finalVersion - Erasmus University Thesis Repository - Erasmus ...

De variabelen van de institutionele context wijzen zowel op de professionele stijl, als op de
bedrijfsmatige stijl van verzelfstandiging. De bureaucratische stijl lijkt derhalve niet
consistent met de institutionele context van de beleidssector Volksgezondheid te zijn.
3.12.2 De beleidssector Welzijn
De sector Welzijn van het Ministerie van VWS heeft negen verzelfstandigde organisaties
(4 % van het totale aantal). Deze beleidssector heeft zes privaatrechtelijk zbo’s. Het
privaatrechtelijk zbo is daardoor de meest voorkomende vorm van verzelfstandiging. De
overige vormen zijn twee publiekrechtelijk zbo’s en één agentschap. De verzelfstandiging in
deze beleidssector is te karakteriseren als gemiddeld en extern (privaat). Deze indicator wijst
dientengevolge naar de professionele stijl.
Het belangrijkste motief van oprichting is beheer & delegatie (zes van de negen). De andere
motieven van oprichting in deze beleidssector zijn deskundigheid (twee), en doelmatigheid &
doeltreffendheid (één). Deze constatering is toe te lichten doordat de beleidssector Welzijn
een groot aantal uitkeringsfondsen heeft. Deze fondsen zijn opgericht om schadevergoedingen
uit te keren aan slachtoffers van rampen en oorlogen. Een voorbeeld is de Stichting Hulpfonds
Slachtoffers Bijlmerramp. Deze taken zijn gedelegeerd, omdat het uitkeren van
schadevergoedingen geen primaire taak van het ministerie is. Het motief beheer & delegatie
past het beste bij de traditionele stijl.
Het ministerie bekostigt bijna alle verzelfstandigde taken voornamelijk uit de Rijksbegroting
(acht van de negen). De resterende verzelfstandigde taak wordt uit tarieven gefinancierd.
Deze wijze van bekostiging duidt zowel op de traditionele stijl, als op de bureaucratische
stijl.
De minister houdt voornamelijk rechtstreeks toezicht op de zelfstandig diensten (acht van de
negen) in de beleidssector Welzijn. Het toezicht op de overige zelfstandige dienst heeft de
bewindvoerder opgedragen aan een bestuur. De leden van dit bestuur worden bij Koninklijk
Besluit op voordracht van het ministerie benoemd. Het ministerie van VWS heeft negen
erkende adviesorganen. Het aantal adviesorganen ligt iets boven het gemiddelde. Deze
beleidssector heeft evenwel een geringe mate van corporatisme. De indicator ‘corporatisme’
wijst op de traditionele stijl, aangezien het meeste toezicht rechtstreeks door de minister
plaatsvindt.
Het uitkeren & innen van subsidies is de meest voorkomende hoofdtaak van de
verzelfstandigde organisaties (zeven van de negen) in deze beleidssector. De verklaring voor
deze bevinding is het grote aantal hulpfondsen in deze sector die zich bezighouden met het
vergoeden van schade door rampen of het optreden van de Nederlandse overheid tijdens en na
de Tweede Wereldoorlog. De hoofdtaken van de andere twee verzelfstandigde organisaties
zijn inspectie & controle en opleiden, onderzoek & voorlichting. De hoofdtaak uitkeren en
innen vereist slechts een geringe mate van beleidsvrijheid voor een adequate uitvoering. De
ambtenaren van de sector Welzijn beschikken bijgevolg over weinig discretionaire ruimte
tijdens de uitvoering van hun taak. Deze geringe beleidsvrijheid wijst onmiskenbaar op de
traditionele stijl.
De variabelen van de stijl van verzelfstandiging geven heel overtuigend de traditionele stijl
aan. Vier van de zes variabelen wijzen in meerdere of mindere mate op deze stijl. De overige
twee variabelen lijken de bureaucratische en de professionele stijl aan te duiden.