Visie op het natuurgebied in de Krimpenerwaard - Veenweidepact ...

In de inrichtingsvisie natuur zijn de volgende factoren relevant:
- Bodemtype: de aanwezigheid van klei in of op het veen. Een bodem
met klei is ongeschikt voor schraallanden.
- Maaiveldhoogte: de maaiveldhoogte bepaalt de drooglegging bij een
gegeven peil.
- Actuele natuurwaarden: zij vormen vaak al een goed ontwikkeld
leef- of groeigebied voor dier- en plantensoorten. Met name de
habitatrichtlijnsoorten moeten worden behouden en eventueel in
leefgebied worden gecompenseerd. Actuele natuurwaarden moeten
goed worden opgenomen in het nieuwe natuurgebied.
- Omgevingsfactoren: landschappelijke kenmerken als
bebouwingslinten, bosjes en houtwallen, landscheidingen zijn een
gegeven, dat grenzen stelt aan de ontwikkeling van natuurtypen.
- Kwel en wegzijging: aanwezigheid van kwel of wegzijging bepaalt
in zekere mate de grondwaterstand in de percelen. Ook kan dit
lokaal invloed hebben op de ionensamenstelling in grond- en
oppervlaktewater en daarmee op de soortensamenstelling.
- Oppervlaktewaterpeilen: winterpeil, zomerpeil, moment en snelheid
van peilverandering.
- Inrichtingsmaatregelen: ongunstige uitgangssituaties voor
natuurtypen kunnen met ingrepen worden verbeterd, zodat
natuurdoelen sneller tot ontwikkeling komen. Voorbeelden zijn
het afplaggen van een fosfaatrijke toplaag of het aanbrengen van
variaties in maaiveldhoogte6 .
- Beheer: Via de keuze van beheersmaatregelen kan bepaald worden
of op eenzelfde stuk land bijvoorbeeld een grasland of een bos
ontstaat.
- Waterkwaliteit: uitspoeling van meststoffen, invloed van inlaatwater,
mogelijkheden voor zuivering van water.
2.2.1. Waterkwaliteit
De gewenste ecologische kwaliteit van het water in de watergangen is
Stowa Klasse 3. Dit betekent dat het water minimaal biologisch gezond
is, wat overeenkomt met het middelste ecologische niveau. Een deel
van de geplande natuurgebieden is door de provincie aangewezen als
waterparel, met als streven een betere waterkwaliteit (Stowa Klasse 4,
bijna hoogste ecologische niveau).
Voor de waterkwaliteit moet rekening worden gehouden met eisen
en doelen vanuit de Europese Kaderrichtlijn Water. Dit houdt in
dat de waterkwaliteit niet achteruit mag gaan én dat op termijn in
de zogenaamde waterlichamen ook het Goed Ecologisch Potentieel
nagestreefd dient te worden. De begrenzing van waterlichamen worden
bepaald door de waterhuishoudkundige structuur. Deze is nog niet exact
bekend voor de nieuwe natuurgebieden, maar verwacht mag worden dat
in ieder geval in een deel van de gebieden waterlichamen liggen én dat
sommige gebieden geheel een waterlichaam (waterrijk gebied) zullen zijn.
De nieuwe natuurgebieden hebben nu nog veelal een landbouwkundig
gebruik. De ecologische kwaliteit in deze landbouwgebieden is
over het algemeen matig. De redenen hiervoor zijn divers, maar
hoge concentraties aan nutriënten is wel een hoofdreden. Vooral de
fosfaatconcentraties zijn zeer hoog (ca. 1 mg/l, tegen referentie MTRwaarde
0,15 mg/l). De stikstofconcentraties zijn duidelijk lager (ca. 3
mg/l tegen referentie MTR-waarde 2,2 mg/l), waarbij de opneembare
(anorganische) stikstof in de zomer bijna nul is. Dankzij de lage
stikstofgehalten is de waterkwaliteit “matig” in plaats van “slecht” tot
“zeer slecht”. De ecologische kwaliteit is op dit moment dus stikstof
gestuurd.
2.2.2. Waterpeil
De afstand tussen het maaiveld en de grondwaterdiepte (=
ontwateringsdiepte) is direct van invloed op de natuur die kan
voorkomen (bijlage III). Daarnaast is de ontwateringsdiepte relevant
in verband met het vrijkomen van fosfaat uit de bodem. De
ontwateringsdiepte is van vele factoren afhankelijk en daardoor moeilijk
te sturen. Belangrijke sturende elementen zijn de afstand van sloten,
begreppeling, drainage, het gewas en de drooglegging (verschil tussen
maaiveld en het oppervlaktewaterpeil). Bij kleine ontwateringsdiepten
kan het fosfaat, dat in de bodem is gebonden aan ijzer en organische
6 Andere soorten
inrichtingsmaatregelen
zijn bijvoorbeeld de aanleg
van recreatieve routes en
voorzieningen.
23