Met dit pr
- Page 25 and 26: gehouden moeten worden met het tijd
- Page 27 and 28: Ondersteuning voor beleid op prakti
- Page 29 and 30: Grol R & Grimshaw J. From the best
- Page 31 and 32: Bijlagen Bijlage 1: Topiclijst Bele
- Page 33 and 34: Bevorderende factoren Niveau Aandac
- Page 35 and 36: Fase van verandering Bevorderende e
- Page 37 and 38: Patiënt - Fysio verwacht specifiek
- Page 39 and 40: Fase van verandering Bevorderende e
- Page 41 and 42: Deel 1 Vragen over u zelf Fase: Ori
- Page 43 and 44: Deel 2 Vragen over het beleid in uw
- Page 45 and 46: Bijlage 4: Draaiboek cursus Dag 1 P
en laggards. De „innovators‟ zijn sterk gericht is op nieuwe ideeën. De „early adaptors‟ zijn een actieve<br />
groep, die vaak al enige status heeft binnen de doelgroep en als referentiepunt voor de meeste<br />
innovators fungeert. De „early majority‟ bestaat niet uit leiders, maar heeft nauw contact met en laat<br />
zich leiden door early adators. De „late majority‟ is sceptisch ten aanzien van verandering en is weinig<br />
gevoelig voor informatiebronnen, zij vertrouwen meer op de publieke opinie of druk van collega‟s. De<br />
„laggards‟ is een traditionele groep die veel weerstand geeft tegen verandering.<br />
Naast de segmentatie in de doelgroep is het ook van belang rekening te houden met de verschillende<br />
fasen van gedragsverandering waarin een hulpverlener verkeert. Individuele hulpverleners kunnen<br />
zich in verschillende fasen van gedragsverandering bevinden. In elke fase spelen waarschijnlijk<br />
andere factoren een rol. Dit betekent dat in elke fase ook andere strategieën wenselijk zijn bij de<br />
implementatie van een bepaalde werkwijze. Binnen de gezondheidsvoorlichting wordt vaak het<br />
„stages of readiness to change model‟ van Prochaska et al. (1997) gebruikt. Dit is een theorie over<br />
gedragsverandering waarin onderscheid gemaakt wordt in de verschillende stadia in de motivatie om<br />
te veranderen: precontemplatie (nog niet gemotiveerd zijn), contemplatie (overweging om te<br />
veranderen), voorbereiding (voorbereiden plannen om te veranderen), actie (uitvoeren van het<br />
gewenste gedrag) en gedragsbehoud (behouden van het gewenste gedrag en voorkomen van<br />
terugval). Dit model wordt gebruikt om fasen van gedragsverandering te verklaren bij patiënten en<br />
cliënten van de gezondheidszorg. Grol en Wensing (2006) hebben op basis van literatuur en<br />
ervaringen een model opgesteld waarin soortgelijke verschillende fasen in het veranderingsproces<br />
van hulpverleners worden onderscheiden. Deze fasen, met de daaraan gekoppelde<br />
implementatiedoelen zijn weergegeven in tabel 2.<br />
Oriëntatie Inzicht Acceptatie Verandering Behoud van<br />
verandering<br />
Bewustwording Kennis en Positieve houding, Invoering in de Integratie in<br />
van innovatie begrip motivatie<br />
praktijk bestaande routines<br />
Interesse en<br />
betrokkenheid<br />
Inzicht in<br />
bestaande<br />
werkwijze<br />
Intentie, besluit om te<br />
veranderen<br />
Bevestiging<br />
van het nut<br />
Tabel 2: Fasen van gedragsverandering met specifieke implementatiedoelen<br />
Verankering in de<br />
organisatie<br />
In de implementatiestudies werd verder aanbevolen om de interventies eerst op kleine schaal uit te<br />
proberen en deze dan geleidelijk aan breder in te zetten. Er bestond geen meest effectieve methode<br />
voor de implementatie, maar tegelijkertijd een variëteit aan strategieën bewandelen, gericht op<br />
barrières, geeft het meest optimale resultaat (Grimshaw et al, 2001; Grol en Grimshaw, 2003). Actieve<br />
scholing, verplichte vermelding en professionele ondersteuning bleek de attitude van fysiotherapeuten<br />
ten aanzien van het gebruik van meetinstrumenten te bevorderen (Abrams et al, 2006).<br />
3.2.2 Klankbordgroep<br />
In de eerste bijeenkomst van de klankbordgroep werd gediscussieerd aan de hand van de resultaten<br />
van de interviews. Tevens werd er besproken welke strategieën het beste aansluiten bij de praktijk.<br />
Diverse suggesties werden geopperd en in een latere fase verder uitgewerkt. In de discussies gaven<br />
Implementatie <strong>PSK</strong> en 6-MWT in de eerstelijns fysiotherapiepraktijk 12
Change language