Kerstfeest en epifanie - Protestantse Gemeente Zevenaar ...

In de nacht van 5 op 6 januari trokken gelovigen naar het onderaardse heiligdom van Kore; ze droegen
het godenbeeld rond en hoorden de woorden: 'Heden in dit uur heeft Kore (de jonge vrouw) Aioon
gebaard'.
Er was nog een heel ander feest op de 6 e
januari: een feest aan de Nijl. Op die dag zou
namelijk de Nijl, waaraan het land zijn
vruchtbaarheid en welvaart dankte, zijn
wonderwerking hebben gekregen. Tenslotte stond
op 6 januari de cultus van de wijngod Dionysus
centraal. Deze god zou water in wijn hebben
veranderd. Deze drie feesten zouden door de
christenen van lieverlee zijn opgeëist en
overgenomen voor hún God Christus. Vandaar de
verbinding op het feest van epifanie van de drie
elementen: het gedenken van de geboorte van
Jezus, van zijn doop in de Jordaan en van het
wonder te Kana, waarbij hij water in wijn
veranderde.
Oost en west
Omstreeks 350 hadden het oostelijk en westelijk
deel van de kerk elk hun eigen datum voor het
geboortefeest van Christus. In de jaren na 370
vond een geleidelijke uitwisseling, overname en
vermenging plaats. Dat ging niet bij besluit van de
een of andere kerkvergadering. Het gebeurde in
de gemeenten, zij het dikwijls niet zonder verzet.
( In Antiochië in 374, in Constantinopel in 380, in
Alexandrië in 430 en in Jeruzalem in 547). Zo rond
het midden van de 5 e eeuw hadden alle christenen Paolo Veronese (1528-1588): De doop van Jezus.
in oost en west (op enkele uitzonderingen na) 25
december aanvaard als datum om de geboorte van Christus te vieren en 6 januari om aanbidding door
de wijzen en zijn doop te gedenken. Het Concilie van Tours maakte in 567 de periode tussen 25
december en 6 januari tot een ‘heilig festival’. Daarmee sloot het aan bij het twaalfdaagse feest
(Dodekahèmeron) dat al eerder in de Byzantijnse kerk was aangenomen. Ook sloot het aan bij het
Germaanse joelfeest dat in precies dezelfde tijd gevoerd werd.
In 1549 werd in het Westen de Gregoriaanse kalender ingevoerd. Omdat de meeste oosterse
kerken de Juliaanse tijdrekening aanhielden, is bij hen sindsdien het kerstfeest twee weken later dan
in de westerse kerken.
© Leen den Besten
Zevenaar, 1 mei 2006