finalVersion - Erasmus University Thesis Repository

de journalist. Daarbij heeft de publieke omroep ook commerciële belangen, gezien de
kwaliteit van hun programma-aanbod deels wordt beoordeeld aan de hand van
kijkcijfers. Zelfs de publieke omroep is hierdoor genoodzaakt om nieuws te maken
vanuit een min of meer commercieel oogpunt, d.w.z voor een grote doelgroep.
De commerciële context van nieuws leidt volgens sommige critici, tot allerlei ongewenste
ontwikkelingen en negatieve uitspraken, gezien de nieuwswaarde van het nieuws in
conflict komt door de sensationalisering. Amerikaanse wetenschapper Mc Manus (1994)
levert kritiek op de werkwijze van commercieel ingesteld nieuws en heeft die
onderbouwd met veldonderzoek. Van 1986 tot 1987 bestudeerde hij de invloed van de
commercie op de journalistiek bij vier Amerikaanse lokale televisiestations. Volgens hem
heerst er een spanningsveld tussen de journalistiek en bedrijfsmatige invloeden.
Waar de commercie veelal meer invloed krijgt, moet er voor de nieuwsproductie een
compromis worden gesloten tussen journalistieke idealen en de realiteit binnen de
omroep. Om te voldoen aan de wens van de adverteerders om een zo groot mogelijk
publiek te bereiken, oftewel hoge kijkcijfers, moeten de onderwerpen die in de
nieuwsbulletins worden behandeld bij voorkeur een zo groot mogelijke groep mensen
aanspreken uit een specifieke doelgroep (Mc Manus, 1994). De rol van de journalist en
redacteur is daardoor enigszins gewijzigd. De traditionele rol van de journalist ligt
volgens Mc Manus in de normatieve journalistiek. Daarbij bepaalt de journalist aan de
hand van zijn journalistieke normen wat nieuwswaardig is en welke onderwerpen aan de
orde worden gesteld. Het nastreven van een scoop wordt belangrijk geacht. Hierbij valt
te denken aan als eerste bij een gebeurtenis zijn of een gebeurtenis exclusief brengen
(Mc Manus, 1994).
Aan de andere kant wint de marktgedreven journalistiek terrein. Bij deze vorm van
commerciële journalistiek hebben adverteerders het meer voor het zeggen dan bij
normatieve journalistiek. Journalisten moeten bij marktgedreven journalistiek in het oog
houden welke items de hoogste kijkcijfers kunnen behalen. Dit zijn vaak niet de
onderwerpen die het publiek informeren over politieke kwesties, maar meer
onderwerpen die entertainment brengen. Dit leidt bij televisie tot uniformisering en
banalisering (Mc Manus, 1994). Volgens Mc Manus kan het er ook toe leiden dat het
publiek minder snel van nieuws leert. Als het nieuws dan ook nog illusies voorspiegelt of
belangrijke elementen uit een verhaal weglaat, omdat die ertoe zouden kunnen leiden
dat mensen wegzappen, leidt dat tot slecht of verkeerd geïnformeerde kiezers. Ook ziet
Mc Manus aanwijzingen dat commerciële nieuwsmedia de neiging hebben om negatief
nieuws over hun adverteerders of sponsors te negeren (Mc Manus, 1994).
16