JG 19 nr 1 - Reynaertgenootschap

25
Wie Van den vos Reynaerde kent, heeft al lang gemerkt, waar deze lange voorrede
op doelt. De reconstructie van de verzen 6119 tot 6130 van de Ogier herinnert
onmiddellijk aan de verzen 718 tot 733 uit Van den vos Reynaerde. Zij bevatten de
scène met de beschrijving van de gealarmeerde dorpelingen, die onder leiding van
de timmerman Lamfroyt uitrukken om Bruun, die in de boomstam gevangen zit, te
doden. Die passage luidt als volgt:
Doe volchde hem [d.i. Lamfroyt] een mekel heere:
Int dorp ne bleef man no wijf.
720 Den beere te nemene sijn lijf,
Liept al dat loepen mochte.
Sulc was die eenen bessem brochte,
Sulc eenen vleghel, sulc een rake,
Sulc quam gheloepen met eenen stake,
725 So si quamen van haren werke.
Selve die pape van der kerke
Brochte eenen cruus staf,
Die hem de coster noede gaf.
Die coster drouch eene vane
730 Mede te stekene ende te slane.
Des spapen wijf, vrauwe Julocke,
Quam gheloepen met haren rocke
Daer so omme hadde ghesponnen. 21
Beide taferelen vertonen opvallende overeenstemmingen, die niet alleen tot de
markante herhaling van de uitdrukking ‘sulc was die...’ beperkt blijven. In het middelpunt
staat in beide gevallen een personage, dat uitzonderlijk groot is van gestalte
en over geweldige lichaamskrachten beschikt. Bruun is een groot, gevaarlijk en
sterk dier en Ogier wordt herhaaldelijk als een reus met buitengewone lichaamskrachten
beschreven. In beide gevallen bevindt dit personage zich in een uitzichtloze
situatie: Bruun zit met muil en klauwen in de stam van een eikenboom gevangen
en Ogier is gevangen binnen de poorten van de stad Parijs en beiden worden
door een naderende groep tegenstanders belaagd.
In beide gevallen zijn het ook geen voorname heren, die de gevaarlijke tegenstander
te lijf gaan en de kastanjes uit het vuur moeten halen. In Van den vos
Reynaerde laat de vos de riskante taak over aan de dorpelingen en in de Ogier
stuurt de verrader Guweloen niet Karels troepen maar de gemene burgers van
Parijs vooruit om Ogier uit het veld te slaan.
Die ongewone strijdmacht is in beide gevallen opvallend ontoereikend bewapend.
Bruuns belagers gaan hem met een bezem, een dorsvlegel, een hark, een processiekruis
en een spinrokken te lijf. Ogiers tegenstanders verschijnen met een traliehek,
een mortierstamper en een hangijzer. In beide teksten speelt ook een bijl een
rol. Bij Ogier wordt in de verzen 6124-6125 alleen gezegd, dat er een van de aanvallers
een bijl meegebracht heeft, terwijl in Van den vos Reynaerde dit wapen aan
de aanvoerder Lamfroyt toegewezen wordt (734-735). Dat alles is de belagers echter
van generlei nut, want als er dan al iemand van hen over een echt wapen
beschikt, is hij niet in staat om daar op een efficiënte manier mee om te gaan. In de
Ogier wordt gezegd, dat er een weliswaar een zwaard bij zich heeft, maar dat hij
niet eens in staat is om het uit de schede te trekken (6126-6129). In Van den vos
Tiecelijn, 19, 2006