Sociale cohesie in heden en verleden, - Nethur

Sociale cohesie in heden en verleden,
Daarnaast zijn allerlei locatiefactoren van invloed op een buurt. Zo kan overlast ontstaan door sluipverkeer
doordat de voorzieningen voornamelijk in aangrenzende centrumbuurten gebruikt worden. Een perifere
ligging ten opzichte van het stadscentrum of de centrale gemeente kan eveneens van belang zijn voor de
buurt. Uit onderzoek van RIGO (1995) bleek verschil tussen Randstadbewoners en niet-Randstadbewoners
wat betreft de waarde die zij aan verschillende eigenschappen van de woonomgeving geven. De effectieve
woonomgeving is in verschillende delen van het land anders, gedeeltelijk doordat de bewoners haar
verschillend ervaren.
1.8 De buurt en de woning
De buurt is meer dan de optelsom van een aantal woningen. In veel studies naar buurten en woonmilieus
wordt gesuggereerd dat het belang dat iemand heeft bij een goed functionerende buurt samenhangt met de tijd
die thuis wordt doorgebracht (bijvoorbeeld Völker, 1998). Om dit verband duidelijk te kunnen maken dient
onderscheid gemaakt te worden tussen verschillende activiteiten, of rollen die buurtgebruikers spelen. Achter
de geraniums zitten en de activiteiten in de straat observeren vormen een onderdeel van sociale controle, en
past daarmee in de definitie van sociale cohesie. Wie bij een kennis in de buurt een kop koffie gaat drinken
valt ook binnen de meeste impliciete en expliciete definities van deelnemen aan woonomgeving en
buurtleven. Wie echter een kop koffie voor zichzelf zet en die in de eigen woning opdrinkt kan op dat moment
niet worden gezien als iemand die profiteert van of bijdraagt aan het buurtleven. Wie door werkloosheid veel
tijd in de eigen woning doorbrengt, is daarmee niet meteen een actief deelnemer aan het buurtleven. Het
belang van de buurt neemt niet toe door de tijd die in en om de woning wordt doorgebracht, maar door de
waarde die aan de omgeving gegeven wordt en de functies die er vervuld worden.
Het volstaat niet om een onderscheid te maken tussen verblijf binnen de woning en buiten de woning. De
scheiding tussen de woning en de straat, binnen en buiten, de private en de publieke ruimte is niet zo scherp
als zij soms wordt voorgesteld (Moore, 2000). Sennett (1990) geeft aan dat de strakke scheiding van de
woning en de buurt een uitvinding is van de moderne burgerlijke samenleving. “The more generous-minded
felt it only proper to intervene in the lives of the poor to take them inside into a sheltered domesticity, where
at last their lives would supposedly become more orderly. Orderly, therefore moral.” (Sennett, 1990, p. 29).
De scheiding van binnen en buiten heeft een morele lading gekregen. Het leven in huis wordt geassocieerd
met orde, netheid en warmte. Het leven op straat is vies, lawaaiig en druk. Het strakke onderscheid dat
gemaakt wordt tussen binnen en buiten is dan niet zo zeer de feitelijke situatie, maar weerspiegelt hoe deze
zou moeten zijn. Ook Deben (1988) geeft aan dat de bevordering van de tijd die thuis werd doorgebracht door
de burgers als een middel werd gezien om fatsoenlijk gedrag uit te lokken onder de arbeiders. De morele
lading die aan de private sfeer werd verbonden in de negentiende eeuw heeft zich ook genesteld in de
gedachten van sociale wetenschappers.
Grünfeld (1970) is één van de wetenschappers die door deze morele scheiding tussen privé en openbaar lijkt
te zijn beïnvloed. Hij maakt een onderscheid tussen het woonmilieu en de individuele woning. Samengevoegd
vormen zij het begrip habitat. Dit is de gehele omgeving waar ‘het wonen’ (habitation) plaatsvindt. Het is een
verdienste van Grünfeld dat hij de woning in verband brengt met het woonmilieu. Niet juist is de manier
waarop hij de woning vervolgens weer scheidt van haar omgeving. Deze tegenstelling benoemt Grünfeld met
de termen extern en intern. Echter, de buurt is niet puur extern, zij wordt mede gevormd door de bewoners, zij
file:///N|/nethur/pages/research/partnership/DGVH nethur rapport.htm (20 van 153) [30-10-2002 12:57:00]