Sent: september 2008 From: Katarina Hartgers To: Nico Vanderveen ...

Sent: september 2008
From: Katarina Hartgers
To: Nico Vanderveen
Nico, in mei van dit jaar ontmoette ik je voor de eerste keer in jouw warenhuis, Warenhuis
Vanderveen in Assen. Ik was onder de indruk van de omvang van het bedrijf. Het is een shop-in-shop
warenhuis van ruim 14.000 m2. Je wilde me spreken over het organiseren van Letland-dagen in het
warenhuis in 2009. Waarom uitgerekend Letland?
From: Nico Vanderveen
To: Katarina Hartgers
Waarom uitgerekend Letland-dagen in het warenhuis? Vanaf mijn jeugd heeft Letland me
geintrigeerd. Riga was in mijn gedachten een mythische Hanzestad, waarvandaan betovergrootvader
Jan Alberts Oldenburger in 1880 als een soort 'Flying Dutchman' vertrok met zijn kofschip 'De
Harmonie', terugzeilend naar Delfzijl. Honderden keren was hij vertrokken uit tientallen havensteden
rond de Oostzee, Noordzee en Middellandse Zee en altijd was hij veilig teruggekeerd naar Nieuwe
Pekela. Maar die keer, vanuit Riga in oktober 1880, verging 'De Harmonie' met man en muis, in een
vliegende storm bij het eiland Rügen. Bet-overgrootmoeder startte, om in haar levensonderhoud en dat
van haar zeven kinderen te voorzien, een winkel met manufacturen en koloniale waren in Nieuwe
Pekela. Dochter Antje Vanderveen-Oldenburger begon in 1897 met een filiaal in Assen, met de
bedoeling dat uit te bouwen tot een warenhuis, zoals ze dat, al passagierende, tijdens haar reizen met
haar vader had gezien in havensteden als Riga, Sint Petersburg en Liverpool.
Dit verhaal had ik van jongs af vele keren gehoord van mijn vader en grootvader. Ook in de
commissie Internationale Handel van de Kamer van Koophandel ging het opvallend vaak over de
Baltische staten. Toen dan ook in september 2007 de Nederlandse ambassade te Riga een 'call for
papers' voor het symposium 'Dutch-Baltic Relations in historical perspective' (april 2008) in Riga deed
uitgaan, zag ik kans om een lang gekoesterde wens te doen uitkomen: een bezoek met echtgenote
Marianne aan Riga en dan ook nog eens met de gelegenheid om het familieverhaal 'Van kofschip tot
winkelparadijs' voor een uitgelezen gezelschap te vertellen. Aan het symposium beleefden we veel
plezier en al genietende groeide het idee om Letland-dagen te organiseren in het warenhuis in Assen.
Een soort van historische 'full circle' dus.
From: Katarina Hartgers
To: Nico Vanderveen
Wat was eigenlijk het beeld dat je had van Riga voordat je de stad had gezien en kwam dit beeld
overeen met de werkelijkheid? Wat vind je opvallend aan Riga en ben je eigenlijk nog op zoek
geweest naar sporen van je betovergrootvader?
From: Nico Vanderveen
To: Katarina Hartgers
Mijn beeld van Riga was voornamelijk gestoeld op de brieven uit de periode 1870-1880 van mijn
betovergrootvader en zijn dochter, mijn overgrootmoeder, vanuit Riga aan het thuisfront in Nieuwe
Pekela. Ze schreven over Meulgraven en de Boldera, bijvoorbeeld 'Wel ben van alles klaar en ook al
op de Boldera uitklaard. Dus kan van hier voort naar zee gaan'. Dat schreef kapitein Jan Alberts
Oldenburger op 9 oktober 1880 aan zijn 'geliefde vrouw en kinder' in wat later de laatste brief van zijn

leven bleek te zijn. Ik dacht dat de Boldera de kade voor de binnenstad van Riga was en had een
voorstelling met honderden aangemeerde schepen. Dat bleek helaas niet het geval. De binnenstad was
tot mijn grote vreugde wél zoals ik gedacht had dat die zou zijn - authentiek, levendig en tot de
verbeelding sprekend. Zal overgrootmoeder hier óók gelopen hebben? Dat schoot me bijvoorbeeld
door 't hoofd toen we de toren van de Petruskerk beklommen.
Toen we de zondag na het symposium in Riga een bus zagen rijden met bestemming 'Bolderaja',
besloten we, nieuwsgierig geworden, op de bonnefooi een kijkje te nemen. De bus bracht ons naar het
strand van de Bocht van Riga. Na een zonovergoten strandwandeling belandden we via een achteraf
paadje in het havengebied, de Bolderaja. Om de paar minuten arriveerde een truck, volgeladen met
boomstammen. Ook zagen we hoe een schip van Wagenborg Shipping werd geladen - nothing's
changed, really. Even later werden we bij een slagboom staande gehouden door een strenge douanier,
'not amused' dat we doodgemoedereerd het bewaakte terrein afwandelden. Hier moet het zijn geweest
dat betovergrootvader voor de allerlaatste keer uitklaarde, bedacht ik me opeens. Ware hij niet met
man en muis vergaan, was ik dan nu ook zeeman geweest...?
From: Katarina Hartgers
To: Nico Vanderveen
Wellicht dat je daarom kapitein van een warenhuis bent geworden. Het viel me op, toen we er samen
rondliepen, dat mensen je kennen en oprecht vriendelijk tegen je zijn. Is dat gebruikelijk in Assen of is
dat ontzag? Zijn er nog meer familieleden actief in het bedrijf en welke koers heb je gezet voor je
schip?
From: Nico Vanderveen
To: Katarina Hartgers
Haha, dat weet ik niet hoor. Assen is wel een stad met een menselijke maat, lijkt me. Met 65.000
inwoners is het groot genoeg om je creativiteit in te kunnen botvieren en klein genoeg om je niet al te
verloren in te voelen. Uit onderzoek bleek vorig jaar dat de inwoners van de provincie Drenthe, waar
Assen de hoofdstad van is, de meest gelukkige inwoners van de Benelux zijn, dus ik denk dat je dat
ontspannen sfeertje goed hebt opgemerkt.
Zeker zijn er nog meer familieleden actief in het warenhuis. In totaal werken er 320 mensen op 60
afdelingen. Van die 320 is een handjevol nazaat van oprichtster Antje Vanderveen-Oldenburger. Mijn
broer Rienus is huismeester & afdelingschef doe-het-zelf, mijn nicht Alca hoofdadministratrice, mijn
neef Jelle controller & 'bouwpastoor', oom Jan runt de cd/dvd-afdeling, tante Gezina zwaait de scepter
op het 'geldkantoor', neef Nico is verkoper op de sportafdeling, achternicht Charita verkoopster op de
dierenafdeling en achternicht Bo is interim-bedrijfsleidster meubelafdeling. De vorige generatie geniet
van een welverdiend pensioen, maar we kunnen altijd een beroep op ze doen wanneer een klusje moet
worden geklaard. Ondertussen ziet overgrootmoeder er geportretteerd op toe dat alles in goede
harmonie verloopt.
De koers van het schip? Eigenlijk zijn we meer een vloot van kleine bootjes dan een enkel groot schip.
We noemen onszelf ook wel een 'shop-in-shop totaalwarenhuis'. De 60 afdelingen zijn geclusterd in
Fashion, Non-food, Living, Foodcourt en Services. Operationeel werkt iedere afdeling zelfstandig en
strategisch werken ze samen. Op die manier zijn de afdelingen optimaal flexibel, zodat er snel kan
worden gereageerd op veranderende wensen en eisen. Wanneer er een spreekwoordelijke ijsberg
opdoemt, dan sturen we met z'n allen vrij gemakkelijk bij. De koers is full steam ahead! We hebben
alle zeilen bijgezet, want Assen is al jaren een van de snelst groeiende gemeenten van Nederland. Ook
toeristisch gaat het voor de wind. We liggen dus lekker op koers en het zeeschuim vliegt ons om de
oren. Koppie erbij dus!

From: Katarina Hartgers
To: Nico Vanderveen
Nou, dat klinkt allemaal enorm positief! Zitten je vier dochters eigenlijk al op de zeevaartschool of
hebben zij heel andere toekomstplannen?
From: Nico Vanderveen
To: Katarina Hartgers
Haha, onze Hannelore (14 jaar) heeft vorige maand de beginselen van het zeilen bijgebracht gekregen
op een zeilkamp in Friesland. Ze vond het erg leuk, dus wie weet zijn daar de Oldenburgerschippersgenen
in het spel! De andere drie heb ik nooit op een schip gezien. Jojanneke (18) studeert
filosofie aan de Universiteit van Groningen en zang aan het conservatorium van Groningen. Anna (16)
wil volgend jaar na haar gymnasiumeindexamen gaan studeren voor architect in Eindhoven. Hannelore
zit in de derde klas van het gymnasium en speelt in haar vrije tijd viool in het Jeugd Symfonie Orkest
Drenthe. De jongste is Katelijne (12); zij zit in de gymnasiumbrugklas en haar grote passie is
paardrijden!
De dames hebben dus allerlei toekomstplannen, maar de zeevaartschool zal het waarschijnlijk niet
worden.
From: Katarina Hartgers
To: Nico Vanderveen
In 2009 doe je de haven van Riga aan in de vorm van Letland-dagen in het warenhuis. Je hebt me laten
zien dat er ruimte is voor een expositie in het atrium, maar dat er ook een ruimte is om Letse producten
te verkopen. Welke Letse bedrijven zouden zich kunnen aanmelden voor deelname aan de Letlanddagen,
aan welke productgroepen denk je en aan welke vereisten dienen de deelnemers voldoen?
From: Nico Vanderveen
To: Katarina Hartgers
Inderdaad. We denken vooral aan meubelen, accessoires, mode en muziek. Graag zouden we in
contact willen komen met een importeur in Nederland van Baltische producten, die de verkoop van
producten tijdens de Letland-dagen kan coördineren en die samen met ons de promotie ter hand kan
nemen.
From: Katarina Hartgers
To: Nico Vanderveen
Als je de mogelijkheid zou hebben om 1 vraag aan je betovergrootvader te stellen, wat zou je hem dan
willen vragen?
From: Nico Vanderveen
To: Katarina Hartgers
De familienaam Oldenburger duikt voor het eerst op in 1731. Dat was in een huwelijksakte opgemaakt
te Nieuwe Pekela van de overgrootouders van betovergrootvader Jan Alberts Oldenburger.
Waarschijnlijk is er rond 1700 een voorvader vanuit Oldenburg in Duitsland naar de veenkoloniėn van
Groningen gekomen als gastarbeider. Dit valt echter niet meer met zekerheid vast te stellen. Įls ik een
vraag zou kunnen stellen aan betovergrootvader, dan zou ik hem vragen of hij iets meer kan vertellen
over die vroegste geschiedenis van de Oldenburgers in Nederland.

Daarnaast ben ik ook nieuwsgierig naar zijn zeereizen. In ons familiearchief liggen vrachtbrieven,
logboeken en tientallen brieven van hem aan zijn vrouw en kinderen vanuit allerlei Europese havens,
bijvoorbeeld vanuit Livorno in Italiė, Lissabon, Bilbao, Nantes, Londen, Liverpool, Christiania in
Noorwegen, Koningsbergen, Riga, Talinn, Sint Petersburg en Archangelsk. Dat overgrootmoeder, zijn
dochter, als meisje eind 19e eeuw in die steden rondwandelde en zich vergaapte aan de grote
warenhuizen, een nieuw fenomeen in die tijd, dat vind ik een fascinerende gedachte. Die impressies
hebben haar ambities gevoed, waardoor we tot op de dag van vandaag bezig zijn om haar (en onze)
dromen verder te doen uitkomen.
Kapitein Jan Alberts Oldenburger Kofschip Kapt. J.A. Oldenburger
Nico Vanderveen Nico met dochters Bolderaja
Bekijk hier de website van Warenhuis Vanderveen: www.vanderveen.nl
Deze WE-mail is een uitgave van Katarina-hartgers.nl
www.katarina-hartgers.nl
© 2008 Katarina-hartgers.nl
Auteursrechten voorbehouden.
Kent u iemand voor wie deze WE-mail interessant is? Stuur hem dan gerust door!