Evidence Based Nursing - Universitair Ziekenhuis Brussel

Intramusculaire inspuiting : 

verder kijken dan de rituelen 

Bernadette Geeraert

2 

Verpleegtechnische handelingen 

KB 1990 : verpleegtechnische handelingen 

KB 2006/2007 : standaard verpleegplan of procedure op te 

maken 

Iedere instelling : procedureboek 

Caritas ziekenhuizen Antwerpen : bundeling tot 

“moederprocedure” 

MAAR : grootste gemene deler evidence based procedure 

Intramusculaire inspuiting - verder kijken dan de rituelen

3 

EBN 

“Evidence-based verpleegkundige (EBN) betekent het gebruik van beste 

beschikbare bewijs uit onderzoek, samen met de voorkeuren van patiënten 

en klinische ervaring, bij het maken van verpleegkundige beslissingen” 

Cullum N. Users' guides to the nursing literature: an introduction. 

Evid Based Nurs 2000 Jul;3(3):71-2. doi:10.1136/ebn.3.3.71 


4 

Wetenschappelijke 

literatuur 

EBN 

Klinische ervaring 

Intramusculaire inspuiting - verder kijken dan de rituelen 

Voorkeur patiënt

5 

Barrière EBN 

Gebrek aan TIJD 

Ontbreken van de waarde van onderzoek in de praktijk 

Gebrek aan begrip van electronische databanken om 

bewijsmateriaal te vinden 

Gebrek aan computervaardigheden 

Ontbreken van EBNmentoren op de werkvloer 

Moeilijk te begrijpen onderzoeksartikelen 

Pravikoff DS, Tanner AB, Pierce ST. Readiness of U.S. nurses for 

evidence-based practice. Amer J Nurs 2005 Sep;105(9): 40-52. 


6 

Waarom EBN 

Hanteerbaar maken van informatie 

Reduceren van variantie 

Basis = bewijs NIET ervaring / mening 

Gericht op verbeteren van kwaliteit van zorg 

Transparantie en verantwoording 

B.Geurden 


7 

Actuele koers 

We varen nog op ….. 

- wat heb ik vroeger geleerd ? 

- welke ervaringen heb ik opgedaan ? 

- wat is het advies van mijn collega ? 

- welke consensus hebben we hier als groep over ? 

Opinion based evidence based 


Janet G Schnall 

8 


9 

Gradatie van bewijzen 

A1 Systematische review of meta-analyse 

A2 • Gerandomiseerd dubbelblind vergelijkend klinische onderzoek van goede 

kwaliteit van voldoende omvang 

• Prospectief cohort onderzoek van voldoende omvang en follow-up 

B • Vergelijkend onderzoek van matige kwaliteit of onvoldoende omvang 

• Prospectief cohort onderzoek met onvoldoende omvang, retrospectief 

cohort onderzoek of patiënt-controle onderzoek 

C Niet-vergelijkend onderzoek 

D Mening van deskundigen 


10 

Uitspraak niveau 

Conclusie gebaseerd op 

1 Onderzoek van niveau A1 of 2 onafhankelijk van elkaar uitgevoerde onderzoeken 

van niveau A2 met consistent resultaat 

2 1 onderzoek van niveau A2 of 2 onafhankelijk van elkaar uitgevoerde onderzoeken 

van niveau B 

3 1 onderzoek van niveau B of C 

4 Mening van deskundigen vb. expertpanel, werkgroep, focusgroep 


11 

Intramusculaire inspuiting 

veel procedures, zonder bronvermelding 

niet over alle stappen bestaat onderzoek 

beperkt aantal onderzoek 

onderzoek niet recent 

geen consensus over alle resultaten 

onderzoeksresultaten niet gekend op de werkvloer 


12 

nr deelaspect status wie ? gradatie referenties opmerking 

INTRAMUSCULAIRE 

INSPUITING afgewerkt in ontwikkeling hiaat wanneer? 

van 

evidentie 

1 Handen ontsmetten x HGR 8349 1 18 

2 Plaatsbepaling x Lessius, 2010 1 1-17 

3 Naaldlengte x Lessius, 2010 1 1-17 

4 

Ontluchten van de 

naald ↔ air-lock x x Lessius, 2010 3 1-17 

5 Ontsmetten x Lessius, 2010 

6 Druk uitoefening x Lessius, 2010 3 

7 Hoek van inspuiting x Lessius, 2010 3 1-17 

8 Tempo van inspuiten x Lessius, 2010 4 1-17 

9 Z-track techniek x Lessius, 2010 3 

10 Masseren x Lessius, 2010 3 

11 Handen ontsmetten x HGR 8349 1 18 


13 


ZUURSTOF TOEDIENING afgewerkt in ontwikkeling hiaat wanneer? van evidentie 

1.1 hygiënisch zuiver materiaal x 

1.2 

1.3 

1.4 

zuurstof bevochtigen vanaf 4 

à 5 m/min x 

zuurstof bevochtigen met 

een wegwerpbevochtiger of 

een verdamper x 

verlengleiding zo kort 

mogelijk houden x 

2.1 informatie geven aan patiënt x 

2.2 benodigdheden x 

2.3 voorschrift arts x (x) 

2.4 

2.5 

2.6 

Neusbril, zuurstofmasker, 

zuurstofsonde: afstand x 

patiënt observeren op 

regelm tijdstippen x (x) 

werking materiaal regelm 

controleren 

vervangfrequentie materiaal 

(wekelijks, sonde dagelijks, 

x (x) 

bevochtiger maandelijks) x 


KHK Turnhout 

2010 

KHK Turnhout 

2010 1,2,3,4 

KHK Turnhout 

2010 1,3 

KHK Turnhout 

2010 1,5 

basisprincipe hygiëne en 

steriliteit 

KHK Turnhout 

2010 basisprincipe beleving 

KHK Turnhout 

2010 1,5,6 

KHK Turnhout 

2010 6,7,8,9,10 

KHK Turnhout 

2010 1 

geen consensus in de 

gevonden literatuur 

KHK Turnhout 

2010 geen lit studie 

KHK Turnhout 

2010 geen lit studie 

KHK Turnhout 

2010 1,6,11

14 


1 

MAAGSONDE afgewerkt in ontwikkeling hiaat wanneer? van evidentie 

maagsonde: (contra-) 

indicaties Artesis, 2008-2009 

2 plaatsing en controle positie Artesis, 2008-2009 

3 complicaties Artesis, 2008-2009 

4 

soort / maat / lengte / 

levensduur maagsonde x Artesis, 2008-2009 

5 materiaal x Artesis, 2008-2009 

6 oorzaak blokkade x Artesis, 2008-2009 

7 techniek om te ontstoppen x Artesis, 2008-2009 

8 

oorzaken en acties bij 

misselijkheid / overgeven x Artesis, 2008-2009 

9 oorzaken en acties bij diarree x Artesis, 2008-2009 


15 

“It is not enough to do your best; 

you must know what to do, and THEN do your best.” 


W. Edwards Deming 

Evidence based werken om tot een opwaardering te komen van 

het verpleegkundig beroep

16 

Opwaardering verpleegkundig beroep 

Nood aan uniforme verpleegkundige taal 

Nood aan betrouwbaar en valide onderzoek dat toegankelijk is 

Van protocol tot naslagwerk 


17 

Intramusculaire inspuiting 

Inspuiting in de spier : 

Het toedienen van een vloeibaar geneesmiddel diep in het 

spierweefsel door gebruik te maken van een steriele spuit en 

steriele holle naald. Dit zal steeds gebeuren op medisch 

voorschrift. 

Classificatie KB1990: Lijst verpleegtechnische handelingen 

Medicamenteuze toedieningen 

B2-handeling:voorbereiding en toediening van medicatie via 

intramusculaire toegangsweg. 


18 

Contra-indicatie 

Er kan een onderscheid gemaakt worden tussen de contraindicaties 

met betrekking tot de techniek van 

intramusculaire injectie en de contra-indicaties met 

betrekking tot het te injecteren medicijn. Voor dit laatste 

steeds de bijsluiter van het medicijn raadplegen en allergische 

reacties van de patiënt navragen. 

Stollingsstoornissen. 

Antistolling-therapie. 

Thrombolyse-therapie. 

Vermijd plaatsen met littekenweefsel, ecchymose, 

schaafwonden en infecties. 


19 

Five rights of medication 

Reductie van medicatiefouten door controle van : 

Right patient 

Right medication 

Right time 

Right dose 

Right route 


20 

Medicatie 

- uit ampul 

- uit flacon 

- voorgevulde spuit 

- op te lossen poeder 


21 

Spuit en naald 


Gauge = naalddikte Lengte (mm) toepassing 

grijs 27 = 0,40 mm 20 s.c., vb insulin met hoek van 30-45° 

grijs 27 = 0,40 mm 12 s.c., vb insulin met hoek van 90° 

bruin 26 = 0,45 mm 10-16 s.c vb Heparine met hoek van 90° 

orange 25 = 0,50 mm 24 s.c., vb Heparine met hoek van 30-45° 

orange 25 = 0,50 mm 16 s.c. 

blauw 23 = 0,60 mm 30 s.c. 

blauw 23 = 0,60 mm 16 s.c. 

zwart 22 = 0,70 mm 30 bloedafname 

zwart 22 = 0,70 mm 16 bloedafname, i.m. dij 

groen 21 = 0,80 mm 30 bloedafname 

groen 21 = 0,80 mm 40 i.m.: dij, bovenarm, kinderen 

groen 21 = 0,80 mm 50 i.m.: bij ondergewicht of normaal gewicht 

geel 20 = 0,90 mm 50 i.m.: bij ondergewicht of normaal gewicht 

geel 20 = 0,90 mm 70 i.m.: bij overgewicht 

beige 19 = 1,10 mm 40 bloedafname 

roze 18 = 1,20 mm 40 bloedafname 

22 


23 

Naaldlengte volgens plaatsbepaling en gewicht van 

patiënt : 

- bovenarm, dij : 25 à 32 mm 

- gluteaal : best 50 mm gebruiken (eventueel 40 mm) 

bij zwaarlijvig persoon > 50 mm 


24 

Optreknaald 

= een dikkere naald welke toelaat om de medicatie eenvoudig op te trekken 

met behulp van een spuit. 

In de literatuur bestaat geen consensus over het gebruik van nieuwe naald 

voor de toediening. 

Onderzoek van Ağaç : bevestigt de twee-naald techniek. 

Ağaç, E. and Güneş, Ü. Y. (2011), Effect on pain of changing the needle prior to administering medicine intramuscularly: a 

randomized controlled trial. Journal of Advanced Nursing, 67: 563–568. doi: 10.1111/j.1365-2648.2010.05513.x 

Onderzoek van Rock : geen significantie in pijnscore tussen de een-naald 

en twee-naald techniek. 

Rock, D. (2000), Does drawing up technique influence patients‟ perception of pain at the injection site?. Australian and 

New Zealand Journal of Mental Health Nursing, 9: 147–151. doi: 10.1046/j.1440-0979.2000.00176.x 

In de praktijk is het wel eenvoudiger om vloeistof op te trekken met een 

kortere, dikkere naald 


25 

Ontsmettingsmiddel 

Indien men ontsmet, dient men best gebruik te maken van 70% 

isopropyl alcohol met 2% chlorhexidine. 

Ramirez-Arcos, S., & Goldman, M. (2010). Skin disinfection methods: prospective evaluation and postimplementation results 

Transfusion (Vol. 50, pp. 59-64). United States. 


26 

hoek 

WHO stelt dat de inspuiting dient te gebeuren onder een 

hoek van 90°, om zo te komen tot een maximale 

toediening in de spier 

Hutin Y, Hauri A, Chiarello L, Catlin M, Stilwell B et al. Best infection control practices for intradermal, subcutaneous, 

and intramuscular needle injections. Bull World Health Organ. 2003;81:491-500. 


27 

Tempo van inspuiten 

De beschreven voorstellen tot inspuiten liggen tussen de 

1ml/10 seconden tot 1ml/20 seconden. 

In afwezigheid van duidelijke evidentie wordt 

voorzichtigheidshalve aanbevolen om traag in te spuiten. 

Small SP. Preventing sciatic nerve injury from intramuscular injections: literature review. J Adv Nurs. 2004;47:287-96. Mitchell JR, 

Whitney FW. The effect of injection speed on the perception of intramuscular injection pain. A clinical update. AAOHN J. 

2001;49:286-92. 


28 

Z-track - techniek 

Deze techniek van IM-injectie 

voorkomt irritatie en lekkage van 

medicatie in het subcutane weefsel, 

door de subcutane laag over de 

ingespoten vloeistof te laten 

schuiven 

Floyd S, Meyer A. Intramuscular injections--what's best practice? Nurs N Z. 

2007;13:20-2. 

Wynaden D, Landsborough I, McGowan S, Baigmohamad Z, Finn M, 

Pennebaker D. Best practice guidelines for the administration of intramuscular 

injections in the mental health setting. Int J Ment Health Nurs. 2006;15:195- 

200 


29 

Ontluchten ↔ air-lock techniek 

Moderne naalden zijn zeer fijn gecalibreerd, wat het 

gebruik van de luchtbel overbodig maakt 

Hutin Y, Hauri A, Chiarello L, Catlin M, Stilwell B et al. Best infection control practices for intradermal, subcutaneous, 

and intramuscular needle injections. Bull World Health Organ. 2003;81:491-500. 

Er bestaat geen enkel gevaar bij het inspuiten van 

enkele luchtbelletjes in het onderhuids weefsel of in 

een spier. 


30 

Air-lock - techniek 

Er wordt als laatste een kleine hoeveelheid lucht 

ingespoten, zodat bij terugvloei niet de medicatie 

maar wel de lucht terugvloeit 


31 

Druk vóór de inspuiting 

Het uitoefenen van manuele druk op de injectieplaats 

voorafgaand aan de IM-injectie resulteert in een 

verlaagde pijngevoeligheid 

Chung JW, Ng WM, Wong TK. An experimental study on the use of manual pressure to reduce pain in intramuscular injections. J 

Clin Nurs. 2002;11:457-61 

Barbara J. Barnhill, Melinda D. Holbert, Nisha M. Jackson, Roberta S. Erickson; Using pressure to decrease the pain of intramuscular 

injections Journal of Pain and Symptom Management ;1996;1:52-58) 

Alavi N.M., Effectiveness of acupressure to reduce pain in intramuscular injections, Acute Pain . 2007;9,4 : 201-205 

Fletcher H.; Painless Depo-medroxyprogesterone acetate (DMPA) injections using the „pinch technique‟, Journal of Obstetrics & Gynaecology, 

2004;5:562-563 

Eigen onderzoek heeft deze onderzoeksvraag niet kunnen 

bevestigen 


32 

Onderzoek : druk vóór inspuiting 

233 medewerkers van het Universitair Ziekenhuis Brussel 

66% vrouwen 

34% mannen 

De gemiddelde leeftijd : 45 jaar (mediaan 46 jaar) 

Pijnmeting VAS-schaal 0-10 

Gemidelde pijnscore : 1,2 

gemiddelde pijnscore bij geen druk : 1,2 

gemiddelde pijnscore bij lichte druk : 1,2 

gemiddelde pijnscore bij harde druk : 1,1 


33 

Masseren na de inspuiting 

De literatuur vermeldt dat masseren na de inspuiting 

pijnreducerend werkt, er werden echter geen 

onderzoeksresultaten teruggevonden 

Bij Z-tracktechniek : niet masseren 


34 

Onderzoek : masseren na inspuiting 

Aantal onderzoekseenheden : 278 : 

Griepvaccinatie studenten verpleegkunde 

Griepvaccinatie personeelsleden Lessius mechelen 

Griepvaccinatie personeel UZBrussel 

Pijnmeting : 

massage N Mean 

Std. Std. Error 

Deviation Mean 

pijn insp ja 135 1,274 1,4834 ,1277 

neen 137 1,255 1,3895 ,1187 

pijn24u ja 108 1,700 1,9493 ,1876 

neen 105 1,659 1,8867 ,1841 

pijn48u ja 108 ,935 1,5075 ,1451 

neen 105 1,148 1,5963 ,1558 


35 

Aspireren of niet ? Cecelia L. Crawford, Joyce A. Johnson 

Deze voorzorgsmaatregel wordt uitgevoerd om te vermijden dat een 

bloedvat of ader wordt aangeprikt 

De praktijk van aspiratie tijdens de injectie is een traditie die is 

aangeleerd voor de afgelopen 

40 jaar, maar is niet gebaseerd op 

wetenschappelijk onderzoek 

Nicoli, L. H., & Hesby, A. (2002). Intramuscular injection: An integrative 

research review and guidelines for evidence-based practice. Applied Nursing 

Research,16(2), 149-162 

Geen enkele studie bevestigt of verwerpt de huidige aspiratie 

techniek en momenteel zijn er geen gegevens die de noodzaak 

voor aspiratie ondersteunen 

Atkinson, W. L., Pickering, L. K., Schwartz, B., Weniger, B. G., Iskander, J. K., & Watson, J. C. (2002). General Recommendations on 

Immunization: Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP) and the American Academy of Family 

Physicians (AAFP). Morbidity and Mortality Weekly Report, 51, RR2. 1-33 

Middleton, D. B., Zimmerman, R. K., & Mitchell, K. B. (2003). Vaccine schedules and procedures, 2003. The Journal of Family Practice, 52(1), S36-S46 


36 

Aspiratie bevestigt NIET een goede plaatsbepaling 

Veel verpleegkundigen volgen niet de “langzaam richtlijn” en 

voeren de procedure te snel uit om effectief te zijn 

Ten Second Rule: Dr. Linda Diggle, Immunisation Nurse Specialist 

Langzaam aspireren (5-10 seconden) 

Langzaam inspuiten (5-10 seconden) 

Langzaam terugtrekken, niet wrijven 

Hoeveel verpleegkundigen doen dit ? 


37 

Aspireren verhoogt de pijn en inspuittijd en vergroot 

het aantal complicaties 

Chiodini, J. (2001). Best practice in vaccine administration. Nursing Standard, 16(7), 35-38 

Ipp, M., Taddio, A., Sam, J., Goldbach, M., & Parkin, P. C. (2007). Vaccine related pain: randomized controlled trial of 

two injection technique Archives of Disease in Childhood,92,1105-1108 

Workman, B. (1999). Safe injection techniques. Nursing Standard, 13 (39), 47-53 

Bij vaccinatie wordt aspiratie niet meer aangeraden 

(WHO, AAFP, DHS, ACIP) 

Aspireren kan aan te raden zijn bij hoog moleculaire 

mediciatie (vb penicillin) 

Gammel, J. A. (1927). Arterial embolism: an unusual complication following the intramuscular administration of bismuth. 

Journal of the American Medical Association, 88, 998-1000 

Ozel, A., Yavuz, H., & Erkul, I. (1995). Gangrene after penicillin injection: A case report. The Turkish Journal of Pediatrics, 

37(1), 567-71 

Talbert, J. L., Haslam, R. H. & Haller, J. A. (1967). Gangrene of the foot following intramuscular injection in the lateral 

thigh: A case report with recommendations for prevention. The Journal of Pediatrics, 70(1), 110-114 


38 

Ontsmetten : noodzaak of overbodig 

ritueel ? 

1. Proloog 

2. De huid als biotoop voor bacteriën 

3. De normale huidflora 

4. De invloed van desinfectantia 

5. Bestaande richtlijnen 

6. Conclusies 


39 

1. PROLOOG 

1774: CLAUDE LOUIS BERTHOLLET (1748-1822): „L‟EAU DE JAVEL‟ 

1820: ANTOINE LABARRAQUE (1777-1850): „L‟EAU DE LABARAQUE‟ 

1847: IGNÁC SEMMELWEIS (1818-1865): GECHLOREERD WATER 

1875: JOSEPH LISTER (1827-1912): FENOL 5% IN WATER 

1889 : GEPPERT: KWIKVERBINDINGEN (o.a. mercurochroom, thiomersal) 

Geppert J. Zur Lehre von den Antiseptics. Berl Klin Wochenschr 1889;26:789-794, 819-821 

1897 : EPSTEIN: ETHYLALCOHOL 70-90% 

1905 : SENN: JODIUM 

1956 : MURRAY & CALMAN: CHLOORHEXIDINE (Hibitane®) 


Epstein F. Z Hyg Infekt Krankh 1897;24:1 

RUDY BURGMEIJER

40 

2. DE HUID ALS BIOTOOP VOOR BACTERIËN 


RUDY BURGMEIJER

41 

2. DE HUID ALS BIOTOOP VOOR BACTERIËN 

DE HUID VAN EEN VOLWASSENE BESLAAT ± 2 m 2 

DE OPPERHUID IS MEESTAL TE DROOG EN TE ZUUR (pH 4-6) VOOR BACTERIËN OM 

TE KUNNEN OVERLEVEN 

BACTERIEGROEI OP DE HUID IS GEASSOCIEERD MET DE ZWEETKLIEREN EN 

TALGKLIEREN 

DE VOCHTIGGHEID EN DE pH VAN DE HUID VARIEERT PER LOCALISATIE 

DE MEEST GUNSTIGE CONDITIES IN DE OKSEL, RONDOM DE NAVEL EN IN DE 

GENITAALSTREEK 

VOORZIJDE THORAX: 10 2 PER CM 2 

BEHAARDE HOOFD: 10 5-6 PER CM 2 

OKSEL EN GENITAALSTREEK: 10 6-7 PER CM 2 

DE HUID WORDT VOORTDUREND BESMET MET BACTERIËN 

DE MEESTE BACTERIËN KUNNEN NIET LANG IN LEVEN BLIJVEN EN ZICH NIET 

VERMENIGVULDIGEN „TRANSIENT‟ 

ENKELE SOORTEN KUNNEN LANGERE TIJD OVERLEVEN EN ZICH 

VERMENIGVULDIGEN („RESIDENT‟) 


RUDY BURGMEIJER

42 

3. DE NORMALE HUIDFLORA 

DE MEESTE BACTERIËN VAN DE NORMALE HUIDFLORA ZIJN 

GRAMPOSITIEF 

GRAMNEGATIEVE BACTERIËN ZIJN MINDER GOED BESTAND TEGEN 

UITDROGEN (Uitzondering: Acinetobacter) 

GISTEN EN SCHIMMELS KOMEN NORMALITER NIET VOOR OP DE 

GEZONDE HUID 

DE NORMALE HUIDFLORA BESTAAT O.A. UIT: 

• Staphylococcus epidermidis 

• Staphylococcus aureus 

• Acinetobacter spp 

• Propionibacterium acnes 

• Micrococcus luteus 

DE DENSITEIT VAN DE NORMALE HUIDFLORA KAN WIJZIGEN DOOR: 

• KLIMAAT EN WEESROMSTANDIGHEDEN 

• LEEFTIJD 

• PERSOONLIJKE HYGIËNE 

• BEPAALDE PATHOLOGIE 


RUDY BURGMEIJER

43 

DE SAMENSTELLING VAN DE NORMALE HUIDFLORA VERSCHILT PER 

ANATOMISCHE LOKALISATIE 


RUDY BURGMEIJER

44 

4. DE INVLOED VAN DESINFECTANTIA 

STOF DUUR 

(MIN) 

ETHYLALCOHOL 70% 0,4 

2,0 

CHLOORHEXIDINE 0,5% IN ALCOHOL 0,4 

2,0 


% OVERLEVING 

TRANSIËNTE 

BACTERIËN 

0,008 – 1,2 

< 0,0004 

0,002 – 0,03 

– 

% OVERLEVING 

RESIDENTE 

BACTERIËN 

CHLOORHEXIDINE 0,5% IN WATER 2,0 0,09 - > 0,14 – 

Naar: Lowbury EJL. Skin disinfection. J Clin Pathol 1961;14:85-90 

– 

31,4 

– 

18,7 

– 

19,3 

RUDY BURGMEIJER

STOF GRAM 

POS 

45 

GRAM 

NEG 

MYCO 

-BACT 

SCHIM- 

MELS 


VIRUS- 

SEN 

OPMERKINGEN 

ALCOHOL 70% +++ +++ +++ +++ +++ SNEL WERKEND 

CHLOORHEXIDINE +++ ++ + + +++ MATIG SNEL WERKEND 

SOMS ALLERGISCHE REACTIES 

JODIUM +++ +++ +++ ++ +++ MATIG SNEL WERKEND 

IRRITEREND 

POVIDONJOOD +++ +++ + ++ ++ MATIG SNEL WERKEND 

MINDER IRRITEREND DAN JODIUM 

FENOLDERIVATEN +++ + + + + MATIG SNEL WERKEND 

Naar: Boyce JM, Pittet D. Guidelines for hand hygiene in health-care settinds. MMWR 2002;51:1-45 

RUDY BURGMEIJER

46 

EEN VOOR IM GEBRUIKELIJKE INJECTIENAALD HEEFT 

EEN Ø VAN 0,5 MM 

DE „WOND‟ VAN EEN INJECTIE HEEFT DUS EEN 

OPPERVLAK VAN < 0,2 MM 2 

OP DE GEBRUIKELIJKE INJECTIEPLAATSEN VOOR 

VACCINATIE BEVINDEN ZICH 100 BACTERIËN PER CM 2 

= 1 BACTERIE PER MM 2 

CONCLUSIE: HET INOCULUM DOOR INJECTIE IS 

VERWAARLOOSBAAR KLEIN 


47 

5. BESTAANDE RICHTLIJNEN (USA) 

USA : 

PLOTKIN / ORENSTEIN / OFFIT: VACCINES 5 TH EDITION (2008) : 

„SKIN AT THE INJECTION SITE SHOULD BE PRPARED WITH WITH ISOPROPYL 

ALCOHOL (70%) AND ALLOWED TO DRY BEFORE INJECTION‟ 

AAP RED BOOK 28 TH EDITION (2009) : 

GEEN UITSPRAAK OVER DESINFECTIE VAN DE HUID 

CANADA : 

CANADIAN IMMUNIZATION HANDBOOK 7TH EDITION (2006) : 

„BEFORE INJECTION THE SKIN SHOULD BE CLEANSED WITH A SUITABLE 

ANTISEPTIC AND ALLOWED TO DRY‟ 

AUSTRALIE : 

THE AUSTRALIAN IMMUNISATION HANDBOOK 9 TH EDITION (2008) : 

„WHEN THE SKIN IS VISIBLY CLEAN, THERE IS NO EVIDENCE THAT SKIN 

ANTISEPSIS IS NECESSARY‟ 


RUDY BURGMEIJER

48 

NEDERLAND: 

RIVM / LCI RICHTLIJNEN INFECTIEZIEKTEBESTRIJDING (2011) : 

„HUIDDESINFECTIE IS NIET NODIG BIJ HET GEVEN VAN INJECTIES‟ 

HANDBOEK VACCINATIES DEEL A (2011) : 

„DESINFECTIE VAN DE HUID VOORAFGAAND AAN VACCINATIE KAN ACHTERWEGE 

BLIJVEN‟ 

RIVM / CIb UITVOERINGSREGELS RIJKSVACCINATIEPROGRAMMA (2011) : 

„DESINFECTIE VAN DE RUBBEREN AFSLUITDOP EN DE HUID VAN HET KIND IS NIET 

NODIG‟ 

RICHTLIJNEN TRAVELALERT (2005) : 

„DESINFECTIE VAN DE HUID WORDT GEADVISEERD BIJ CLIËNTEN MET EEN 

AFWEERSTOORNIS EN BIJ VENAPUNCTIES‟ 

LANDELIJKE PROTOCOLLEN REIZIGERSADVISERING LCR (2011) : 

„DESINFECTIE VAN DE HUID, VOORAFGAAND AAN EEN INJECTIE OF EEN 

VENAPUNCTIE IS NIET NODIG‟ 


RUDY BURGMEIJER

49 

VLAANDEREN : 

STANDAARD VACCINATIES VWVJ (2010) : 

„ONTSMETTING VAN DE HUID ZOU STRIKT GENOMEN NIET NOODZAKELIJK 

ZIJN VOOR ZOVER HET HUIDOPPERVLAK PROPER EN DROOG IS ‟ 


RUDY BURGMEIJER

50 

6. CONCLUSIES 

1. UITSPRAKEN IN RICHTLIJNEN OVER DE NOODZAAK VAN 

DESINFECTIE ZIJN NIET ONVOLDOENDE WETENSCHAPPELIJK 

ONDERBOUWD 

2. UITSPRAKEN IN RICHTLIJNEN OVER DE NOODZAAK VAN HET 

LATEN DROGEN VAN EEN DESINFECTANS ZIJN ONVOLDOENDE 

WETENSCHAPPELIJK ONDERBOUWD 

3. UITSPRAKEN IN RICHTLIJNEN OVER HET OVERBODIG ZIJN VAN 

DESINFECTIE ZIJN MEESTAL MET LITERATUUR ONDERBOUWD 

DESINFECTIE VAN DE HUID MAG, 

MAAR HOEFT NIET ATLIJD 


RUDY BURGMEIJER

51 

Welke plaats moet ik gebruiken ? 

Afhankelijk van : 

Leeftijd van de persoon 

Te injecteren medicatie 

Algemene toestand van de patiënt 


52 

www.frontmed.co.nz SKU NS-00695 


53 

Gluteus medius : ventrogluteale zijde 


54 

Ventrogluteale plaatsbepaling 


Brophy, K., Scarlett-Ferguson, H., & Webber, K. (2008). 

Clinical drug therapy for Canadian practice (1 st ed). 

Philadelphia : Lippincott, Williams & Wilkins

55 

Ventrogluteaal : Crista methode 


56 

Gluteus maximus : dorsogluteale zijde 


57 


N. ischiadicus: met gesloten en geopende M. glut.max. 

58 


59 

Overzicht van fascia en opp. zenuwen in de bilstreek 


60 

Er ligt meer dan alleen de N. ischiadicus!! 


61 

Rectus femoris 


62 

Vastus lateralis 


63 


Sensiebele bezenuwing 

van het onderste lidmaat: 

voorzijde

64 

Bezenuwing voorzijde van het bovenbeen 


65 

Deltoideus 


66 

M. deltoideus en onderliggende spieren 


67 

M. deltoideus, N. axillaris, N. radialis & A. prof. brachii 


68 


Bezenuwing van het 

bovenste lidmaat: 

overzicht

69 

Opwaardering verpleegkundig beroep 

Nood aan uniforme verpleegkundige taal 

Nood aan betrouwbaar en valide 

onderzoek dat toegankelijk is 

Van protocol tot naslagwerk 


70 

Vragen ? 


71 

http://exemodule.lessius.eu/IM

Evidence Based Nursing - Universitair Ziekenhuis Brussel

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?