valkuilen bij het indienen van een offerte - Mr. Gitte - GD&A-advocaten

“Valkuilen bij het indienen van een
kandidatuur/offerte/BAFO”
7 december 2012
Gitte LAENEN
Advocaat-vennoot
GD&A Advocaten
1

Vanuit het oogpunt van de inschrijvers: selectie en
regelmatigheid van zijn offerte evenals de
eventuele niet-selectie en onregelmatigheid van de
offertes van concurrenten zijn determinerend voor
het resultaat van de gunningsprocedure;
Vanuit juridisch oogpunt: onderzoek naar selectie
en regelmatigheid van de offertes hangt samen
met beginselen van gelijke behandeling van de
belangstellenden - openbaarheid en eerlijke
concurrentie = onderzoeksplicht in hoofde van AO!
4

PROCEDURE IN EEN FASE (openbare aanbesteding /
algemene offerteaanvraag / meestal ook
onderhandelingsprocedure zonder bekendmaking /
WOHOP 2006: vereenvoudigde
onderhandelingsprocedure met bekendmaking)
1. Bepalen behoeften / interesse markt
2. Raming van de opdracht
3. Bepalen van de meest aangewezen gunningswijze (eventueel formeel motiveren)
4. Opmaken van een bijzonder bestek
5. Aankondiging van de opdracht – opvragen bijzonder bestek
6. Indienen van de offertes - ontvangst van de offertes
7. Opening van de offertes – pv van opening
8. Toetsen van betrouwbaarheid/geschiktheid - toetsen van adm. en techn. regelmatigheid van de
offertes – toetsen van de regelmatige offertes aan de gunningscriteria = in gunningsverslag
9. OZB en vereenvoudigde OMB: eventueel onderhandelen en indienen van geoptimaliseerde offerte /
BAFO
10. Nemen van de gunningsbeslissing
11. Uitvoeren van informatieverplichtingen
12. Sluiten van de opdracht met de begunstigde = ontstaan van het contract
13. Uitvoeren van het contract

PROCEDURE IN TWEE FASEN (beperkte aanbesteding
/ beperkte offerteaanvraag /
onderhandelingsprocedure met bekendmaking)
1. Bepalen behoeften / interesse markt
2. Raming van de opdracht
3. Bepalen van de meest aangewezen gunningswijze (eventueel formeel motiveren)
4. Opmaken van een selectieleidraad en bijzonder bestek
5. Aankondiging van de opdracht – opvragen van selectieleidraad
6. Indienen van de kandidaturen
7. Opening van de kandidaturen – pv van opening
8. Nemen van een gemotiveerde selectiebeslissing
9. Informatieverplichtingen
10. Uitnodiging tot indienen van een (basis)offerte – mededelen van bijzonder bestek
11. Indiening van de offertes
12. Opening van de offertes – pv van opening
13. Toetsen van adm. en techn. regelmatigheid van de (basis)offertes – toetsen van de regelmatige offertes aan de
gunningscriteria = in gunningsverslag
14. OMB: eventueel onderhandelen en indienen van geoptimaliseerde offerte (BAFO)
15. Nemen van de gunningsbeslissing
16. Uitvoeren van informatieverplichtingen
17. Sluiten van de opdracht met de begunstigde = ontstaan van het contract
18. Uitvoeren van het contract

1. Onderzoek aankondiging/bestek
7

8
Inschrijver moet van meet af aan een zo duidelijk als mogelijk inzicht hebben
in voorwaarden/criteria/verloop/… van de opdracht die door de AO in de
markt wordt geplaatst (= ook in het voordeel van AO)
Ondubbelzinnig, duidelijk, precies, volledig.
Het bijzonder bestek omvat meestal:
- Algemene informatie – definities (= handig);
- Aard en omvang van de opdracht - percelen/opties/varianten;
- Gunningswijze (desgevallend motivering);
- Verloop van de gunningsprocedure ;
- Wijze van prijsbepaling (4);
- Wijze van opmaak en indiening van een offerte;
- Bepalingen inzake de kwalitatieve selectie van de kandidaten / inschrijvers
(betrouwbaarheidsvereisten en bekwaamheidsvereisten);
- Minimale (technische) eisen;
- Desgevallend gunningscriteria, eventueel weging vd criteria en
beoordelingsmethodiek;
- Verbintenistermijn;
- Uitvoeringsbepalingen (AAV) en afwijkingen ervan (vooraan in bestek opnemen,
desgevallend uitdrukkelijk motiveren!);
- Meestal een technische gedeelte;
- Samenvattende meetstaat/inventaris + inschrijvingsbiljet; + bijlagen

9
• Indien dubbelzinnigheden/onduidelijkheden in aankondiging/bestek:
inschrijvers kunnen (moeten?) schriftelijk opheldering vragen aan AO (tijdig,
dwz in beginsel binnen 10 kd voorafgaand aan indiening vd offerte, tenzij
bestek iets anders bepaalt) - AO is alsdan verplicht hierop te antwoorden.
Betekenisvolle verduidelijkingen dienen aan ALLE inschrijvers kenbaar
worden gemaakt.
• Ook:
- Geen discriminerende technische specificaties
- Geen verbod op / bemoeilijken van combinaties van ondernemingen
- Geen verbod op ondernaanneming / eventueel wel vermelden
identificatiegegevens onderaannemers
waarschuwingsplicht + noodzaak om alsnog een offerte in te dienen +
aanvechten bestek

2. Onderzoek aard/voorwerp van de opdracht
10

- Wanneer AO de noodzaak daartoe aantoont, kan ze
een opdracht plaatsen die een of meer vaste
gedeelten en een of meer voorwaardelijke gedeelten
omvat;
- Opdrachtnemer verbindt zich door sluiting vd
opdracht voor volledige opdracht, doch AO is enkel
gebonden wat betreft de vaste gedeelten;
- De uitvoering van elk voorwaardelijk gedeelte is
afhankelijk van een beslissing vd AO die aan de
opdrachtnemer wordt meegedeeld overeenkomstig
de in de opdrachtdocumenten bepaalde
modaliteiten.
11

- Bestek vermeldt uitdrukkelijk indeling in meerdere
percelen en vermeldt aard/voorwerp/kenmerken per
perceel;
- Gunningswijze kan verschillen per perceel;
- AO kan zich het recht voorbehouden om sommige
percelen te gunnen en andere niet – moet worden
vermeld in bestek;
- Indien opdrachtdocumenten het niet verbieden,
mag de inschrijver, naargelang van de procedure,
in zijn offerte voor meer percelen prijskortingen of
verbeteringen aanbieden indien hem bepaalde
percelen gegund worden);
12

- Optie = een bijkomend element dat niet strikt noodzakelijk is
voor de uitvoering van de opdracht, dat hetzij op vraag van de
aanbestedende overheid, hetzij op initiatief van de inschrijver
wordt ingediend (vb. kelder in een gebouw);
- Verplichte optie: AO dient het voorwerp, de aard en de
draagwijdte van de optie te omschrijven in de
opdrachtdocumenten - de inschrijvers zijn verplicht een bod te
doen voor deze opties;
- Vrije optie: deze wordt ingediend op initiatief van de inschrijver
(ook toegelaten bij aanbesteding, doch deze mag geen
prijsgevolg heb);
- Optie wordt steeds apart in de offerte vermeld;
- AO is nooit verplicht om een optie te bestellen;
- Gunning:
- Aanbesteding: één enkele rangschikking, rekening houdend met prijs voor alle
opties;
- Offerteaanvraag: AO neemt verplichte opties evenals vrije opties die ze in
aanmerking neemt op in één enkele rangschikking
13

- Variante = een alternatieve conceptie- of uitvoeringswijze die hetzij op vraag
van de aanbestedende overheid, hetzij op initiatief van de inschrijver wordt
ingediend (bv. ramen in pvc, variante in aluminium);
- Verplichte variante: AO omschrijft in de opdrachtdocumenten het voorwerp, de
aard en de draagwijdte van een basisontwerp en één of meer varianten -
inschrijvers zijn verplicht om zowel voor het basisontwerp als voor elke verplichte
variante een offerte in te dienen;
- Facultatieve variante: AO omschrijft in de opdrachtdocumenten het voorwerp, de
aard en de draagwijdte van meerdere varianten. AO kan in de
opdrachtdocumenten verplichten om voor de basisoplossing een offerte in te
dienen. De inschrijvers kunnen voor één of meerdere varianten een offerte
indienen.
- Vrije variante: deze kan vrijelijk door de inschrijvers worden ingediend (niet bij
aanbestedingen). Voor de opdrachten waarvoor een voorafgaande Europese
bekendmaking verplicht is, vermeldt AO in de aankondiging van opdracht of ze de
indiening ervan toestaat en, zo ja, de minimale vereisten waaraan ze moet
beantwoorden - AO kan gemotiveerd beslissen om vrije variante niet in
aanmerking te nemen.
- Gunning:
- Bij verplichte en facultatieve varianten wordt één enkele rangschikking gemaakt van de
basisoffertes en van de varianten;
- Vrije varianten die in aanmerking worden genomen, worden eveneens in deze uniek rangschikking
opgenomen;
14

3. Onderzoek naar de gunningswijze
15

Verschillende gunningswijzen (4):
Aanbesteding (opdracht MOET gaan naar goedkoopste regelmatige
inschrijver) – open en beperkte aanbesteding;
Offerteaanvraag (opdracht gaat naar meest voordelige regelmatige
inschrijver op basis van een beoordeling van de “gunningscriteria”
vermeld in de aankondiging/bijzonder bestek) – open en beperkte
offerteaanvraag;
Onderhandelingsprocedure = uitzonderlijk, dus vooraf formeel te
motiveren door AO (er mag binnen bepaalde grenzen worden
onderhandeld met de inschrijvers);
- Met bekendmaking (aankondiging)
- Zonder bekendmaking (AO schrijft in beginsel minstens drie
firma’s per aangetekende post aan):
Concurrentiedialoog = enkel voor bijzonder complexe opdrachten
(inschrijvers treden in dialoog met aanbestedende overheid met het
oog op definiëring vd opdracht)

17
Aanbesteding:
- De gunning van de opdracht steunt enkel op het
gunningscriterium prijs – alle andere uitvoeringselementen van de
opdracht worden door de AO vooraf vastgelegd, zodat deze voor
alle belangstellenden identiek zijn.
- Openbare aanbesteding (één fase): algemene bekendmaking van
de opdracht – iedereen kan meedoen – offertes worden publiek
geopend en prijzen worden voorgelezen – selectie en gunning
verlopen in één fase
- Beperkte aanbesteding (twee fasen): algemene bekendmaking +
eerst selectiefase + enkel geselecteerden (minstens 3) mogen
meedoen aan gunningsfase middels indienen offerte + opening
van offertes in aanwezigheid van diegenen die offerte hebben
ingediend en voorlezing prijzen.

18
Offerteaanvraag:
- De gunning van de opdracht steunt op de beoordeling van de
offerte aan de hand van minstens twee gunningscriteria
(bijvoorbeeld: uitvoeringstermijn, prijs, technische kwaliteit van de
gebruikte materialen, dienst na verkoop, garantie, …, dewelke
gerelateerd kunnen worden aan de inhoud van de opdracht.
- Algemene offerteaanvraag (één fase): algemene bekendmaking
van de opdracht – iedereen kan meedoen – offertes worden
publiek geopend (prijzen worden niet voorgelezen) – selectie en
gunning verlopen in één fase
- Beperkte offerteaanvraag twee fasen): algemene bekendmaking +
eerst selectiefase + enkel geselecteerden (minstens 3) mogen
meedoen aan gunningsfase middels indienen offerte + opening
van offertes in aanwezigheid van diegenen die offerte hebben
(geen voorlezing prijzen)

19
Onderhandelingsprocedure:
Met bekendmaking:
- In twee fasen: algemene bekendmaking – eerst selectiefase
(minstens 3) – enkel geselecteerden mogen meedoen aan
gunningsfase middels indienen offerte - gunning eventueel
na onderhandelingen en na indiening BAFO;
- WOHOP 2006: In één fase (“vereenvoudigde
onderhandelingsprocedure met bekendmaking”): algemene
bekendmaking – iedereen mag meedoen - offertes worden
niet publiek geopend – selectie en gunning verlopen in één
fase, eventueel na onderhandelingen en na indiening BAFO;
Zonder bekendmaking (één fase): aanschrijven van potentiële
kandidaten (minstens 3), houdt selectiefase in – gunningsfase
op basis van ingediende offertes – gunning eventueel na
onderhandelingen en na indiening BAFO.

4. Onderzoek naar gevraagde
betrouwbaarheids- en geschiktheidseisen (in
hoofde van de persoon van de inschrijver)
20

21
Betrouwbaarheidseisen = exhaustief
- Verplichte uitsluitingsgronden:
- Werken: Erkenningsverplichting (!) – zie bijlage 4
- Werken, Leveringen, Diensten: veroordeeld bij vonnis dat kracht van
gewijsde heeft voor deelname aan criminele organisaties,
omkoping, fraude en witwassen van geld - verplichting vervalt
indien “dwingende redenen van algemeen belang”.
- Facultatieve uitsluitingsgronden: enkel verplichte uitsluiting indien
« voorgeschreven op straffe van uitsluiting » (hoewel: mag niet
onredelijk zijn!) - wel motiveren om welke redenen er (niet) wordt
uitgesloten
- Opgelet: bepalingen zijn individueel toepasselijk op alle deelnemers
die:
- 1° zich samen kandidaat stellen en de intentie hebben om, ingeval van
selectie, samen een combinatie zonder rechtspersoonlijkheid op te richten;
- 2° of samen een offerte indienen als combinatie zonder
rechtspersoonlijkheid.

- Onderzoek van de uitsluitingscriteria (artikel 61 – 66 KB Plaatsing):
- Wordt in elk stadium van de gunningsprocedure uitgesloten van de toegang ertoe, de kandidaat of
inschrijver die bij rechtelijke beslissing die in kracht van gewijsde is gegaan en waarvan de
aanbestedende overheid kennis heeft, veroordeeld is voor: 1° deelname aan een criminele
organisatie als bedoeld in artikel 324bis van het Strafwetboek; 2° omkoping als bedoeld in artikel
246 van het Strafwetboek; 3° fraude als bedoeld in artikel 1 van de overeenkomst aangaande de
bescherming van de financiële belangen van de Gemeenschap, goedgekeurd door de wet van
17 februari 2002; 4° witwassen van geld als bedoeld in artikel 3 van de wet van 11 januari 1993 tot
voorkoming van het gebruik van het financieel stelsel voor het witwassen van geld en de
financiering van terrorisme.
- Kan in elk stadium van de gunningsprocedure worden uitgesloten van de toegang ertoe, de
kandidaat of inschrijver die: 1° in staat van faillissement of van vereffening verkeert, die zijn
werkzaamheden heeft gestaakt, die een gerechtelijke reorganisatie ondergaat, of die in een
vergelijkbare toestand verkeert als gevolg van een gelijkaardige procedure die bestaat in andere
nationale reglementeringen; 2° aangifte heeft gedaan van zijn faillissement, voor wie een procedure
van vereffening aanhangig is, die een gerechtelijke reorganisatie ondergaat, of die het voorwerp is
van een gelijkaardige procedure bestaande in andere nationale reglementeringen; 3° bij rechterlijke
beslissing die in kracht van gewijsde is gegaan, veroordeeld is geweest voor een misdrijf dat zijn
professionele integriteit aantast; 4° bij zijn beroepsuitoefening een ernstige fout heeft begaan; 5°
niet voldaan heeft aan zijn verplichtingen inzake betaling van zijn sociale zekerheidsbijdragen; 6°
niet in orde is met de betaling van zijn belastingen volgens de Belgische wetgeving of die van het
land waar hij gevestigd is; 7° zich in ernstige mate heeft schuldig gemaakt aan het afleggen van
valse verklaringen bij het verstrekken van inlichtingen, opeisbaar bij toepassing van dit hoofdstuk,
of die deze inlichtingen niet heeft verstrekt.
Bestek kan toestaan dat kandidaten/inschrijvers een verklaring op erewoord afleggen. De
opdrachtdocumenten kunnen tevens bepalen dat ze deze verklaring afleggen door het
enkele feit van deel te nemen aan de gunningsprocedure.

23
Financiële en economische draagkracht kan over het algemeen
worden aangetoond door één of meer van de volgende
referenties:
1° door een bankverklaring of, in voorkomend geval, door het bewijs
van een verzekering tegen beroepsrisico's;
2° door de jaarrekeningen of de neergelegde jaarrekeningen;
3° door een verklaring betreffende de totale omzet en, in
voorkomend geval, de omzet van de bedrijfsactiviteit die het
voorwerp van de opdracht is, over ten hoogste de laatste drie
beschikbare boekjaren, afhankelijk van de oprichtingsdatum of van
de datum waarop de kandidaat of de inschrijver met zijn activiteit is
begonnen, voor zover de betrokken omzetcijfers beschikbaar zijn.
Indien het onmogelijk is de gevraagde documenten te leveren:
Gegronde reden voorzien
Eventueel andere documenten voorzien
AO kan dit als voldoende aanzien

24
Technische bekwaamheid
WERKEN: technische bekwaamheid/ beroepsbekwaamheid kan op één of meer
van de volgende manieren worden bewezen, afhankelijk van de aard, de
hoeveelheid of belangrijkheid en het doel van de werken - AO kiest zelf welke
bewijzen ze opvraagt middels de opdrachtdocumenten:
1° door het bewijs dat de kandidaat of de inschrijver voldoet aan bepaalde
kwaliteitsnormen;
2° aan de hand van een opgave van de al dan niet tot de onderneming
behorende technici of technische organen;
3° aan de hand van de studie- of beroepskwalificaties van de aannemer of
het kaderpersoneel van de onderneming en in het bijzonder van degenen
die met de leiding van de werken worden belast;
4° enkel in passende gevallen, door de vermelding van de maatregelen
inzake milieubeheer die de aannemer kan toepassen in het kader van de
uitvoering van de opdracht;
5° aan de hand van een verklaring betreffende de gemiddelde jaarlijkse
personeelsbezetting van de aannemer en de omvang van het kaderpersoneel
gedurende de laatste drie jaar;
6° aan de hand van een verklaring welke de werktuigen, het materieel en de
technische uitrusting vermeldt waarover de aannemer voor het verlenen van
de opdracht beschikt;
7° aan de hand van een lijst van de werken die de afgelopen vijf jaar werden
verricht, welke lijst vergezeld gaat van attesten die bewijzen dat de
belangrijkste werken naar behoren zijn uitgevoerd.

25
LEVERINGEN - AO kiest zelf welke bewijzen ze opvraagt middels de
opdrachtdocumenten:
1° door het bewijs dat de kandidaat of de inschrijver voldoet aan bepaalde
kwaliteitsnormen;
2° aan de hand van een opgave van de al dan niet tot de onderneming behorende
technici of technische organen;
3° aan de hand van een lijst van de voornaamste leveringen die gedurende de
afgelopen drie jaar werden verricht, met vermelding van het bedrag en de datum
en van de publiek- of privaatrechtelijke instanties waarvoor zij bestemd waren. De
leveringen worden aangetoond door attesten;
4° aan de hand van een beschrijving van de technische uitrusting, van de door de
leverancier getroffen maatregelen om de kwaliteit te waarborgen, en van de door
zijn onderneming geboden mogelijkheden op het vlak van studie en onderzoek;
5° aan de hand van monsters, beschrijvingen of foto's, waarvan de echtheid wordt
aangetoond op verzoek van de aanbestedende overheid;
6° aan de hand van attesten die door als bevoegd erkende en geaccrediteerde
instituten of diensten voor kwaliteitscontrole worden uitgereikt, waarin wordt
vastgesteld dat duidelijk door referenties geïdentificeerde producten aan bepaalde
specificaties of normen beantwoorden.

26
DIENSTEN - AO kiest zelf welke bewijzen ze opvraagt middels de
opdrachtdocumenten:
1° door het bewijs dat de kandidaat of de inschrijver voldoet aan bepaalde
kwaliteitsnormen
2° aan de hand van een opgave van de al dan niet tot de onderneming behorende
technici of technische organen;
3° aan de hand van de studie- of beroepskwalificaties van de dienstverlener of het
kaderpersoneel van de onderneming en in het bijzonder van degenen die met de
dienstverlening kunnen worden belast;
4° enkel in passende gevallen, door de vermelding van de maatregelen inzake
milieubeheer die de dienstverlener kan toepassen in het kader van de uitvoering
van de opdracht;
5° aan de hand van een verklaring betreffende de gemiddelde jaarlijkse
personeelsbezetting van de dienstverlener en de omvang van het kaderpersoneel
gedurende de laatste drie jaar;
6° aan de hand van een verklaring welke de werktuigen, het materieel en de
technische uitrusting vermeldt waarover de dienstverlener voor het verlenen van de
opdracht beschikt;
7° aan de hand van een lijst van de voornaamste diensten die gedurende de
afgelopen drie jaar werden verricht, met vermelding van het bedrag en de datum
en van de publiek- of privaatrechtelijke instanties waarvoor zij bestemd waren. De
diensten worden aangetoond door attesten;
8° aan de hand van een beschrijving van de technische uitrusting van de
dienstverlener, van de maatregelen die hij treft om de kwaliteit te waarborgen en
de mogelijkheden die zijn onderneming biedt op het vlak van studie en onderzoek;
9° aan de hand van de omschrijving van het gedeelte van de opdracht dat de
dienstverlener eventueel in onderaanneming wil geven.

27
Het zich beroepen op de draagkracht van derden (KB
Plaatsing – artikel 74)
Voor economische/financiële/technische bekwaamheid
mag een inschrijver zich beroepen op de draagkracht
van andere entiteiten, en dit ongeacht de juridische aard
van zijn band met deze andere entiteiten
Maar: inschrijver moet wel aantonen dat hij kan
beschikken over de voor de uitvoering van de opdracht
noodzakelijke middelen = door overlegging van de
schriftelijke verbintenis van deze entiteiten om aan de
inschrijver dergelijke middelen ter beschikking te stellen
(= verplicht toe te voegen aan offerte).

4. Rekening houden met formele en materiële
regelmatigheidseisen
28

Art. 95 KB Plaatsing = basisbepaling
AO gaat regelmatigheid na van de offertes van de geselecteerde
inschrijvers. Ze onderzoekt de regelmatigheid, zowel op formeel als op
materieel vlak.
Een offerte is formeel onregelmatig en derhalve nietig als ze afwijkt van
de substantiële vormelijkheden voorgeschreven door de artikelen 6, §1,
51, §2, 52, 54, §2, 55, 80, 81, 82, 90 en 91 en door de
opdrachtdocumenten. Bovendien kan AO een offerte als formeel
onregelmatig beschouwen indien zij niet overeenstemt met de andere
voorgeschreven vormelijkheden.
Een offerte is materieel onregelmatig en derhalve nietig als ze afwijkt
van de essentiële bepalingen van de opdrachtdocumenten betreffende
met name de prijzen, termijnen en technische specificaties of in geval
van een abnormale prijs als bedoeld in artikel 99. Bovendien kan AO een
offerte als materieel onregelmatig beschouwen indien zij:
◦ 1° niet overeenstemt met de bepalingen van hoofdstuk 1, afdelingen 6 tot 11 en
hoofdstuk 6, afdelingen 2 tot 4;
◦ 2° enig voorbehoud inhoudt of bestanddelen bevat die niet met de werkelijkheid
overeenstemmen.
29

30
Onderscheid:
Substantiële onregelmatigheid - leidt tot een absolute
nietigheid van de offerte/kandidatuur
=> wering van de offerte door AO is verplicht
Relatieve onregelmatigheid – leidt tot een relatieve
nietigheid van de offerte/kandidatuur
=> wering van de offerte is mogelijk: discretionaire
keuze van AO mits afdoende motivering
OPM.: discretionaire keuze >< willekeur!

Formele onregelmatigheden die substantieel zijn en aldus moeten
leiden tot de absolute nietigheid van de offerte:
- Onregelmatigheid waardoor de integriteit/vertrouwelijkheid vd offerte niet
kan worden gewaarborgd of waardoor niet kan worden gewaarborgd dat AO
pas kennis neemt van de offerte na de indieningstermijn;
- Gebrek aan schriftelijke indiening / gebrek aan ondertekening van de
offerte/bijlagen/verbeteringen/doorhalingen door bevoegde personen;
- Indienen van een elektronische offerte die niet voldoet aan de wettelijke
waarborgen;
- Indienen van meerdere offertes voor eenzelfde opdracht;
- Indienen van een offerte in een beperkte procedure door een nietgeselecteerde
kandidaat;
- Niet gebruiken van het bij de opdrachtdocumenten gevoegde
offerteformulier – dit betekent niet dat de inschrijver de voorziene
mogelijkheid niet meer zou kunnen benutten om een ander formulier te
gebruiken dan het bij de opdrachtdocumenten gevoegde, doch op eigen
risico ;
- Het niet vermelden van gevraagde gegevens in de offerte;
- Schending van de formele regels inzake de indiening van offertes: gebruik
van de dubbele omslag, respecteren van de indieningsdatum en -uur;
- Het niet-naleven van formaliteiten inzake de intrekking/wijziging van een
offerte;
31

Formele onregelmatigheden die worden gesanctioneerd
met een relatieve nietigheid van de offerte:
AO kan een offerte als formeel onregelmatig beschouwen
indien deze niet in overeenstemming is met de andere
vormvoorschriften
AO beschikt over een grotere speelruimte: zij dient
immers niet enkel na te gaan of de offerte substantieel
onregelmatig is, maar in bevestigend geval ook te
beslissen of ze moet worden geweerd naargelang van de
bijzonderheden van elk concreet geval.
32

Materiële onregelmatigheden die substantieel zijn en aldus moeten leiden
tot de absolute nietigheid van de offerte:
Een offerte is materieel onregelmatig en absoluut nietig als ze afwijkt van
de essentiële bepalingen van de opdrachtdocumenten betreffende met
name de prijzen, termijnen en technische specificaties of in geval van een
abnormale prijs.
Opgelet: de gangbare interpretatie is dat NIET elke afwijking betreffende
de prijzen, termijnen en technische specificaties leidt tot een
substantieel, materiële onregelmatigheid, dus niet alle bepalingen
inzake prijs, uitvoeringstermijnen en technische specificaties zijn te
beschouwen als “essentieel” !!
Kijken naar o.a.:
Gehanteerde terminologie in de opdrachtdocumenten, doch
redelijkheidstoets!;
Afwijkingen hebben invloed op gelijkheid onder de inschrijvers;
Afwijkingen hebben invloed op vergelijkbaarheid van de offertes;
Rekening houden met verbod in hoofde van AO om offerte af te wijzen
omdat de geboden producten/diensten niet aan de in de
opdrachtdocumenten vermelde specificaties, prestaties of functionele
eisen zouden beantwoorden, indien inschrijver in zijn offerte aantoont dat
zijn voorgestelde oplossingen op gelijkwaardige wijze aan de in de
opdrachtdocumenten gestelde eisen voldoen. Het is dus pas wanneer de
inschrijver dat bewijs niet levert dat zijn offerte als onregelmatig kan
worden beschouwd.
33

Materiële onregelmatigheden die worden gesanctioneerd met een relatieve
nietigheid van de offerte:
AO heef de mogelijkheid om een offerte als materieel onregelmatig te
beschouwen indien offerte:
niet in overeenstemming is met de bepalingen van hoofdstuk 1, afdeling
6 tot 11 en van hoofdstuk 6, afdelingen 2 tot 4. Hierbij worden enkel de
bepalingen bedoeld die verplichtingen opleggen aan de inschrijvers;
enig voorbehoud inhoudt of elementen bevat die niet met de
werkelijkheid overeenstemmen.
Quid abnormale prijzen?
Recente evolutie in rechtspraak van Raad van State (arrest nr. 198.368 van
30 november 2009, SPLL SOGEPAR, bevestigd door arrest nr. 209.794 van
16 december 2010, SA Bernard Construction): wanneer een eenheidsprijs
als abnormaal laag bestempeld is en gegeven verantwoordingen niet
aangenomen zijn, moet AO de offerte als onregelmatig weren. Het gaat
dan om een absolute nietigheid – wel getemperd doordat overeenkomstig
artikel 21 KB Plaatsing het voortaan, zelfs bij aanbesteding, mogelijk is de
inschrijver over een prijs te ondervragen zonder de procedure van het
onderzoek van abnormale prijzen te starten.
34

- Indien een (post)prijs wordt geboden die abnormaal laag of abnormaal hoog
lijkt in verhouding tot de te uit te voeren prestaties én alvorens die offerte
om die reden te weren, verzoekt AO de inschrijver per aangetekende brief
om nodige schriftelijke verantwoording over de samenstelling van de prijs in
kwestie te verstrekken binnen een termijn van 12 kd (tenzij de uitnodiging
een langere termijn bepaalt);
- Inschrijver draagt bewijslast van de verzending van zijn verantwoording;
- De verantwoording houdt met name verband met:
- 1° de doelmatigheid van het bouwproces, van het productieproces van de producten of van de
dienstverlening;
- 2° de gekozen technische oplossingen of de uitzonderlijk gunstige omstandigheden waarvan de
inschrijver kan profiteren bij de uitvoering van de werken, de levering van de producten of het
verlenen van de diensten;
- 3° de originaliteit van de door de inschrijver aangeboden werken, producten of diensten;
- 4° de naleving van de bepalingen inzake arbeidsbescherming en arbeidsvoorwaarden die gelden op
de plaats waar de prestaties worden uitgevoerd;
- 5° de eventuele ontvangst van rechtmatig toegekende overheidssteun door de inschrijver.
AO onderzoekt de ontvangen verantwoording én herbevraagt indien nodig de
inschrijver.
35

Artikel 99, §2, KB Plaatsing
WERKEN + AANBESTEDING = MINSTENS 4 OFFERTES
Elke offerte waarvan het totale offertebedrag minstens 15% ligt
onder het gemiddelde bedrag van de ingediende offertes, regelmatig
of niet (!) = vermoedelijk abnormaal totaal offertebedrag;
In geval van een offerte waarvan het totale offertebedrag noopt tot
een onderzoek, zal AO:
◦ 1° ofwel in de gunningsbeslissing motiveren dat het totale offertebedrag
geen abnormaal karakter vertoont;
◦ 2° ofwel de inschrijver verzoeken de nodige verantwoording te bezorgen.
Indien na onderzoek van deze verantwoording blijkt dat het totale
offertebedrag effectief abnormaal is of bij gebrek aan verantwoording
binnen de opgelegde termijn, is de offerte onregelmatig;
!! De opdrachtdocumenten kunnen deze paragraaf toepasselijk maken
bij offerteaanvraag en bij opdrachten voor leveringen of diensten.
36

5. Rekening houden met de vermelde
gunningscriteria, eventueel hun weging en
desgevallend de beoordelingsmethodiek
37

38
HvJ, arrest van 17 september 2002 (zaak C-513/99,
Concordia Bus, rechtsoverwegingen 59 tot 64) : om
rechtsgeldig te zijn, moeten gunningscriteria voldoen aan de
volgende voorwaarden:
■ ze moeten verband houden met het voorwerp van de
opdracht;
■ ze mogen de aanbestedende overheid geen
onvoorwaardelijke keuzevrijheid geven;
■ ze moeten uitdrukkelijk zijn vermeld in het bestek of de
aankondiging van de opdracht;
■ ze moeten alle fundamentele beginselen van het
Gemeenschapsrecht, en met name het discriminatieverbod,
eerbiedigen.
Voorbeelden: elementen die verband houden met kwaliteit, prijs,
technische waarden, esthetische en functionele kenmerken,
milieukenmerken, gebruikskosten, rendabiliteit, klantenservice, datum
van levering, termijn van levering/uitvoering, sociale overwegingen,
waarborgen inzake wisselstukken, bevoorradingszekerheid

39
Waarde/weging vd criteria? (Artikel 115 KB
08.01.1996 - Artikel 25 WOHOP 2006)
Waarde van de gunningscriteria: altijd intern opstellen
voorafgaand aan opening van de offertes;
Aanbesteding: slechts één enkel criterium, met name de
prijs, dus geen waardering n,odig;
Offerteaanvraag / onderhandelingsprocedure /
concurrentiedialoog : meerdere gunningscriteria en
verschillende wegingen mogelijk - liefst minstens drie
hoofdgunningscriteria, ook subgunningscriteria mogelijk -

40
Opdrachten > Europese drempel
REGEL = relatieve weging van de gunningscriteria
uitdrukkelijk meedelen (in aankondiging of bestek)
UITZONDERING = indien weging niet mogelijk is om
aantoonbare redenen (vb. complexiteit van de
opdracht): dan vermelden in dalende volgorde van
belangrijkheid
Passende vork - gebruik van %, punten of andere
waarden (bvb: >,>>,>>>,

41
Opdrachten < Europese drempel
andere regeling van toepassing
– Ofwel weging (aan te bevelen, maar niet verplicht)
– Ofwel in dalende volgorde van belangrijkheid (dit moet duidelijk
vermeld staan in bestek!)
– Ofwel dezelfde waarde voor alle gunningsriteria

42
HvJ, 24 november 2005, C-133/04, AIT EAC,
conclusie advocaat-generaal COLOMER
◦ Alle elementen die AO in aanmerking zal nemen ter bepaling van de
economisch voordeligste aanbieding, en indien mogelijk, het relatieve
belang van die criteria, moeten bekend zijn bij potentiële inschrijvers bij
voorbereiding offerte
◦ Toekennen van een weging aan “subelementen” NA indiening vd offertes =
enkel toegelaten indien:
Geen wijzigingen aan gekende gunningscriteria
Geen invloed op voorbereiding vd offertes
Geen discriminatie
= cumulatief!

43
Geen uitdrukkelijke verplichting tot
voorafgaandelijk vaststellen van een
beoordelingsmethodiek
MAAR:
- grotere tendens naar meer transparantie - nog
geen “harde” verplichting (voordeel? nadeel?)
- proportionaliteit bij puntenberekening
- beoordeling/punten moeten correcte vertaling
zijn van de verschillen tussen de offertes
RvS, nr. 195.529 dd. 11 augustus 2009

44
Er bestaan verschillende beoordelingssystemen:
* Punten, tabellen,…
* Gefaseerde beoordeling (minimaal niveau moet worden bereikt vooraleer offerte wordt
meegenomen) = toegelaten!
* Methode waarbij gemiddelde het hoogste wordt gewaardeerd ??
* Winner takes it all? -1/+1-systeem ??
* redelijke schaalverdeling
OPM.: Er mag een onderscheid zijn per criterium voor zover binnen
criterium dezelfde maatstaven worden gehanteerd
Controleerbaarheid en transparantie blijft alsnog beperkt, aangezien
bestuur volledig vrij blijft wat betreft te hanteren puntensysteem –
!! MAAR: louter puntentabel is onvoldoende – beschrijving van de
punten is noodzakelijk!

6. Indiening van kandidatuur / offerte
45

- Maximaal één offerte toegelaten !
- In beginsel gebruik maken van verplicht offerteformulier zoals gevoegd aan het
bijzonder bestek
- Ondertekening van offerte en samenvattende opmeting of inventaris en andere
bijlagen + ook eventuele prijstoeslagen, prijskortingen, doorhalingen,
verbeteringen, edm. die de essentiële voorwaarden van de opdracht betreffende
met name prijzen, termijnen en technische specificaties kunnen beïnvloeden
- Volgende voorrangsorde is bepalend voor de interpretatie in geval van
tegenspraak tussen de opdrachtdocumenten: 1° de plannen; 2° het bestek; 3° de
samenvattende opmeting of de inventaris. Als de plannen tegenspraak vertonen,
kan de inschrijver zich op de voor hem meest gunstige hypothese steunen, tenzij
de andere opdrachtdocumenten daarover uitsluitsel geven.
- Tijdige indiening van kandidatuur / offerte is noodzakelijk - elke offerte moet bij
de voorzitter van de zitting toekomen vóór hij de zitting geopend verklaart.
Offertes die laattijdig bij de voorzitter toekomen, welke er ook de oorzaak van is,
worden geweigerd of ongeopend behouden, behalve voor zover de AO de
opdracht nog niet heeft gesloten en de offerte ten laatste vier kalenderdagen vóór
de datum van de openingszitting als aangetekende brief is verzonden.
- Verplichte dubbele omslag ingeval van indiening per aangetekende post
- Na de opening van de zitting heeft de inschrijver niet meer het recht om zich te
beroepen op fouten of leemten die voorkomen in de samenvattende opmeting of
de inventaris, zoals verstrekt door de aanbestedende overheid. Bovendien kan hij
zich vanaf dat ogenblik niet meer beroepen op vormgebreken, fouten of leemten
in zijn offerte.

VRAAGSTELLING

MET DANK VOOR UW AANDACHT
Kantoor te Mechelen
Antwerpsesteenweg 16-18
B-2800 MECHELEN
+32 15 404940
+32 15 276276
info@gdena-advocaten.be
gitte.laenen@gdena-advocaten.be
www.gdena-advocaten.be
48