finalVersion - Erasmus University Thesis Repository - Erasmus ...

More documents

Recommendations

Info

Onderzoeksvragen 1. Welke verzelfstandigde organisaties zijn per beleidssector te onderscheiden? 2. Welke patronen zijn in de ontwikkelingen – de aantallen en de kenmerken, zoals vorm, motief, bekostiging, toezicht en hoofdtaak – van verzelfstandigde organisaties van de Rijksoverheid waar te nemen? 3. Wat houden de traditionele, de bureaucratische, de professionele, en de bedrijfsmatige stijl van verzelfstandiging in? 4. In hoeverre zijn deze stijlen van verzelfstandiging in de praktijk bij beleidssectoren van de Rijksoverheid te identificeren? 5. In hoeverre passen de stijlen van verzelfstandiging binnen de institutionele context van de beleidssectoren? Theorie De deelvragen zijn beantwoord door een literatuuronderzoek (derde onderzoeksvraag) en een secundaire analyse van secundaire bronnen (de overige vier onderzoeksvragen). De bronnen van de secundaire analyse bestaan uit het Internet (websites en OPmaat), begrotingen, wetten, rapporten en andere parlementaire stukken. De kwantitatieve gegevens zijn vervolgens door middel van kruistabellen in het computerprogramma SPSS geanalyseerd. De stijlen van verzelfstandiging zijn voornamelijk gebaseerd op de stijlen van Terpstra en Havinga uit het boek Ruimte rond regels (1999: 49-56). Deze auteurs beschrijven vier stijlen van beleidsuitvoering. Ik heb deze stijlen aangepast, zodat zij van toepassing kunnen zijn op het verschijnsel verzelfstandiging. Ik heb in deze scriptie drie theoretische begrippen uitgewerkt: verzelfstandiging, stijl en institutionele context. Het begrip verzelfstandiging is verdeeld in interne en externe verzelfstandiging (Den Boer, 1999: 18-37; Van Leerdam, 1999: 18-27). De verschijnselen privatisering, marktregulering en verstatelijking zijn bij de behandeling van verzelfstandiging ook aan bod gekomen. Het begrip stijl is voornamelijk ontleend aan Ruimte rond regels (Terpstra & Havinga, 1999: 49- 56). In dit boek onderscheiden de auteurs vier stijlen van beleidsuitvoering, namelijk de traditionele stijl, de ambtelijk-bureaucratische stijl, de beroepmatige-professionele stijl en de bedrijfsmatige-manageralistische stijl. Ik heb de vier stijlen aangepast aan het fenomeen verzelfstandiging. De institutionele context is besproken aan de hand van het neo-institutionalisme (Parsons, 1995: 323-324; Peters, 1999: 25). Ik heb veel aandacht geschonken aan het historisch institutionalisme en in het bijzonder aan padafhankelijkheid (Peters, 1999: 63). Ik heb tevens kort stilgestaan bij de (organisatie)cultuur (Frissen, 1990; Schijn, 1992: 16-27; Kickert, 1993: 243).
Empirie De eerste onderzoeksvraag Welke verzelfstandigde organisaties zijn per beleidssector te onderscheiden? In 2004 hadden de beleidssectoren van de Rijksoverheid gezamenlijk 236 verzelfstandigde organisaties. De volledige lijst met zelfstandige beleidsonderdelen is terug te vinden in de bijlage van deze scriptie (Bijlage 1: p. 95-100). De tweede deelvraag Welke patronen zijn in de ontwikkelingen – de aantallen en de kenmerken, zoals vorm, motief, bekostiging, toezicht en hoofdtaak – van verzelfstandigde organisaties van de Rijksoverheid waar te nemen? De meest voorkomende vorm van verzelfstandiging bij de Rijksoverheid (100 van de 236) is het privaatrechtelijk zbo. Het belangrijkste motief voor de oprichting van verzelfstandigde organisaties (69 van de 235) is onafhankelijkheid en rechtsgelijkheid. De ministeries bekostigen het merendeel van de verzelfstandigde taken (144 van de 235) voor meer dan 70 % uit de Rijksbegroting. De ministers oefenen op de meeste zelfstandige beleidsonderdelen (108 van de 235) zelf rechtstreeks toezicht uit. Het gemiddelde aantal erkende adviesorganen is zeven per departement. De meest voorkomende hoofdtaak van verzelfstandigde organisaties is uitkeren en innen (66 van de 236). De ministeries hebben vòòr 1990 de meerderheid van de beleidsonderdelen (106 van de 235) verzelfstandigd. Tot slot, de meeste ministeries hebben vooral ambtenaren met een economische opleiding als hoogst voltooide opleiding. De derde onderzoeksvraag Wat houden de traditionele, de bureaucratische, de professionele, en de bedrijfsmatige stijl van verzelfstandiging in? De indicatoren van dit onderzoek (stijl van verzelfstandiging & institutionele context) Indicatoren Stijlen Traditionele stijl Bureaucratische stijl Professionele stijl Bedrijfsmatige stijl Motief Beheer Rechtsgelijkheid Deskundigheid Efficiëntie Verzelfstandiging Minimaal & Intern Bekostiging Rijksbegroting Corporatisme / Toezicht Hoofdtaak / Beleidsvrijheid Gering (Rechtstreeks) Gemiddeld & Extern (Publiekr.) Rijksbegroting / Gemengd Gemiddeld & Extern (Privaatr.) Markt / Gemengd Gemiddeld Aanzienlijk Gering Gemiddeld Aanzienlijk Maximaal & Extern (Privaatr.) Markt Gering (door RvT of Cie.) Gemiddeld (Veel toezicht) Jaar van oprichting 2000-2004 1995-1999 1990-1994 Vòòr 1990 Opleiding Traditioneel Juridisch / Sociaalwetenschappelijk Technisch Economisch
Page 1 and 2: Verzelfstandiging: stijl of trend?
Page 3 and 4: Voorwoord Eén van de belangrijkste
Page 5 and 6: Hoofdstuk 3: Empirie 42 1 Inleiding
Page 7: Inleiding Achtergrond van het onder
Page 11 and 12: Het doel van het onderzoek: Inzicht
Page 13 and 14: Zijn de verzelfstandigingoperaties
Page 15 and 16: 5 Maatschappelijke en wetenschappel
Page 17 and 18: 1 Inleiding Hoofdstuk 2: Theoretisc
Page 19 and 20: In theorie hebben beleidsonderdelen
Page 21 and 22: 3 Stijl van verzelfstandiging 3.1 D
Page 23 and 24: Deze stijl kenmerkt zich dus door e
Page 25 and 26: Deze stijl heeft echter ook het gev
Page 27 and 28: Wat betekent dit voor de wijze waar
Page 29 and 30: Een minder invloedrijke indicator i
Page 31 and 32: Kickert et al. (1993: 67-68) noemen
Page 33 and 34: De professionele stijl heeft veel v
Page 35 and 36: De professionele stijl staat een gr
Page 37 and 38: edrijfsmatige stijl wordt overgelat
Page 39 and 40: De taken uit categorie één en twe
Page 41 and 42: 3.5 De indicatoren van de stijl van
Page 43 and 44: Het gedrag dat gepast is voor een b
Page 45 and 46: 4.3 Organisatiecultuur In het tweed
Page 47 and 48: 4.4.2 Opleiding van de ambtenaren I
Page 49 and 50: De traditionele stijl - tot slot -
Page 51 and 52: 5 Het causale verband 5.1 Het model
Page 53 and 54: 1 Inleiding Hoofdstuk 3: Empirie Ik
Page 55 and 56: Het aantal verzelfstandigingen per
Page 57 and 58: Tabel 11 Wijze van bekostiging Wijz
Page 59 and 60:
2.8 De discretionaire ruimte Tabel
Page 61 and 62:
De getalsmatige veranderingen bij z
Page 63 and 64:
Tabel 18 Indicatoren per beleidssec
Page 65 and 66:
3.1 Ministerie van Buitenlandse Zak
Page 67 and 68:
De meest voorkomende motieven voor
Page 69 and 70:
De laatste jaren (sinds 2000) heeft
Page 71 and 72:
3.4.2 De beleidssector Cultuur De s
Page 73 and 74:
De hoofdtaken van de verzelfstandig
Page 75 and 76:
Het Ministerie van VROM heeft vijft
Page 77 and 78:
De minister oefent op de helft van
Page 79 and 80:
De uitkomsten voor de indicatoren v
Page 81 and 82:
3.10 Ministerie van Landbouw, Natuu
Page 83 and 84:
Het Ministerie van LNV bekostigt de
Page 85 and 86:
De variabelen van de institutionele
Page 87 and 88:
Onafhankelijkheid & rechtsgelijkhei
Page 89 and 90:
De minister oefent op zeven - van d
Page 91 and 92:
De meerderheid van de ‘stijl’-i
Page 93 and 94:
1 Inleiding Hoofdstuk 4: Conclusie
Page 95 and 96:
De minister - of het departement -
Page 97 and 98:
De beleidssectoren met een professi
Page 99 and 100:
2.6 De probleemstelling 2.6.1 De ce
Page 101 and 102:
Eén van de indicatoren van de inst
Page 103 and 104:
Frissen, P.H.A., J.M. van Westerlaa
Page 105 and 106:
Smullen, A., S. van Thiel (2002). A
Page 107 and 108:
Bijlage 1: De verzelfstandigde orga
Page 109 and 110:
Ministerie van Defensie Dienst Gebo
Page 111 and 112:
Wageningen Universiteit & Researchc
Page 113 and 114:
Bijlage 2: Getalsmatige verandering
Page 115 and 116:
Tabel 23 Verzelfstandiging per bele
Page 117 and 118:
Tabel 25 Wijze van bekostiging per
Page 119 and 120:
Tabel 27 Hoofdtaak per beleidssecto
show all

finalVersion - Erasmus University Thesis Repository - Erasmus ...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?