finalVersion - Erasmus University Thesis Repository - Erasmus ...

3.8.2 De beleidssector Water
De beleidssector Water van het Ministerie van V&W heeft achttien zelfstandige
beleidsonderdelen; dat wil zeggen 8 % van het totaal aantal verzelfstandigingen. Veertien van
de achttien verzelfstandigingen heeft de vorm van het privaatrechtelijk zbo. De resterende
vormen in deze sector zijn drie publiekrechtelijk zbo’s en één privaatrechtelijke rwt. Ergo, de
indicator ‘verzelfstandiging’ is gemiddeld en extern (privaat). Deze indicator wijst daardoor
op de professionele stijl.
Het meest voorkomende motief van oprichting is verreweg deskundigheid (dertien van de
achttien). De overige motieven – voor de oprichting van zelfstandige overheidsdiensten in de
sector Water – zijn beheer & delegatie (drie) en onafhankelijkheid & rechtsgelijkheid (twee).
Het motief deskundigheid duidt op de professionele stijl.
Het ministerie financiert de verzelfstandigde taken hoofdzakelijk (vijftien van de achttien)
met behulp van tarieven. Twee taken worden uit de Rijksbegroting bekostigd. Het
departement financiert de resterende taak deels uit haar eigen begroting en deels uit tarieven
(gemengd). Deze wijze van bekostiging past het beste in de professionele stijl, omdat een
deel van de taken uit de Rijksbegroting of gemengd gefinancierd wordt.
De minister houdt op bijna alle – zeventien van de achttien – verzelfstandigde organisaties
rechtstreeks toezicht. Het toezicht op één zelfstandig beleidsonderdeel is aan een commissie
opgedragen. De minister benoemt en ontslaat de leden van deze commissie zonder inspraak
van maatschappelijke belangenorganisaties. Het Ministerie van Verkeer en Waterstaat heeft
zes erkende adviesorganen. Het aantal adviesorganen is gemiddeld. De mate van corporatisme
in de sector Water is desalniettemin zeer gering. Het ministerie houdt het toezicht op de
verzelfstandigde organisaties zoveel mogelijk in eigen handen. De geringe mate van
corporatisme en het gegeven dat de minister hoofdzakelijk rechtstreeks toezicht uitoefent,
geeft duidelijk een traditionele stijl van verzelfstandiging aan.
Inspectie & controle (acht van de achttien) is de meest voorkomende hoofdtaak van de
verzelfstandigde organisaties in deze sector. De andere hoofdtaken zijn beheer (drie),
opleiden & voorlichting (drie), registreren & vergunning verlenen (twee), uitkeren & innen
(één) en quasi-rechtspraak (één). Deze taken bieden de ‘street-level bureaucrats’ een (boven-)
gemiddelde mate van beleidsvrijheid bij de uitvoering van hun taak. De indicator
‘discretionaire ruimte’ wijst op de bureaucratische of de bedrijfsmatige stijl. Mijn voorkeur
gaat uit naar de bedrijfsmatige stijl gegeven het grote aantal zelfstandige diensten met
toezichtstaken (acht) in deze sector.
De meerderheid van de variabelen – drie van de zes – suggereert dat de beleidssector Water
van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat een professionele stijl van verzelfstandiging
heeft. De overige variabelen – corporatisme en beleidsvrijheid – geven respectievelijk de
traditionele en de bedrijfsmatige stijl aan.