Artikel Kinderopvang - Kinderdagverblijf Het Snuitje

Risico’s op een agrarische kinderopvanglocatie
Laarsjes,
overalls &
heel vaak
handen
wassen
Lekker spelen op het boerenerf, kippen voeren, konijnen
knuffelen en geiten aaien. Kinderopvang op de boerderij klinkt
heel mooi. Maar er zijn ook risico’s waar ouders en zeker de
pedagogisch medewerkers aan moeten denken. Bij Het
Snuitje in het Brabantse Veghel weten ze welke.
ALEXANDRA SWEERS
38 KINDEROPVANG • 12 • DECEMBER 2012

Foto’s: Alexandra Sweers
De varkensstal is verboden terrein voor de kinderen. Wel wordt er af en toe een biggetje opgehaald om te aaien.
Langs de slingerende weg naar kinderdagverblijf
Het Snuitje staan
her en der borden in de tuinen:
Milou geboren! Hoera, Bram is er!
Een baby! Er zijn in de buurt genoeg
nieuwe kinderen die straks naar Het
Snuitje gebracht worden. Helaas zullen
ze wel even moeten wachten, want het
kinderdagverblijf heeft inmiddels een
wachtlijst van twintig tot dertig kinderen.
Opgroeien op de boerderij is mooi:
veel groen, lekker buiten spelen en allerlei
dieren om je aan te vergapen en te
aaien. Dat weten broer en zus Jim Ketelaars
en Bianca van den Berg-Ketelaars
nog heel goed van hun eigen jeugd. ‘Wij
zijn hier op de boerderij opgegroeid.
Zoiets moois wilden wij eigenlijk ook
voor andere kinderen’, zegt Jim.
Respect voor wat groeit
Inmiddels is Jim eigenaar van het varkensbedrijf
waar hij opgroeide. In de
stal staan ongeveer 180 zeugen. Een
paar jaar geleden kregen hij en zijn zus
het idee om de ruimte op het erf te
combineren met een kinderdagverblijf.
De aanmeldingen stroomden binnen.
‘We zijn bijna drie jaar open en hebben
nu een wachtlijst. Binnen tien maanden
na de opening zaten we al voor
negentig procent vol.’ Het Snuitje heeft
een verticale groep met kinderen van
Links: Zo veel mogelijk zelf doen. Dat is het motto. Als de laarsjes
verkeerd om zitten, komt het kind het vanzelf wel zeggen.
KINDEROPVANG • 12 • DECEMBER 2012
acht weken tot vier jaar. Van klein tot
groter, iedereen wordt betrokken bij het
buitenleven. ‘Wij vinden het belangrijk
dat de kinderopvang goed aansluit op
het boerenleven. De kinderen komen
veel buiten en zijn bezig met planten
en dieren. We hebben geen speeltoestellen
zoals een glijbaan of een schommel,
dus ze moeten veel zelf bedenken
en ontdekken waarmee ze gaan spelen.
Dat is goed voor hun ontwikkeling.’ Jim
vindt het ook belangrijk dat de kinderen
leren hoe ze met respect omgaan
met dieren en planten. ‘Ze gaan samen
de kippen, de konijnen en de pony voeren.
Zo leren ze dat ze ook voor anderen
moeten zorgen. Ook planten we
samen bijvoorbeeld aardappels of
andere groenten. Die geven de kinderen
dan zelf water. Zo leren ze waar het
eten vandaan komt en dat het niet vanzelf
op je bord komt. Ze zijn heel trots
op hun oogst en krijgen respect voor
wat groeit.’
Veilig biggetjes aaien
Hoewel er op ieder kinderdagverblijf
rekening wordt gehouden met bepaalde
risico’s, zijn die risico’s op het boerenerf
net even anders. Vooral bij boerderijen
met kippen, vleeskalveren en varkens is
luchtvervuiling iets om bij stil te staan.
Ook rijden er bijvoorbeeld tractoren of
vrachtwagens op het erf, worden er
bestrijdingsmiddelen gebruikt en kunnen
dieren ziekteverwekkers bij zich
Onderzoek GGD
De GGD in Brabant heeft begin 2012
achttien agrarische kinderopvanglocaties
in de regio gevraagd hoe zij
de risico’s ervaren, aanpakken en of zij
nog meer informatie daarover nodig
hebben. Uit dat verkennende onderzoek
blijkt, dat heel veel locaties al de
nodige maatregelen nemen. Toch heeft
minstens de helft van de ondervraagde
kinderopvanglocaties behoefte aan
meer informatie over bijvoorbeeld de
luchtvervuiling, veiligheidsmaatregelen
en besmettingsgevaar. De GGD in
Brabant gaat daarom folders en lespakketten
ontwikkelen en de gemeente
adviseren bij het maken van beleid.
Die informatie is naar verwachting
binnenkort beschikbaar.
dragen. De GGD Hart voor Brabant deed
onderzoek naar wat kinderopvangorganisaties
al weten en nog moeten weten
van deze risico’s (zie kader).
Jim is naast boer en ondernemer ook
bestuurslid bij de Verenigde Agrarische
Kinderopvang (VAK). Die adviseert de
GGD weer aan de hand van alle ervaringen
die de leden van de VAK hebben
opgedaan. Volgens hem is het belangrijk
om de risico’s te kennen en ook de
ouders hierover te informeren. ‘Maar
we kunnen ook heel veel doen om
deze risico’s terug te dringen’, zegt de »
39

’s Middags slapen de kleintjes lekker buiten in de lutjepotjes met speciale horren tegen beestjes.
eigenaar. ‘Laden en lossen mag niet
waar kinderen kunnen komen, mestputten
moeten zijn afgedekt, bestrijdingsmiddelen
moeten achter slot
en grendel’,
zo somt hij een aantal regels op. ‘Bij
ons mogen de kinderen ten eerste nooit
zonder begeleiding op het erf komen,
en absoluut niet in de varkensstal.’ Een
koeienstal is veel beter begaanbaar voor
kinderen en veiliger dan een varkensstal.
Maar ook daar moet je duidelijke
regels voor maken, vindt de eigenaar.
‘We willen ze wel de biggetjes laten
zien, dus brengen we deze uit de stal
naar een aparte uitloop waar de kinderen
ze veilig kunnen aaien. ‘En handen
wassen. Dat is het meest belangrijk’,
zegt Jim met klem. ‘Op het hele erf zie
je kraantjes en zeep, waar ze zelf hun
handen kunnen wassen. Zo houden
we het hygiënisch en veilig.’
Droombaan
Pedagogisch medewerker Ashley Wijdeven
(22) staat vier dagen in de week
op de groep van Het Snuitje. Ze merkt
Uitslag onderzoek GGD
Het onderzoek van de GGD (zie kader vorige pagina) vond plaats onder achttien
agrarische kinderopvanglocaties.
• De dieren die voorkomen zijn koeien (zeven locaties), paarden (negen locaties),
varkens (vijf locaties), (hobby)kippen (vijftien locaties), geiten/schapen (acht locaties).
• Op vijftien locaties komen de kinderen in de stallen en in aanraking met de dieren.
• Dertien eigenaren (72 procent) denken dat de risico’s bij agrarische kinderopvang
anders zijn dan bij gewone kinderopvang. Zij denken dan vooral aan veiligheidsaspecten
(dertien), daarna aan infectieziekten (elf) en milieufactoren (drie).
• Alle locaties informeren ouders over de positieve aspecten van agrarische kinderopvang.
Elf locaties geven mondeling ook informatie over de risico’s.
KINDEROPVANG • 12 • DECEMBER 2012
hoe leuk de kinderen het buitenleven
vinden. ‘Als ze hun fruithapje hebben
gehad, staan ze al bij de deur te dringen
om hun jas en laarsjes aan te doen
en naar buiten te gaan. Dat doen ze allemaal
zelf.’ Wanneer later een van de
kinderen haar laarsjes verkeerd aandoet,
zegt Ashley: ‘Ik zie dat ze het fout
doet, maar wij vinden zelf doen belangrijk.
Ik corrigeer haar daarom niet, als
het niet fijn zit, komt ze het vanzelf wel
zeggen.’ De pm’er legt uit dat ze kindvolgend
werken. ‘Als we aardbeien
gaan plukken of de pony gaan poetsen,
mag iedereen mee. Maar als ze iets
anders willen doen, mag dat ook.’ Tijdens
een activiteit wordt telkens benoemd
wat ze gaan doen. ‘Als we een
biggetje of konijn gaan aaien, dan praten
we erover dat het diertje warm is
en of het wel of niet zacht aanvoelt.’
Met de kleinste dingen kan Ashley iets
leuks bedenken. ‘Vindt een kind een
mooi steentje, dan spelen we daarop in.
Gaan we er meer zoeken en tellen, of
op grootte leggen. Als het waait, spelen
we met een plastic zak aan een touwtje
Meer weten?
Voor agrariërs die een kinderdagverblijf
willen starten of al hebben, is er ter
ondersteuning de Verenigde Agrarische
Kinderopvang (VAK),
www.agrarischekinderopvang.nl.
Voor meer informatie over het project van
de GGD: www.ggdhartvoorbrabantnl/
Professionals/Kinderopvang.
Aardbeien plukken in de moestuin: de kinderen leren zo waar
hun fruit vandaan komt.
alsof het een vlieger is. We kunnen heel
impulsief zijn en zijn vrij om de dag
flexibel in te delen.’
De speciale regels op een agrarische
kinderopvanglocatie vallen Ashley al
niet meer zo op. Veel handen wassen,
overalls en laarsjes aantrekken zijn
dagelijkse kost. ‘Ja, we leren de kinderen
bijvoorbeeld om niet vlak achter
een paard langs te lopen.’ Al met al
vindt de pm’er de opvang op het boerenbedrijf
heel geschikt voor kinderen,
maar ook voor pm’ers. ‘Ook wij zijn
altijd buiten. In de zomer zitten we al
heel vroeg in de ochtend te picknicken.
Ouders zeggen dan vaak: “Jullie hebben
echt een droombaan”.’ «
41