JG 19 nr 1 - Reynaertgenootschap

More documents

Recommendations

Info

40 Jegers dient Jegher te zijn. Deze beschrijving stemt overeen met Menke (nr. 31, p. 156-158), die meedeelt dat de eerste I. in I.C.I. ‘Jan’ of ‘Incidit’ kan betekenen. De door Quellijn ontworpen houtsnedencyclus wijkt af van de bekende illustratiereeksen in de oudste Nederlandse, Duitse en Engelse drukken. Het nieuwe, eigen karakter van Quellijns houtsneden heeft ertoe geleid dat zijn ontwerpen altijd als origineel werden beschouwd. Deze opvatting is volgens Paul Wackers pertinent onjuist. In zijn Tiecelijnartikel De bron van de illustraties in de Zuidnederlandse volksboeken lezen we: ‘De reeks houtsneden die Quellijn ontwierp is voor een groot deel gebaseerd op de houtsneden die Jost Amman in opdracht van de drukker Sigmund Feyerabend maakte voor de tweede druk van Hartmann Schoppers Latijnse vertaling/bewerking van de Hoogduitse Reynke de vos.’ Ammans cyclus bestaat uit 51 verschillende houtsneden. Van de 21 houtsneden ontworpen door Quellijn zijn er volgens Wackers zeven ‘evidente nasnijdingen’ en zeven andere vertonen opmerkelijke overeenkomsten. Toch mogen we aan Quellijn grote verdiensten toeschrijven voor de fraaie prenten die hij vervaardigde. In zijn tijd werd het werken naar bestaande bronnen anders geapprecieerd dan heden ten dage. Erasmus Quellinus (Erasmus II, of nog: Quellijn de Jongere, afb. 4) werd te Antwerpen geboren op 19 november 1607 als eerste kind van de beeldhouwer Erasmus I (Quellijn de Oudere) en Elisabeth van Uden. Het gezin telde elf kinderen. Naast de oudste Erasmus II kozen nog twee kinderen voor een kunstenaarsopleiding. Zoals veelal in die tijd kreeg Erasmus II zijn eerste opleiding in het atelier van zijn vader. Daarnaast studeerde hij ook filosofie (hij behaalde de meestertitel in de filosofie). In zijn nalatenschap werd een door hem geschreven Philosophia gevonden. Quellijn schreef ook gedichten, niet in het Latijn, maar in het Nederlands. In 1643 werd hij in zijn geboortestad lid van de rederijkerskamer De Violiere, waar hij niet enkel als toneelliefhebber, maar ook als dichter werkzaam was. Er is weinig poëtisch werk van zijn hand overgeleverd. Volgens zijn biograaf J.P. de Bruyn schreef Quellijn in het boek Het Gulden Cabinet van de edel vry schilderconst, door Corn. de Bie het zeer vloeiende en geestige gedicht Tot lof van Mr. Cornelis de Bie. Het is niet bekend op welke leeftijd de jonge Quellijn begon te schilderen. Het eerste bekende doek van zijn hand is de Aanbidding der herders uit 1632. Quellijn de Jongere kreeg zijn opleiding als schilder in het atelier van P.P. Rubens. Hij was Rubens’ leerling vanaf circa 1629 tot omstreeks 1634. Nadien, tot ongeveer 1640, bleef hij medewerker van Rubens. Het is ook door het werk in Rubens’ atelier dat hij zijn eerste bekendheid kreeg. Hij kon bij Rubens meewerken aan enkele opmerkelijke projecten. Ter gelegenheid van de intrede van Kardinaal-Infant Ferdinand in 1635 kreeg Rubens de opdracht om Antwerpen op een artistieke en feestelijke manier te versieren. Quellijn schilderde mee aan de Porticus Caesareo-Austriaca en aan het Tooneel van de Koophandel. Bij die gelegenheid tekende Quellijn ook een portret van de Kardinaal-Infant. Christoffel I Jegher graveerde de houtgravure naar deze tekening in het bijzijn van de Kardinaal-Infant tijdens diens bezoek aan de ateliers van Plantin-Moretus. Tot 1636 realiseerde Quellijn weinig persoonlijk werk. Rond die tijd laat Rubens het illustratiewerk voor het drukkershuis Plantin- Moretus bijna volledig over aan zijn medewerkers. Rubens maakt enkel nog rudimentaire schetsen en Quellijn werkte die uit tot volledig afgewerkte tekeningen. Balthasar I Moretus schrijft in april 1637 over het ontwerp van het titelblad voor Diverses Pièces pour la défense de la royne Mere: ‘Mr. Rubens a concue le frontispice et a donné charge à un aultre maistre de la delinéer’. ‘Deze ‘aultre maistre’ kan niemand anders zijn dan Quellinus vermits deze het blad signeerde’, schrijft Tiecelijn, 19, 2006
afb. 4 J.P. de Bruyn. Zijn bedrijvigheid als boekverluchter ging ten koste van Quellijns schilderwerk. In de periode 1632-1642 zijn er maar elf door hem gesigneerde of als authentiek erkende schilderijen bekend. Vooral op het einde van de jaren 1630 is Quellijn zeer bedrijvig als illustrator (wat blijkt uit documenten in het archief van Plantin-Moretus). Vermoedelijk is er zelfs Tiecelijn, 19, 2006
Page 1 and 2: De kroning van Reynaert Zeven! Reed
Page 3 and 4: 3 Daartussen worden een of meer eig
Page 5 and 6: 5 bonden. De egel bijvoorbeeld krij
Page 7 and 8: 7 uiterst zinvolle reeks zijn eenvo
Page 9 and 10: 9 Op de derde dag stoot de vader ee
Page 11 and 12: 11 Utenhove prijst. Meestal is hij
Page 13 and 14: 13 Fournival heeft zelf ook een ver
Page 15 and 16: 15 Daarmee zijn we door de Middelne
Page 17 and 18: 17 Bestiary Tradition, in: B. van d
Page 19 and 20: 19 ke hoven van Daun-Oberstein of M
Page 21 and 22: Zu e der zijt und stat, das weiß m
Page 23 and 24: komt het woord ‘postele’ in het
Page 25 and 26: 25 Wie Van den vos Reynaerde kent,
Page 27 and 28: 27 bewaarde fragmenten van de Neder
Page 29 and 30: 29 18. Middelnederlandsch Woordenbo
Page 31 and 32: afb. 2 Het exemplaar uit de collect
Page 33 and 34: Wie kon in de achttiende en negenti
Page 35 and 36: afb. 3 breuze verwijzingen geschrap
Page 37 and 38: 37 De gewijzigde tekst luidt volgen
Page 39: 39 54 Antwerpen: Josephus Thys [181
Page 43 and 44: afb. 5 Naast schilderijen en tekeni
Page 45 and 46: 45 vooral prentenverzamelaars die w
Page 47 and 48: 47 Meteen zullen we het verval kunn
Page 49 and 50: 49 Jegher. Door die duidelijkere co
Page 51 and 52: afb. 13 afb. 14 4. De bron voor het
Page 53 and 54: 53 woedende hond heeft de vacht van
Page 55 and 56: Rik van Daele en Paul Wackers, Nog
Page 57 and 58: 57 priester is benoemd en hij biedt
Page 59 and 60: 59 bieden. Ysegrijn treft hem aan i
Page 61 and 62: 61 Die dag gingen verloren voor alt
Page 63 and 64: Al had ik honderd maten graan, ik z
Page 65 and 66: Toen begon de boer te zweren op God
Page 67 and 68: werd er een nieuwe ster gezien en d
Page 69 and 70: Daaruit moet ge wel onthouden mij s
Page 71 and 72: Aan alles wat ik hoorde en zag weet
Page 73 and 74: - En ik wil, zei Rein, dat mijn tun
Page 75 and 76: 75 dan de verraders van de kroon. A
Page 77 and 78: die de goeden in hun eer vrijwaart
Page 79 and 80: en ook de dikhuid Elephans. Eale, e
Page 81 and 82: Dan groette iedereen hem snel en ze
Page 83 and 84: Reynaert brengen zou naar hem. Hij
Page 85 and 86: dat hij aantrok dit habijt. Ja, sed
Page 87 and 88: kunnen de goeden van de stouten goe
Page 89 and 90: uit het koningschap gezet. Baron Re
Page 91 and 92:
al deze schalen van goed eten vol,
Page 93 and 94:
En hij van wie ik naar waarheid zov
Page 95 and 96:
’t Gebeurt dan ook dat men moet a
Page 97 and 98:
Dood, waarom voor heel ons leven he
Page 99 and 100:
■ Rik van Daele De kroning van Re
Page 101 and 102:
101 zelfs verrassend parallel met V
Page 103 and 104:
103 pel was de beschermvrouw van on
Page 105 and 106:
Jaak van der Helst: theaterfreak en
Page 107 and 108:
gewestelijk coördinator van de Act
Page 109 and 110:
Tiecelijn, 19, 2006
Page 111 and 112:
Waarom de Orde van de Vos Reinaert?
Page 113 and 114:
Pakkend, vertederend, ontluisterend
Page 115 and 116:
Naschrift 115 De Reynaertmassaspele
Page 117 and 118:
■ Paul van Keymeulen Het meisje e
Page 119 and 120:
Steunabonnee 2006 119 Minstens 25 e
Page 121:
Jaargang 19 nummer 1 1 Rik van Dael
show all

JG 19 nr 1 - Reynaertgenootschap

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?