finalVersion - Erasmus University Thesis Repository - Erasmus ...

De minister oefent op zeven – van de negentien – verzelfstandigde organisaties rechtstreeks
toezicht uit. De wijze waarop het toezichtsarrangement op de ‘colleges’ van Volksgezondheid
is georganiseerd, vertoont een grote mate van eenvormigheid. De acht colleges van deze
sector – zoals CBZ, CSZ en CTG 12 – bestaan allen uit maximaal negen leden, inclusief de
voorzitter. De leden worden benoemd door de minister op basis van hun deskundigheid. Het
toezicht op de ziekenfondsen en particuliere zorgverzekeraars wordt door CTZ en CVZ 13
(twee van de negentien) uitgeoefend. De minister heeft het toezicht op de twee resterende
zelfstandige diensten opgedragen aan een commissie. De leden van deze commissies worden
op voordracht van het veld benoemd bij Koninklijk Besluit. Het Ministerie van VWS heeft
negen erkende adviesorganen. Deze sector heeft desalniettemin een geringe mate van
corporatisme. Het meeste toezicht wordt niet rechtstreeks door de minister uitgevoerd. Deze
indicator wijst dus op de bedrijfsmatige stijl van verzelfstandiging.
De voornaamste hoofdtaak in de sector Volksgezondheid is het uitkeren & innen van
subsidies (zes van de negentien). De andere hoofdtaken in deze sector zijn registreren &
vergunning verlenen (vijf), opleiden & voorlichting (vier), inspectie & controle (twee),
beheer (één) en quasi-rechtspraak (één). Deze taken bieden de ambtenaren een gemiddelde
mate van discretionaire ruimte bij de uitvoering van hun taak. De indicator ‘beleidsvijheid’
wijst dus naar de bureaucratische stijl, aangezien de toezichthoudende taken slechts een
gering aandeel – twee van de negentien taken – hebben in de totale hoeveelheid.
De meeste – vier van de zeven – variabelen van de stijl van verzelfstandiging wijzen erop dat
de beleidssector Volksgezondheid een bureaucratische stijl heeft. Past deze stijl tevens bij
de institutionele context van deze sector? De institutionele context wordt in dit onderzoek
vastgesteld aan de hand van twee indicatoren. Deze indicatoren zijn het jaar van oprichting en
de opleiding van de ambtenaren van het moederministerie. De bevindingen voor het jaar van
oprichting komen als eerste aan bod in de volgende alinea.
De meeste verzelfstandigingen – acht van de negentien – in de beleidssector Volksgezondheid
zijn vòòr 1990 uitgevoerd. In de periode 1990-1994 hebben geen verzelfstandigingen
plaatsgevonden. Het Ministerie van VWS heeft in de periode 1995-1999 nog eens zeven
beleidsonderdelen in deze beleidssector verzelfstandigd. De laatste jaren – sinds 2000 – heeft
het departement vier verzelfstandigingen doorgevoerd. De verzelfstandigingen in deze sector
lijken niet volgens een eenduidig proces te verlopen. Het ministerie heeft ongeveer de helft
van de verzelfstandigingen vòòr 1990 uitgevoerd, en de andere helft in de afgelopen tien jaar
(sinds 1995). Deze constatering maakt het moeilijk een stijl te verbinden aan deze indicator.
Men zou echter wel het standpunt kunnen verdedigen dat VWS niet afwachtend is geweest
met verzelfstandigen, aangezien het departement vòòr de jaren ’90 al acht – van de negentien
– verzelfstandigingen heeft doorgevoerd. De indicator ‘jaar van oprichting’ duidt daarom op
de bedrijfsmatige stijl. Zouden de twee perioden van grote verzelfstandigingen (vòòr 1990
en sinds 1995) te maken kunnen hebben met de overheveling van Cultuur naar het Ministerie
van Onderwijs in 1994 (1 e Paarse Kabinet)?
De ambtenaren van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport hebben in
meerderheid een technische opleiding gevolgd als hoogst voltooid opleiding. De opleiding
van de ambtenaren – de tweede indicator van de context – geeft een professionele stijl aan.
12
Het College Bouw Ziekenhuisvoorzieningen, het College Sanering Ziekenhuisvoorzieningen en het College
Toezicht Gezondheidszorg.
13
Het College van Toezicht op de Zorgverzekeringen en het College voor Zorgverzekeringen.