download pdf-file

6
Aanplakbiljet anno 1689

175 JAAR WASSERIJ SMEELE 1822-1997
Van ‘NATUURBLEKERIJ’ in 1822 naar ‘WASSERIJ’ in 1997
Toen Paul Smeele in 1822 de blekerij aan de Zuidvliet in Maassluis, van de
weduwe De Brabander kocht, kon hij niet vermoeden, dat juist dit bedrijf uit de
Smeele-familie de tand des tijds zou doorstaan en tegen het jaar 2000 fris en
modern zijn plaats in de markt zou innemen.
Blekerijen waren vroeger ambachtelijke bedrijven, die men graag aan de
buitenkant van dorp en stad situeerde; er was buitenwater nodig en veel ruimte
voor de bleekvelden!
Plaats van de oude blekerij aan de Zuidvliet.
Paul was geboren in de polder bij Veur, waar zijn vader aanvankelijk een blekerij
huurde. Later werd het een grotere aan de ‘Noord-west Buytencingel in ’s
Haage’, zoals men dat toen pleegde te noemen, welke ‘Bleyck’ door broer Piet,
de oudste zoon werd gekocht. Broer Klaas, de jongste, vond zijn bestemming in
Den Haag op ‘Het Kleine Veentje’, aan de Veenkade.
Iedereen in de familie had iets met blekerijen; en als men niet zelf een bedrijf
had, dan werkte men er toch wel.
In Vlaardingen waren aan het begin van de negentiende eeuw vier blekerijen, in
Maassluis was er maar een; van deze ene stonden de gebouwen in Maassluis,
maar de bleekvelden lagen op het grondgebied van Maasland.
Toen Paul een goed jaar in Maassluis werkte, durfde hij het wel aan en liet hij
zijn Catrientje uit Den Haag komen. Op 23 juli trouwde het stel in het oude
Raadhuis op de Hoogstraat, terwijl hun huwelijk werd ingezegend in het
Roomse Kerkje dat pal naast zijn blekerij stond. Vlak over de blekerijsloot lag
het kerkepad, naar de ingang van de kerk. Paul Smeele en Catharina Hageraats
hadden evenals de vorige eigenaar, enige inwonende knechten en meiden. Dit
7

was bij blekers in die tijd heel gewoon, want dat personeel kwam van elders en
was voor het werk op de bleek hard nodig, dat vanwege het weer vaak bij tij en
ontij moest gebeuren. In de gemeentelijke administratie stond het personeel
ingeschreven als blekerij-knechten en dienstmaagden.
Overigens ging het werk daar voort, zoals het al tijden ging: het was zwaar werk
met veel gesjouw, het weken van het goed op de fornuizen, het bleken op de
bleyck, weer spoelen in het spoelhuis en dan het laten drogen van het goed, en
dat alles afhankelijk van het weer.
De overdracht van bedrijven, van vader op zoon, was vaak aanleiding tot
modernisering en toepassing van nieuwe ontwikkelingen en zo ging het ook in
de zaak van Paul.
We schrijven intussen 1878, Paul is de tachtig jaren al even gepasseerd en nu
wilde hij het zoetjesaan wel een beetje rustiger aan gaan doen. Hij liet een
nieuw woonhuis bouwen, voor zichzelf en zijn vrouw en voor zijn twee
ongetrouwde dochters.
Zijn zoon Piet kon dan met zijn gezin in de oude blekerswoning terecht.
In 1879 was het zover en Paul droeg in augustus de blekerij over aan zijn drie
kinderen. Piet had met zijn zussen een firma opgericht en de taken verdeeld; hij
had de leiding en naar bleek hadden ze lang genoeg de wisseling van de wacht
zien aankomen, want ook de plannen lagen klaar.
In plaats van de oude schuren een beetje aan te passen aan de nieuwe
behoefte, wilde men een gebouw neerzetten, dat speciaal voor het gebruik als
blekerij was bedoeld.
Op 25 januari 1880 schreef Piet een verzoek aan Burgemeester en Wethouders
om toestemming voor het plaatsen van een stoommachine met ketel. Een en
ander was kennelijk niet duidelijk genoeg, want veertien dagen later ligt er
opnieuw een schrijven van hem, waarin hij verklaart, dat hij op zijn blekerij een
nieuw pand wil laten bouwen waarin die stoommachine geplaatst zal worden en
licht hij toe, dat een en ander zal dienen om zijn wasgoed te stampen en te
drogen.
Voilà, de stoommachine was uitgevonden en werd hier en daar al in gebruik
genomen. De eerste spoorlijntjes waren aangelegd en ook werd windkracht
ingeruild voor een stoommachine, om de poldergemalen te laten draaien.
Ook in Maassluis waren al twee stoommachines geplaatst, de eerste bij de
houtzagerij van Luyendijk, waar dat op 20 mei 1876 plaatsvond, de tweede
kwam bij de touwfabriek van Van der Lely, dat gebeurde op 22 mei 1880; aan
de derde werd nu gewerkt, bij de wasserij van Smeele.
Twee Maassluise ondernemers, metselaar Uleman en timmerman Wimmers
kregen de opdracht voor de bouw en alles verliep schijnbaar zeer voorspoedig,
want in augustus 1880 werd de stoommachine in het nieuwe gebouw in gebruik
8

genomen. Zou het allemaal kloppen en werkelijk voldoen aan de verwachtingen?
De tijd zou het leren!
Wat eerst handwerk was, of door middel van een paarden-tredmolen werd
verricht, zou vanaf nu door een stoommachine worden aangedreven.
De stamperij werd een van de belangrijkste afdelingen, hier werd de meeste
kracht gebruikt. In belang duidelijk de tweede werd de grote, over het hele
bedrijf gelegen droogzolder, waar de door de stoommachine verbruikte stoom
door ribbenbuizen werd geleid, om onder de ruim 700 meter droogstokken op
de zolder voor weldadige droogwarmte te zorgen. Aan beide lange zijden van
de zolder werden rakken geconstrueerd, die samen met een grote ventilatiekap,
boven op de nok van het dak, voor de nodige luchtcirculatie zouden zorgen.
De droogzolder met aan de lange zijden rakken met op de nok van het dak een
grote ventilatiekap.
Naast de stamperij kwam het spoelhuis, een flinke waterkelder met spoelstoep
en doorstromend water.
De strijkerij bood plaats aan de nodige strijktafels, de strijkkachel en enkele
houten mangels.
Het ketelhuis met machinekamer was aan de achterzijde van het gebouw, half
in- en half uitpandig gebouwd.
In 1891 overleed Louise, een van de twee compagnons van Piet en ging hij met
9

de andere zus verder. Paul heeft het hele vernieuwingsproces kunnen volgen,
hij overleed in 1896 op een leeftijd van ruim honderd jaar, toen de volgende
vernieuwingen zich alweer aankondigden.
Toen de stoommachine haar nut had bewezen en het vertrouwen gewonnen
had, begonnen machinefabrieken met de ontwikkeling van wasmachines en
daarbijbehorende centrifuges, alles toen nog met bovendrijfwerken. Het was
ook maar pas het begin van een ontwikkeling, die zou doorgaan tot in onze
dagen en nog steeds niet is gestopt. Door de komst van de wasmachines,
hoefde er niet meer buiten te worden gebleekt, alles kon in de wasmachine
gebeuren; de bleekvelden waren overbodig geworden. In 1905 werd dan ook
een deel van de bleekvelden verkocht aan de R.K. parochie, die er een school
en een klooster op liet bouwen.
Na de wasmachines kwamen er muldemangels, door stoom verwarmde
strijkmachines voor platte stukken, als lakens en slopen. Omdat het spoelhuis
nu ook overbodig was geworden, want spoelen gebeurde nu ook in de wasmachine,
kwam daar een mooie ruimte vrij om een stoommangel te plaatsen; het
‘spoelhuis’ werd ‘mangelkamer’. De ontwikkelingen stonden niet stil, maar
toch...
In 1908 stierf Petrus Nicolaas Smeele en aangezien er nog geen overnamekandidaat
bekend was, zou zijn weduwe in zijn plaats treden en met haar
schoonzus het bedrijf voortzetten. Wel zouden twee zoons in het bedrijf blijven
werken, maar overnamekandidaten waren zij niet. De ene voelde er niets voor
en de andere was boer in hart en nieren. Zo werd de volgende jaren het bedrijf
op gang gehouden, tot in 1922 de weduwe ook kwam te overlijden; nu moest er
wel een echte oplossing worden gevonden en die kwam er dan ook. De enig
overgebleven firmante wenste ook uit te treden, dus het hele bedrijf werd
aangeboden aan de jongste zoon van Petrus. Dat was mijn vader Quirinus
Smeele; hij kwam vanuit Zwolle naar Maassluis en nam inderdaad het bedrijf
over. Algauw bleken vernieuwingen opnieuw noodzakelijk en de wascapaciteit
werd uitgebreid met een grotere wasmachine, terwijl de strijkerij werd
gemoderniseerd. Van de massief ijzeren boutjes die op de strijkkachel verhit
werden, werd overgestapt op persgas, men ging met gasbouten strijken en voor
de boorden, frontjes en halfhemden werden speciale machines aangeschaft. De
stoomketel, die moest worden vernieuwd, werd meteen vervangen door een
grotere. Gelukkig was de ruimte van het bedrijfspand nog steeds toereikend,
maar de lasten waren toch wel erg zwaar.
Gelukkige omstandigheid was wel, dat we een flink gezin hadden en dat twee
van mijn zussen voor de zaak kozen, terwijl wij, de jongens, later ook aan de
beurt kwamen. Bovendien werkte mijn moeder ook mee wanneer dat nodig was.
10

Buiten de eigen mensen hadden we dan nog twee knechts en ongeveer tien
vrouwen en meisjes aan het werk. De klantenkring werd uitgebreid, door ook
van buitenaf en uit andere plaatsen werk te laten meebrengen door
bodediensten en beurtvaartschippers. In Breda, waar mijn ouders goed bekend
waren, werd een agentschap gevestigd. Uit Breda kwam wekelijks op
dinsdagmorgen met de trein een hele partij wassen aan, die dan door Van Gend
en Loos werden afgeleverd. Op vrijdag, ’s morgens om halfzeven, was dan ‘de
lange-jan’ volgeladen, weer op route naar het station. Bij de afrol aan de Van der
Horststraat werd dan hulp gevraagd aan mensen, die naar hun werk gingen, om
even te helpen de zware wagen mee naar boven te duwen en dat lukte altijd
wel. De toekomst werd evenwel met zorg tegemoet gezien, de economische
recessie greep om zich heen en grote werkeloosheid heerste alom; men moest
allerwegen de broekriem aanhalen en bezuinigingen doorvoeren om het hoofd
boven water te houden.
Toen uiteindelijk daar ook nog een wereldoorlog achteraan kwam, was het leed
niet te overzien en werden ook wij in die ellende gedompeld. In de hongerwinter
was het bedrijf gesloten, tot na de bevrijding, toen de draad weer werd
opgenomen en opnieuw kon worden gestart.
Intussen was er wel het een en ander gebeurd: in de hoop dat dit een
tewerkstelling in Duitsland nog zou kunnen voorkomen werd uw verteller in
oktober 1942 als firmant in het bedrijf opgenomen. Het mocht helaas niet baten
maar in 1945 gelukkig heelhuids terug uit Berlijn en kon toen zijn taak als
medefirmant van zijn vader, in praktijk gaan brengen.
De eerste tijd bleef het nog werken met de beperkingen van toewijzingen voor
dit en toewijzingen voor dat, maar zodra er enige ruimte kwam, werd het herstel
merkbaar. Eind 1948 kwam ook broer Leo terug op het oude nest, ook hij trad
toe als firmant en gedrieën werden de schouders eronder gezet, om de
werkwijze te moderniseren en het bedrijf opnieuw tot bloei te gaan brengen. Als
eerste werd het transport aangepakt, maar ook op de tweedehands markt was
de keus beperkt. Het werd uiteindelijk een Tempo-Matador die werd
aangeschaft en een eerste chauffeur begon parttime enkele ritten te rijden; de
beurtschipper en bodediensten raakten een klant kwijt. Echt gelukkig was men
echter niet met die driewieler, veel ruimte was er nodig om een haakse bocht te
nemen en zo gebeurde het zelfs een keer dat het vehikel in de vliet belandde.
Gelukkig liep het allemaal goed af. Toen het herstel vorderde en de mogelijkheden
toenamen, kwamen er gesloten bestelwagens en fulltime chauffeurs in
dienst, die de klanten bedienden en de wasserij van voldoende werk voorzagen.
In die tijd werd alle wasgoed nog binnen een week behandeld en weer
afgeleverd. Zaterdags was het bedrijf leeg, maandag werd telkens weer geheel
opnieuw begonnen; later zal het werk continu doorgaan en van de ene week in
11

de andere verlopen, dit om
een voortdurend en volledig
gebruik van machines te
bereiken.
In mei 1955, vader Quirinus
was al een paar maanden
ziek, werd het bedrijf door de
broers Leo en Frie Smeele
van hun vader overgenomen
en zo kwam er weer een
volgende generatie aan de
beurt. In oktober 1955
overleed Quirinus, hij had
met veel durf in 1923 de Er kwamen gesloten bestelwagens.
voortzetting van het oude
familiebedrijf op zich genomen en het door twee moeilijke perioden heen
geloodst, nl. een vernieuwing met grote lasten bij zijn aantreden en de
oorlogsperiode 1940-1945. Ook na deze wisseling werden er weer plannen
gemaakt, die in 1959 ten uitvoering zouden komen.
Het bedrijfspand, dat nu bijna 80 jaar bestond, moest worden uitgebreid. De
zolderruimte was immers niet geschikt voor plaatsing van machines en
apparaten, terwijl verticaal transport de doorstroming te veel zou belemmeren.
Besloten werd de begane grond flink uit te breiden met een tiental meters en wel
aan de achterzijde van het pand en dat over de hele lengte; de bovenverdieping
zou dan niet meer worden gebruikt. Om voor de uitbreiding ruimte te creëren
werd de achtergelegen boomgaard geheel gerooid, waarna met de bouw kon
worden begonnen. De werkzaamheden van het bedrijf moesten tijdens deze
periode gewoon door kunnen gaan. Het werd dus een moeilijke opgave voor de
aannemer, die hier toch uitstekend in is geslaagd. Het was overigens weer
Uleman, een kleinzoon van de oorspronkelijke bouwer van deze wasserij, die
deze uitbreiding realiseerde.
Op 19 december 1959 werd het vernieuwde en uitgebreide gebouw, met een
totaal nieuwe opstelling van het machinepark, door Burgemeester Van Dijck in
gebruik gesteld. De ketelinstallatie met oliestookapparatuur en de hoofdwasmachine
waren nieuw gekomen, terwijl een grotere mangel centraal in de ruimte
was opgesteld. De aankomstplaats voor vuil wasgoed was, evenals de
vertrekplaats van de schone was, flink uitgebreid. Hoe lang zou het deze keer
duren, eer dat weer nieuwe voorzieningen getroffen moesten worden, om de
12

ontwikkelingen in de wasserij-industrie bij te houden? De tijd zal het leren!
Slechts een drietal jaren later, nl. in 1962 kwam onverwacht van buitenaf een
verzoek, om deelgenoot te worden, in een ander, wat groter wasserijbedrijf. Frie
Smeele besluit erop in te gaan en treedt uit de Firma P. Smeele. Begin
november is alles geregeld en verlaat hij het Maassluise bedrijf. Leo Smeele
besluit alleen verder te gaan, maar wel met zijn vrouw, als hulp en toeverlaat.
Ook dat is een goede mogelijkheid gebleken, want ze was een goede partner,
die zich daar volledig voor zou inzetten.
Hoewel het pas elf jaar geleden was, dat er een flinke uitbreiding aan het
wasserijpand was uitgevoerd, diende zich in 1970 al de volgende behoefte aan.
De vuilsorteerafdeling was te krap behuisd, de doorstroming moest sneller gaan
en er dienden sorteerplaatsen bij te komen. Teneinde dit te bereiken werd er een
beperkte uitbreiding naar achteren uitgevoerd, waarmee dit probleem voorlopig
werd opgelost.
Ondanks het feit dat het bedrijf van de Smeele’s al behoorlijk op leeftijd was
(Paulus begon hier in 1822) is er nooit echt bij een jubileum stilgestaan. De
reden hiervan was gelegen in het feit dat mijn grootmoeder in 1922 ziek was en
kwam te overlijden. Het bedrijf kwam toen in de problemen vanwege het
ontbreken van een opvolger, dus weinig reden om te feesten. Het eeuwfeest
werd dus niet gevierd!
Gelukkig dacht broer Leo in 1972 wel aan een jubileumviering en zo werd er op
gepaste wijze herdacht, dat het bedrijf 150 jaar geleden door Paulus Smeele
werd overgenomen. Toen was het nog een ‘Natuurblekerij’, in 1880 werd het
een ‘Stoom-, Wasch- en Strijkinrichting’ (wat stond voor: ‘een, door stoom
aangedreven, wasch- en strijkinrichting’). Terwijl tegenwoordig het woord
‘Wasserij’ duidelijk genoeg is.
Na de feestviering werd de draad weer opgenomen en de geleidelijke
ontwikkeling werd voortgezet, nu was de muldemangel voor uitbreiding aan de
beurt en werd deze vervangen door een ‘twee-roller’. Gingen de ontwikkelingen
in het bedrijf als bijna vanzelfsprekend verder, ook de administratie moest
worden aangepast; de computer deed zijn intrede en de administratie werd
geheel geautomatiseerd. Begin van de jaren tachtig zou de sloop van de uit de
oorlog daterende munitiebunker op het naastgelegen terrein, toch worden
uitgevoerd en werden de woningen van Humanitas op de vroegere bleekvelden
gerealiseerd.
Door ziekte geveld, besloot de firmant Leo Smeele in 1984, zijn belangen in het
bedrijf te gaan overdragen aan zijn zoons Quirien en Johan, die samen het
bedrijf wilden gaan voortzetten, waartoe zij een vennootschap aangingen.
13

Nog voor het einde van het jaar, zou vader Leo Smeele overlijden. Het bedrijf
werd toevertrouwd aan zijn twee zoons, die de wasserijtraditie in de familie, als
enigen, nog zouden voortzetten.
Om voor de wasverzorging van ziekenhuizen, verpleeghuizen en bejaardencentra
in aanmerking te kunnen komen, dienen wasserijen te zorgen dat hun
expeditiemiddelen up-to-date zijn. Zo moet het vervoer van wasgoed in containers
van klant naar wasserij en omgekeerd mogelijk zijn en de vrachtwagens
zullen niet alleen groter moeten worden, doch ook voorzien zijn van een lift voor
laden en lossen. Aan deze voorwaarden voldoet sedert 1986 ook Wasserij
Smeele en het bedrijf speelt zijn partijtje mee in deze competitie.
Ongeveer 275 jaar zal zij er hebben gestaan, de blekerswoning met de achterliggende
schuren; in 1988 werden ze gesloopt, gelijk met het ernaast gelegen
huis, om plaats te maken voor een flink nieuw woonhuis. De resten van de
achterliggende schuren zouden op een later tijdstip eveneens verdwijnen.
Ook het bedrijfspand en de andere woning kregen een grondige opknapbeurt;
bij die gelegenheid werden ook de uit 1880 daterende gietijzeren dakgoten
vervangen door hedendaagse exemplaren.
En, na het lezen van de hiervoor beschreven historie, zult u niet serieus
verwachten, dat de laatste nu volgende verbouwing ook de laatste zal zijn van
het verhaal van wasserij Smeele, de firmanten zijn nl. van plan nog wat door te
gaan met hun bedrijf en het de volgende eeuw binnen te loodsen en zij zullen
zeker trachten bij de tijd te blijven.
De meest recente verbouwingen betreffen evenals in 1959 een uitbreiding van
het wasserijgebouw, een algehele herschikking in de opstelling van machines
en apparaten, het plaatsen van grotere wasmachines, een grotere stoomketel,
welke gasgestookt zal zijn en de nieuwbouw van een garage en een werkplaats
en dit alles had plaats in 1993.
Nieuwveen, juli 1998 G.P.M. Smeele
Op de pagina’s hierna treft u de tekst aan van de koopakte van 1822.
(Foto’s: Collectie G.P.M. Smeele)
14

Tekst van de koopakte anno 1822
Voor Simon van der Lelij, Openbaar Notaris te Maassluis, kantoor Vlaardingen,
district Rotterdam, in Zuid Holland, in tegenwoordigheid der nagenoemde en
mede ondertekende getuigen, zijn gecompareerd JANNETJE COMPANUS,
weduwe van Jacobus de Brabander, bleekster, wonende te Maassluis op den
Zuidvliet I nr honderdvier en Simon de Brabander broodbakker, wonende mede
te Maassluis aan den Goudsteen E nummer eenentachtig.
Die verklaarden, onder vrijwaring volgens de wet te hebben verkocht aan
PAULUS SMEELE, bleeker wonende te ‘sGravenhage in Zuid Holland
voormeld, hier tegenwoordig en zulks accepterende. Een huis, schuur en
spoelhuis, mitsgaders een stuk land gebruikt wordende tot eene bleekerij van
ouds bekend voor een-enveertig roeden circa drieenzeventig ellen (circa
tweehonderdvierennegentig roeden oude maat ) alles staande en gelegen te
Maassluis doch thans voor de grondlasten aangeslagen zoo te Maassluis als te
Maasland en wel voor zoverre dat gebouwen betreft ./. aan de Zuidzijde van de
Zuid of Wateringvliet ../. en voor zooverre het land betreft onder Maasland ./. te
Maassluis in den Sluispolder bekend ten westen en zuiden Roomschen Kerk,
ten Noorden de straat of kade, ten Oosten Kornelis van der Lelij, genoteerd I
nummer honderdvier en nummer negenhonderdeen. Welk verkochte de
comparanten verkoopers verklaren aan opgemelde Jacobus den Brabander,
gewoond hebbende en in den jare achttienhonderdzestien alhier overleden, is
aangekomen krachtens twee leenbrieven gepasseerd de eene voor Stadhouder
en Leenmannen van Polanen in ’s Hage den eenendertigsten mei
zeventienhonderdnegentig; de andere voor Stadhouder en Leenmannen van
Mathenessen en Rivieren te Schiedam den zesden Julij zeventienhonderdnegentig
en waarvan zij comparanten verkoopers verklaren den eigendom te
hebben bekomen, de eerste comparante uit hoofde der algemeene gemeenschap
van goederen waarin zij met haare gemelde man in den jare
zeventienhonderdzesentachtig volgens als toen bestaande wetten of gebruiken
was gehuwd en beide de verkopers als krachtens testament door gemelden
Jacobus den Brabander, op den achttienden april zeventienhonderdeenennegentig
voor den Notaris Mr Bartholomeus Kooy en getuigen alhier gepasseerd
en op den twintigsten juni achttienhonderdzestien voor den ontvanger Hoefkens
te Schiedam geregistreerd, geinstitueerd zijnde tot deszelfs eenige en algeheele
erfgenamen en daarvan nog eigenaars te zijn en ontheven te wezen van alle
Speciaal of Generaal ’t zij legaal of conventioneel verband en zulks onder de
straf van Stellionaat van welker krachten gevolgen zij comparanten door mij
Notaris zijn onderrigt en waarmee zij verklaarden bekend te zijn.
De comparanten verklaren te zijn overeengekomen en bepaald dat de kooper
15

van heden af meteen over het verkochte zal kunnen beschikken en daarmee
doen en handelen zoo en in dier voege als de verkoopers het regt hadden zulks
tevens volgens de ’vredegifte’ en andere bescheiden welke hij comparant
SMEELE erkent bereids van de comparanten verkoopers te hebben overgenomen
en onder zich geslagen, verklarende met alle der lijdende servituten
en bezwaren waaraan het verkochte is onderworpen of waarmede zulks is
belast, bekend te zijn, aannemende zich daarnaar te gedragen.
Dat aan den kooper als bij het verkochte behorend en onder den koop begrepen
zullen volgende navolgende goederen als een groote en kleine waschkuip,
twee spoelbakken, twee waschtobben, een groote en kleine wasch of kleerewagen
welke de kooper erkent bereids te hebben overgenomen.
Dat de comparant Smeele gehouden zal zijn te voldoen de verschuldigde
grondlasten deur en venstergelden, mitsgaders molen, sluisgelden of polderlasten
en andere diergelijken waarmede het verkochte is of zal worden belast te
rekenen sedert den eersten mei achttienhonderdtweeentwintig.
Dat de kosten dezer acte en al hetgene waartoe deze koop en verkoop aanleiding
zal geven, zonder uitzondering door de verkoopers voor de eene helft en
door den kooper voor den tweeden helft zullen worden gedragen en betaald.
De comparanten verklaren wijders dat deze koop en verkoop is geschied voor
eene som van tweeduizend guldens Nederlandsche munt welke zij comparanten
verkoopers erkennen op heden uit handen van den comparant Smeele te
hebben ontvangen in goed gangbaar klinkend zilvergeld zonder korting en
mitsdien daarvoor aan den kooper bij deze kwitantie te geven en te consenteeren
het verkochte als vrij eigen goed worde gesteld ten name van meergemelde
PAULUS SMEELE daar en zoo het behoort.
Laatstelijk verklaarden alle de comparanten voor de executie dezer domicilie te
kiezen ten huize van den Deurwaarder van Adrighem op den Haven C nummer
vijfentwintig te Maassluis toestemmend dat alle geregtelijke acten en exploiden
deze betreffende daar gedaan en geexploiteerd van kracht en waarde zullen
zijn en gehouden worden niettegenstaande veranderingen van woonplaats.
Alles onder verband volgens de wet. En verzochten de comparanten hiervan
acte.
Gedaan te Maassluis ten kantoore van mij Notaris in tegenwoordigheid van
Arnoldus van Vuuren winkelier en Maarten Kans stadsbode wonende beiden
alhier als getuigen die nevens de comparanten Simon de Brabander en Paulus
16

Smeele en mij notaris na voorlezing deze hebben getekend, verklarende comparante
Jannetje Companus zich nimmer in de schrijfkonst te hebben geoefend
en uit dien hoofde buiten de mogelijkheid te zijn, haren naam te schrijven of
deze te onderteekenen; heden den zesden mei achttienhonderdtweeentwintig.
w.g. Sm de Brabander P. Smeele
Arnoldus van Vuuren M. Kans
S. van der Lely notaris.
Geregistreerd te Schiedam den achtsten mei achttienhonderdtweeentwintig
volg. folio 1678 c4.6 met een en 1/2 blad en drie renvoyen.
Ontvangen met de verhogingen eenhonderd guldens zeventien cents.
ZUIDVLIET
Zuidvliet: hij ligt nu in de sneeuw,
hij ligt er langer dan een eeuw
en waar voor kort nog water was,
met kroos bedekt en groen als gras
houdt Koning Winter nu zijn hof
met frisse vrieslucht zonder stof.
De Mart ligt er ook kleumend bij,
droomt van de toekomst, droomt van mei
als elke vogel heeft zijn nest,
voelt de mens zich ook al opperbest.
De duiven op het hoge dak
hebben aan al dit alles lak.
Anthonie Stolk †
17